What makes a poem … a poem? - Melissa Kovacs

Tłumaczenie: Aleksandra Kaźmierska Korekta: Rysia Wand

Muhammad Ali spent years training to become the greatest boxer

Muhammad Ali trenował latami, żeby zostać najlepszym bokserem

the world had ever seen,

jakiego nosiła Ziemia,

but only moments to create the shortest poem.

ale tylko chwilę zajęło mu stworzenie najkrótszego na świecie wiersza.

Ali captivated Harvard's graduating class in 1975

Ali urzekł absolwentów Harvardu w 1975 roku

with his message of unity and friendship.

swoim posłaniem jedności i przyjaźni.

When he finished, the audience wanted more.

Kiedy skończył, publiczność chciała więcej.

They wanted a poem.

Chcieli wiersza.

Ali delivered what is considered the shortest poem ever.

Ali wygłosił coś, co uchodzi za najkrótszy wiersz na świecie.

"Me, we."

"Ja, wy".

Or is it "me, weeee"?

A może to "Ja, wyyyy"?

No one's really sure.

Nikt nie jest do końca pewny.

Regardless, if these two words are a poem, then what exactly makes a poem a poem?

Jeśli te dwa słowa są wierszem, to co dokładnie sprawia,

Poets themselves have struggled with this question,

że wiersz to wiersz?

Sami poeci zmagają się z tą kwestią,

often using metaphors to approximate a definition.

często używając metafor, żeby uchwycić definicję.

Is a poem a little machine?

Czy wiersz jest małą maszyną?

A firework?

Fajerwerkiem?

An echo?

Echem?

A dream?

Snem?

Poetry generally has certain recognizable characteristics.

Zwykle poezja ma pewne rozpoznawalne cechy.

One - poems emphasize language's musical qualities.

Pierwsza - wiersze podkreślają muzyczne właściwości języka.

This can be achieved through rhyme, rhythm, and meter,

Można to osiągnąć przez rym, rytm i metrum,

from the sonnets of Shakepeare,

od sonetów Szekspira

to the odes of Confucius,

przez ody Konfucjusza

to the Sanskrit Vedas.

po sanskryckie Wedy.

Two - poems use condensed language,

Druga - wiersze używają skondensowanego języka,

like literature with all the water wrung out of it.

jak literatura, z której wyżęto całą wodę.

Three - poems often feature intense feelings,

Trzecia - wiersze często ukazują silne uczucia,

from Rumi's spiritual poetry

od poezji duchowej Rumiego

to Pablo Neruda's "Ode to an Onion."

po "Odę do cebuli" Pabla Nerudy.

Poetry, like art itself, has a way of challenging simple definitions.

Poezja, jak sama sztuka, swoiście kwestionuje proste definicje.

While the rhythmic patterns of the earliest poems

Chociaż wzory rytmiczne wczesnych utworów

were a way to remember stories even before the advent of writing,

były sposobem na zapamiętanie opowieści przed pojawieniem się pisma,

a poem doesn't need to be lyrical.

wiersz wcale nie musi być liryczny.

Reinhard Döhl's “Apfel”

"Apfel" Reinharda Döhla

and Eugen Gomringer's "silencio"

i "Silencio" Eugena Gomringera

toe the line between visual art and poetry.

balansują na granicy poezji i sztuki wizualnej.

Meanwhile, E.E. Cummings wrote poems whose shapes were as important

Równocześnie E.E. Cummings pisał wiersze, których kształt był tak ważny,

as the words themselves,

jak same słowa,

in this case amplifying the sad loneliness of a single leaf falling through space.

w tym przypadku wzmacniając smutną samotność liścia spadającego w pustce.

If the visual nature of poetry faded into the background,

Gdyby wizualna natura poezji zeszła na drugi plan,

perhaps we'd be left with music,

pewnie zostalibyśmy z muzyką,

and that's an area that people love to debate.

a to jest ulubiony temat debat.

Are songs poems?

Czy piosenki to wiersze?

Many don't regard songwriters as poets in a literary sense,

Wielu nie uważa tekściarzy za poetów w dosłownym znaczeniu,

but lyrics from artists like Paul Simon,

ale teksty artystów takich jak Paul Simon,

Bob Dylan,

Bob Dylan

and Tupac Shakur

i Tupac Shakur

often hold up even without the music.

mają się dobrze nawet bez muzyki.

In rap, poet elements like rhyme, rhythm, and imagery

W rapie elementy poezji takie jak rym, rytm i metaforyka

are inseparable from the form.

są nierozdzielne od formy.

Take this lyric from the Notorious B.I.G.

Spójrz na tekst Notoriousa B.I.G.

"I can hear sweat trickling down your cheek

"Słyszę jak pot spływa ci po policzku

Your heartbeat sound like Sasquatch feet

Bicie twego serca, jak krok Wielkiej Stopy,

Thundering, shaking the concrete."

Grzmi, wstrząsa betonem".

So far, all the examples we've seen have had line breaks.

Jak dotąd wszystkie omawiane przykłady miały przerwy wierszowe.

We can even imagine the two words of Ali's poem organizing in the air -

Można wyobrazić sobie dwa słowa wiersza Alego zawiązujące się w powietrzu.

Me, We.

Ja, Wy.

Poetry has a shape that we can usually recognize.

Poezja ma kształt, który zwykle umiemy rozpoznać.

Its line breaks help readers navigate the rhythms of a poem.

Przerwy wierszowe pomagają śledzić rytm wiersza.

But what if those line breaks disappeared?

Co będzie, jeśli znikną?

Would it lose its essence as a poem?

Czy wiersz straciłby swoją istotę?

Maybe not.

Może nie.

Enter the prose poem.

Poznajcie poemat prozą.

Prose poems use vivid images and wordplay

Wiersze prozatorskie używają jaskrawych obrazów i gry słownej,

but are formatted like paragraphs.

ale mają formę paragrafów.

When we look at poetry less as a form and more as a concept,

Jeśli spojrzymy na poezję bardziej jako na koncept niż formę,

we can see the poetic all around us:

zobaczymy ją wszędzie dookoła:

spiritual hymns,

w pieśniach religijnych,

the speeches of orators like Martin Luther King, Jr.,

w przemowach oratorów takich jak Martin Luther King,

John Fitzgerald Kennedy

JFK,

and Winston Churchill,

i Winston Churchill

and surprising places like social media.

oraz w tak zaskakujących miejscach jak media społecznościowe.

In 2010, journalist Joanna Smith tweeted updates from the earthquake in Haiti.

W 2010 roku dziennikarka Joanna Smith napisała tweeta

z informacją o trzęsieniu ziemi na Haiti.

"Was in b-room getting dressed when heard my name.

"Ubierając się sypialni, usłyszałam jak ktoś mnie woła.

Tremor. Ran outside through sliding door.

Wstrząs. Wybiegłam przez rozsuwane drzwi.

All still now. Safe. Roosters crowing."

Teraz wszystko nieruchome. Bezpiecznie. Koguty pieją".

Smith uses language in a way that is powerful, direct,

Smith użyła języka mocnego, bezpośredniego

and filled with vivid images.

i przepełnionego żywymi obrazami.

Compare her language to a haiku,

Porównaj jej język do haiku,

the ancient Japanese poetic form that emphasizes bursts of brief intensity

starej japońskiej formy poetyckiej, która podkreśla krótkie intensywne wybuchy

with just three lines of five, seven, and five syllables.

trzema linijkami po pięć, siedem i pięć sylab.

The waters of poetry run wide and deep.

Korzenie poezji sięgają głęboko.

Poetry has evolved over time,

Poezja ewoluuje na przestrzeni lat

and perhaps now more than ever,

i może teraz bardziej niż dotąd

the line between poetry, prose, song, and visual art has blurred.

granice między poezją, prozą, piosenką i sztukami wizualnymi się zamazują.

However, one thing has not changed.

Ale jedna rzecz się nie zmieniła.

The word poetry actually began in verb form,

Słowo "poezja" pochodzi właściwie od formy czasownikowej

coming from the ancient Greek poiesis, which means to create.

greckiego 'poiesis', co znaczy 'tworzyć'.

Poets, like craftsman, still work with the raw materials of the world

Poeci, jak rzemieślnicy, wciąż pracują z surowcami świata,

to forge new understandings

aby wykuć nowe rozumienie

and comment on what it is to be human in a way only humans can.

i komentować istotę człowieczeństwa w sposób dostępny tylko człowiekowi.

Dartmouth researchers tested this idea by asking robots to pen poetry.

Żeby to sprawdzić naukowcy z Dartmouth zaprogramowali robota do pisania poezji.

A panel of judges sorted through stacks of sonnets

Jurorzy przejrzeli stosy sonetów,

to see if they could distinguish those made by man and machine.

żeby zobaczyć, czy da się rozróżnić utwory człowieka i maszyny.

You may be happy to know that while scientists have successfully

Można się cieszyć,

że mimo skutecznego użycia sztucznej inteligencji

used artificial intelligence in manufacturing,

w przemyśle, medycynie,

medicine,

and even journalism,

a nawet dziennikarstwie,

poetry is a different story.

z poezją jest inaczej.

The robots were caught red-handed 100% of the time.

Wszystkie wiersze robotów wyłapano.