Comma story - Terisa Folaron

Translator: kwestan khidr Reviewer: Ayan Organization

Commas are tricky things,

وێرگوڵەکان شتانێکی فێڵاوین بە تایبەت

کە ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆ

especially when subordinates

and conjunctions are involved.

و ئامڕازی پەیوەندییەکان بەشداری دەکەن.

If you can remember a few basic rules,

ئەگەر بتوانیت چەند یاساییەکی بنەڕەتیت بیربێتەوە

a simple law of physics,

یاسایەکی سادەی فیزیا

and some common scenarios,

و هەندێک سیناریۆی باوی وێرگوڵ،

you will be able to use commas correctly.

دەتوانیت بە شێوەیەکی ڕاست وێرگوڵ بەکار بهێنیت.

I like to think of the different parts

من بیر لە بەشە جیاوازەکانی

ڕستەکانمان وەکو تایبەتمەندی دەکەمەوە،

of our sentence as characters.

Let's meet a few of them:

با دیدەنی هەندێکیان بکەین:

the tiny conjunctions,

ئامڕازە پەیوەندییە بچووکەکان،

the mighty subordinates,

ئامرازە پەیوەندییە ناسەربەخۆ بچووکەکان،

and the clever comma.

و وێرگوڵە زیرەکەکە.

Conjunctions are small and nimble.

ئامڕازی پەیوەندییەکان بچوک و چالاکن.

They are words that connect clauses,

ئەوانە وشەن کە بڕگەکان،

words,

and phrases.

وشەکان و

دەستەواژەکان بەیەکەوە دەبەستن.

You can easily remember the conjunctions

بە ئاسانی دەتوانیت ئامڕازەکانت بیربێنەوە

by remembering the acronym FANBOYS.

بە بیر هاتنەوەی کورتکراوەی FANBOYS.

The conjunctions are

ئامڕازەکان بریتین لە

for,

بۆ "for"

and,

و "and"

nor,

نە "Nor"

but,

بەڵام "But"

or,

یان "Or"

yet,

تا ئێستا "Yet"

so.

کەواتە "So".

Because they're so small,

لەبەرئەوەی زۆر بچوکن،

more often than not,

زۆر جار،

they require the help of a comma

داوای یارمەتی وێرگوڵ دەکەن

but not always.

بەڵام هەمیشە نا.

لەلایەکی ترەوە، ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆ،

Subordinates, on the other hand,

are the WWE heavyweight champions of sentences.

پاڵەوانی بەرزکردنەوەی قورسایین لە ڕستەدا.

They are words that connect two unequal things,

ئەوان وشەن کە دوو شتی نا هاوتا بەیەکەوە دەبەستنەوە،

dependent and independent clauses.

بڕگەی سەربەخۆ و ناسەربەخۆ.

Subordinates make it very clear

ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆ ڕونی دەکاتەوە

what is being prioritized in a sentence.

لە ڕستەدا چی بایەخپێدراوە،

Commonly used subordinates are

ئامرازە پەیوەندییە ناسەربەخۆ باوەکان بریتین لە

although,

هەرچەندە "Although"

because,

چونکە "Because"

before,

پێش "Before"

however,

هەرچەندە "However"

unless,

مەگەر "Unless"

and even though.

هەرچەندە "Even though".

Because subordinates are all about power,

چونکە ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆ بەهێزە،

they can do a lot of heavy lifting by themselves.

دەتوانن خۆیان قورساییەکی زۆر بەرزبکەنەوە.

But, of course, sometimes even the strongest among us

بەڵام ،بێگومان هەندێک جار تەنانەت بەهێزترینمان

needs some help from our clever friends.

پێویستی بە هەندێک یارمەتی هاوڕێ زیرەکەکەمان دەبێت.

Because our clever comma is so nice,

چونکە وێرگوڵە زیرەکەکەمان ناوازەیە،

she often roams her neighborhood

بەدەوری دراوسێکانیدا داسوڕێتەوە

looking for some community service to do.

دەگەڕێت تا هەندێک خزمەتی کۆمەڵگە بکات،

Today, as soon as she leaves her house,

ئەمڕۆ، هەر کە لە ماڵ هاتە دەر،

she sees a subordinate lifting the weight

ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆی بینی، قورسایی

of two complete sentences,

دوو ڕستەی تەواوی بەرزدەکردەوە،

one on each arm.

هەریەکەی بە دەستێک.

Bartheleme loves engaging in political debate

بارزێلیم حەز دەکات بەشداری مشتومڕی سیاسی بکات

even though

هەرچەندە

he usually loses.

زۆر جاریش دەیدۆڕێنێت.

The comma asks the subordinate if he needs help.

وێڕگوڵ پرسی لە ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆ ئەگەر پێوەستی بە یارمەتی هەبێت.

Well, we know that subordinates

باشە، ئێمە دەزانین کە ئامرازە ناسەربەخۆکان

are the WWE heavyweight champions of sentences.

پاڵەوانی بەرزکردنەوەی قورسایین لە ڕستەدا

They can easily hold the weight

بە ئاسانی قورسایی ئەم

of these two complete sentences

دوو ڕستەیە هەڵ دەگرن

because they are distributed evenly on both arms.

چونکە بە یەکسانی بەسەر هەردوو دەستدا دابەش دەبن.

So, when the comma asks if it can help,

بۆیە کاتێک وێرگوڵ پرسیاری کرد ئەگەر پێویستی بە یارمەتی هەبيت،

the subordinate is appalled

ئامرازی ناسەربەخۆ دەترسێت

at the idea of needing assistance.

لە بیرۆکەی پێوەست بوون بە یارمەتی.

No thanks, maybe next time!

نەخێر سوپاس، لەوانەیە جاری داهاتوو!

So, the comma continues on.

بۆیە وێرگوڵەکە بەردەوام دەبێت.

Soon, she seems a couple of subordinates

دواتر توشی دوو ئامرازی پەیوەندی ناسەربەخۆ

attempting to lift the weight

دەبێت، قورسایی بەرز دەکەنەوە

of sentences directly in front of themselves.

ڕستەکانیان لە پێش خۆیان داناوە.

Even though Bartheleme loves to sing,

هەرچەندە بارلێزم حەز دەکات گۆرانی بڵێت،

he never sings in front of others.

هەرگیز گۆرانی لە بەردەم ئەوانی تردا نالێت.

The comma asks the subordinates if they need help.

وێرگوڵ پرسیاری کرد ئەگەر پێویستییان بە یارمەتی هەبيت.

They might not want to admit it,

لەوانەیە نەیانەوێت دانیپێدا بنێن،

but this time the subordinates do need help.

بەڵام ئەم جارە پێویستیان بە یارمەتی هەیە.

Complete sentences weigh quite a bit.

ڕستە تەواوەکان کەمیک قورسن.

Simple physics tells us

فیزیای سادە پێمان دەڵێت

that it's easier to balance heavy objects

هاوسەنگی کردنیان ئاسانتر دەبێت

if the weight is evenly distributed.

ئەگەر قورساییەکە بە یەکسانی بڵاوبکرێتەوە.

So, while the subordinates are quite capable

لە کاتێکدا کە ئامرازەکان زۆر بەهێزن

of balancing two complete sentences

بۆ هاوسەنگ کردنی دوو ڕستەی تەواو

when carrying the weight on both sides,

کاتێک قورساییەکە لە هەردوو لا هەڵدەگرێت،

they're having trouble picking just one up.

توشی گرفت دەبن ئەگەر تەنها یەک ڕستە بێت.

The comma rushes over

وێرگوڵ خێرا دەگاتە لای

to help the struggling subordinates,

تا یارمەتی ئامرازەکان بدات،

but how will she help?

بەڵام چۆن یارمەتی بدات؟

When subordinates begin sentences,

کاتیک ڕستەکان بە ئامراز دەست پێدەکەن،

the comma will place herself

وێرگوڵ دەچێتە شوێنی خۆی

directly after the first thought or complete sentence.

ڕاستەوخۆ لە دوای یەکەم بیرۆکە یان یەکەم ڕستە تەواوەکە.

After helping the subordinates,

دوای یارمەتیدانی ئامرازەکان،

our comma heroine continues on

وێڕگوڵە پاڵەوانەکەمان بەردەوام دەبێت، توشی

and spots a conjunction

ئامرازی پەیوەندی دەبێت

holding the weight of two complete sentences.

کە قورسایی دوو ڕستەی تەواوی هەڵگرتبوو.

Bartheleme was accepted into the University of Chicago,

بارزێلم لە زانکۆی شیکاگۆ قبوڵ کرا،

and

و

he is on the waitlist for Stanford University.

لە چاوەڕوانی دابوو بۆ زانکۆی ستانفۆرد.

The comma asks the conjunction if he needs help.

وێرگوڵەکە پرسیاری لە ئامڕازەکە کرد ئەگەر یارمەتی بوێت.

Of course he does! Hurry!

بێگومان پێویستیەتی! پەلە بکە!

The comma rushes and places itself before the conjunction.

فاریزەکە ڕا دەکات و شوێنی خۆی لە پێش ئامڕازەکە دەکاتەوە.

Fanboys aren't as militant as subordinates.

ئامرازە پەیوەندییەکان وەو ئامرازە ناسەربەخۆکان چەکدار نین.

For this reason,

لەبەر ئەم هۆیە،

the commas don't have to fall in line behind the fanboys.

پیویست ناکات وێرگوڵەکان ڕێک بکەونە دوای . "فەنبۆیس"

Fanboys are courteous creatures.

فەنبۆیس" دروستکراوی قسە خۆشن".

They allow the comma to go ahead of them.

ڕێگە دەدەن کە وێڕگوڵەکە لە پێشیانەوە بێت.

Helping others is hard work!

هاوکاری کردنی ئەوانی تر کارێکی سەختە!

On her way home,

لەسەر ڕێگەی ماڵەوەی،

our comma sees a conjunction holding up the weight

فاریزەکە ئامڕازی پەیوەندی دەبینێت قورسایی

of a complete sentence

یەک ڕستەی تەواو و

and a fragment sentence.

نیوە ڕستەیەک بەرز دەکاتەوە.

Bartheleme is going to major in molecular biology

بارزێلم لە گەردی بایۆلۆجیدا دەخوێنێت

or

یان

interpretive dance.

سەمای ڕونکردنەوە،

The now-exhausted comma asks the conjunction

ئێستا وێرگوڵە ماندووەکە پرسیار لە ئامڕازی پەیوەندی دەکات

if he needs help lifting the items.

یارمەتی دەوێت لە بەرز کرنەوەی بڕگەکان.

This is one of the rare occassions

ئەمە یەکێکە لە دەرفەتە دەگمەنەکان

where a conjunction doesn't need the help of a comma.

لەو شوێنەی ئامڕازی پەیوەندی پیویستی بە یارمەتی وێرگوڵەکە نابێت.

The conjunction assures the comma

ئامڕازەکە دڵنیای دەکاتەوە

that help isn't needed,

کە پێویستی بە یارمەتی نییە،

which is good for the comma

ئەمە بۆ وێرگوڵەکە باشە

because by now,

چونکە ئێستا،

all it wants to do is go home and rest up

هەموو ئەوەی دەیەوێت چونە ماڵەوە و پشوودانە

for another day of vigilant sentence constructing.

بۆ ئەوەیڕۆژێکی تر ڕستەی بە ئاگا دروست دەکات.