The surprising solution to ocean plastic | David Katz

Translator: Phuong Quach Reviewer: Nguyen Hoaithu

We've had it all wrong.

Chúng ta đã lầm to.

Everybody.

Mọi người à,

We've had it all wrong.

chúng ta đã thật sự lầm to.

The very last thing we need to do

Điều cuối cùng chúng ta nên làm là

is clean the ocean.

làm sạch đại dương.

Very last.

Điều cuối cùng.

Yeah, there is a garbage truck of plastic

Đúng là có cả tá rác thải nhựa

entering the ocean

đang đổ ra đại dương

every minute

mỗi một phút

of every hour of every day.

mỗi một giờ hằng ngày.

And countless birds and animals

Và vô số loài chim và động vật khác

are dying just from encountering plastic.

đang chết dần chỉ vì rác thải nhựa.

We are experiencing the fastest rate of extinction ever,

Chúng ta đang trải qua tốc độ tuyệt chủng nhanh nhất từ trước đến giờ,

and plastic is in the food chain.

và nhựa nằm trong chuỗi thức ăn.

And I'm still here, standing in front of you,

Và tôi vẫn đứng đây, trước mặt các bạn

telling you the very last thing we need to do

khẳng định rằng điều cuối cùng cần làm là

is clean the ocean.

làm sạch đại dương.

Very last.

Điều cuối cùng.

If you were to walk into a kitchen,

Nếu bạn bước vào một nhà bếp,

sink overflowing,

bồn nước đang bị tràn,

water spilling all over the floor,

nước đổ hết ra sàn,

soaking into the walls,

thấm vào những bức tường,

you had to think fast, you're going to panic;

bạn phải quyết định nhanh, bạn sẽ phát hoảng;

you've got a bucket, a mop or a plunger.

bạn có một cái xô, một cây lau nhà hoặc một cái pit-tông.

What do you do first?

Bạn làm gì trước tiên?

Why don't we turn off the tap?

Chúng ta nên tắt vòi nước trước.

It would be pointless to mop

Sẽ vô dụng khi lau sàn

or plunge or scoop up the water

hay hút nước ra

if we don't turn off the tap first.

nếu chúng ta không tắt vòi nước trước.

Why aren't we doing the same for the ocean?

Sao lại không làm vậy với đại dương?

Even if the Ocean Cleanup project,

Thậm chí nếu dự án "Làm sạch đại dương",

beach plastic recycling programs

chiến dịch tái chế nhựa ở biển

or any well-meaning

hoặc các thông điệp ý nghĩa

ocean plastic company

của công ty nhựa đại dương

was a hundred percent successful,

hoàn toàn hiệu quả,

it would still be too little, too late.

đó cũng là quá nhỏ nhoi, quá trễ.

We're trending to produce over 300 million ton

Chúng ta đang trên đà sản xuất hơn ba trăm triệu tấn

of plastic this year.

nhựa vào năm nay.

Roughly eight million ton

Khoảng tám triệu tấn

are racing to flow into the ocean

sẽ đổ vào đại dương

to join the estimated 150 million ton already there.

thêm vào con số ước tính khoảng 150 triệu tấn đã có sẵn.

Reportedly, 80 percent of ocean plastic

Theo thống kê, 80% nhựa từ đại dương

is coming from those countries that have extreme poverty.

đều đến từ những đất nước kinh tế rất khó khăn.

And if you live in the grips of poverty

Và nếu bạn phải sống trong đói nghèo

concerned, always, about food

điều quan tâm, luôn là, thực phẩm

or shelter

hoặc là chỗ ở

or a sense of security,

hay là cảm giác được an toàn,

recycling --

tái chế.

it's beyond your realm of imagination.

Nó vượt qua cả trí tưởng tượng của bạn.

And that is exactly why

Và đó chính là lý do vì sao

I created the Plastic Bank.

tôi sáng lập ra "Plastic bank" (ngân hàng nhựa).

We are the world's largest chain of stores

Chúng tôi là chuỗi cửa hàng lớn nhất thế giới

for the ultra-poor,

dành cho người thu nhập thấp,

where everything in the store is available to be purchased

là nơi mà mọi thứ đều có thể được mua

using plastic garbage.

bằng cách trao đổi rác thải nhựa.

Everything.

Tất cả mọi thứ.

School tuition.

Tiền học phí.

Medical insurance.

Bảo hiểm y tế.

Wi-Fi, cell phone minutes, power.

Wi-fi, cước điện thoại, tiền điện,

Sustainable cooking fuel, high-efficiency stoves.

nhiên liệu nấu ăn lâu, dùng cho lò nướng cao cấp.

And we keep wanting to add everything else

Và chúng tôi vẫn đang muốn thêm các thứ khác

that the world may need and can't afford.

mà mọi người đang cần nhưng không có khả năng chi trả.

Our chain of stores in Haiti are more like community centers,

Chuỗi cửa hàng ở Haiti giống như trung tâm cộng đồng,

where one of our collectors,

nơi một trong những người thu gom,

Lise Nasis,

Lise Nasis,

has the opportunity to earn a living

có cơ hội để kiếm sống

by collecting material from door to door,

bằng việc thu gom rác thải từng nhà,

from the streets,

trên mỗi con đường,

from business to business.

hay từng công ty.

And at the end of her day, she gets to bring the material back to us,

Và vào cuối ngày, cô ấy đem nguyên liệu về cho chúng tôi,

where we weigh it, we check it for quality,

chúng tôi đem cân, kiểm tra chất lượng,

and we transfer the value into her account.

và quy ra tiền lương vào tài khoản cô ấy.

Lise now has a steady,

Lise giờ đây đã có

reliable source of income.

nguồn thu nhập ổn định và chắc chắn.

And that value we transfer into an online account for her.

Và khoản tiền chúng tôi chuyển vào tài khoản online cho cô ấy.

And because it's a savings account, it becomes an asset

Vì nó là tài khoản tiết kiệm nên có thể thành tài sản

that she can borrow against.

mà cô ấy có thể thế chấp để vay mượn.

And because it's online,

Và vì nó là tài khoản online,

she has security against robbery,

cô ấy có hệ thống bảo vệ khỏi cướp,

and I think more importantly,

và tôi nghĩ quan trong nhất là,

she has a new sense of worth.

cô ấy thấy giá trị bản thân.

And even the plastic

Và ngay cả nhựa

has a new sense of value.

cũng có giá trị riêng của nó.

Hm.

Vâng.

And that plastic we collect,

Và nhựa mà chúng tôi thu thập,

and we add value to,

và thêm giá trị cho nó,

we sort it,

chúng tôi phân loại,

we remove labels,

tháo bỏ nhãn dán,

we remove caps.

tháo bỏ nắp.

We either shred it

Chúng tôi có thể cắt nhỏ

or we pack it into bales and get it ready for export.

hoặc đóng thành gói và sẵn sàng xuất khẩu.

Now, it's no different than walking over acres of diamonds.

Bây giờ, không có gì khác biệt khi đi ngang cánh đồng kim cương.

If Lise was to walk over acres of diamonds

Nếu Lise đã đi ngang cánh đồng kim cương

but there was no store, no bank,

nhưng không có cửa hàng, hay ngân hàng,

no way to use the diamonds, no way to exchange them,

không cách nào dùng kim cương, hay trao đổi chúng,

they'd be worthless, too.

chúng cũng trở nên vô dụng.

And Lise was widowed

Và Lise là người goá chồng,

after the 2010 Haitian earthquake,

sau trận động đất Haitian năm 2010,

left homeless without an income.

vô gia cư không có thu nhập gì.

And as a result of the program,

Và kết quả của chương trình,

Lise can afford her two daughters' school tuition

Lise có thể trả học phí cho hai đứa con gái

and uniforms.

và đồng phục.

Now, that plastic

Bây giờ, loại nhựa

we sell.

chúng ta bán.

We sell it to suppliers of great brands

Chúng ta bán cho các nhà cung cấp thương hiệu nổi tiếng

like Marks and Spencer,

như Marks và Spencer,

who have commissioned the use of social plastic

người ủy nhiệm cách sử dụng nhựa tổng hợp

in their products.

trong sản phẩm của họ.

Or like Henkel,

Hoặc giống như Henkel,

the German consumer-goods company,

công ty hàng hoá tiêu dùng của người Đức,

who are using social plastic directly into their manufacturing.

đang dùng loại nhựa tổng hợp trực tiếp trong quá trình sản xuất.

We've closed the loop

Chúng ta đóng vòng

in the circular economy.

trong nền kinh tế tuần hoàn.

Now buy shampoo

Bây giờ việc mua dầu gội đầu

or laundry detergent

hay chất tẩy trong giặt giũ

that has social plastic packaging,

có chất nhựa tổng hợp bên trong,

and you are indirectly contributing

và bạn trực tiếp góp phần

to the extraction of plastic from ocean-bound waterways

vào việc khai thác nhựa từ dầu

and alleviating poverty

và làm giảm sự nghèo đói

at the same time.

cùng lúc.

And that model

Và mô hình đó

is completely replicable.

hoàn toàn có thể nhân rộng.

In São Paulo,

Ở São Paulo,

a church sermon encourages parishioners

một bài thuyết pháp khuyến khích các giáo dân

to not just bring offering on Sunday,

không chỉ đem lễ vật vào ngày Chủ nhật,

but the recycling, too.

mà còn về việc tái chế nữa.

We then match the church with the poor.

Sau đó chúng ta kết hợp nhà thờ với người nghèo.

Or, I believe more powerfully,

Hoặc, tôi càng tin hơn rằng

we could match a mosque in London with an impoverished church in Cairo.

chúng ta có thể kết hợp nhà thờ ở London với một nhà thờ nghèo khó ở Cairo.

Or like in Vancouver,

Hoặc như ở Vancouver,

with our bottle-deposit program:

với chương trình ký gửi chai nhựa:

now any individual

bây giờ cá nhân nào

or any group

hay bất cứ nhóm nào

can now return

có thể trả lại

their deposit-refundable recyclables,

tiền ký gửi cho sản phẩm tái chế,

and instead of taking back the cash,

và thay vì phải lấy tiền mặt lại,

they have the opportunity to deposit that value

họ có cơ hội để ký gửi số tiền đó

into the account of the poor around the world.

vào tài khoản của người nghèo trên thế giới.

We can now use our recycling

Giờ chúng ta có thể dùng sản phẩm tái chế

để ủng hộ và tạo ra nhiều người dùng đồ tái chế.

to support and create recyclers.

One bottle deposited at home

Một chai được ký gửi tại nhà

could help extract hundreds around the world.

có thể tách chiết thành hàng trăm thứ trên khắp thế giới.

Or, like Shell,

Hoặc, như Shell,

the energy company,

công ty năng lượng,

who's invested in our plastic-neutral program.

người đầu tư vào chương trình "không nhựa".

Plastic neutrality is like carbon-neutral.

"Không nhựa" cũng giống như "không các-bon".

But plastic neutrality invests in recycling infrastructure

Nhưng "không nhựa" đầu tư vào cơ sở hạ tầng tái chế

where it doesn't exist.

mà nó không tồn tại.

And it provides an incentive for the poor

Và nó tạo sự động viên cho người nghèo

by providing a price increase.

bằng cách tăng giá trị.

Or --

Hoặc là --

like in the slums of Manila,

giống như khu ổ chuột ở Manila,

where the smallest market

nơi những khu chợ nhỏ nhất

with a simple scale and a phone

với cây cân đơn giản và một chiếc điện thoại

can now accept social plastic

có thể chấp nhận nhựa phổ thông

as a new form of payment by weight,

như hình thức mới của thanh toán theo cân nặng,

allowing them to serve more people

cho phép chúng phục vụ nhiều người hơn

and have their own greater social impact.

và tạo sự ảnh hưởng rộng hơn.

And what's common here

Và điểm chung ở đây là

is that social plastic

loại nhựa phổ thông đó

is money.

chính là tiền.

Social plastic is money,

Nhựa phổ thông là tiền,

a globally recognizable and tradable currency that, when used,

một hệ thống tiền tệ toàn cầu và giao dịch khi được sử dụng,

alleviates poverty and cleans the environment

giảm đói nghèo và làm sạch môi trường

at the same time.

cùng một thời điểm.

It's not just plastic.

Không chỉ là nhựa.

It's not recycled plastic, it's social plastic,

Không phải loại nhựa tái chế, mà là nhựa phổ thông,

a material whose value is transferred

một nguyên liệu mà giá trị chuyển đổi

through the lives of the people who encounter it,

thông qua đời sống của người dân gặp phải,

rich and poor.

cả người giàu lẫn người nghèo.

Humans have produced

Con người sản xuất

over eight trillion kilograms of plastic,

hơn tám tỷ ký lô nhựa,

most of it still here as waste.

hầu hết vẫn còn là chất thải.

Eight trillion kilograms.

Tám tỷ ký lô.

Worth roughly 50 cents a kilo,

Trị giá khoảng 50 cent một ký lô,

we're potentially unleashing a four-trillion-dollar value.

chúng tôi có khả năng giải phóng bốn nghìn tỷ đô-la giá trị.

See, I see social plastic

Nhìn nè, tôi thấy nhựa phổ thông

as the Bitcoin for the earth --

như là Bitcoin trên mặt đất --

(Laughter)

(Cười)

and available for everyone.

và có sẵn cho tất cả mọi người.

Now the entire ecosystem is managed and supported

Bây giờ toàn bộ hệ sinh thái được quản lý và hỗ trợ

through an online banking platform

thông qua ngân hàng trực tuyến

that provides for the safe, authentic transfer of value globally.

tạo sự an toàn, chuyển đổi giá trị đích thực toàn cầu.

You can now deposit your recyclables in Vancouver or Berlin,

Giờ bạn có thể ký gửi đồ tái chế của mình ở Vancouver hoặc Berlin,

and a family could withdraw building bricks or cell phone minutes

và một gia đình có thể rút ngay gạch xây dựng hay điện thoại

in the slums of Manila.

trong khu ổ chuột ở Manila.

Or Lise --

Hoặc Lise --

she could deposit recycling at a center in Port-au-Prince,

cô ấy có thể ký gửi đồ tái chế tại trung tâm ở Port-au-Price,

and her mother could withdraw cooking fuel or cash

và mẹ cô ấy có thể rút nhiên liệu nấu ăn hay tiền mặt

across the city.

phía bên kia thành phố.

And the app adds rewards,

Và ứng dụng thêm phần thưởng,

incentives,

sự khích lệ,

group prizes,

các phần thưởng nhóm

user rating.

đánh giá của người sử dụng.

We've gamified recycling.

Chúng tôi ứng dụng game vào tái chế.

We add fun and formality

Chúng tôi thêm niềm vui và thủ tục

into an informal industry.

vào ngành công nghiệp không chính thức.

We're operating in Haiti and the Philippines.

Chúng tôi đang hoạt động ở Haiti và Philippines.

We've selected staff

Chúng tôi chọn nhân viên

and partners for Brazil.

và đối tác cho Brazil.

And this year, we're committing to India and Ethiopia.

Và năm nay, chúng tôi đang uỷ thác cho Ấn Độ và Ethiopia.

We're collecting hundreds

Chúng tôi đang chọn hàng trăm

and hundreds of tons of material.

hàng trăm tấn nguyên liệu.

We continue to add partners

Chúng tôi tiếp tục thêm nhiều đối tác

and customers,

và khách hàng,

and we increase our collection volumes every day.

và chúng tôi gia tăng số lượng bộ sưu tập mỗi ngày.

Now as a result of our program with Henkel,

Kết quả hiện nay của chương trình với Henkel,

they've committed to use over 100 million kilograms

họ đã hết lòng sử dụng hơn 100 triệu ký lô

of material every year.

nguyên liệu mỗi năm.

That alone will put hundreds of millions of dollars

Sự tách biệt đó sẽ đưa hàng trăm triệu đô-la

into the hands of the poor

vào tay của những người nghèo

in the emerging economies.

trong các nền kinh tế đang nổi lên.

And so now,

Và ngay lúc này,

we can all

chúng ta có thể

be a part of the solution

trở thành một phần trong giải pháp

and not the pollution.

không chỉ với vấn đề ô nhiễm.

And so, OK, maybe cleaning the ocean is futile.

Và, có lẽ việc làm sạch đại dương là không hiệu quả.

It might be.

Có lẽ là vậy.

But preventing ocean plastic

Nhưng ngăn chặn rác thải đại dương

could be humanity's richest opportunity.

có thể là cơ hội lớn nhất dành cho nhân loại.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)