Can you outsmart the college admissions fallacy? - Elizabeth Cox

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

“It’s the 4th century BCE,

“အချိန်က ဘီစီ ၄ ရာစု၊

and Aristotle has just written a critique of arguments

အရစ္စတိုတယ်က သူတို့ရဲ့ ကောက်ချက်ကို အမှန်တရားလို့

that take the truth of their conclusion for granted.”

မှတ်ယူတာအတွက် ဝေဖန်ချက်တစ်ခုကို ရေးခဲ့တယ်။”

“It’s still the 4th century BCE,

“ဘီစီ ၄ ရာစုမှာ ပဲရှိသေးတာပါ၊

and Aristotle has just advanced a new theory:

အရစ္စတိုတယ်က သီအိုရီအသစ်ကို တင်ပြပြီးခါစပါ၊

that because Earth is the center of the universe,

ကမ္ဘာမြေက စကြဝဠာရဲ့ ဗဟိုဖြစ်တာကြောင့်၊ စကြဝဠာထဲမှာ

humanity is alone in the universe.”

လူ့သားတွေချည်းပဲ ရှိတယ်။”

He should listen to himself.

သူ့ကိုယ်သူ နားထောင်သင့်တယ်။

“It’s 1990, and the Federal District Court of Virginia

“အချိန်က ၁၉၉၀ ခုနှစ်၊ ဗာဂျီးနီးယား ဖက်ဒရယ် ခရိုင်တရားရုံးက

is about to hear a prospective student’s case against a university.

တက္ကသိုလ်တစ်ခုကို စွဲတဲ့ ကျောင်းသူလောင်း တစ်ယောက်ရဲ့အမှုကို ကြားနာတော့မှာပါ။

She has filed a complaint about Virginia Military Institute’s

သူက အမျိုးသမီးတွေကို ချန်လှပ်ထားတဲ့ Virginia Military institute ရဲ့

admissions policy that excludes women.”

ဝင်ခွင့်မူဝါဒတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိုင်ကြားထားတယ်။”

“VMI is a publicly-funded university that aims to produce ‘citizen soldiers’

“VMI က ထူးခြား၊ တင်းကျပ်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ‘နိုင်ငံသား စစ်သည်တွေ’ ကို မွေးထုတ်ဖို့

through a unique and rigorous method:

ရည်မှန်းတဲ့ အစိုးရ ထောက်ပံ့ထားတဲ့ တက္ကသိုလ်ပါ။

all students are subjected to an identical regimen

ကျောင်းသားအားလုံးဟာ အလွန်အမင်း ရုပ်ပိုင်းနဲ့ စိတ်ပိုင်း

of extreme physical and mental stress and deprivation of privacy.”

ဖိစီးမှုနဲ့တစ်ဦးချင်းအခွင့်အရေး ချိုးဖောက် တဲ့ အလားတူ ကျင့်သုံးမှုကို ခံနေရတယ်။”

Well, I'm certainly not sorry to be excluded.

ချန်လှပ်ခံရတာကို သေချာပေါက် စိတ်မကောင်းမဖြစ်မိဘူး။

“VMI is the only single-sex public university in the state of Virginia;

“VMI က ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်က တစ်ခုတည်းသော လိင်တစ်မျိုးတည်း အများပိုင် တက္ကသိုလ်ပါ၊

there is no equivalent institution for women.

အမျိုးသမီးတွေအတွက် တူညီတဲ့ အဖွဲ့အစည်းမရှိဘူး။

Because VMI is a government institution,

VMI က  အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်တာကြောင့်၊

by law, it cannot practice gender-based exclusion

ဥပဒေအရ၊ ဒါက ’အလွန်ခိုင်မာ၊ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ အကြောင်းပြချက်’ မရှိဘဲ

without ‘exceedingly persuasive justification.’

ကျားမ အခြေခံတဲ့ ချန်လှပ်မှုကို ကျင့်သုံးလို့မရဘူး။

It must prove that its single-sex admissions policy

လိင်တစ်မျိုးတည်း ဝင်ခွင့်မူဝါဒက အရေးပါတဲ့ အစိုးရဆိုင်ရာ

is a necessary step to serving important governmental objectives.”

ရည်မှန်းချက်တွေကို ထမ်းဆောင်ဖို့လိုအပ်တဲ့ ခြေလှမ်းဆိုတာကို သက်သေပြရမှာပါ။”

“The state of Virginia argues that VMI’s educational methods

“အမျိုးသမီးတွေကို ဝင်ခွင့်ပြုတာက  “VMI ရဲ့ ပညာရေးဆိုင်ရာ နည်းလမ်းတွေကို

would be compromised by admitting women.

ထိခိုက်မယ်လို့ ဗာဂျီးနီးယား ပြည်နယ်က စောဒကတက်တယ်။

The state claims single-sex education is an ‘important governmental objective’

လိင်တစ်မျိုးတည်း ပညာရေးက ’အရေးကြီးတဲ့ အစိုးရ ရည်မှန်းချက်’ ဖြစ်ပြီး VMI ကနေ

and that the exclusion of women from VMI is essential to that objective.”

အမျိုးသမီးတွေကိုချန်လှပ်တာက ဒီရည်မှန်းချက် အတွက် မရှိမဖြစ်လို့ ပြည်နယ်က ဆိုတယ်။”

Hmm, considering how much they prize rigor,

“ဟမ်၊ တင်းကျပ်မှုကို သူတို့ ဘယ်လောက်တန်ဖိုးထားတာကို စဉ်းစားရင်၊

their argument is certainly lacking it.

သူတို့ရဲ့ ငြင်းခုံမှုက ဒါကင်းမဲ့နေတာ သေချာတယ်။

I’ll have to set them straight.

ကျုပ် ဒါကို ရှင်းပြဖို့လိုမယ်။

Come now, Your Honor.

လေးစားအပ်ပါသော လူကြီးမင်းတို့။

Surely you can’t let that argument stand.

ဒီအငြင်းအခုံကို ဒီအတိုင်း လက်ခံလို့မရတာ သေချာတယ်။

The state of Virginia is essentially saying that single-sex education

ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်က လိင်တစ်မျိုးတည်း ပညာရေးကို  ခွင့်ပြုသင့်တယ်လို့ ဆိုတာက

should be allowed because it serves the imperative of single-sex education.

ဒါက လိင်တစ်မျိုးတည်း ပညာရေးရဲ့ မရှိမဖြစ်အရာကို ဖြည့်ဆည်းပေးလို့ပါ။

You might as well say that witch hunts should be encouraged

ဒါတွေက ဖြုတ်၊ထုတ်၊ရှင်းတာတွေအတွက် လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးလို့

because they fulfill the need for witch hunts.

ဖြုတ်၊ထုတ်၊ရှင်းတာတွေကို အားပေးသင့်တယ်လို့လည်း ဆိုကြလောက်မယ်။

These are examples of circular reasoning,

ကရွတ်ကင်းလည်နေတဲ့ တွေးခေါ်မြော်မြင်မှု နမူနာတွေ ရှိတယ်၊

sometimes called “begging the question,”

တစ်ခါတစ်ရံ “begging the question” လို့ ခေါ်တယ်။

where the reason given for a conclusion assumes the conclusion is true,

ကောက်ချက်တစ်ခုအတွက် ပေးထားတဲ့ အကြောင်းပြချက်က၊ ဘာကြောင့် မှန်တယ်လို့

rather than explaining why it’s true.

ရှင်းပြတာထက်၊ ကောက်ချက်ကို အမှန်လို့ ယူဆတာပါ။

Take the conclusion that witch hunts should be encouraged.

ဖြုတ်၊ထုတ်၊ရှင်းတွေကို အားပေးသင့်တယ်ဆိုတဲ့ ကောက်ချက်ကို နမူနာကို ကြည့်ပါ။

The evidence given is that there is a need for witch hunts.

ပေးထားတဲ့ အထောက်အထားက ဖြုတ်၊ထုတ်၊ရှင်းတွေ လိုအပ်တယ်ဆိုတာပါ။

But both the claim and the so-called evidence for the claim

ဒါပေမဲ့၊ အဆိုနဲ့ အဆိုအတွက် အထောက်အထားလို့ဆိုတာ နှစ်ခုစလုံးက

leave the same question unanswered:

ဘာကြောင့် ဖြုတ်၊ထုတ်၊ရှင်း လိုအပ်တာလဲဆိုတဲ့

why are witch hunts necessary?

တူညီသောမေးခွန်းကို ဖြေမထားဘူး။

There actually isn't an argument made here at all.

တကယ်တော့ ဒီနေရာမှာ ငြင်းခုံမှုတစ်ခု လုံးဝမရှိပါဘူး။

Circular reasoning may sound straightforward, and in a way it is.

ကရွတ်ကင်းလည်နေတဲ့ တွေးခေါ်မြော်မြင်မှုက ၎င်းအတိုင်း  ရိုးရှင်းပုံရတယ်။

Even a human can easily spot the circular logic in an argument like

“သူ့မိခင်က သူ့ကို မွေးဖွားခဲ့လို့ ဒီကလေး မွေးဖွားခဲ့တယ်” လို အငြင်းပွားမှုတစ်ခုမှာ

“the baby was born because her mother gave birth to her.”

လူသားတစ်ယောက်တောင် ကရွတ်ကင်းလည်နေတဲ့ ယုတ္တိကို အလွယ်တကူ တွေ့နိုင်တယ်။

Where you run into trouble is when you assume

သင် ဒုက္ခရောက်တဲ့ နေရာက သင်ထင်မြင်ချက်တစ်ခု

that an opinion or current state of affairs,

ဒါမှမဟုတ် လက်ရှိ အခြေအနေကို သင် ယူဆတဲ့အခါပါ၊

because it’s so familiar or long-lasting,

ဒါက အကျွမ်းတဝင်ရှိတာ ဒါမဟုတ် ကြာရှည်စွာ တည်ရှိနေတာက

is a fact, when really it’s an assumption.

အမှန်တော့၊ ဒါ ယူဆချက်တစ်ခုဖြစ်နေတဲ့အခါပါ။

Like the generations of astronomers and mathematicians

ဂြိုလ်တွေက ကမ္ဘာကို လှည့်ပတ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အဆိုကို မေးခွန်းထုတ်မယ့်အစား၊

who contorted themselves to explain anomalies in the planets’ orbits,

ဂြိုလ်ပတ်လမ်းတွေအတွင်းက မူမမှန်မှုတွေကို ရှင်းပြဖို့ သူတို့ကိုယ်သူတို့ လိမ်ကောက်တဲ့

rather than questioning the premise that the planets orbited the Earth.

နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်နဲ့ သင်္ချာပညာရှင်တွေရဲ့ မျိုးဆက်တွေလိုပါ။

You modern humans may understand that the planets actually orbit the sun,

ဂြိုဟ်တွေက နေကို တကယ် လှည့်ပတ်နေတာကို သင်တို့ ခေတ်သစ်လူသားတွေ နားလည်လောက်ပေမဲ့၊

but you're still susceptible to assumptions of your own.

သင်ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို ယုံလွယ်နေဆဲပါ။

So you may hear “men and women should be treated differently

ဒီတော့ “ဥပဒေက ယောက်ျားနဲ့ မိန်းမကို ကွဲပြားစွာ သဘောထားတဲ့အတွက်

because the law treats them differently”

ကွဲပြားစွာ သဘောထားသင့်တယ်” လို့ ကြားဖူးလောက်ပြီး

and think, well, yes, that makes sense.

ဒါက အဓိပ္ပါယ်ရှိတယ်လို့ ယူဆလောက်တယ်။

The law has always treated them differently.

ဥပဒေက သူတို့ကို အမြဲတမ်း ကွဲပြားစွာ သဘောထားတယ်။

But that’s merely a statement of fact;

ဒါပေမဲ့၊ ဒါက အဆိုပြုချက်တစ်ခုမျှသာပါ။

it’s not a reasoned argument for why it should to be the case.

ဘာကြောင့် ဒီလိုဖြစ်သင့်တယ်ဆိုတာအတွက် ကျိုးကြောင်းသင့်တဲ့ ငြင်းခုံမှုမဟုတ်ဘူး။

And just because something is true doesn’t make it proof of what is right.

တစ်စုံတစ်ခုက မှန်တယ်ဆိုတာက ဘာက မှန်လဲဆိုတာ သက်သေမပြဘူး။

Not convinced? Well, I’m sure you, as a judge,

လက်မခံဘူးလား။ တရားသူကြီးတစ်ယောက်အနေနဲ့

won’t mind hearing a bit more evidence.

အထောက်အထားနည်းနည်းထပ် ကြားနာဖို့ သင် စိတ်မရှိဘူးဆိုတာ သေချာတယ်။

“It’s 1996, and the case has gone all the way to the Supreme Court

 “အချိန်က ၁၉၉၆ ခုနှစ်၊ ဒီအမှုက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့

of the United States.

တရားရုံးချုပ်ကို ရောက်သွားပြီ။

The court has ruled 7 to 1 that VMI must begin to admit women.

VMI က အမျိုးသမီးတွေကို စတင်လက်ခံရမယ်လို့ တရားရုံးက ၇ မဲ ၁ မဲ နဲ့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

Justice Ruth Bader Ginsburg delivers the ruling,

တရားသူကြီး Ruth Bader Ginsburg က စီရင်ချက်ချပြီး

calling out the state of Virginia for its circular reasoning.”

ကရွတ်ကင်းလည်နေတဲ့ တွေးခေါ်မှုအတွက် ဗာဂျီးနီးယား ပြည်နယ်ကို တောင်းဆိုတယ်။”

If I may, I'd like to bring my companion here up to speed on your logic.

ဖြစ်နိုင်ရင် သင့်ရဲ့ ဆင်ခြင်မှုကို အရှိန်မြှင့်ဖို့ အဖော်ကို ခေါ်လာချင်တယ်။

And while I’m at it, I’ll borrow that.

ဆက်စပ်နေတာ လုပ်နေရင်း၊ ခဏယူ လိုက်မယ်။

Now, let’s see.

ကဲ ကြည့်ကြရအောင်။

She points out that Virginia’s justification for excluding women from VMI

VMI ကနေ အမျိုးသမီးတွေကို ချန်လှပ်တာအတွက် ဗာဂျီးနီးယားရဲ့ ကျိုးကြောင်းပြချက်က

gave the means as an end—

ပြီးမြောက်ပြီလို့ သူက ထောက်ပြတယ်၊

that is, it argued that women should be excluded

ဆိုလိုတာက ကျောင်းရဲ့ တာဝန်က လိင်တစ်မျိုးတည်း ပညာရေးဖြစ်လို့

because the school’s mission was single-sex education,

အမျိုးသမီးတွေကို ချန်လှပ်သင့်တယ်လို့ ဆင်ခြေပေးတယ်။

when in fact the school’s stated mission was to produce citizen soldiers

အမှန်တော့ ကျောင်းက ဖော်ပြထားတဲ့ တာဝန်က အမေရိကန် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ခေါင်းဆောင်မှု

prepared to take on leadership roles in American society—

ရယူဖို့ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ နိုင်ငံသား စစ်သည်တွေ မွေးထုတ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်ပါ၊

an aim, Justice Ginsburg asserts, that is surely broad enough to include women.

Justice Ginsburg က အမျိုးသမီးတွေ ပါ၀င်ရ လောက်အောင် ကျယ်ပြန့်တယ်လို့ ဆိုတယ်။

Alone in my universe at last.

နောက်ဆုံး ကျုပ်ရဲ့ စကြာဝဠာထဲမှာ ကျုပ် တစ်ယောက်တည်း။