When are you actually an adult? - Shannon Odell

Translator: Dolgorsuren Byambadorj Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa

Most countries recognize 18 as the start of adulthood

Ихэнх улсад 18 насанд хүрсэн хүнийг насанд хүрсэнд тооцож,

by granting various freedoms and privileges.

олон төрлийн эрх, чөлөөг олгодог байна.

But is age the best way to measure maturity?

Гэхдээ нас хүний төлөвшлийг хэмжих хамгийн сайн арга мөн үү?

I was born 12:05 AM on November 6th—

Би 11-р сарын 6-нд 12:05 цагт төрсөн.

5 minutes short of being eligible to vote in the election tomorrow.

Маргааш сонгууль өгөх эрхтэй болоход 5 минут дутсан.

Meanwhile, your big brother— yours truly—

Харин хайрт дотнын ах чинь

was born 15 minutes earlier, so I can vote.

чамаас 15 минутын өмнө төрсөн тул сонгууль өгөх эрхтэй.

It’s arbitrary and unfair!

Дур зоргоороо, шударга бус байна!

The voting age should be lowered to 16!

Сонгуулийн насыг 16 болгож бууруулах хэрэгтэй!

I firmly disagree!

Би огт санал нийлэхгүй байна.

No way 16-year-olds are mature enough to make decisions with national consequences.

16 насны хүүхэд бүрэн төлөвшөөгүй, боловсроогүй байдаг.

I’m eligible and I don’t even know who’s running.

Харин би чадамжтай ч нэр дэвшигчдийг танихгүй.

Meanwhile, I know the candidates inside and out.

Би тэгвэл нэр дэвшигчдийн талаар бүгдийг нь мэднэ.

She's obsessed with politics.

Тэр улс төрд хэт автсан байна.

Exactly! If 16-year-olds aren’t mature enough to vote,

Яг тийм! 16 настай хүн сонгууль өгөх хангалттай төлөвшилгүй гэвэл

then by that same logic, they shouldn’t be allowed to drive.

энэ зарчмын дагуу тэдэнд машин барихыг хориглох хэрэгтэй.

I firmly disagree! I’m an excellent driver!

Би санал огт нийлэхгүй байна, би машин маш сайн барьдаг.

And I’ve never gotten a ticket, unlike some people.

Би зарим нэг шиг торгуулийн хуудас авч байгаагүй.

That’s so unfair! That stop sign was hidden by a tree.

Үнэхээр шударга бус байна! Тэр зогсох тэмдэг модны ард байсан.

I think you both make valid points.

Та хоёр хоёулаа зөв санал хэлж байна.

And questioning the age limits of adulthood is well warranted.

Мөн насны хязгаарт эргэлзэх насанд хүрсэн нь сайн хэрэг.

Some countries have lowered the voting age to 16,

Зарим улсад санал өгөх насыг 16 болгож бууруулсан бөгөөд

and cultural coming-of-age ceremonies are often celebrated at different ages.

насанд хүрэх баярыг өөр өөр насанд тэмдэглэдэг.

As there seems to be no consensus on exactly when we reach maturity,

Хүн яг хэзээ төлөвшдөг талаар нэгдсэн ойлголт байхгүй ч

perhaps science can give us a clearer answer.

шинжлэх ухаан илүү тодорхой хариулт өгч чадах байх.

One way neuroscientists have looked to define adulthood

Тархи судлаачид тархи нь гүйцэт өссөн хүнийг

is by when the brain is fully grown.

насанд хүрсэн хүн гэж тодорхойлдог.

Brain development involves two trajectories.

Тархины хөгжил хоёр замтай.

First, there's a reduction in gray matter.

Нэгдүгээрт, саарал матери багасна.

Gray matter consists of cells and connections

Саарал матери нь эс, холбоосноос бүрддэг бөгөөд

that facilitate communication at short ranges,

энэ нь богино зайны харилцааг бүрдүүлж,

creating dense, information-processing hubs.

нягт, мэдээлэл боловсруулах төвүүдийг үүсгэдэг.

While a reduction may seem like a bad thing,

Багасах нь муу зүйл мэт боловч

what’s happening is a selective pruning.

энэ нь угтаа сонгомол тайралт юм.

Connections that are used are kept and strengthened,

Хэрэглэгдэж байгаа холболтууд нь хадгалагдаж, бат бөх болж,

while under-used ones are weeded away,

харин бага хэрэглээтэй нь аажмаар устаж,

creating a brain that is both fine-tuned to its environment and energy efficient.

орчиндоо зохицсон, эрчмийн зөв зарцуулалттай тархийг бүтээдэг.

This gray matter reduction coincides with an increase in white matter.

Ингэж саарал матери багасахад цагаан матери нэмэгддэг.

White matter refers to connections that are myelinated,

Цагаан матери гэдэг нь миелинтэй холболтыг хэлдэг бөгөөд

coated in a layer of insulation,

тусгаарлагч бүрхүүлтэй,

allowing for fast far-range communication between information hubs.

хол зайтай мэдээллийн төв хоорондын харилцааг хангадаг.

For example, these paths connect regions that signal

Жишээ нь, эдгээр зам нь урам богино хугацаанд авахыг хичээдэг бүсийг

the pleasure of immediate reward with regions that help us plan ahead,

урьдчилан төлөвлөдөг бүстэй холбодог тул

allowing us to make more balanced, forward-thinking decisions.

илүү тэнцвэртэй, тооцоотой шийдвэр гаргахад тусалдаг.

Imaging studies show that white and gray matter volumes

Тархины зургийг судлахад цагаан, саарал материйн хэмжээ

undergo drastic changes during adolescence,

шилжилтийн насанд огцом өөрчлөгдөж,

and continuing through your twenties.

энэ өөрчлөлт гучин нас хүртэл үргэлжилдэг.

But the brain’s journey is far from finished,

Гэхдээ тархины хөгжил энэ хүрээд зогсчихдоггүй.

as various experiences continue to reshape its connections

амьдралын аливаа туршлага холбооснуудыг

throughout your lifetime.

амьдралын туршид өөрчилсөөр байдаг.

So brain structure alone may not give us our answer.

Тэгэхээр зөвхөн тархины бүтцийг хараад бид хариултаа авч чадахгүй.

Another way scientists have tried to define adulthood

Эрдэмтдийн туршсан насны төлөвшлийг тодорхойлох арга бол

is by measuring cognitive development—

танин мэдэхүйн хөгжлийн хэмжилт юм.

when are you able to learn and complete mental tasks

Энэ нь сэтгэцийн даалгаврыг насанд хүрэгчтэй адил түвшинд

at the same efficiency as older adults?

гүйцэтгэж байна уу гэдгийг хэмждэг.

By this definition, adulthood may begin as early as 16,

Энэ тодорхойлолтоор 16 наснаас эхэлж насанд хүрсэнд тооцож болох бөгөөд

as teens perform just as well on tests

өсвөр насныхан ч тунгаах, асуудлыг шийдвэрлэх,

that assess reasoning, problem-solving and critical thinking.

шүүмжлэлтэй бодох тестийг амжилттай гүйцэтгэжээ.

Though capable of making smart, well-informed decisions,

Өсвөр насныхан ухаалаг, оновчтой шийдвэр гаргах чадвартай ч

teens may be more susceptible to external pressures.

гаднын дарамт нөлөөлөлд илүү өртөмтгий байх магадлалтай.

Studies show that when performing risk- taking and self-control related tasks,

Судалгаанаас харахад эрсдэл хийх, өөрийгөө хянах даалгавруудын хувьд

18 to 21 year olds behave much like older adults.

18-21 насныхны төлөв байдал илүү насанд хүрсэн шинжтэй байв.

But when these tests include an emotional element—

Харин тестэд сэтгэл хөдлөлийн элемент оруулж,

such as utilizing self-control when identifying fearful faces—

биеэ барих чадвар ашиглан айсан царайг олж тогтоох,

or a social element—

эсвэл нийгмийн элемент оруулж,

such as making a decision in the presence of a friend—

найзынхаа хажууд шийдвэр гаргах даалгавар өгөхөд

different patterns emerge.

өөр дүр зураг гарна.

Under these influences, 18 to 21 year olds tend to behave more like younger teens,

Ийм нөлөөлөлд 18-21 насныхан өсвөр насныхантай адил,

and their brains show younger-teen-like patterns of activity.

тэдний тархины идэвхжилт өсвөр насныхнаас ялгаагүй харагддаг.

In other words, during your teens and early twenties,

Өөрөөр хэлбэл, өсвөр насанд, 20 насанд

your brain is wired to place more value and attention

хүний тархи нийгмийн болон сэтгэл хөдлөлийн элемент дээр

on social and emotional elements.

илүү төвлөрдөг.

This allows emerging adults to better explore their identities

Энэ нь залуу хүмүүст өөрийгөө хэн болохыг танихад

бусадтай холбоо үүсгэхэд тус болдог ч,

and connect with others,

but may also create more vulnerability to negative peer influence

бусдын сөрөг нөлөөнд автах, бодлогогүй шийдвэр гаргах

and rash heat of the moment decisions.

эрсдэлийг нэмэгдүүлж байдаг.

For this reason, many scientists argue that judicial systems

Энэ шалтгааны улмаас олон эрдэмтэд хүүхдийн хэргийг шүүн шийдвэрлэхдээ

should expand juvenile courts to include

өсвөр насныхан, 20 насныхныг энэ бүлэгт багтааж

those in their late teens and early twenties,

шүүхийн системийг өөрчлөх ёстой гэж үздэг.

as current systems fail to recognize

Учир нь одоогийн систем

насанд хүрсэн залуусын тархи өөрчлөгдсөөр байгааг тооцоолдоггүй.

how the emerging adult brain is still changing.

So when are you actually an adult?

Тэгвэл та хэзээ насанд хүрсэн бэ?

As you can see, there is no exact age or moment

Сая харсанчлан, тодорхой нас, цаг үеийг

in development that we can point to.

зааж, хэлэх боломжгүй.

Instead, neuroscience suggests that there are waves of maturity.

Харин үүний оронд зан төлөвшлийн давалгаа байдгийг тархи судлаачид ярьдаг.

As different brain regions and mental abilities mature at different times,

Тархины хэсгүүд, сэтгэцийн чадварын төлөвших хугацаа харилцан адилгүй тул

so do different adult-like states and behaviors.

насны зан төлөвшил ч өөр өөр байдлаар илэрдэг.

Not everyone will reach each wave of maturity at the same age.

Хүн бүр ижил насанд төлөвшлийн давалгаанд хүрдэггүй.

Each person’s journey to adulthood is unique,

Хүн бүрийн нас биенд хүрэх зам өөрийн гэсэн онцлогтой.

influenced by genetics, environment, and experience.

Үүнд ген, орчин ахуй, амьдралын туулал, туршлага нөлөөлдөг байна.