Bill Joy: What I'm worried about, what I'm excited about

Translator: Minh Thien Dao Huynh Reviewer: Hương Nguyễn Thị Thu

Chúng ta có thể áp dụng công nghệ nào để giảm thiểu nạn đói nghèo toàn cầu ?

Và câu trả lời tôi tìm được thật sự khá bất ngờ.

What technology can we really apply to reducing global poverty?

Bắt đầu từ việc xem xét tỉ lệ tử vong trong thế kỉ 20,

And what I found was quite surprising.

cũng như nó đã gia tăng như thế nào, và đáp án rất đơn giản.

Bạn cho rằng kháng sinh tạo nên khác biệt hơn nước sạch.

We started looking at things like death rates in the 20th century,

Nhưng sự thật lại hoàn toàn trái ngược.

and how they'd been improved, and very simple things turned out.

Vậy nên những thứ rất đơn giản, những thứ công nghệ có sẵn,

You'd think maybe antibiotics made more difference than clean water,

những thứ mà chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy trên các trang web mọi thời điểm

but it's actually the opposite.

And so very simple things -- off-the-shelf technologies

chính là thứ sẽ tạo nên những chuyển biến to lớn cho chính vấn đề này.

that we could easily find on the then-early Web --

Nhưng khi xem xét những công nghệ hiện đại hơn, công nghệ nano cũng như

would clearly make a huge difference to that problem.

kĩ thuật di truyền cùng những thiết bị công nghệ số đang trở nên mạnh mẽ hơn,

But I also, in looking at more powerful technologies

chính bản thân tôi cũng cảm thấy rất quan ngại

and nanotechnology and genetic engineering and other new emerging

về khả năng những công nghệ kia sẽ bị lạm dụng quá mức

kind of digital technologies, became very concerned

Nếu suy xét về vấn đề này, thì kể từ xa xưa

about the potential for abuse.

chúng ta đã phải đối mặt với việc các cá nhân lợi dụng lẫn nhau.

If you think about it, in history, a long, long time ago

Từ đó dẫn đến sự ra đời 10 lời răn của Chúa: Đừng sát nhân.

Đó chỉ là vấn đề giữa hai cá nhân với nhau.

we dealt with the problem of an individual abusing another individual.

Rồi các thành phố được hình thành. Dân số trở nên đông đúc hơn.

We came up with something -- the Ten Commandments: Thou shalt not kill.

Và để tránh tình trạng một cá nhân bị các thế lực cộng đồng áp chế,

That's a, kind of a one-on-one thing.

We organized into cities. We had many people.

con người bắt đầu nghĩ đến những quyền tự do cá nhân.

And to keep the many from tyrannizing the one,

Khi phải đối mặt

với những nhóm lớn, như là ở tầm quốc gia,

we came up with concepts like individual liberty.

phải có chính sách bất khả xâm phạm chung,

hoặc là trải qua rất nhiều cuộc xung đột thì cuối cùng chúng ta cũng đạt được

And then, to have to deal with large groups,

say, at the nation-state level,

một thỏa thuận chung để giữ lấy hòa bình thế giới.

and we had to have mutual non-aggression,

or through a series of conflicts, we eventually came to

Còn ở hiện tại lại là một tình huống khác, mà người ta vẫn gọi nôm na

a rough international bargain to largely keep the peace.

là một thế trận không cân sức, khi mà công nghệ quá quyền lực

But now we have a new situation, really what people call

đến nỗi nó lan rộng ra ngoài của phạm vi một quốc gia.

an asymmetric situation, where technology is so powerful

Không phải chỉ ở quy mô của một đất nước, mà chính mỗi con người

that it extends beyond a nation-state.

đang phải gánh lấy một nỗi lo tiềm tàng về sự diệt chủng trên diện rộng.

It's not the nation-states that have potential access

Điều này cũng chính là hậu quả của việc các ngành công nghệ mới đang dần số hóa.

to mass destruction, but individuals.

Chúng ta đã được nhìn thấy những chuỗi gen

And this is a consequence of the fact that these new technologies tend to be digital.

Thậm chí còn có thể

tải về những gene mầm bệnh từ Internet nếu thích.

We saw genome sequences.

Và trên một tạp chí khoa học tôi đã xem, thì trong thời gian gần đây

You can download the gene sequences

of pathogens off the Internet if you want to,

người ta nói rằng bệnh dịch cúm 1918 thật sự quá nguy hiểm để Fedex vận chuyển.

and clearly someone recently -- I saw in a science magazine --

Nên nếu muốn sử dụng để nghiên cứu,

they said, well, the 1918 flu is too dangerous to FedEx around.

các nhà khoa học buộc phải tự tái tạo nó.

Bởi vì, bạn thấy đấy, mầm bệnh có thể bị rò rỉ trong quá trình vận chuyển.

If people want to use it in their labs for working on research,

just reconstruct it yourself,

Vậy nên tính khả thi của việc làm này là hoàn toàn không thể phủ nhận.

because, you know, it might break in FedEx.

Cho nên việc chỉ cần một nhóm nhỏ đã có khả năng điều khiển được thứ công nghệ

So that this is possible to do this is not deniable.

có thể tự tái tạo các yếu tố sinh học

So individuals in small groups super-empowered by access to these

cũng như các thành tố khác rõ ràng rất nguy hiểm cho thế giới.

kinds of self-replicating technologies, whether it be biological

Nguy cơ lớn nhất mà chúng có thế gây ra chính là một trận đại dịch toàn cầu.

or other, are clearly a danger in our world.

Và rõ ràng chúng ta không có đủ kinh nghiệm đối mặt với đại dịch

And the danger is that they can cause roughly what's a pandemic.

cũng như không có khả năng ứng phó tốt

với những tình huống mà chúng ta không được hướng dẫn hay trải nghiệm qua.

And we really don't have experience with pandemics,

and we're also not very good as a society at acting

Vậy nên việc lường trước sự việc không phải là bản năng của con người.

to things we don't have direct and sort of gut-level experience with.

Trong trường hợp này, việc phát minh thêm nhiều loại công nghệ mới không giải quyết

So it's not in our nature to pre-act.

vấn đề bởi nó chỉ trao cho con người nhiều quyền năng hơn.

And in this case, piling on more technology doesn't solve the problem,

Vậy nên giải pháp cho vấn đề này, với những bậc như Russell và Einstein

because it only super-empowers people more.

hay bất cứ hình ảnh cuộc đối thoại nào đó

So the solution has to be, as people like Russell and Einstein

giải pháp nên không chỉ từ cái đầu mà còn nên từ trái tim nữa.

and others imagine in a conversation that existed

in a much stronger form, I think, early in the 20th century,

Chẳng hạn như, chính sách công và những tiến bộ trong đạo đức.

that the solution had to be not just the head but the heart.

Và thứ giúp ta có được nền văn minh là một thỏa thuận không sử dụng vũ lực.

You know, public policy and moral progress.

Con người có những quyền cá nhân nhờ vào sự bảo vệ từ xã hội

The bargain that gives us civilization is a bargain to not use power.

cho phép chúng ta làm những gì hợp pháp, chứ không phải những gì có khả năng làm.

We get our individual rights by society protecting us from others

Vì vậy để giảm thiểu tối đa nguy cơ xấu, chúng ta phải giới hạn đến mức tối thiểu

not doing everything they can do but largely doing only what is legal.

khả năng của một cá nhân

And so to limit the danger of these new things, we have to limit,

khi tiếp cận với năng lượng nguy hiểm này.

Hơn nữa cần phải có sự phòng thủ nhạy bén, bởi không có giới hạn nào có thể

ultimately, the ability of individuals

to have access, essentially, to pandemic power.

ngăn cản một người điên làm gì đó.

We also have to have sensible defense, because no limitation

Và bạn thấy đấy, vấn đề ở đây chính là

rất dễ dàng để thực hiện những điều xấu,

is going to prevent a crazy person from doing something.

hơn là tránh những điều xấu.

Vậy nên việc sử dụng năng lượng không kiểm soát này mang tính lợi bất cập hại.

And you know, and the troubling thing is that

it's much easier to do something bad than to defend

Những suy nghĩ này đã xuất hiện trong đầu tôi từ năm 1999 và 2000

against all possible bad things,

so the offensive uses really have an asymmetric advantage.

bạn tôi bảo rằng tôi đã quá căng thẳng

và họ rất lo lắng cho tôi.

So these are the kind of thoughts I was thinking in 1999 and 2000,

Sau đó tôi kí hợp đồng viết sách nhiều ý táo bạo về vấn đề này

and my friends told me I was getting really depressed,

và tôi chuyển vào một khách sạn New York,

and they were really worried about me.

trong một căn phòng đầy ắp những cuốn sách về bệnh dịch,

And then I signed a book contract to write more gloomy thoughts about this

và như các bạn đã biết, quả bom nguyên tử đã phát nổ ở New York

and moved into a hotel room in New York

with one room full of books on the Plague,

khi mà tôi đang ở trong phạm vi bán kính của nó, vân vân.

Và rồi tôi cũng đã ở đó vào sự kiện 11/9,

and you know, nuclear bombs exploding in New York

where I would be within the circle, and so on.

tôi đứng trên đường.

Cùng mọi người chứng kiến tất cả.

And then I was there on September 11th,

Tôi thức dậy vào sáng hôm say, bước ra phố,

nhìn thấy những đoàn xe vệ sinh đỗ từng hàng trên đường Houston

and I stood in the streets with everyone.

And it was quite an experience to be there.

sẵn sàng thu dọn đống tàn dư đổ nát.

I got up the next morning and walked out of the city,

Tôi đi đến trung tâm, nơi trạm tàu điện

and all the sanitation trucks were parked on Houston Street

và tất cả mọi thứ bên dưới con đường 14th Street đều im lìm.

and ready to go down and start taking the rubble away.

Thật là một trải nghiệm hấp dẫn, nhưng không thực sự, tôi cho rằng,

And I walked down the middle, up to the train station,

and everything below 14th Street was closed.

giống như một bất ngờ cho ai đó sở hữu căn phòng đầy ắp sách

It was quite a compelling experience, but not really, I suppose,

Bất ngờ luôn xảy ra đâu đó,

a surprise to someone who'd had his room full of the books.

nhưng nó không phải là bất ngờ giống như cách nó xảy ra.

It was always a surprise that it happened then and there,

Và mọi người bắt đầu viết về vấn đề này.

Hàng ngàn người viết về nó.

but it wasn't a surprise that it happened at all.

Và tôi rồi đã thôi đọc sách, Chris gọi tôi

để nói chuyện ở hội nghị. Tôi thực ra không nói điều đó nữa

And everyone then started writing about this.

bởi vì, bạn biết đấy, mọi thứ diễn ra đã đủ khó chịu và phiền rồi

Thousands of people started writing about this.

And I eventually abandoned the book, and then Chris called me

to talk at the conference. I really don't talk about this anymore

Nhưng tôi đồng ý đến và nói một vài điều về chuyện này

because, you know, there's enough frustrating and depressing things going on.

Và tôi cho rằng chúng ta không thể bỏ qua những điều luật

đấu tranh chống mối đe dọa, điều mà chúng ta có vẻ đang làm

But I agreed to come and say a few things about this.

And I would say that we can't give up the rule of law

bởi vì hiện tại, con người đang nắm quyền,

to fight an asymmetric threat, which is what we seem to be doing

vì đó là việc từ bỏ những thứ tạo nên nền văn minh.

because of the present, the people that are in power,

Ta không thể chống lại đe doạ bằng cách ngu ngốc ta đang làm

because that's to give up the thing that makes civilization.

Do những điều lệ đáng giá triệu đô

gây ra hàng tỷ đô la thiệt hại, hàng triệu tỷ hành động đáp trả

And we can't fight the threat in the kind of stupid way we're doing,

điều mà vô cùng ít hiệu quả và, có thể hoàn toàn chắc chắn

because a million-dollar act

làm cho vấn đề tồi tệ hơn.

causes a billion dollars of damage, causes a trillion dollar response

Vậy ta không thể chống lại điều ấy với chi phí cực lớn

which is largely ineffective and arguably, probably almost certainly,

has made the problem worse.

với tỉ lệ lợi ích quá tầm thường.

So we can't fight the thing with a million-to-one cost,

one-to-a-million cost-benefit ratio.

Vì thế sau khi từ bỏ cuốn sách-- và tôi vinh dự được

tham gia Kleiner Perkins khoảng một năm trước

So after giving up on the book -- and I had the great honor

và làm việc với tiền đầu tư cho bộ mặt đổi mới

to be able to join Kleiner Perkins about a year ago,

and to work through venture capital on the innovative side,

và cố gắng tìm ra các phát kiến có thể giải quyết những điều tôi cho là

một số những vấn đề nổi trội.

Những điều, rằng, có thể chỉ khác biệt một phần mười

and to try to find some innovations that could address what I saw as

có thể đem lại sự thay đổi ngàn lần ở kết quả

some of these big problems.

Things where, you know, a factor of 10 difference

Tôi rất ngạc nhiên vào năm ngoái do chất lượng tuyệt vời

can make a factor of 1,000 difference in the outcome.

và sự thích thú đối với các sáng kiến được đưa đến chỗ tôi

I've been amazed in the last year at the incredible quality

Đôi lúc rất nhiều ý tưởng. Tôi phải cảm ơn Google và Wikipedia

and excitement of the innovations that have come across my desk.

để tôi có thể hiểu một ít những điều mà mọi người đang nói tới

It's overwhelming at times. I'm very thankful for Google and Wikipedia

những người đang bước qua cánh cửa.

Nhưng tôi muốn chia sẻ với các bạn 3 khu vực

so I can understand at least a little of what people are talking about

mà tôi hứng thú nhất và nó liên quan tới vấn đề

who come through the doors.

tôi đã và đang đề cập trong báo cáo Wired.

But I wanted to share with you three areas

that I'm particularly excited about and that relate to the problems

Trước tiên là cả kỉ nguyên của giáo dục

that I was talking about in the Wired article.

và nó thực sự liên hệ với điều Nicholas nói với một máy tính giá 100 đô

Và điều đó có nghĩa còn nhiều điều cần bàn về định luật Moore.

The first is this whole area of education,

and it really relates to what Nicholas was talking about with a $100 computer.

Bán dẫn tân tiến nhất ngày nay có kích thước là 65 na-nô mét

And that is to say that there's a lot of legs left in Moore's Law.

và ta đã thấy, và tôi hân hạnh được đầu tư

The most advanced transistors today are at 65 nanometers,

vào công ty đã cho tôi sự tự tin là ta đã mở rộng định luật Moore

and we've seen, and I've had the pleasure to invest

xuống còn khoảng 10 na-nô mét

in, companies that give me great confidence that we'll extend Moore's Law

Một tỉ lệ khác, ví dụ như nếu kích thước giảm xuống còn 6

all the way down to roughly the 10 nanometer scale.

sẽ cho ta một tỉ lệ là 100 so với cải tiến cơ sở

Another factor of, say, six in dimensional reduction,

mà vi xử lí có thể làm được. Và vì thế, đặt chúng vào thực tế,

which should give us about another factor of 100 in raw improvement

nếu một vật có giá 1000 đô hiện tại,

in what the chips can do. And so, to put that in practical terms,

giả dụ như, máy tính cá nhân tốt nhất, sẽ có giá tầm ấy,

if something costs about 1,000 dollars today,

Tôi nghĩ ta có thể mua nó vào năm 2020 với giá 10 đô. Được chứ?

say, the best personal computer you can buy, that might be its cost,

Bây giờ, tưởng tượng điều gì xảy ra khi máy tính 100 đô ở năm 2020

I think we can have that in 2020 for 10 dollars. Okay?

trở thành một công cụ phục vụ học tập.

Now, just imagine what that $100 computer will be in 2020

Tôi nghĩ thách thức cho chúng ta đó là

Tôi chắc chắn nó sẽ xảy đến, thách thức là,

ta sẽ phát triển công cụ học tập và những thứ với mạng internet

as a tool for education.

I think the challenge for us is --

I'm very certain that that will happen, the challenge is,

để có được lợi ích từ chúng hay không?

will we develop the kind of educational tools and things with the net

Tôi cho rằng ngày nay ta có những chiếc máy tính cực kỳ mạnh mẽ,

to let us take advantage of that device?

nhưng không có phần mềm đủ tốt cho chúng.

Và nghĩ lại thì, sau khi phần mềm tốt hơn được tạo ra,

I'd argue today that we have incredibly powerful computers,

rồi bạn chạy nó trên cái máy 10 năm tuổi,

but we don't have very good software for them.

Ôi chúa ơi, chiếc máy này nhanh vậy sao?

And it's only in retrospect, after the better software comes along,

Tôi nhớ khi họ lấy giao diện Apple Mac

và chạy nó trên chiếc Apple II,

and you take it and you run it on a ten-year-old machine, you say,

God, the machine was that fast?

Chiếc Apple II hoàn toàn chạy được giao diện đó,

I remember when they took the Apple Mac interface

ta chỉ không biết làm vậy vào thời điểm ấy.

and they put it back on the Apple II.

Nếu có được điều ta biết và nên tin tưởng

The Apple II was perfectly capable of running that kind of interface,

bởi vì định luật Moore, như là, một điều bất biến

we just didn't know how to do it at the time.

Ý tôi là, nó chỉ là một quá trình dễ đoán

So given that we know and should believe --

trong 40 năm qua hoặc hơn thế.

because Moore's Law's been, like, a constant,

Ta biết được máy tính sẽ trở thành như thế nào vào 2020.

I mean, it's just been very predictable progress

over the last 40 years or whatever.

Thật tốt khi ta có cơ hội để nói,

hãy cùng kiến tạo giáo dục và dạy cho mọi người trên thế giới

We can know what the computers are going to be like in 2020.

vì đó là một động lực lớn cho hoà bình.

It's great that we have initiatives to say,

Và ta có thể trao cho mỗi người 1 chiếc máy tính 100 đô

let's go create the education and educate people in the world,

hay một chiếc máy 10 đô 15 năm sau đó.

because that's a great force for peace.

And we can give everyone in the world a $100 computer

Khu vực thứ 2 tôi tập trung ở đây là vấn đề môi trường,

or a $10 computer in the next 15 years.

vì điều đó rõ ràng đang đặt ra áp lực lớn lên thế giới.

The second area that I'm focusing on is the environmental problem,

Chúng ta nghe được nhiều hơn về nó từ Al Gore một cách súc tích.

because that's clearly going to put a lot of pressure on this world.

Điều mà ta xem như là 1 xu hướng gần với định luật Moore

We'll hear a lot more about that from Al Gore very shortly.

đó là sự tiến bộ quyết định khả năng của chúng ta để chỉ ra

vấn đề của môi trường là vật liệu mới.

The thing that we see as the kind of Moore's Law trend

that's driving improvement in our ability to address

Ta có một thử thách, vì ô nhiễm thành thị đang gia tăng

the environmental problem is new materials.

trong thế kỉ này từ 2 tỉ thành 6 tỉ

We have a challenge, because the urban population is growing

thời gian ngắn ngủi. Người lên thành phố.

Họ đều cần nước, năng lượng, và họ cần phương tiện

in this century from two billion to six billion

và ta muốn họ phát triển một cách thân thiện với môi trường.

in a very short amount of time. People are moving to the cities.

They all need clean water, they need energy, they need transportation,

Ngành công nghiệp hoạt động khá hiệu quả.

Chúng ta cải thiện việc dùng năng lượng và nguồn lực hiệu quả,

and we want them to develop in a green way.

nhưng về phía tiêu dùng, nhất là Mỹ, cực kì kém hiệu quả.

We're reasonably efficient in the industrial sectors.

We've made improvements in energy and resource efficiency,

Nhưng những vật liệu mới mang lại những cải tiến không ngờ

but the consumer sector, especially in America, is very inefficient.

rằng đã có một nền tảng vững chắc là chúng

But these new materials bring such incredible innovations

đem lại lợi ích để lưu hành trên thị trường

Và tôi muốn kể với các bạn một minh chứng về vật liệu mới

that there's a strong basis for hope that these things

được phát hiện 15 năm trước.

will be so profitable that they can be brought to the market.

Đó là ống nano các-bon, cái mà, Iijima tìm ra năm 1991,

And I want to give you a specific example of a new material

that was discovered 15 years ago.

Chúng có những đặc tính tuyệt vời.

If we take carbon nanotubes, you know, Iijima discovered them in 1991,

Và là thứ ta khám phá

khi ta bắt đầu kĩ thuật hoá ở tỉ lệ nano.

Điểm mạnh của chúng: chúng gần như là vật liệu cứng nhất,

they just have incredible properties.

And these are the kinds of things we're going to discover

có độ căng lớn nhất được biết đến.

as we start to engineer at the nano scale.

Chúng cực kỳ cứng. Chúng co dãn rất ít.

Their strength: they're almost the strongest material,

tensile strength material known.

Trong 2 chiều, nếu bạn tạo ra, giả dụ đi, một tấm vải từ chúng,

They're very, very stiff. They stretch very, very little.

nó sẽ chắc hơn Kevlar gấp 30 lần.

Nếu tạo ra từ cấu trúc 3d , quả bóng bucky chẳng hạn

In two dimensions, if you make, like, a fabric out of them,

chúng sẽ có vô số tính năng đặc biệt.

they're 30 times stronger than Kevlar.

Nếu bạn bắn 1 nguyên tử vào chúng và tạo 1 lỗ trên đó

And if you make a three-dimensional structure, like a buckyball,

chúng sẽ tự sửa chữa; chúng kéo và đóng lỗ ấy lại

they have all sorts of incredible properties.

trong vài femto giây, thực sự rất nhanh.

If you shoot a particle at them and knock a hole in them,

{ Tiếng cười}

they repair themselves; they go zip and they repair the hole

Nếu bạn chiếu ánh sáng vào chúng, chúng sẽ sinh ra dòng điện.

in femtoseconds, which is not -- is really quick.

(Laughter)

Thực tế là, nếu bạn chiếu đèn flash camera chúng sẽ cháy.

If you shine a light on them, they produce electricity.

Để dòng điện chạy qua, chúng sẽ phát quang

In fact, if you flash them with a camera they catch on fire.

1 chu kì dòng điện đặt vào sẽ có số chu kì gấp 1000 lần

If you put electricity on them, they emit light.

so với khi đặt vào một mảnh kim loại.

If you run current through them, you can run 1,000 times more current

Bạn có thể tạo bán dẫn cả loại p và n,

through one of these than through a piece of metal.

nghĩa là bạn làm được cả bán dẫn từ chúng

Chúng dẫn nhiệt theo chiều dài nhưng không lan xung quanh--

You can make both p- and n-type semiconductors,

Chúng không có chiều rộng, hướng khác không

which means you can make transistors out of them.

nếu chồng chúng lên; bạn cũng sẽ có tính năng của sợi cáp các-bon

They conduct heat along their length but not across --

well, there is no width, but not in the other direction

Đặt nguyên tử lên chúng, nguyên tử bị văng ra ngoài cạnh--

if you stack them up; that's a property of carbon fiber also.

chúng giống máy gia tốc tiệm cận hay súng điện vậy.

Trong lòng ống nano nhỏ đến mức--

If you put particles in them, and they go shooting out the tip --

cái nhỏ nhất là 0.7 nano-mét --

they're like miniature linear accelerators or electron guns.

Cơ bản là nằm trong vùng lượng tử.

The inside of the nanotubes is so small --

Đó là một nơi kì lạ trong ống nano.

the smallest ones are 0.7 nanometers --

Và thế ta bắt đầu thấy, ta đã thấy những kế hoạch kinh doanh,

that it's basically a quantum world.

nơi mà những thứ Lisa Randall đề cập nằm trong ống đấy.

It's a strange place inside a nanotube.

Tôi cókế hoạch kinh doanh khi đang tìm hiểu

And so we begin to see, and we've seen business plans already,

Thuyết dây vũ trụ của Witten để hiểu

where the kind of things Lisa Randall's talking about are in there.

hiện tượng gì đang xảy ra trong vật liệu nano được đề xuất này.

I had one business plan where I was trying to learn more about

Trong ống nano, ta thực sự đạt đến giới hạn.

Witten's cosmic dimension strings to try to understand

what the phenomenon was going on in this proposed nanomaterial.

Những gì chúng ta thấy với chúng và những vật liệu mới khác

So inside of a nanotube, we're really at the limit here.

ta có thể làm nhiều thứ với những tính năng mới-- nhẹ hơn, bền hơn

So what we see is with these and other new materials

và áp dụng chúng vào vấn đề môi trường.

that we can do things with different properties -- lighter, stronger --

Vật liệu mới tạo ra nước,

and apply these new materials to the environmental problems.

làm pin năng lượng làm việc tốt hơn,

vật liệu có thể tăng tốc độ phản ứng hoá học,

New materials that can make water,

mà làm giảm ô nhiễm, v.v

new materials that can make fuel cells work better,

new materials that catalyze chemical reactions,

Ethanol-- cách mới tạo ra ethanol.

Cách mới để chế tạo phương tiện chạy bằng điện.

that cut pollution and so on.

Mơ ước sống xanh-- do chúng có lợi.

Ethanol -- new ways of making ethanol.

New ways of making electric transportation.

Và ta đã đóng góp-- ta vừa lập một quỹ mới,

góp 100 triệu đô vào kiểu đầu tư này.

The whole green dream -- because it can be profitable.

Ta tin là Genetech, Compaq, Lotus, Sun,

And we've dedicated -- we've just raised a new fund,

we dedicated 100 million dollars to these kinds of investments.

Netscape, Amazon, Google trong những lĩnh vực này

We believe that Genentech, the Compaq, the Lotus, the Sun,

đang chưa được tìm thấy, bởi vì những cải tiến trong vật liệu

the Netscape, the Amazon, the Google in these fields

sẽ đưa những công nghệ đi lên.

are yet to be found, because this materials revolution

Khía cạnh thứ 3 chúng tôi đang làm,

và vừa công bố tuần trước- khi tất cả đang ở New York.

will drive these things forward.

Chúng tôi đã quyên góp 200 triệu đô vào một quỹ chuyên biệt

The third area that we're working on,

and we just announced last week -- we were all in New York.

để chống lại đại dịch gây ra bởi khủng bố sinh học.

We raised 200 million dollars in a specialty fund

Và để cho các bạn góc nhìn về quỹ gần đây nhất Kleiner tổ chức

to work on a pandemic in biodefense.

một quỹ góp được 400 triệu đô, với chúng tôi là một nguồn hỗ trợ dồi dào.

And to give you an idea of the last fund that Kleiner raised

Và điều chúng tôi đã làm vài tháng qua-- thực ra là vài tháng trước

was a $400 million fund, so this for us is a very substantial fund.

Ray Kurzweil và tôi đã viết phần bình luận cho New York Times

And what we did, over the last few months -- well, a few months ago,

về việc công bố vi rút đại dịch 1918 rất nguy hiểm.

Và John Doerr cùng Brook và những người khác lo ngại,

Ray Kurzweil and I wrote an op-ed in the New York Times

about how publishing the 1918 genome was very dangerous.

và chúng tôi nhìn quanh xem thế giới đã đang làm gì để

And John Doerr and Brook and others got concerned, [unclear],

chuẩn bị cho đại dịch. Và chúng tôi thấy nhiều lỗ hổng

and we started looking around at what the world was doing

Và chúng tôi tự hỏi, bạn biết đấy, ta có thể tìm thấy những sáng kiến

about being prepared for a pandemic. And we saw a lot of gaps.

sẽ lấp đấp những lỗ hổng này? Và Brooks bảo tôi trong giờ nghỉ khi đó,

And so we asked ourselves, you know, can we find innovative things

anh ta nói đã thấy nhiều điều đến nỗi mất ngủ,

vì có quá nhiều công nghệ tuyệt vời ngoài kia,

that will go fill these gaps? And Brooks told me in a break here,

chúng ta gần như bị lấp đầy. Và ta cần chúng, bạn biết đấy.

he said he's found so much stuff he can't sleep,

Chúng ta có thuốc kháng vi rút mà mọi người nói tới. Dự trữ

because there's so many great technologies out there,

vẫn có ích, gần như vậy. Đó là Tamiflu.

we're essentially buried. And we need them, you know.

Nhưng Tamiflu-- vi rút kháng được. Chúng có thể kháng Tamiflu.

We have one antiviral that people are talking about stockpiling

that still works, roughly. That's Tamiflu.

Chúng ta phát hiện với AIDS ta cần hỗn hợp để có hiệu quả tốt

But Tamiflu -- the virus is resistant. It is resistant to Tamiflu.

vì với vi rút kháng thuốc -- ta cần nhiều chất kháng vi rút.

We've discovered with AIDS we need cocktails to work well

Ta cần giám sát tốt hơn.

Ta cần mạng lưới để biết được chuyện gì đang diễn ra.

so that the viral resistance -- we need several anti-virals.

Ta cần chẩn đoán nhanh để phán đoán nếu ai đó mắc

We need better surveillance.

We need networks that can find out what's going on.

một cơn cúm mà ta mới xác định gần đây.

We need rapid diagnostics so that we can tell if somebody has

Ta đã có thể chẩn đoán một cách nhanh chóng.

Ta cần kháng sinh mới và hỗn hợp mới. Ta cần loại vắc xin mới.

a strain of flu which we have only identified very recently.

Vắc xin cho diện rộng.

We've got to be able to make the rapid diagnostics quickly.

Vắc xin mà ta sản xuất được nhanh.

We need new anti-virals and cocktails. We need new kinds of vaccines.

Hỗn hợp thuốc, vắc xin đa năng.

Vaccines that are broad spectrum.

Bạn thường được tiêm vắc xin 3 trong 1 chống lại ba loại virut.

Vaccines that we can manufacture quickly.

Ta cần -- ta không biết những thứ này sẽ đi về đâu.

Cocktails, more polyvalent vaccines.

Ta tin là nếu ta lấp đầy 10 lỗ hổng,

You normally get a trivalent vaccine against three possible strains.

ta có cơ hội giúp giảm nguy cơ của một đại dịch

We need -- we don't know where this thing is going.

We believe that if we could fill these 10 gaps,

Và sự khác biệt giữa cúm thông thường so với đại dịch

we have a chance to help really reduce the risk of a pandemic.

là tỉ lệ giữa 1 và 1000 người chết

And the difference between a normal flu season and a pandemic

và tất nhiên tác động to lớn đến nền kinh tế.

Vậy chúng ta hứng khởi vì ta có thể đầu tư 10,

is about a factor of 1,000 in deaths

hoặc đẩy nhanh 10 dự án và thấy chúng đến được thị trường

and certainly enormous economic impact.

So we're very excited because we think we can fund 10,

trong vài năm nữa sẽ giải quyết được vấn đề.

or speed up 10 projects and see them come to market

Vậy nếu ta đề ra, sử dụng công nghệ, giải quyết việc giáo dục,

giải quyết về môi trường, giải quyết vấn đề dịch cúm,

in the next couple years that will address this.

vậy điều đó có giải quyết vấn đề lớn hơn mà tôi nói đến

So if we can address, use technology, help address education,

help address the environment, help address the pandemic,

trong bài Wired không? Và tôi sợ đáp án là không,

does that solve the larger problem that I was talking about

vì bạn không thể giải quyết vấn đề quản lí công nghệ

in the Wired article? And I'm afraid the answer is really no,

với nhiều công nghệ hơn.

because you can't solve a problem with the management of technology

Nếu ta để nguồn năng lượng vô tận không kiểm soát, ta sẽ --

with more technology.

rất ít người sẽ tận dụng được chúng.

If we let an unlimited amount of power loose, then we will --

Ta không thể đấu tranh bằng một triệu với một bất lợi.

Vậy điều ta cần làm là, ta cần chính sách tốt hơn.

a very small number of people will be able to abuse it.

We can't fight at a million-to-one disadvantage.

Và để lấy ví dụ, một số thứ ta có thể làm

đó là giải pháp bằng chính sách không thực sự theo chính trị hiện tại

So what we need to do is, we need better policy.

And for example, some things we could do

nhưng có thể với việc thay đổi quyền kiểm soát -- sử dụng thị trường.

that would be policy solutions which are not really in the political air right now

Thị trường là một lực lượng mạnh mẽ.

Lấy ví dụ, thay vì kiếm soát vấn đề,

but perhaps with the change of administration would be -- use markets.

cái mà thực ra vô dụng, nếu ta tăng giá

Markets are a very strong force.

trở thành chi phí làm ăn, chi phí cho thảm hoạ,

For example, rather than trying to regulate away problems,

which probably won't work, if we could price

để những người đang làm việc bị thiệt hại lớn hơn do thảm hoạ

into the cost of doing business, the cost of catastrophe,

được bảo hiểm cho mối nguy đó.

Vậy nếu bạn muốn một loại thuốc đến thị trường.

so that people who are doing things that had a higher cost of catastrophe

Nhưng không được chấp thuận bởi người hành pháp.

would have to take insurance against that risk.

phải thuyết phục chuyên viên thống kê việc này an toàn.

So if you wanted to put a drug on the market you could put it on.

Và nếu bạn áp dụng ý tường về bảo hộ rộng hơn,

But it wouldn't have to be approved by regulators;

you'd have to convince an actuary that it would be safe.

bạn có thể dùng sức mạnh lớn hơn,

sức mạnh thị trường,

And if you apply the notion of insurance more broadly,

để đưa ra phản hồi.

Làm sao bạn giữ vững luật lệ?

you can use a more powerful force, a market force,

Tôi nghĩ luật là điều rất tốt để gìn giữ.

Vâng, bạn phải để mọi người có trách nhiệm

to provide feedback.

Luật yêu cầu trách nhiệm.

How could you keep the law?

I think the law would be a really good thing to keep.

Ngày nay nhà khoa học, công nghệ,

doanh nhân, kĩ sư

Well, you have to hold people accountable.

không có trách nhiệm cá nhân

The law requires accountability.

cho hậu quả từ hành động của họ.

Today scientists, technologists, businessmen, engineers

Vậy nếu bạn ràng buộc nó- ràng buộc điều đó vào luật

don't have any personal responsibility

Và cuối cùng, tôi nghĩ ta phải làm điều thực sự không

for the consequences of their actions.

So if you tie that -- you have to tie that back with the law.

gần như không thể chấp nhận,

ta phải bắt đầu thiết kế tương lai.

And finally, I think we have to do something that's not really --

Ta không thể lựa chọn tương lai, nhưng ta có thể chỉnh hướng nó.

it's almost unacceptable to say this -- which,

we have to begin to design the future.

Sự đầu tư ta cố gắng ngăn đại dịch cúm

We can't pick the future, but we can steer the future.

ảnh hưởng sự phân tán của các kết quả có thể xảy ra.

ta có thể không ngăn được nó, nhưng cơ hội

Our investment in trying to prevent pandemic flu

sẽ lướt qua ít hơn nếu ta tập trung vào vấn đề.

is affecting the distribution of possible outcomes.

Thế ta có thể thiết kế tương lai nếu ta lựa chọn điều gì

We may not be able to stop it, but the likelihood

that it will get past us is lower if we focus on that problem.

ta muốn xảy ra và không muốn,

So we can design the future if we choose what kind of things

và đưa ta đến vị trí ít hiểm họa hơn.

we want to have happen and not have happen,

Phó tổng thống Gore nói về cách ta có thể lái dấu hiệu khí hậu

and steer us to a lower-risk place.

Vice President Gore will talk about how we could steer the climate trajectory

đến xác suất thấp hơn tới mối nguy hiểm họa

Nhưng trên hết, điều ta phải làm là giúp những người tốt,

into a lower probability of catastrophic risk.

những người phía bảo vệ,

có lợi thể hơn những người lạm dụng mọi thứ.

But above all, what we have to do is we have to help the good guys,

Và những gì ta phải làm để thực hiện điều đó

the people on the defensive side,

là ta phải giới hạn truy cập loại thông tin cụ thể nào đó.

have an advantage over the people who want to abuse things.

Và lớn lên như ta đã làm, và giữ

And what we have to do to do that

giá trị cao việc tự do ngôn luận, điều đó khó để ta chấp nhận --

is we have to limit access to certain information.

And growing up as we have, and holding very high

để tất cả chúng ta chấp nhận.

Việc này đặc biệt khó đối với các nhà khoa học mà còn nhớ,

the value of free speech, this is a hard thing for us to accept --

bạn biết, Galieo khi bị giam,

for all of us to accept.

It's especially hard for the scientists to accept who still remember,

và vẫn đấu tranh chống lại nhà thờ.

you know, Galileo essentially locked up,

Nhưng đó là cái giá của việc có nền văn minh.

and who are still fighting this battle against the church.

Cái giá việc giữ luật lệ

But that's the price of having a civilization.

là giới hạn việc có được quyền to lớn và gần như không kiểm soát.

The price of retaining the rule of law

Cảm ơn.

(vỗ tay)

is to limit the access to the great and kind of unbridled power.

Thank you.

(Applause)