The state of the climate -- and what we might do about it | Nicholas Stern

Lord Nicholas Stern: Tình trạng khí hậu hiện nay - và chúng ta có thể làm gì

Translator: Vi Phan Reviewer: Loan Huynh

We are at a remarkable moment in time.

Chúng ta đang ở ngay một thời điểm đáng nhớ.

We face over the next two decades

Chúng ta đối diện với 2 sự biến đổi quan trọng

two fundamental transformations

trong 2 thập kỉ tới

that will determine whether the next 100 years

mà sẽ quyết định trong 100 năm tới

is the best of centuries or the worst of centuries.

là thế kỉ tốt nhất hay tệ nhất.

Let me illustrate with an example.

Để tôi minh họa bằng 1 ví dụ.

I first visited Beijing 25 years ago

Lần đầu tôi đến Bắc Kinh là 25 năm trước

to teach at the People's University of China.

để giảng dạy tại ĐH Quốc dân Trung Hoa.

China was getting serious about market economics

Trung Quốc đã đang rất nghiêm túc về kinh tế thị trường

and about university education,

và về giáo dục đại học,

so they decided to call in the foreign experts.

vì vậy họ quyết đinh mời chuyên gia nước ngoài.

Like most other people,

Như hầu hết những người khác,

I moved around Beijing by bicycle.

tôi đi lại quanh Bắc Kinh bằng xe đạp.

Apart from dodging the occasional vehicle,

Ngoài việc đôi khi phải né xe cộ,

it was a safe and easy way to get around.

đó là cách dễ dàng và an toàn để đi lại.

Cycling in Beijing now

Bây giờ đi xe đạp ở Bắc Kinh

is a completely different prospect.

hoàn toàn là một viễn cảnh khác.

The roads are jammed by cars and trucks.

Đường xá toàn bị kẹt xe tải, xe hơi.

The air is dangerously polluted

Không khí ô nhiễm nghiêm trọng

from the burning of coal and diesel.

từ việc đốt than và dầu diesel.

When I was there last in the spring,

Mùa xuân năm nay khi tôi ở đó,

there was an advisory for people of my age —

có một cảnh báo cho những người ở tuổi tôi-

over 65 —

trên 65 tuổi

to stay indoors and not move much.

là nên ở trong nhà và đừng đi lại nhiều.

How did this come about?

Tại sao lại có việc này?

It came from the way in which

Việc này là do

Beijing has grown as a city.

Bắc Kinh đang phát triển thành như 1 thành phố.

It's doubled over those 25 years, more than doubled,

Trong 25 năm qua, dân số tăng gấp đôi, mà có lẽ hơn,

from 10 million to 20 million.

từ 10 triệu lên 20 triệu.

It's become a sprawling urban area

Nó trở thành 1 khu đô thị lộn xộn

dependent on dirty fuel, dirty energy,

phụ thuộc vào nhiên liệu bẩn, năng lượng bẩn,

particularly coal.

đặc biệt là than đá.

China burns half the world's coal each year,

Mỗi năm, Trung Quốc đốt cháy 1/2 lượng than đá toàn thế giới,

and that's why, it is a key reason why,

và đó là lý do, là lý do chính tại sao,

it is the world's largest emitter

là nước thải khí nhà kính

of greenhouse gases.

nhiều nhất thế giới.

At the same time, we have to recognize

Đồng thời, chúng ta phải nhận ra rằng

that in that period China has grown remarkably.

trong giai đoạn đó, Trung Quốc đã phát triển đáng kể.

It has become the world's second largest economy.

Nó trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Hundreds of millions of people

Hàng triệu người

have been lifted out of poverty.

đã thoát nghèo.

That's really important.

Điều này thực sự quan trọng.

But at the same time, the people of China

Nhưng cùng lúc đó, người dân Trung Quốc

are asking the question:

đang đặt ra câu hỏi:

What's the value of this growth

Giá trị của sự tăng trưởng là gì

if our cities are unlivable?

nếu các thành phố của họ không thể sống được?

They've analyzed, diagnosed

Họ đã phân tích, phán đoán

that this is an unsustainable path of growth

rằng đây là con đường tăng trường và phát triển

and development.

không bền vững.

China's planning to scale back coal.

Trung Quốc đang có kế hoạch giảm sử dụng than.

It's looking to build its cities in different ways.

và tìm kiếm nhiều cách khác nhau để xây dựng các thành phố.

Now, the growth of China

Hiện nay, tăng trưởng của Trung Quốc

is part of a dramatic change, fundamental change,

là 1 phần của sự thay đổi lớn và cơ bản.

in the structure of the world economy.

trong cơ cấu kinh tế thế giới.

Just 25 years ago, the developing countries,

Chỉ trong 25 năm qua, các quốc gia đang phát triển

the poorer countries of the world,

những quốc gia nghèo hơn trên thế giới,

were, notwithstanding being the vast majority of the people,

mặc dù có số dân chiếm đại đa số,

they accounted for only about a third

lại chỉ chiếm khoảng 1/3

of the world's output.

sản lượng của thế giới.

Now it's more than half;

Hiện nay thì hơn 1/2;

25 years from now, it will probably be two thirds

25 năm trước, có lẽ là 2/3

from the countries that we saw 25 years ago

từ các quốc gia mà cách đây 25 năm chúng ta thấy là

as developing.

đang phát triển.

That's a remarkable change.

Đó là một sự thay đổi đáng kể.

It means that most countries around the world,

Điều đó có nghĩa là hầu hết các nước trên thế giới,

rich or poor, are going to be facing

giàu hay nghèo đang đối mặt

the two fundamental transformations

với 2 biến đổi cơ bản

that I want to talk about and highlight.

mà tôi muốn nói và nhấn mạnh.

Now, the first of these transformations

Biến đổi đầu tiên

is the basic structural change

là thay đổi kết cấu cơ bản

of the economies and societies

của nền kinh tế và xã hội

that I've already begun to illustrate

mà tôi đã bắt đầu minh họa

through the description of Beijing.

qua việc mô tả Bắc Kinh.

Fifty percent now in urban areas.

50% hiện nay ở các khu đô thị.

That's going to go to 70 percent in 2050.

Trong năm 2050 sẽ là 70%

Over the next two decades, we'll see

Trong 2 thập kỷ tới, chúng ta sẽ thấy

the demand for energy rise by 40 percent,

nhu cầu năng lượng tăng lên 40%

and the growth in the economy and in the population

và tăng trưởng kinh tế và dân số

is putting increasing pressure on our land,

đang đặt ra áp lực ngày càng tăng lên đất đai,

on our water and on our forests.

nước, và rừng của chúng ta.

This is profound structural change.

Đây là thay đổi kết cấu sâu sắc.

If we manage it in a negligent

Nếu chúng ta quản lý cẩu thả

or a shortsighted way,

hoặc theo tầm nhìn ngắn hạn,

we will create waste, pollution, congestion,

chúng ta sẽ tạo ra rác thải, ô nhiễm, tắt nghẽn,

destruction of land and forests.

phá hủy đất và rừng.

If we think of those three areas that I have illustrated

Nếu chúng ta nghĩ đến 3 khu vực mà tôi vừa minh họa

with my numbers — cities, energy, land —

với các con số - thành phố, năng lượng, đất-

if we manage all that badly,

nếu chúng ta quản lý chúng tệ hại,

then the outlook for the lives and livelihoods

thì cách nhìn nhận về cuộc sống và sinh kế

of the people around the world

của con người trên thế giới

would be poor and damaged.

sẽ trở nên nghèo nàn và bị tổnhại.

And more than that,

Và hơn thế nữa,

the emissions of greenhouse gases would rise,

việc thải khí nhà kính sẽ tăng

with immense risks to our climate.

với các rủi ro to lớn về khí hậu.

Concentrations of greenhouse gases

Hàm lượng khí nhà kính

in the atmosphere are already

trong không khí đã

higher than they've been for millions of years.

cao hơn cách đây hàng triệu năm.

If we go on increasing those concentrations,

Nếu chúng ta tiếp tục tăng hàm lượng này

we risk temperatures over the next century or so

chúng ta gây rủi ro cho nhiệt độ trong thế kỉ tới hoặc đến nỗi

that we have not seen on this planet

chúng ta chưa từng thấy trên hành tinh này

for tens of millions of years.

trong 10 triệu năm.

We've been around as Homo sapiens —

Chúng ta là Loài người-

that's a rather generous definition, sapiens —

đó là định nghĩa hơi chung, sapiens: thông minh -

for perhaps a quarter of a million years, a quarter of a million.

vì có lẽ 1/4 triệu năm 1/4 của 1 triệu.

We risk temperatures we haven't seen

Chúng ta gây rủi ro

for tens of millions of years over a century.

cho nhiệt độ chưa từng thấy trong 10 triệu năm qua chỉ trong 1 thế kỉ.

That would transform the relationship

Điều đó sẽ làm biến đổi mối quan hệ

between human beings and the planet.

giữa loài người và hành tinh.

It would lead to changing deserts,

Sẽ dẫn đến việc thay đổi sa mạc,

changing rivers, changing patterns of hurricanes,

thay đổi sông, và loại hình bão,

changing sea levels,

thay đổi mực nước biển,

hundreds of millions of people,

hàng trăm triệu người,

perhaps billions of people who would have to move,

có lẽ là hàng tỉ người phải rời đi,

and if we've learned anything from history,

và nếu chúng ta đã học gì đó từ lịch sử,

that means severe and extended conflict.

điều đó có nghĩa là xung đột gây gắt và kéo dài.

And we couldn't just turn it off.

Và chúng ta không thể chỉ là tắt nó đi

You can't make a peace treaty with the planet.

Bạn không thể tạo ra hiệp ước hòa bình với hành tinh

You can't negotiate with the laws of physics.

Bạn không thể đàm phán với định luật vật lý

You're in there. You're stuck.

Bạn ở trong đó. Bạn bị mắc kẹt.

Those are the stakes we're playing for,

Chúng ta đang đánh cược

and that's why we have to make this second transformation,

những điều trên và đó là lý do chúng ta phải làm sự biến

the climate transformation,

đổi thứ 2 này, biến đổi về khí hậu,

and move to a low-carbon economy.

và tiến đến nền kinh tế sử dụng ít carbon.

Now, the first of these transformations

Hiện giờ, cuộc biến đổi đầu tiên rốt cuộc

is going to happen anyway.

cũng sắp sửa xảy ra.

We have to decide whether to do it well or badly,

Chúng ta phải quyết đinh nên làm tốt

the economic, or structural, transformation.

hay làm xấu, cuộc biến đổi về kinh tế hay cơ cấu.

But the second of the transformations,

Nhưng cuộc biến đổi thứ hai,

the climate transformations, we have to decide to do.

biến đổi về khí hậu, chúng ta nhất địh phải làm.

Those two transformations face us

Hai cuộc biến đổi này thách thức chúng ta

in the next two decades.

trong 2 thập kỷ tới.

The next two decades are decisive

Hai thập kỷ tới quyết định

for what we have to do.

những điều ta phải làm.

Now, the more I've thought about this,

Bây giờ, càng nghĩ nhiều về

the two transformations coming together,

2 sự biến đổi đến cùng nhau này,

the more I've come to realize

tôi càng nhận ra nhiều hơn

that this is an enormous opportunity.

rằng đây là cơ hội to lớn.

It's an opportunity which we can use

Là cơ hội mà chúng ta có thể sử dùng

or it's an opportunity which we can lose.

hoặc là cơ hội chúng ta có thể đánh mất.

And let me explain through those three key areas

Đẻ tôi giải thích qua 3 khía cạnh chính

that I've identified: cities, energy and land.

mà tôi vừa xác định: thành phố, năng lượng, và đất đai.

And let me start with cities.

Và tôi xin bắt đầu với các thành phố.

I've already described the problems of Beijing:

Tôi đã miêu tả các vấn đề của Bắc Kinh:

pollution, congestion, waste and so on.

ô nhiễm, tắc nghẽn, rác thải và v.v.

Surely we recognize that in many of our cities

Chắc chắn chúng ta nhận thấy điều này ở nhiều thành phố

around the world.

trên thế giới.

Now, with cities, like life but particularly cities,

Bây giờ, đôii với các thành phố cũng như với cuộc sống

you have to think ahead.

bạn phải suy tính trước, tuy rằng chúng có những nét riêng,

The cities that are going to be built —

Các thành phố sắp được xây -

and there are many, and many big ones —

và có nhiều, nhiều thành phố lớn-

we have to think of how to design them

chúng ta phải nghĩ cách thiết kế chúng

in a compact way

theo cách gọn hơn

so we can save travel time and we can save energy.

để tiết kiệm thời gian di chuyển và tiết kiệm năng lượng.

The cities that already are there, well established,

Các thành phố đã được xây dựng tốt,

we have to think about renewal and investment in them

ta phải nghĩ cách làm mới và đầu tư cho chúng

so that we can connect ourselves much better

để chúng ta kết nối nhau tốt hơn

within those cities, and make it easier,

giữa các thành phố, dễ dàng hơn,

encourage more people, to live closer to the center.

khuyến khích nhiều người, sống gần trung tâm hơn.

We've got examples building around the world

Chúng ta có các tòa nhà mẫu khắp thế giới xây

of the kinds of ways in which we can do that.

theo những cách mà chúng ta có thể làm điều đó.

The bus rapid transport system in Bogotá in Colombia

Hệ thống vận chuyển nhanh chóng bằng xe buýt ở Bogotá, Colombia

is a very important case of how to move around

là ví dụ rất quan trọng về cách di chuyển

safely and quickly in a non-polluting way

an toàn và nhanh chóng mà không gây ô nhiễm

in a city: very frequent buses,

trong 1 thành phố: những chuyến xe buýt thường xuyên

strongly protected routes, the same service, really,

hành trình được đảm bảo chắn chắn, dịch vụ như nhau, thật sự

as an underground railway system,

giống như hệ thống tàu điện ngầm,

but much, much cheaper

nhưng rẻ, rẻ hơn nhiều

and can be done much more quickly,

và có thể được triển khai nhanh hơn,

a brilliant idea in many more cities

1 ý tưởng thông minh ở nhiều thành phố

around the world that's developing.

đang phát triển khắp thế giới

Now, some things in cities do take time.

Giờ đây, một số vấn đề của thành phố

Some things in cities can happen much more quickly.

là tốn thời gian. Một số điều có thể xảy ra nhanh hơn.

Take my hometown, London.

Lấy London, quê tôi làm ví dụ.

In 1952, smog in London killed 4,000 people

Năm 1952, sương mù có lẫn khói ở London giết chết 4,000 người

and badly damaged the lives of many, many more.

và thiệt hại nặng về tính mạng, và nhiều nhiều nữa.

And it happened all the time.

Và điều đó luôn luôn diễn ra.

For those of you live outside London in the U.K.

Những ai sống bên ngoài London, Anh Quốc sẽ nhớ rằng

will remember it used to be called The Smoke.

London đã từng được gọi là The Smoke.

That's the way London was.

Đó đã từng chính là London.

By regulating coal, within a few years

Bằng việc điều chỉnh dùng than đá,

the problems of smog were rapidly reduced.

trong vài năm, vấn đề về sương lẫn khói nhanh chóng giảm xuống.

I remember the smogs well.

Tôi nhớ khói lẫn sương mù khá rõ.

When the visibility dropped to [less] than

Khi tầm nhìn giảm xuống [dưới]

a few meters,

1 vài mét,

they stopped the buses and I had to walk.

người ta cấm xe buýt, tôi phải đi bộ.

This was the 1950s.

Đó là những năm 1950.

I had to walk home three miles from school.

Tôi đã đi bộ về nhà từ trường hết 3 dặm.

Again, breathing was a hazardous activity.

Một lần nữa, thở là 1 hoạt động nguy hiểm.

But it was changed. It was changed by a decision.

Nhưng điều đó đã thay đổi. Thay đổi do 1 quyết định.

Good decisions can bring good results,

Các quyết định tốt, có thể mang đến kết quả tốt,

striking results, quickly.

kết quả nổi bật, nhanh chóng.

We've seen more: In London, we've introduced the congestion charge,

Chúng ta thấy nhiều hơn: ở London, phí ùn tắt được áp dụng,

actually quite quickly and effectively,

thực ra khá nhanh và hiệu quả

and we've seen great improvements

và ta thấy sự cải thiện đáng kể

in the bus system, and cleaned up the bus system.

ở hệ thống xe buýt, và làm sạch hệ thống xe buýt.

You can see that the two transformations I've described,

Bạn có thể thấy, trong 2 chuyển biến mà tôi vừa mô tả

the structural and the climate,

cấu trúc và khí hậu,

come very much together.

đến cùng nhau.

But we have to invest. We have to invest in our cities,

Nhưng chúng ta phải đầu tư. Phải đầu tư cho thành phố mình,

and we have to invest wisely, and if we do,

và phải đầu tư một cách thông minh, và nếu làm vậy,

we'll see cleaner cities, quieter cities, safer cities,

ta sẽ thấy thành phố sạch hơn, yên tĩnh hơn, an toàn hơn,

more attractive cities, more productive cities,

hấp dẫn hơn, hiệu quả hơn,

and stronger community in those cities —

và kết nối mạnh hơn ở những thành phố này-

public transport, recycling, reusing,

giao thông công cộng, tái chế, tái sử dụng

all sorts of things that bring communities together.

tất cả những điều mang cộng đồng lại gần nhau.

We can do that, but we have to think,

Ta có thể làm được, nhưng mà phải nghĩ,

we have to invest, we have to plan.

phải đầu tư, phải lên kế hoạch.

Let me turn to energy.

Để tôi chuyển sang phần năng lượng.

Now, energy over the last 25 years

Bây giờ, năng lượng trong 25 năm qua

has increased by about 50 percent.

đã tăng khoảng 50%.

Eighty percent of that comes from fossil fuels.

80% là nhiên liệu hóa thạch.

Over the next 20 years,

Trong 20 năm tới,

perhaps it will increase by another 40 percent or so.

có lẽ sẽ giảm đi 40% gì đó.

We have to invest strongly in energy,

Chúng ta phải đầu tư mạnh về năng lượng,

we have to use it much more efficiently,

phải sử dụng năng lượng hiệu quả hơn,

and we have to make it clean.

và phải làm cho năng lượng sạch.

We can see how to do that.

Chúng ta có thể thấy cách làm điều này.

Take the example of California.

Lấy ví dụ từ California.

It would be in the top 10 countries in the world

Nó có thể là 10 nước đứng đầu thế giới

if it was independent.

nếu nó là quốc gia độc lập.

I don't want to start any —

Tôi không muốn bắt đầu bất cứ điều gì-

(Laughter)

(Cười)

California's a big place.

California là 1 nơi rộng lớn.

(Laughter)

(Cười)

In the next five or six years,

Trong 5-6 năm tới,

they will likely move from

Nó có thể sẽ chuyển

around 20 percent in renewables —

từ khoảng 20% năng lượng tái tạo-

wind, solar and so on —

sức gió, mặt trời và v.v-

to over 33 percent,

lên đến 33%,

and that would bring California back

và điều đó sẽ mang California trở lại

to greenhouse gas emissions in 2020

thành nơi thải khí nhà kính vào năm 2020

to where they were in 1990,

về lại năm 1990,

a period when the economy in California

thời kỳ khi nền kinh tế ở đây

would more or less have doubled.

ít nhiều tăng gấp đôi.

That's a striking achievement.

Đó là thành tựu đáng kể.

It shows what can be done.

Nó cho thấy điều gì có thể làm.

Not just California — the incoming government of India

Không chỉ California - chính phủ mới của Ấn Độ

is planning to get solar technology

đang có kế hoạch lấy công nghệ năng lượng mặt trời

to light up the homes

để làm điện sinh hoạt

of 400 million people

thắp sáng cho khoảng 400 triệu người

who don't have electricity in India.

chưa có điện dùng ở Ấn Độ.

They've set themselves a target of five years.

Họ tự đưa ra mục tiêu 5 năm.

I think they've got a good chance of doing that.

Tôi nghĩ họ có 1 cơ hội tốt để làm điều đó.

We'll see, but what you're seeing now

Hãy chờ xem, nhưng điều bạn đang thấy

is people moving much more quickly.

là con người di chuyển quá nhanh.

Four hundred million, more than the population

400 triệu người, hơn cả dân số

of the United States.

của Hoa Kỳ.

Those are the kinds of ambitions now

Đó là những hoài bão

people are setting themselves

mà bây giờ người ta đang đặt ra cho chính mình

in terms of rapidity of change.

khi nói về tính nhanh chóng của sự thay đổi.

Again, you can see

Một lần nữa, bạn có thể thấy

good decisions can bring quick results,

những quyết định hay mang đến kết quả nhanh chóng,

and those two transformations, the economy and the structure

và 2 sự chuyển biến, về nền kinh tế và cấu trúc,

and the climate and the low carbon,

và khí hậu và hàm lượng carbon thấp,

are intimately intertwined.

gắn bó với nhau mật thiết.

Do the first one well, the structural,

Thực hiện tốt điều đầu tiên.

the second one on the climate

về mặt cấu trúc, cái thứ 2 về khí hậu

becomes much easier.

sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Look at land,

Hãy nhìn vào đất đai,

land and particularly forests.

đất đai đặc biệt là rừng.

Forests are the hosts to valuable

Rừng là ngôi nhà

plant and animal species.

của cây cối và các loài động vật có giá trị.

They hold water in the soil

Chúng giúp giữ nước trong đất

and they take carbon dioxide out of the atmosphere,

và lấy đi CO2 khỏi khí quyển,

fundamental to the tackling of climate change.

là yếu tố cơ bản giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

But we're losing our forests.

Nhưng chúng ta đang mất rừng.

In the last decade, we've lost a forest area

Trong thập kỷ vừa qua, chúng ta mất diện tích rừng

the size of Portugal,

bằng với diện tích của Bồ Đào Nha,

and much more has been degraded.

và nhiều nơi còn xuống cấp nặng.

But we're already seeing

Nhưng chúng ta đang thấy

that we can do so much about that.

rằng chúng ta có thể làm nhiều hơn để cải thiện việc này.

We can recognize the problem, but we can also

Ta có thể nhận ra vấn đề, nhưng cũng có thể

understand how to tackle it.

biết được cách giải quyết nó.

In Brazil, the rate of deforestation

Ở Brazil, tỉ lệ chặt phá rừng

has been reduced by 70 percent

giảm xuống 70%

over the last 10 years.

trong 10 năm qua.

How? By involving local communities,

Bằng cách nào? Bằng sự tham gia của cộng đồng địa phương,

investing in their agriculture and their economies,

đầu tư vào nông nghiệp và kinh tế của họ

by monitoring more carefully,

bằng cách giám sát cẩn trọng hơn,

by enforcing the law more strictly.

bằng thực thi luật pháp nghiêm ngặt hơn.

And it's not just stopping deforestation.

Và điều đó không chỉ là dừng chặt phá rừng.

That's of course of first and fundamental importance,

Dĩ nhiên điều quan trọng đầu tiên và cơ bản

but it's also regrading degraded land,

nhưng cũng xem xét đến đất đai bị bạc màu,

regenerating, rehabilitating degraded land.

tái tạo, phục hồi đất bạc màu.

I first went to Ethiopia in 1967.

Tôi đến Ethiopia lần đầu năm 1967.

It was desperately poor. In the following years,

Nước này nghèo hết sức. Trong những năm tiếp theo

it suffered devastating famines

lại chịu 1 nạn đói khủng khiếp

and profoundly destructive social conflict.

và mâu thuẫn xã hội tiêu cực 1 cách sâu sắc.

Over the last few years, actually more than a few,

Trong vài năm qua, thực sự là hơn

Ethiopia has been growing much more rapidly.

Ethiopia đang tăng trưởng nhanh hơn.

It has ambitions to be a middle-income country

Với mong muốn trở thành nước có thu nhập trung bình

15 years from now

trong vòng 15 năm tới kể từ bây giờ

and to be carbon neutral.

và thải carbon trung bình.

Again, I think it's a strong ambition

Một lần nữa, tôi nghĩ đó là 1 hoài bão lớn lao

but it is a plausible one.

nhưng là chính đáng.

You're seeing that commitment there.

Bạn đang thấy rằng cam kết ở đó.

You're seeing what can be done.

Bạn đang thấy điều cần làm

Ethiopia is investing in clean energy.

Ethiopia đang đầu tư năng lượng sạch.

It's working in the rehabilitation of land.

Nước này đang thực hiện cải tạo đất.

In Humbo, in southwest Ethiopia,

Ở Humbo, miền Tây Nam của Ethiopia,

a wonderful project

có 1 dự án tuyệt vời

to plant trees on degraded land

thực hiện trồng cây trên đất bạc màu

and work with local communities

và làm việc với dân địa phương

on sustainable forest management

về quản lý rừng bền vững

has led to big increases in living standards.

đã đưa đến sự gia tăng về mức sống.

So we can see, from Beijing to London,

Do vậy ta thấy rằng, từ Bắc Kinh đến London,

from California to India,

từ California đến Ấn Độ,

from Brazil to Ethiopia,

từ Brazil đến Ethiopia.

we do understand

chúng ta quá hiểu

how to manage those two transformations,

cách quản lý 2 chuyển biến này

the structural and the climate.

cấu trúc và khí hậu.

We do understand how to manage those well.

Chúng ta quá hiểu cách quản lý tốt 2 việc này

And technology is changing very rapidly.

Và công nghệ đang thay đổi nhanh chóng.

I don't have to list all those things

Tôi không phải liệt kê chúng ra đây

to an audience like this,

cho 1 khán giả như thế này,

but you can see the electric cars,

nhưng bạn có thể thấy xe hơi điện,

you can see the batteries using new materials.

bạn có thể thấy pin sử dụng năng lượng mới

You can see that we can manage remotely now

Bạn có thể thấy ta có thể quản lý từ xa lúc này

our household appliances on our mobile phones when we're away.

các thiết bị gia dụng, điện thoại di động khi ta đi xa

You can see better insulation.

Bạn có thể thấy tính cách ly tốt hơn.

And there's much more coming.

Và nhiều thứ nữa đang đến.

But, and it's a big but,

Nhưng đó là điều to lớn nhưng mà

the world as a whole

thế giới nói chung

is moving far too slowly.

đang chuyển biến quá chậm.

We're not cutting emissions in the way we should.

Chúng ta không cắt giảm khí thải theo cách chúng ta phải làm

We're not managing those structural transformations

Chúng ta không quản lý các chuyển biến về cấu trúc

as we can.

như chúng ta có thể làm.

The depth of understanding of the immense risks of climate change

Mức độ hiểu biết sâu về các rủi ro tiềm tàng

are not there yet.

về biến đổi khí hậu vẫn chưa hiện hữu.

The depth of understanding

Hiểu biết sâu

of the attractiveness of what we can do

về sự hấp dẫn của việc chúng ta có thể làm

is not there yet.

vẫn chưa hiện hữu.

We need political pressure to build.

Chúng ta cần áp lực chính trị để xây dựng.

We need leaders to step up.

Chúng ta cần các nhà lãnh đạo bước lên.

We can have better growth,

Chúng ta phải tăng trưởng tốt hơn,

better climate, a better world.

khí hậu tốt hơn, thế giới tốt đẹp hơn.

We can make,

Chúng ta có thể làm,

by managing those two transformations well,

bằng cách quản lý tốt 2 chuyển biến,

the next 100 years the best of centuries.

trong 100 năm tới - thế kỉ tốt nhất.

If we make a mess of it,

Nếu chúng ta làm rối tung lên,

we, you and me, if we make a mess of it,

chúng ta, bạn, tôi, nếu chúng ta làm rối tung

if we don't manage those transformations properly,

nếu chúng ta không quản lý những chuyển biến hợp lý

it will be, the next 100 years

trong 100 năm tới, sẽ là

will be the worst of centuries.

sẽ là thế kỉ tồi tệ nhất.

That's the major conclusion

Đó là kết luận chính

of the report on the economy and climate

của báo cáo về kinh tế và khí hậu

chaired by ex-President Felipe Calderón of Mexico,

do cựu Tổng thống Felipe Calderón của Mexico,

and I co-chaired that with him,

và tôi đồng chủ trì với ông,

and we handed that report yesterday

và chúng tôi đã nộp báo cáo này hôm qua

here in New York, in the United Nations Building

ở New York, trong tòa nhà LHQ

to the Secretary-General of the U.N.,

cho Tổng thư ký LHQ

Ban Ki-moon.

Ban Ki-moon.

We know that we can do this.

Chúng ta biết chúng ta có thể làm điều này.

Now, two weeks ago,

2 tuần trước

I became a grandfather for the fourth time.

Tôi lên chức ông ngoại, lần thứ 4

Our daughter —

con gái của tôi -

(Baby cries) (Laughter) (Applause) —

(Trẻ khóc) (Tiếng cười)(Vỗ tay)

Our daughter gave birth to Rosa here in New York

Con gái tôi sinh bé Rosa ở New York

two weeks ago. Here are Helen and Rosa.

2 tuần trước. Đây là Helen và Rosa.

(Applause)

(Vỗ tay)

Two weeks old.

2 tuần tuổi.

Are we going to look our grandchildren in the eye

Chúng ta có đang nhìn vào mắt cháu mình

and tell them that we understood the issues,

và nói chúng rằng ta đã hiểu các vấn đề

that we recognized the dangers and the opportunities,

ta đã nhận ra nguy hiểm và cơ hội

and still we failed to act?

và vẫn không hành động?

Surely not. Let's make the next 100 years

Chắc chắn không. Hãy làm cho 100 năm tới

the best of centuries.

là thế kỷ tốt nhất.

(Applause)

(Vỗ tay)