Caitria and Morgan O'Neill: How to step up in the face of disaster

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Phuong Dinh Reviewer: Libellula Piccola

(Video) Newscaster: There's a large path of destruction here in town.

Phóng viên: Thị trấn vừa bị tàn phá nặng nề

... pulling trees from the ground, shattering windows,

Những cái cây bị bật gốc, cửa sổ vỡ vụn,

taking the roofs off of homes ...

những ngôi nhà bị tốc mái.

Caitria O'Neill: That was me

Caitria O'Neil: Đó chính là tôi

in front of our house in Monson, Massachusetts last June.

đứng trước ngôi nhà tại Monson, Massachusetts tháng 6 vừa qua.

Sau khi cơn lốc xoáy cấp EF3 quét qua thị trấn

After an EF3 tornado ripped straight through our town

and took parts of our roof off,

và phá tan mái nhà của chúng tôi,

I decided to stay in Massachusetts,

tôi quyết định ở lại Massachusetts

instead of pursuing the master's program

thay vì tiếp tục chương trình cao học

I had moved my boxes home that afternoon for.

Tôi đã mang hết hành lý về nhà vào buổi chiều hôm đó.

Morgan O'Neill: Ngày 1/6, chúng tôi không chuyên về thiên tai

Morgan O'Neill: So, on June 1, we weren't disaster experts,

nhưng đến ngày 3/6, chúng tôi giả vờ như thế.

but on June 3, we started faking it.

Trải nghiệm này đã thay đổi cuộc đời chúng tôi.

This experience changed our lives,

and now we're trying to change the experience.

Và giờ chúng tôi đang cố thay đổi nó.

CO: So, tornadoes don't happen in Massachusetts,

CO: Lốc xoáy không thường xảy ra ở Massachusetts.

và khi tôi đang đứng ngay sân trước

and I was cleverly standing in the front yard when one came over the hill.

một cơn lốc lướt qua ngọn đồi.

After a lamppost flew by, my family and I sprinted into the basement.

Sau khi một cây cột đèn bay qua, tôi và gia đình chạy xuống hầm

Trees were thrown against the house, the windows exploded.

Cây cối bị quăng quật vào căn nhà, các cửa sổ vỡ tung.

When we finally got out the back door,

Khi chúng tôi ra khỏi cửa sau,

transformers were burning in the street.

các máy biến áp đang bốc cháy trên đường.

MO: Tôi đã ở đây, tại Boston.

MO: I was here in Boston.

I'm a PhD student at MIT,

Tôi là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại MIT,

and I happen to study atmospheric science.

và tôi tình cờ theo học khoa học khí tượng.

Actually, it gets weirder --

Thực ra, còn lạ hơn nữa.

I was in the museum of science at the time the tornado hit,

Tôi đã ở bảo tàng khoa học vào thời điểm cơn lốc đến,

playing with the tornado display --

xem màn hình hiển thị lốc xoáy ở bảo tàng.

(Laughter)

Nên tôi đã bỏ lỡ cuộc gọi của cô ấy.

so I missed her call.

I get a call from Caitria, hear the news, and start tracking the radar online

Khi nhận được tin từ Caitria,

tôi bắt đầu theo dõi rađa trực tuyến

to call the family back when another supercell was forming in their area.

để gọi về gia đình khi một cơn lốc nữa sắp hình thành trong khu vực.

Và tôi lái xe về nhà đêm hôm đó với pin và nước đá.

I drove home late that night with batteries and ice.

We live across the street from a historic church

Nơi chúng tôi sống đối diện một nhà thờ cổ

that had lost its very iconic steeple in the storm.

nó đã mất đi gác chuông biểu tượng trong cơn bão.

It had become a community gathering place overnight.

Và đã trở thành nơi mọi người ở lại qua đêm.

Tòa nhà thị chính và đồn cảnh sát cũng bị tàn phá trực diện,

The town hall and the police department had also suffered direct hits,

nên những ai muốn giúp đỡ hay cần thông tin

and so people wanting to help or needing information went to the church.

đều đến nhà thờ.

CO: Chúng tôi đến nhà thờ vì nghe nói họ có đồ ăn nóng,

CO: We walked to the church because we heard they had hot meals,

nhưng đến nơi, chúng tôi thấy vài vấn đề.

but when we arrived, we found problems.

Có một số đàn ông to lớn, đầy mồ hôi cầm lưỡi cưa

There were a couple large, sweaty men with chainsaws

đứng ngay giữa nhà thờ,

standing in the center of the church, but nobody knew where to send them

nhưng không ai biết đưa họ đi đâu

vì chưa biết mức độ tàn phá thế nào.

because no one knew the extent of the damage yet.

Và khi chúng tôi đứng nhìn, họ tức giận và bỏ đi

As we watched, they became frustrated and left

tự tìm ai đó cần sự giúp đỡ.

to go find somebody to help on their own.

MO: Chúng tôi bắt đầu tự tổ chức.

MO: So we started organizing. Why? It had to be done.

Tại sao ư? Ai đó cần làm việc này. Chúng tôi tìm thấy Mục Sư Bob

We found Pastor Bob and offered to give the response some infrastructure.

và đề nghị hỗ trợ một vài thiết bị.

And then, armed with just two laptops and one air card,

Sau đó với 2 cái máy tính và 1 Aircard,

we built a recovery machine.

chúng tôi đã tự tạo một cỗ máy hồi phục của mình.

(Applause)

(Vỗ tay)

CO: That was a tornado, and everyone's heading to the church

CO: Đó là một cơn lốc,

mọi người đến nhà thờ để quyên góp và xin làm tình nguyện viên

to drop things off and volunteer.

MO: Mọi người quyên góp quần áo.

MO: Everyone's donating clothing.

We should inventory the donations piling up here.

Chúng ta cần kiểm kê số đồ đạc chất đống ở đây.

CO: Và nên có hotline. Chị sẽ tạo một số Google Voice chứ?

CO: And we need a hotline. Can you make a Google Voice number?

MO: Ừ. Cần thông báo cái gì không nên mang đến

MO: Sure. And we need to tell people what not to bring.

Chị sẽ lập một trang Facebook. Em in tờ rơi cho các khu dân cư được không?

I'll make a Facebook account. Can you print flyers?

CO: Yeah, but we don't even know what houses are accepting help.

CO: Nhưng ta không biết nhà nào cần giúp.

Nên dàn trải tình nguyện viên.

We need to canvas and send out volunteers.

MO: Cần nói với họ cái gì không nên mang đến.

MO: We need to tell people what not to bring.

Có chiếc xe tin tức kìa. Chị sẽ nói với họ

Hey, there's a news truck. I'll tell them.

CO: Chị lấy số em ra khỏi bản tin chưa?

CO: You got my number off the news? We don't need more freezers!

Chúng ta không cần thêm tủ lạnh nữa.

(Together) MO: Insurance won't cover it? CO: Juice boxes coming in an hour?

MO: Bảo hiểm không chi trả khoản đó à? Ông cần đội trát mái nhà ư? CO: 6 hộp nước trái cây sẽ đến trong một giờ nữa?

Cả hai: Ai đó cho tôi giấy nhớ đi!

Together: Someone get me Post-its!

(Tiếng cười)

(Laughter)

CO: Cuối cùng cả cộng đồng nhận ra rằng

CO: And then the rest of the community figured out that we had answers.

chúng tôi có câu trả lời.

MO: Tôi có thể cho đi 3 ấm nấu nước,

MO: I can donate three water heaters, but someone needs to come pick them up.

nhưng phải có ai đến lấy chúng.

CO: Xe tôi ở trong phòng khách.

CO: My car is in my living room!

MO: Đội của tôi muốn xây lại 12 hòm thư.

MO: My boyscout troop would like to rebuild 12 mailboxes.

CO: My puppy is missing and insurance doesn't cover chimneys.

CO: Chó con mất tích và bảo hiểm không bao gồm cho cái ống khói.

MO: My church group of 50 would like housing and meals for a week

MO: Nhóm 50 người của tôi cần có chỗ ở và thức ăn trong một tuần

while we repair properties.

trong khi sửa chữa nhà cửa.

CO: You sent me to that place on Washington Street yesterday,

CO: Chị đã cử em đến đường Washington hôm qua

và giờ người em toàn là cây sơn độc.

and now I'm covered in poison ivy.

(Laughter)

Đó chính là những gì chúng tôi làm trong ngày.

So this is what filled our days.

We had to learn how to answer questions quickly

Chúng tôi học cách trả lời nhanh những câu hỏi

và giải quyết những vấn đề trong một phút,

and to solve problems in a minute or less;

nếu không thì khi có chuyện khẩn cấp hơn xảy ra,

otherwise, something more urgent would come up,

and it wouldn't get done.

nó sẽ không được giải quyết.

MO: We didn't get our authority from the board of selectmen

MO: Chúng tôi không được cấp phép từ hội đồng nào

hay từ ban quản lý tình trạng khẩn cấp hay từ United Way.

or the emergency management director or the United Way.

We just started answering questions and making decisions

Chúng tôi chỉ trả lời câu hỏi và đưa ra các quyết định

bởi phải có ai đó làm việc này.

because someone -- anyone -- had to.

And why not me? I'm a campaign organizer.

Sao không là tôi? Tôi là người tổ chức chiến dịch.

Tôi giỏi xài Facebook.

I'm good at Facebook.

Và có cả hai chúng tôi.

And there's two of me.

(Laughter)

(Tiếng cười)

CO: Vấn đề là, nếu có là lũ lụt, hỏa hoạn hay bão,

CO: The point is, if there's a flood or a fire or a hurricane,

you, or somebody like you,

bạn, hoặc những người như bạn,

are going to step up and start organizing things.

sẽ đứng ra và bắt đầu tổ chức mọi thứ.

Đây là việc khó khăn.

The other point is that it is hard.

MO: Nằm trên mặt đất sau khi làm việc 17 tiếng một ngày,

MO: Lying on the ground after another 17-hour day,

Caitria và tôi vét sạch ví tiền

Caitria and I would empty our pockets

và cố gằng ghép lại các mảnh giấy nhỏ với nhau--

and try to place dozens of scraps of paper into context --

all bits of information that had to be remembered and matched

tất cả các thông tin cần được ghi nhớ và khớp nhau

in order to help someone.

nhằm giúp đỡ một ai đó.

Sau khi tắm vào cuối một ngày làm việc,

After another day and a shower at the shelter,

chúng tôi thấy mọi việc lẽ ra không quá khó khăn như vậy

we realized it shouldn't be this hard.

CO: In a country like ours where we breathe Wi-Fi,

CO: Ở một đất nước như nơi này

nơi chúng ta thở trong wi-fi,

tận dụng công nghệ để phục hồi nhanh sau bão lẽ ra không phải là vấn đề.

leveraging technology for a faster recovery should be a no-brainer.

Systems like the ones that we were creating on the fly

Hệ thống như cái chúng tôi tạo ra lúc khẩn cấp

could exist ahead of time.

lẽ ra nên có từ trước.

And if some community member is in this organizing position

Và nếu một thành viên cộng đồng

đang ở vị trí tổ chức tại những khu vực bị tàn phá sau thiên tai,

in every area after every disaster,

these tools should exist.

những công cụ như thế này nên tồn tại.

MO: Thế là chúng tôi quyết định tạo ra chúng--

MO: So, we decided to build them:

sự hồi phục trong một cái hộp

a recovery in a box, something that could be deployed after every disaster

một thứ có thể được ứng dụng ngay sau thảm họa

by any local organizer.

bởi bất kì một người địa phương

CO: I decided to stay in the country, give up the master's in Moscow

CO: Tôi quyết định ở lại,

từ bỏ bằng thạc sĩ ở Moscow

và làm việc toàn thời gian cho dự án.

and to work full-time to make this happen.

Chỉ trong năm ngoái,

In the course of the past year,

we've become experts in the field of community-powered disaster recovery.

chúng tôi trở thành chuyên gia phục hồi cộng đồng sau thảm họa.

Có ba vấn đề mà chúng tôi nhận thấy

And there are three main problems that we've observed

trong cách mọi thứ họat động ngày nay.

with the way things work currently.

MO: The tools.

MO: Dụng cụ. Những tổ chức cứu trợ lớn rất xuất sắc

Large aid organizations are exceptional at bringing massive resources to bear

trong việc cung ứng nguồn lực lớn sau thảm họa,

after a disaster,

nhưng họ thường chỉ thực hiện vài nhiệm vụ cụ thể

but they often fulfill very specific missions, and then they leave.

và rồi họ sẽ rời khỏi.

This leaves local residents to deal with the thousands of spontaneous volunteers,

Việc này khiến những người dân địa phương

phải đối phó với hàng ngàn tình nguyện viên tự phát và đồ quyên góp,

thousands of donations,

and all with no training and no tools.

mà không có sự huấn luyện, công cụ.

So they use Post-its or Excel or Facebook.

Vì thế họ dùng giấy nhớ, Excel hay Facebook.

Nhưng không có công cụ nào cho bạn đánh giá thông tin cần ưu tiên

But none of these tools allow you to value high-priority information

giữa tất cả hình ảnh và lời chúc.

amidst all of the photos and well-wishes.

CO: The timing.

CO: Thời điểm.

Cứu trợ thiên tai trái ngược với vận động chính trị.

Disaster relief is essentially a backwards political campaign.

In a political campaign, you start with no interest

Trong vận động chính trị,

bạn bắt đầu với sự không hứng thú và không có khả năng để thực hiện.

and no capacity to turn that into action.

You build both gradually,

Bạn xây dựng từ từ

until a moment of peak mobilization at the time of the election.

cho đến thời điểm huy động cao trào khi bầu cử

In a disaster, however, you start with all of the interest

Tuy nhiên, đối với thiên tai, bạn bắt đầu đầy hào hứng

và không có năng lực.

and none of the capacity.

And you've only got about seven days

Và bạn chỉ có khoảng 7 ngày để chớp lấy

to capture 50 percent of all of the Web searches that will ever be made

50% những cú tìm kiếm trực tuyến trên mạng

to help your area.

để hỗ trợ khu vực của bạn.

Then some sporting event happens,

Rồi các sự kiện thể thao đến,

and you've got only the resources that you've collected thus far

và bạn chỉ có chứng đó nguồn lực thu thập được

để dùng cho nhu cầu cứu trợ 5 năm sắp tới.

to meet the next five years of recovery needs.

This is the slide for Katrina.

Đây là slide về bão Katrina.

Đây là biểu đồ về Joplin.

This is the curve for Joplin.

Đây là biểu đồ về những cơn lốc ở Dallas vào tháng 4 vừa qua

And this is the curve for the Dallas tornadoes in April,

where we deployed software.

nơi chúng tôi dùng phần mềm.

Có một khoảng trống ở đây.

There's a gap here.

Affected households have to wait for the insurance adjuster to visit

Những cư dân bị tổn hại phải chờ nhân viên bảo hiểm đến xem xét

before they can start accepting help on their properties.

trước khi được giúp xây lại nhà.

And you've only got about four days of interest in Dallas.

Trong khi bạn chỉ có 4 ngày nhận được sự quan tâm ở Dallas.

MO: Dữ liệu.

MO: Data.

Data is inherently unsexy,

Dữ liệu thường không hấp dẫn,

but it can jump-start an area's recovery.

nhưng nó khởi động sự phục hồi.

FEMA và chính phủ

FEMA and the state will pay 85 percent of the cost

sẽ chi trả 85% tổn thất do các thiên tai mang tầm quốc gia gây ra,

of a federally-declared disaster,

để lại 15% phí tổn cho dân địa phương.

leaving the town to pay the last 15 percent of the bill.

Now that expense can be huge,

Và chi phí này có thể rất lớn,

but if the town can mobilize X amount of volunteers for Y hours,

nhưng nếu thị trấn có thể huy động X số tình nguyện viên trong vòng Y giờ,

the dollar value of that labor used goes toward the town's contribution.

giá thị quy thành tiền của sức lao động đó

sẽ đóng góp cho thị trấn.

Nhưng ai biết được điều này?

But who knows that?

Giờ bạn hãy cố tưởng tượng cảm giác bị vô vọng

Now try to imagine the sinking feeling you get

when you've just sent out 2,000 volunteers and you can't prove it.

khi bạn cử đi 2,000 tình nguyện viên và bạn không chứng minh được điều đó.

CO: Đó là 3 vấn đề với 1 giải pháp chung.

CO: These are three problems with a common solution.

Nếu chúng ta đưa những công cụ thích hợp vào đúng thời điểm

If we can get the right tools at the right time

cho những người đứng ra tổ chức

to the people who will inevitably step up

and start putting their communities back together,

và bắt tay gắn kết cộng đồng lại,

chúng ta có thể tạo ra tiêu chuẩn mới cho việc phục hồi sau thiên tai.

we can create new standards in disaster recovery.

MO: Chúng ta cần công cụ khảo sát, dữ liệu về đồ quyên góp,

MO: We needed canvasing tools, donations databasing,

needs reporting, remote volunteer access,

báo cáo nhu cầu, truy cập từ xa,

all in an easy-to-use website.

tất cả tích hợp trong 1 trang web dễ dùng.

CO: And we needed help.

CO: Chúng tôi cần sự giúp đỡ.

Alvin, our software engineer and co-founder, has built these tools.

Alvin, kĩ sư phần mềm và đồng sáng lập, tạo ra những công cụ này.

Chris and Bill have volunteered their time to use operations and partnerships.

Chris và Bill đã tình nguyện dành thời gian

để vận hành và quan hệ với các đối tác.

Chúng tôi đã bay đến những vùng bị thiên tai từ hồi tháng 1,

And we've been flying into disaster areas since this past January,

setting up software, training residents

để cài đặt phần mềm, huấn luyện cư dân

and licensing the software to areas that are preparing for disasters.

và cấp phép phần mềm cho các khu vực đang chuẩn bị cho thiên tai.

MO: Một trong những nơi đầu tiên là Dallas sau những con lốc hồi tháng 4

MO: One of our first launches was after the Dallas tornadoes

this past April.

Chúng tôi bay đến thị trấn, nơi đang có trang Web lỗi thời

We flew into a town that had a static, outdated website

and a frenetic Facebook feed, trying to structure the response,

và 1 trang Facebook hỗn loạn giữa các phản hồi.

and we launched our platform.

Chúng tôi chạy chương trình.

Tất cả sự quan tâm đến trong vòng 4 ngày đầu,

All of the interest came in the first four days,

nhưng khi mất hút trên bản tin,

but by the time they lost the news cycle,

khi các nhu cầu nảy sinh,

that's when the needs came in,

họ đã có một nguồn lực khổng lồ quyên góp từ khắp nơi

yet they had this massive resource of what people were able to give

và họ có thể đáp ứng nhu cầu của các cư dân.

and they've been able to meet the needs of their residents.

CO: Nó đã hoạt động và có thể trở nên tốt hơn.

CO: So it's working, but it could be better.

Chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp là điều thiết yếu để phục hồi sau thảm họa

Emergency preparedness is a big deal in disaster recovery

because it makes towns safer and more resilient.

bởi nó giúp các trị trấn an toàn và linh động hơn.

Imagine if we could have these systems ready to go in a place

Hãy tưởng tượng những hệ thống này có thể đến nơi

before a disaster.

trước khi thảm họa xảy ra.

Đó là thứ chúng tôi đang thực hiện.

So that's what we're working on.

Chúng tôi cố gắng đưa phần mềm đến mọi nơi

We're working on getting the software to places so people expect it,

để mọi người hiểu và biết sử dụng nó

so people know how to use it

and so it can be filled ahead of time

và dùng nó trước thời điểm thiên tai

với nguồn thông tin hạn chế để chạy chương trình.

with that micro-information that drives recovery.

MO: It's not rocket science.

MO: Nó không phải là khoa học tên lửa.

Những công cụ này thiết thực và mọi người cần chúng.

These tools are obvious and people want them.

In our hometown, we trained a half-dozen residents

Ở thị trấn của tôi, nửa tá người dân được đào tạo

để tự sử dụng các ứng dụng Web này.

to run these Web tools on their own,

Bởi Caitria và tôi sống ở Boston.

because Caitria and I live here, in Boston.

They took to it immediately, and now they are forces of nature.

Họ áp dụng nó ngay lập tức,

và giờ họ làm chủ thiên nhiên.

There are over three volunteer groups working almost every day,

Hơn 3 nhóm tình nguyện viên làm việc gần như hàng ngày,

kể từ 1/6 năm ngoái,

and have been since June 1 of last year,

nhằm đảm bảo người dân có thứ họ cần và có thể trở về nhà của họ.

to make sure these residents get what they need and get back in their homes.

Họ có đường dây nóng, danh sách và dữ liệu.

They have hotlines and spreadsheets and data.

CO: And that makes a difference.

CO: Và điều này tạo sự khác biệt.

Ngày 1/6 năm nay đánh dấu kỉ niệm 1 năm

June 1 this year marked the one-year anniversary of the Monson tornado,

kể từ cơn lốc Monson.

Cộng đồng của chúng tôi trở nên gắn kết và mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

and our community's never been more connected or more empowered.

We've been able to see the same transformation in Texas and in Alabama.

Chúng tôi cũng nhận thấy sự thay đổi

ở Texas và Alabama.

Because it doesn't take Harvard or MIT

Bởi vì không cần phải học tại Harvard hay MIT

to fly in and fix problems after a disaster;

để tham gia khắc phục các vấn đề sau thảm họa,

it takes a local.

mà cần dân địa phương.

No matter how good an aid organization is at what they do,

Vì dù các tổ chức cứu trợ có giỏi đến mức nào,

họ cuối cùng vẫn phải quay về nhà.

they eventually have to go home.

But if you give locals the tools,

Nhưng nếu trao công cụ cho dân địa phương

và chỉ cho họ những gì cần làm để phục hồi,

if you show them what they can do to recover,

they become experts.

họ sẽ trở thành những chuyên gia.

(Applause)

(Vỗ tay) MO: Nào, đi thôi.

MO: All right. Let's go.

(Applause)

(Vỗ tay)