A tribute to nurses | Carolyn Jones

Translator: Lam Nguyen Reviewer: Sang To

As patients,

Với tư cách là bệnh nhân,

we usually remember the names of our doctors,

ta thường nhớ tên của những vị bác sĩ,

but often we forget the names of our nurses.

nhưng lại thường quên mất tên của các điều dưỡng.

I remember one.

Tôi nhớ một người.

I had breast cancer a few years ago,

Cách đây vài năm, tôi bị ung thư vú,

and somehow I managed to get through the surgeries

nhưng thực sự kỳ diệu, tôi đã vượt qua ca phẫu thuật,

and the beginning of the treatment just fine.

và quá trình trị liệu có khởi đầu khá suôn sẻ.

I could hide what was going on.

Tôi có thể giấu câu chuyện đó.

Everybody didn't really have to know.

Mọi người không cần phải biết.

I could walk my daughter to school,

Tôi vẫn có thể đưa con đến trường,

I could go out to dinner with my husband;

tôi vẫn đi ăn tối ở nhà hàng với chồng,

I could fool people.

tôi vẫn có thể che giấu điều đó.

But then my chemo was scheduled to begin

Nhưng quá trình hoá trị sắp bắt đầu,

and that terrified me

điều đó làm tôi rất sợ hãi,

because I knew that I was going to lose every single hair on my body

bởi lẽ tôi biết rằng toàn bộ lông tóc trên người tôi sẽ rụng hết,

because of the kind of chemo that I was going to have.

vì tôi sắp phải tiến hành hoá trị.

I wasn't going to be able to pretend anymore

Tôi sẽ không thể giả vờ

as though everything was normal.

như mọi thứ vẫn bình thường được nữa.

I was scared.

Tôi rất sợ hãi.

I knew what it felt like to have everybody treating me with kid gloves,

Tôi hiểu cảm giác bị mọi người đối xử dè dặt khi họ phát hiện ra điều đó,

and I just wanted to feel normal.

tôi chỉ muốn được sống như bình thường mà thôi.

I had a port installed in my chest.

Tôi được đặt buồng tiêm dưới da ở ngực.

I went to my first day of chemotherapy,

Ngay trong ngày đầu tiên của quá trình hoá trị,

and I was an emotional wreck.

tôi đã sụp đổ hoàn toàn.

My nurse, Joanne, walked in the door,

Cô điều dưỡng của tôi tên là Joanne, cô ấy bước vào phòng,

and every bone in my body was telling me to get up out of that chair

lúc đó tôi chỉ muốn dùng toàn bộ sức lực của mình để bật dậy khỏi ghế,

and take for the hills.

và ra khỏi đó ngay lập tức.

But Joanne looked at me and talked to me like we were old friends.

Nhưng Joanne nhìn tôi và nói chuyện như thể chúng tôi là bạn lâu năm vậy.

And then she asked me,

Và cô ấy hỏi tôi,

"Where'd you get your highlights done?"

"Cậu nhuộm tóc ở đâu vậy?"

(Laughter)

(Cười)

And I was like, are you kidding me?

Cô đang đùa tôi phải không?

You're going to talk to me about my hair when I'm on the verge of losing it?

Cô đang hỏi chuyện về mái tóc của tôi khi chúng sắp rụng hết à?

I was kind of angry,

Tôi đã hơi bực mình,

and I said, "Really? Hair?"

và hỏi lại, "Đừng đùa chứ? Tóc của tôi á?"

And with a shrug of her shoulders she said,

Với một cái nhún vai, cô ấy nói,

"It's gonna grow back."

"Chúng sẽ mọc lại thôi."

And in that moment she said the one thing I had overlooked,

Lúc đó, cô ấy đã nói một điều mà tôi chưa nghĩ đến,

and that was that at some point, my life would get back to normal.

đó là việc cuộc sống của tôi sẽ trở lại bình thường vào lúc nào đó.

She really believed that.

Cô ấy thực sự tin vậy.

And so I believed it, too.

Và tôi cũng tin vào điều đó.

Now, worrying about losing your hair when you're fighting cancer

Việc bạn lo lắng sẽ rụng hết tóc khi phải chiến đấu với ung thư

may seem silly at first,

ban đầu có vẻ ngớ ngẩn,

but it's not just that you're worried about how you're going to look.

nhưng nó không đơn giản là sự lo lắng về ngoại hình của mình sau này.

It's that you're worried that everybody's going to treat you so carefully.

Đó là sự lo lắng về việc người ta sẽ đối xử với bạn một cách dè chừng.

Joanne made me feel normal for the first time in six months.

Lần đầu tiên trong sáu tháng, Joanne làm tôi thấy giống người thường.

We talked about her boyfriends,

Chúng tôi nói chuyện về bạn trai cô ấy,

we talked about looking for apartments in New York City,

chúng tôi nói chuyện về việc tìm nhà ở New York.

and we talked about my reaction to the chemotherapy --

và chúng tôi nói chuyện về đáp ứng của tôi với việc hoá trị

all kind of mixed in together.

và đủ mọi thứ chuyện khác.

And I always wondered,

Và tôi luôn thắc mắc

how did she so instinctively know just how to talk to me?

về cách mà bản năng đã dạy cho cô ấy cách nói chuyện tuyệt vời đến vậy.

Joanne Staha and my admiration for her

Joanne Staha, và tất cả niềm ngưỡng mộ của tôi dành cho cô,

marked the beginning of my journey into the world of nurses.

chúng là khởi đầu cho cuộc hành trình tìm hiểu về các điều dưỡng của tôi.

A few years later, I was asked to do a project

Vài năm sau, tôi được đề nghị làm một dự án

that would celebrate the work that nurses do.

để tôn vinh những cống hiến của những điều dưỡng.

I started with Joanne,

Tôi bắt đầu với Joanne,

and I met over 100 nurses across the country.

và tôi đã gặp gỡ hơn 100 điều dưỡng trên khắp đất nước.

I spent five years interviewing, photographing and filming nurses

Tôi dành năm năm để phỏng vấn, chụp ảnh và ghi hình về các điều dưỡng,

for a book and a documentary film.

để viết sách và làm phim tài liệu.

With my team,

Cùng với đội của mình,

we mapped a trip across America that would take us to places

chúng tôi vạch lộ trình đi khắp nước Mỹ để đến với những địa điểm

dealing with some of the biggest public health issues facing our nation --

đang giải quyết những vấn đề nóng nhất trong hệ thống y tế của chúng ta:

aging, war, poverty, prisons.

trình trạng lão hoá, chiến tranh, nghèo đói, hay tù tội.

And then we went places

Chúng tôi tới vài chỗ,

where we would find the largest concentration of patients

nơi chúng tôi có thể tìm thấy tập trung lượng bệnh nhân đông nhất

dealing with those issues.

đang gặp phải các vấn đề trên.

Then we asked hospitals and facilities to nominate nurses

Và chúng tôi yêu cầu các cơ sở khám chữa bệnh đề cử những điều dưỡng

who would best represent them.

xứng đáng đại diện cho họ nhất.

One of the first nurses I met was Bridget Kumbella.

Một trong những điều dưỡng đầu tiên tôi gặp là Bridget Kumbella.

Bridget was born in Cameroon,

Bridget được sinh ra ở Cameroon,

the oldest of four children.

là con cả trong gia đình bốn con.

Her father was at work when he had fallen from the fourth floor

Cha cô ấy bị rơi xuống từ tầng bốn khi đang làm việc,

and really hurt his back.

lưng ông ấy bị thương rất nặng.

And he talked a lot about what it was like to be flat on your back

Ông ấy nói rất nhiều về cảm giác của mình khi phải nằm liệt giường

and not get the kind of care that you need.

và không nhận được sự chăm sóc cần thiết.

And that propelled Bridget to go into the profession of nursing.

Điều đó đã thôi thúc Bridget trở thành một điều dưỡng.

Now, as a nurse in the Bronx,

Bây giờ, khi đã làm việc ở Bronx,

she has a really diverse group of patients that she cares for,

cô ấy phải chăm sóc những nhóm bệnh nhân rất khác nhau,

from all walks of life,

từ mọi tầng lớp xã hội,

and from all different religions.

và thuộc mọi tôn giáo.

And she's devoted her career to understanding the impact

Và cô ấy dành sự nghiệp của mình để nghiên cứu về sự ảnh hưởng

of our cultural differences when it comes to our health.

của những khác biệt văn hoá tới sức khoẻ.

She spoke of a patient --

Cô ấy kể về một bệnh nhân,

a Native American patient that she had --

một bệnh nhân người Mỹ bản địa,

that wanted to bring a bunch of feathers into the ICU.

anh ấy muốn mang lông động vật vào Phòng Chăm sóc đặc biệt.

That's how he found spiritual comfort.

Đó là cách anh ấy tự động viên mình.

And she spoke of advocating for him

Cô ấy ủng hộ việc anh ấy làm,

and said that patients come from all different religions

và nói về những bệnh nhân đến từ mọi tôn giáo,

and use all different kinds of objects for comfort;

họ mang đủ loại vật dụng khác nhau để tìm sự động viên về tinh thần;

whether it's a holy rosary or a symbolic feather,

đó có thể là Cây thập tự hoặc một chiếc lông mang tính biểu tượng,

it all needs to be supported.

họ cần chúng để trợ giúp tinh thần.

This is Jason Short.

Đây là Jason Short.

Jason is a home health nurse in the Appalachian mountains,

Jason là điều dưỡng chăm sóc tại nhà ở vùng núi Appalachian,

and his dad had a gas station and a repair shop when he was growing up.

cha anh ấy sở hữu một trạm xăng và một tiệm sửa chữa khi anh ta còn nhỏ.

So he worked on cars in the community that he now serves as a nurse.

Vì vậy, anh ấy học sửa ô tô, và bây giờ anh ấy là điều dưỡng.

When he was in college,

Khi còn học Cao đẳng,

it was just not macho at all to become a nurse,

anh ấy không hề có đam mê trở thành một điều dưỡng,

so he avoided it for years.

anh ấy đã lảng tránh nó trong nhiều năm.

He drove trucks for a little while,

Nhưng chỉ được một thời gian,

but his life path was always pulling him back to nursing.

định mệnh đã đưa anh ấy trở lại nghề điều dưỡng.

As a nurse in the Appalachian mountains,

Là một điều dưỡng ở vùng núi Appalachian,

Jason goes places that an ambulance can't even get to.

Jason đến những nơi mà xe cấp cứu không thể tới được.

In this photograph, he's standing in what used to be a road.

Trong tấm ảnh này, anh ấy đang đứng ở một chỗ từng là đường đi.

Top of the mountain mining flooded that road,

Việc khai khoáng trên đỉnh núi đã làm ngập đường đi,

and now the only way for Jason to get to the patient

và cách duy nhất để Jason tới giúp bệnh nhân

living in that house with black lung disease

bị bệnh bụi phổi đang sống trong căn nhà đó

is to drive his SUV against the current up that creek.

là lái chiếc SUV của anh ấy đi ngược dòng suối ngập ngụa đó.

The day I was with him, we ripped the front fender off the car.

Hôm tôi đi cùng anh ấy, chúng tôi đã tháo luôn cái chắn bùn ra.

The next morning he got up, put the car on the lift,

Sáng hôm sau, anh ấy dậy, cho chiếc xe lên máy nâng,

fixed the fender,

sửa cái chắn bùn,

and then headed out to meet his next patient.

và tiếp tục tới nhà bệnh nhân tiếp theo.

I witnessed Jason caring for this gentleman

Tôi đã chứng kiến Jason chăm sóc người đàn ông này

with such enormous compassion,

với sự cảm thông cực kỳ sâu sắc,

and I was struck again by how intimate the work of nursing really is.

và tôi một lần nữa bị ấn tượng bởi sự tận tâm thực sự của các điều dưỡng.

When I met Brian McMillion, he was raw.

Khi tôi gặp Brian McMillion, anh ấy rất bình dị.

He had just come back from a deployment

Anh ấy vừa quay trở lại sau một nhiệm vụ

and he hadn't really settled back in to life in San Diego yet.

và anh ấy vẫn chưa ổn định cuộc sống của mình ở San Diego.

He talked about his experience of being a nurse in Germany

Anh ấy kể về trải nghiệm của mình lúc còn là điều dưỡng ở Đức,

and taking care of the soldiers coming right off the battlefield.

và chăm sóc các binh sĩ vừa quay về từ chiến trường.

Very often, he would be the first person they would see

Thông thường, anh ta là người đầu tiên mà họ nhìn thấy

when they opened their eyes in the hospital.

khi họ vừa tỉnh trong bệnh viện.

And they would look at him as they were lying there,

Họ nhìn anh ấy trong khi vẫn nằm bất động,

missing limbs,

mất đi tay chân,

and the first thing they would say is,

và điều đầu tiên họ nói sẽ là,

"When can I go back? I left my brothers out there."

"Khi nào tôi có thể quay lại chiến trường? Tôi đã bỏ anh em chiến hữu ở đó."

And Brian would have to say,

Và Brian phải nói rằng,

"You're not going anywhere.

"Anh sẽ không đi đâu cả.

You've already given enough, brother."

Anh hy sinh đủ rồi, người anh em."

Brian is both a nurse and a soldier who's seen combat.

Brian vừa là một điều dưỡng, vừa là một binh sĩ đã trải qua trận mạc.

So that puts him in a unique position

Điều đó đặt anh ta vào một vị trí đặc biệt,

to be able to relate to and help heal the veterans in his care.

có thể cảm thông và điều trị cho các cựu binh được anh ta giúp đỡ.

This is Sister Stephen,

Đây là Sister Stephen,

and she runs a nursing home in Wisconsin called Villa Loretto.

cô ấy điều hành một bệnh xá ở Wisconsin tên là Villa Loretto.

And the entire circle of life can be found under her roof.

Bạn có thể tìm thấy mọi lứa tuổi dưới mái nhà này.

She grew up wishing they lived on a farm,

Cô lớn lên với mong ước sống trong một trang trại,

so given the opportunity to adopt local farm animals,

vì vậy, khi được trao cơ hội nuôi động vật trong trang trại,

she enthusiastically brings them in.

cô ấy đã nhiệt tình đón lấy chúng.

And in the springtime, those animals have babies.

Vào mùa xuân, chúng sinh thêm lứa mới.

And Sister Stephen uses those baby ducks, goats and lambs

Sister Stephen đã sử dụng những chú vịt con, dê con và cừu con này

as animal therapy for the residents at Villa Loretto

như một liệu pháp chữa trị bằng động vật cho các bệnh nhân ở Villa Loretto,

who sometimes can't remember their own name,

những bệnh nhân này thi thoảng không nhớ nổi tên của mình,

but they do rejoice in the holding of a baby lamb.

nhưng họ vô cùng thích thú khi được bế chú cừu con.

The day I was with Sister Stephen,

Ngày tôi gặp Sister Stephen,

I needed to take her away from Villa Loretto

tôi phải đưa cô ấy ra khỏi Villa Loretto

to film part of her story.

để làm phim về một phần câu chuyện của cô ấy.

And before we left,

Trước khi chúng tôi đi,

she went into the room of a dying patient.

cô ấy vào căn phòng của một bệnh nhân hấp hối.

And she leaned over and she said,

Cô ấy đến bên giường bệnh và nói rằng,

"I have to go away for the day,

"Tôi phải đi vắng ngày hôm nay,

but if Jesus calls you,

nhưng nếu Chúa gọi,

you go.

thì bác hãy đi.

You go straight home to Jesus."

Bác hãy đi đến ngôi nhà của Chúa."

I was standing there and thinking

Tôi đứng đó và nghĩ rằng,

it was the first time in my life

đây là lần đầu tiên trong cuộc đời,

I witnessed that you could show someone you love them completely

tôi được chứng kiến cảnh bạn thể hiện tình yêu tuyệt đối với ai đó

by letting go.

bằng cách để họ đi.

We don't have to hold on so tightly.

Chúng ta không nên níu giữ quá chặt.

I saw more life rolled up at Villa Loretto

Tôi nhìn thấy những hoàn cảnh tìm đến Villa Loretto

than I have ever seen at any other time at any other place in my life.

nhiều hơn tôi chứng kiến ở bất cứ đâu hay bất cứ khi nào trong đời của mình.

We live in a complicated time when it comes to our health care.

Chúng ta đang sống trong một giai đoạn phức tạp về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ.

It's easy to lose sight of the need for quality of life,

Rất khó để biết điều gì thật sự cần thiết để tăng chất lượng cuộc sống,

not just quantity of life.

điều đó không chỉ là tuổi thọ.

As new life-saving technologies are created,

Các công nghệ chăm sóc sức khoẻ tiên tiến được tạo ra nhiều hơn,

we're going to have really complicated decisions to make.

sự lựa chọn của chúng ta sẽ vô cùng phức tạp.

These technologies often save lives,

Những công nghệ này thông thường sẽ cứu mạng người,

but they can also prolong pain and the dying process.

nhưng chúng cũng gây đau đớn kéo dài và làm ta chết dần chết mòn.

How in the world are we supposed to navigate these waters?

Thế giới sẽ làm thế nào trước những xu hướng mới này?

We're going to need all the help we can get.

Chúng ta cần nhiều sự giúp đỡ nhất có thể.

Nurses have a really unique relationship with us

Các điều dưỡng có một mối quan hệ đặc biệt với ta

because of the time spent at bedside.

do khoảng thời gian họ chăm sóc ta bên giường bệnh.

During that time,

Trong lúc đó,

a kind of emotional intimacy develops.

mối liên kết về tinh thần được hình thành.

This past summer, on August 9,

Mùa hè năm ngoái, vào ngày 9 tháng tám,

my father died of a heart attack.

cha tôi bị truỵ tim và qua đời.

My mother was devastated,

Mẹ tôi đã vô cùng sốc,

and she couldn't imagine her world without him in it.

bà ấy không thể tưởng tượng một thế giới mà không có chồng mình.

Four days later she fell,

Bốn ngày sau, bà ấy bị ngã,

she broke her hip,

bà bị gãy xương đùi,

she needed surgery

và cần được phẫu thuật,

and she found herself fighting for her own life.

và bà ấy phải một mình chiến đấu vì chính sự sống của mình.

Once again I found myself

Một lần nữa, tôi thấy mình

on the receiving end of the care of nurses --

đang chịu ơn chăm sóc của những điều dưỡng,

this time for my mom.

lần này họ chăm sóc mẹ tôi.

My brother and my sister and I stayed by her side

Anh chị em chúng tôi luôn sát cánh bên bà

for the next three days in the ICU.

trong suốt ba ngày tại Phòng Chăm sóc đặc biệt.

And as we tried to make the right decisions

Và khi chúng tôi cố gắng ra những quyết định đúng đắn

and follow my mother's wishes,

và làm theo nguyện vọng của bà,

we found that we were depending upon the guidance of nurses.

chúng tôi cảm thấy mình cần sự chỉ dẫn của các điều dưỡng.

And once again,

Và thêm một lần nữa,

they didn't let us down.

họ không phụ niềm tin của chúng tôi.

They had an amazing insight in terms of how to care for my mom

Họ hiểu biết sâu sắc về cách thức chăm sóc mẹ tôi

in the last four days of her life.

trong bốn ngày cuối cùng bà sống.

They brought her comfort and relief from pain.

Họ an ủi bà, và làm bà vơi đi phần nào đau đớn.

They knew to encourage my sister and I to put a pretty nightgown on my mom,

Họ động viên chị em chúng tôi, mặc cho bà một bộ áo ngủ tuyệt đẹp,

long after it mattered to her,

lúc đó bà chẳng cần gì đến nó nữa,

but it sure meant a lot to us.

nhưng nó có ý nghĩa lớn với chúng tôi.

And they knew to come and wake me up just in time for my mom's last breath.

Họ biết cách tới và đánh thức tôi dậy đúng lúc mẹ tôi đang hấp hối.

And then they knew how long to leave me in the room

Họ còn biết tôi cần bao lâu để ở cùng mẹ mình trong căn phòng đó

with my mother after she died.

sau khi bà qua đời.

I have no idea how they know these things,

Tôi không rõ bằng cách nào họ biết tất cả những điều đó,

but I do know that I am eternally grateful

nhưng tôi biết chắc rằng tôi sẽ vĩnh viễn biết ơn họ

that they've guided me once again.

khi họ đã giúp đỡ tôi một lần nữa.

Thank you so very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)