Kevin Kelly tells technology's epic story

Translator: Nhat Mai Tran Thuy Reviewer: Cương Trần

I want to talk about my investigations

Tôi muốn nói về công trình nghiên cứu của mình

into what technology means in our lives --

về công nghệ có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của chúng ta --

not just our immediate life, but in the cosmic sense,

không chỉ trong cuộc sống hiện tại, mà còn mang ý nghĩa rộng lớn hơn,

in the kind of long history of the world

trong bối cảnh lịch sử của thế giới

and our place in the world.

và vị trí của chúng ta trên thế giới:

What is this stuff?

Vậy câu chuyện ở đây là gì?

What is the significance?

Ý nghĩa ở đây là gì?

And so, I want to kind of go through my little story

Và, tôi muốn nói thông qua

câu chuyện nhỏ về điều tôi đã tìm thấy.

of what I found out.

One of the first things I started to investigate

Điều đầu tiên mà tôi bắt đầu điều tra là

lịch sử của cái tên công nghệ.

was the history of the name of technology.

In the United States, there is a State of the Union address

Và ở Mỹ có 1 nơi lưu trữ bài diễn thuyết

của các vị tổng thống từ năm 1790.

given by every president since 1790.

Và mỗi bài diễn thuyết này thực sự là 1 tư liệu

And each one of those is kind of summing up the most important things

tổng hợp những điều quan trọng nhất

của nước Mỹ vào thời điểm đó.

for the United States at that time.

If you search for the word "technology," it was not used until 1952.

Nếu bạn tìm thử từ "công nghệ",

nó không được sử dụng cho đến năm 1952.

So, technology was sort of absent from everybody's thinking until 1952,

Vậy, công nghệ đã vắng bóng

trong suy nghĩ của con người mãi đến năm 1952, năm sinh của tôi.

which happened to be the year of my birth.

Nhưng chắc chắn rằng, công nghệ

And obviously, technology had existed before then,

đã tồn tại từ trước đó mà ta chưa nhận ra,

but we weren't aware of it.

And so it was sort of an awakening of this force in our life.

nó giống như là ta đã thức tỉnh

sức mạnh này trong cuộc sống chúng ta.

I actually did research to find out the first use of the word "technology."

Tôi đã nghiên cứu để tìm ra

lần đầu tiên từ "công nghệ" được sử dụng.

It was in 1829,

Đó là vào năm 1829,

and it was invented by a guy who was starting a curriculum --

phát kiến bởi 1 người, anh đã bắt đầu 1 chương trình giáo dục -

a course, bringing together all the kinds of arts and crafts, and industry --

1 khóa học tập hợp các loại hình

nghệ thuật, thủ công, và công nghiệp -

and he called it "Technology."

và anh ta gọi đó là "Công nghệ".

And that's the very first use of the word.

Đó là lần đầu tiên từ này được sử dụng.

So what is this stuff

Vậy, cái vấn đề

that we're all consumed by and bothered by?

đang bao quanh ta,

làm phiền ta ở đây là gì?

Alan Kay calls it, "Technology is anything that was invented

Alan Kay gọi, "Công nghệ là bất cứ thứ gì

được phát minh sau khi chúng ta sinh ra".

after you were born."

(Laughter)

(Cười)

Which is sort of the idea we normally have about what technology is:

Những ý tưởng mà chúng ta thường nghĩ về công nghệ là:

it's all that new stuff.

Tất cả đó là công cụ mới.

It's not roads, or penicillin,

Đó không phải đường, hay thuốc kháng sinh,

or factory tires; it's the new stuff.

hay lốp xe máy; đó là 1 điều gì đó mới.

My friend Danny Hillis says kind of a similar one,

Bạn tôi Danny Hillis đã nói

"Công nghệ là thứ gì đó chưa hoạt động."

he says, "Technology is anything that doesn't work yet."

(Laughter)

(Cười)

Which is, again, a sense that it's all new.

Điều này, cho thấy nó là 1 điều mới mẻ.

Nhưng chúng ta đều biết nó không mới.

But we know that it's just not new.

It actually goes way back,

Nó thực sự đã có từ lâu, hay

and what I want to suggest is, it goes a long way back.

từ rất lâu.

So, another way to think about technology, what it means,

Vậy, 1 cách khác để nghĩ về công nghệ, là

is to imagine a world without technology.

tưởng tượng 1 thế giới không có công nghệ.

nếu chúng ta xóa bỏ công nghệ khỏi thế giới ngày nay -

If we were to eliminate every single bit of technology in the world today --

and I mean everything, from blades to scrapers to cloth --

ý tôi là mọi thứ,

từ con dao đến mảnh vải -

we, as a species, would not live very long.

chúng ta không thể tồn tại lâu, dưới góc nhìn là một loại vật.

We would die by the billions, and very quickly:

Hàng tỷ người sẽ chết... một cách nhanh chóng.

the wolves would get us, we would be defenseless,

Loài sói sẽ tấn công, và chúng không thể tự bảo vệ mình,

we would be unable to grow enough food or find enough food.

chúng ta không thể trồng hoặc kiếm đủ thức ăn.

Even the hunter-gatherers used some elementary tools.

Thậm chí những người đi săn cũng phải dùng những công cụ thô sơ.

So, they had minimal technology,

Và như vậy, dù họ có công nghệ ở mức tối thiểu,

but they had some technology.

nhưng họ đã có 1 số công nghệ.

And if we study those hunter-gatherer tribes

Và nếu chúng ta nghiên cứu các bộ tộc đi săn

and the Neanderthal, which are very similar to early man,

và người Neanderthal, tộc người rất giống với người tối cổ,

we find out a very curious thing about this world without technology,

ta tìm ra một thứ rất đáng tò mò về 1 thế giới không có công nghệ.

and this is a kind of a curve of their average age.

và đây là đường biểu diễn tuổi thọ trung bình của họ.

There are no Neanderthal fossils that are older than 40 years old

Chúng tôi không thể tìm được

hóa thạch nào của người Neanderthal sống hơn 40 tuổi

that we've ever found,

and the average age of most of these hunter-gatherer tribes is 20 to 30.

và tuổi thọ trung bình của hầu hết

những bộ tộc đi săn này là từ 20 đến 30.

There are very few young infants, because they die -- high mortality rate --

Có rất ít trẻ em

vì chúng đã chết - tỷ lệ tử vong cao - và rất ít người già.

and there's very few old people.

Và điều này giống với người hàng xóm San Francisco của bạn:

So the profile is sort of for your average San Francisco neighborhood:

a lot of young people.

rất nhiều người trẻ.

And if you go there, you say, "Hey, everybody's really healthy."

Khi đến đó bạn nói, "Mọi người thật khỏe."

Tốt thôi, đó là vì họ đều trẻ.

Well, that's because they're all young.

Và điều đó tương tự với các bộ lạc đi săn

Same thing with the hunter-gatherer tribes and early man:

là bạn đã không sống qua tuổi 30.

you didn't live beyond the age of 30.

So it was a world without grandparents.

Vậy, đó là 1 thế giới không có ông bà.

And grandparents are very important,

Và ông bà là người rất quan trọng,

because they are the transmitter of cultural evolution and information.

bởi vì họ là người truyền lại sự mở mang văn hóa và thông tin.

Imagine a world where basically everybody was 20 to 30 years old.

Tưởng tượng 1 thế giới với con người chỉ từ 20 đến 30 tuổi.

How much learning can you do?

Bạn có thể học được bao nhiêu?

You can't do very much learning in your own life,

Bạn không thể học nhiều điều trong đời,

it's so short,

nó quá ngắn,

và cũng không có ai có thể truyền lại những điều bạn đã học

and there's nobody to pass on what you do learn.

So that's one aspect.

Đó là 1 khía cạnh.

It was a very short life.

Đó là 1 cuộc đời ngắn ngủi. Nhưng cùng lúc đó

But at the same time, anthropologists know

các nhà nhân chủng học biết rằng

that most hunter-gatherer tribes of the world,

hầu như các bộ tộc săn bắt trên thế giới,

with that very little technology,

với rất ít công nghệ, thực tế họ đã không

actually did not spend a very long time gathering the food they needed:

dành nhiều thời gian thu thập thức ăn mà họ cần:

three to six hours a day.

3 đến 6 giờ một ngày.

Some anthropologists call that the original affluent society,

Một vài nhà nhân chủng học gọi đó là xã hội giàu có nguyên bản.

Vì họ có quỹ thời gian cơ bản.

because they had bankers' hours, basically.

So it was possible to get enough food.

Vậy nên họ có thể lấy đủ thức ăn.

But when the scarcity came,

Nhưng khi sự khan hiếm diễn ra

when the highs and lows and the droughts came,

và hạn hán kéo đến,

họ bắt đầu chết do đói.

then people went into starvation.

And that's why they didn't live very long.

Và đó là lý do họ không thể sống lâu.

So what technology brought,

Vậy, điều mà công nghệ đem lại,

thông qua những công cụ rất đơn giản như công cụ bằng đá đây -

through the very simple tools like these stone tools here --

even something as small as this --

thậm chí là những thứ nhỏ thế này -

the early bands of humans were actually able to eliminate to extinction

thì những nhóm người đầu tiên này đã

có khả năng sinh tồn

about 250 megafauna animals in North America

giữa khoảng 250 động vật khổng lồ

ở Bắc Mĩ khi họ đến đó lần đầu tiên vào 10.000 năm trước.

when they first arrived 10,000 years ago.

So, long before the industrial age,

Rất lâu trước kỉ nguyên công nghiệp

we've been affecting the planet on a global scale

chúng ta đã tác động đến toàn hành tinh,

with just a small amount of technology.

với chỉ 1 nền công nghệ nhỏ bé.

The other thing that the early man invented was fire.

Một điều khác mà những con người đầu tiên phát minh ra là lửa.

Và lửa được dùng để làm sạch, một lần nữa,

And fire was used to clear out, and again,

tác động đến hệ sinh thái học của cỏ và toàn bộ lục địa,

affected the ecology of grass and whole continents,

and was used in cooking.

và lửa cũng được dùng để nấu ăn.

It enabled us to actually eat all kinds of things.

Nó cho phép ta ăn tất cả các loại thức ăn.

It was, in a certain sense, in a McLuhan sense,

Đó như 1 định nghĩa theo McLuhan,

là dạ dày ngoài,

an external stomach,

in the sense that it was cooking food that we could not eat otherwise.

tức là thức ăn cần được chế biến, và ta không thể làm ngược lại.

And if we didn't have fire, we actually could not live.

Và nếu chúng ta không có lửa, chúng ta thực sự không thể sống.

Our bodies have adapted to these new diets.

Cơ thể chúng ta phải thích nghi với chế độ ăn mới.

Our bodies have changed in the last 10,000 years.

Cơ thể chúng ta đã thay đổi từ 10.000 năm qua.

So, with that little bit of technology,

Vậy nên, với một ít công nghệ,

humans went from a small band of 10,000 or so --

con người đi từ 1 nhóm nhỏ 10.000 hoặc -

the same number as Neanderthals everywhere --

cùng số lượng với người Neanderthal -

đã gia tăng. Với sự phát minh ra ngôn ngữ

and we suddenly exploded.

With the invention of language around 50,000 years ago,

khoảng 50.000 trước,

the number of humans exploded,

dân số tăng một cách bùng nổ,

and very quickly became the dominant species on the planet.

và trở thành loài chủ yếu trên hành tinh rất nhanh chóng

And they migrated into the rest of the world

Và họ di cư đến những nơi còn lại trên thế giới với tốc độ 2 km/năm

at two kilometers per year

until, within several tens of thousands of years,

đến khi, trong suốt hàng chục nghìn năm,

we occupied every single watershed on the planet

chúng ta đã chiếm đến từng mảnh đất

and became the most dominant species,

và trở thành giống loài chủ yếu,

with a very small amount of technology.

chỉ với nền công nghệ nhỏ bé.

Và thậm chí vào lúc đó, với sự xuất hiện của nông nghiệp,

And even at that time, with the introduction of agriculture,

8.000 - 10.000 năm trước

8,000, 10,000 years ago,

we started to see climate change.

chúng ta bắt đầu thấy khí hậu thay đổi.

So climate change is not a new thing; what's new is just the degree of it.

Khí hậu thay đổi không là điều gì mới.

Điểm mới ở đây đó là mức độ. Trong suốt

Even during the agricultural age, there was climate change.

kỉ nguyên nông nghiệp khí hậu đã thay đổi.

So already, small amounts of technology were transforming the world.

Và, sự sẵn có của nền công nghệ nhỏ bé

đã làm thế giới biến đổi.

And what this means, and where I'm going,

Và ý nghĩa của điều này, đó là

is that technology has become the most powerful force in the world.

công nghệ đã trở thành lực lượng mạnh mẽ nhất thế giới.

All the things we see today that are changing our lives,

Tất cả mọi thứ chúng ta thấy ngày nay đang

thay đổi cuộc sống này, ta có thể tìm lại

we can always trace back

to the introduction of some new technology.

để giới thiệu thêm những công nghệ mới.

So it's a force,

Vậy, đó là 1 lực lượng mạnh mẽ nhất

that is the most powerful force that has been unleashed on this planet,

đã giải phóng hành tinh này,

and in such a degree,

và về trình độ, tôi nghĩ

that I think it's become who we are.

nó đã trở thành -- chúng ta.

In fact, our humanity and everything that we think about ourselves,

Thực tế, nhân loại và mọi thứ chúng ta nghĩ về bản thân mình

is something we've invented.

là điều gì đó chúng ta đã phát minh ra.

So we've invented ourselves.

Chúng ta đã tự phát minh ra mình.

Of all the animals that we've domesticated,

Loài quan trọng nhất mà chúng ta thuần hóa

the most important animal has been us.

là chính chúng ta. Đúng không?

So humanity is our greatest invention,

Vậy thì, loài người là phát minh tuyệt vời nhất của chúng ta.

but of course, we're not done yet.

Nhưng dĩ nhiên chúng ta vẫn chưa dừng lại.

We're still inventing,

Ta vẫn đang phát minh, và công nghệ cho phép ta -

and this is what technology is allowing us to do;

tiếp tục phát minh chính chúng ta.

it's continually to reinvent ourselves.

It's a very, very strong force.

Đó là 1 thế lực mạnh, rất mạnh.

I call this entire thing -- us humans as our technology,

Tôi gọi toàn bộ điều đó là công nghệ của chúng ta,

everything that we've made, gadgets in our lives --

mọi thứ chúng ta làm ra, giúp ích cho cuộc sống -

we call that the technium.

ta gọi đó là kỹ thuật. Đó là thế giới này.

That's this world.

Công việc định nghĩa công nghệ của tôi

My working definition of technology is:

là "những thứ có lợi do con người làm ra."

anything useful that a human mind makes.

It's not just hammers and gadgets, like laptops.

Không chỉ là búa hay tiện ích như laptop.

Nhưng đó còn là luật pháp. Và tất nhiên các thành phố đang tạo ra

But it's also law.

And, of course, cities are ways to make things more useful to us.

những điều hữu ích hơn cho chúng ta.

While this is something that comes from our mind,

Những điều này đến từ suy nghĩ của ta,

nó còn có nguồn gốc sâu xa

it also has its roots deeply into the cosmos.

đến từ vũ trụ này.

It goes back.

Nguyên bản và nguồn gốc của công nghệ

The origins and roots of technology go back to the Big Bang,

trở lại với thuyết Big Bang,

in this way, in that they are part of this self-organizing thread

theo hướng này, chúng ta là 1 phần

của chính những mảnh vụn

bắt đầu từ vụ nổ Big Bang

that starts at the Big Bang and goes through galaxies and stars,

đi xuyên qua dải ngân hà và các vì sao,

into life, into us.

trở thành cuộc sống, trở thành chúng ta.

And the three major phases of the early universe

Và 3 giai đoạn chính của vũ trụ sơ khai

was energy, when the dominant force was energy;

là năng lượng, là nguồn lực chính;

sau đó khí bị lạnh đi, trở thành vật chất;

then the dominant force, as it cooled, became matter;

và rồi, với sự phát triển của 4 triệu năm về trước,

and then, with the invention of life four billion years ago,

the dominant force in our neighborhood became information.

năng lượng chính trở thành thông tin.

Đó là cuộc sống: đó là quá trình thông tin

That's what life is:

an information process that was restructuring

được tái cấu trúc và đổi mới trình tự.

and making new order.

Nguồn năng lượng này, theo tiên đề Einstein cho thấy

So, energy and matter, Einstein showed were equivalent,

nó cân bằng, và bây giờ khoa học mới

and now new sciences of quantum computing show that entropy and information

về tính toán lượng tử cho thấy entropy,

thông tin, vật chất và năng lượng

and matter and energy

are all interrelated.

có mối quan hệ, và là 1 chuỗi liên tục.

So it's one long continuum.

You put energy into the right kind of system,

Bạn đặt năng lượng đi vào 1 hệ thống

and out comes wasted heat, entropy,

và đầu ra là nhiệt, entropy

and extropy, which is order.

và extropy, theo thứ tự.

It's the increased order.

Đó là một trình tự gia tăng.

Where does this order come from?

Trình tự đó đến từ đâu?

Its roots go way back.

We actually don't know.

Chúng ta thực sự không biết.

But we do know

Nhưng chúng ta biết xu hướng nó là vậy

that the self-organization trend throughout the universe is long,

xuyên suốt vũ trụ,

and it began with things like galaxies;

nó bắt đầu với 1 thứ như dải ngân hà;

và duy trì trình tự này trong hàng tỷ năm.

they maintained their order for billions of years.

Stars are basically nuclear fission machines

Các vì sao là cỗ máy hợp nhất nguyên tử

that self-organize and self-sustain themselves for billions of years:

tự tổ chức và duy trì trong hàng tỷ năm,

order against the extropy of the world.

trình tự này chống lại entropy thế giới.

And flowers and plants are the same thing, extended,

Và hoa và cây cỏ là tương tự nhau, được mở rộng,

and technology is basically an extension of life.

và công nghệ cơ bản là sự mở rộng của cuộc sống.

1 xu thế mà chúng ta nhận thấy ở mọi thứ

One trend that we notice in all those things

is that the amount of energy per gram per second

là nguồn năng lượng/ gam/ giây

chảy qua đây, thực sự đang tăng lên.

that flows through this

is actually increasing.

The amount of energy is increasing through this little sequence.

Lượng năng lượng đang tăng lên xuyên suốt trình tự nhỏ này.

And the amount of energy per gram per second that flows through life

Và lượng năng lượng trên mỗi gam/giây chảy qua cuộc sống

is actually greater than a star --

thực sự cao hơn so với 1 ngôi sao -

because of the star's long lifespan,

vì tuổi thọ kéo dài của ngôi sao,

the energy density in life is actually higher than a star.

hàm lượng năng lượng trong cuộc sống thực sự cao hơn.

And the energy density that we see in the greatest amount

Và hàm lượng năng lượng chúng ta thấy cao hơn hẳn

anywhere in the universe

bất cứ nơi nào trong vũ trụ là nằm ở con chip PC.

is actually in a PC chip.

There is more energy flowing through, per gram per second,

Nó có nhiều năng lượng chảy qua trên mỗi gam/giây,

than anything that we have any other experience with.

hơn bất cứ thứ gì khác chúng ta từng biết.

And so, what I would suggest

Điều tôi muốn đề nghị là nếu bạn muốn thấy

is that if you want to see where technology is going,

nơi công nghệ đang hướng tới, hãy tiếp tục quỹ đạo này,

we continue that trajectory,

and we say, "Well, it's going to become more energy-dense,

và nghĩ rằng "Chuyện gì làm cho năng lượng trở nên dày đặc,

that's where it's going."

là nơi nó hướng đến". Và những gì tôi làm

And so what I've done is, I've taken the same kinds of things

là tập hợp tất cả những thứ tương tự nhau

và nhìn vào những khía cạnh khác nhau

and looked at other aspects of evolutionary life and say,

của sự tiến hóa sự sống và nghĩ,

"What are the general trends in evolutionary life?"

"Xu hướng chung của sự tiến hóa là gì?"

And there are things moving towards greater complexity,

Và mọi thứ trở nên

phức tạp, đa dạng hơn,

moving towards greater diversity, moving towards greater specialization,

trở nên chuyên biệt hóa hơn,

sentience, ubiquity, and most important, evolvability.

có mặt ở khắp nơi, và điều quan trọng nhất là:

Those very same things are also present in technology.

Những thứ tương tự nhau này cũng là công nghệ.

That's where technology is going.

Đó là nơi công nghệ hướng đến.

In fact, technology is accelerating all the aspects of life.

Thực tế, công nghệ đang thúc đẩy

mọi mặt của cuộc sống,

And we can see that happening;

nếu ta thấy nó diễn ra; đó là sự đa dạng của cuộc sống,

just as there's diversity in life, there's more diversity in things we make.

những thứ ta làm ra ngày càng đa dạng.

Things in life start off being general cells,

Mọi thứ bắt đầu thoát ra khỏi khuôn khổ,

and they become specialized:

và trở nên chuyên biệt: Bạn có tế bào mô,

you have tissue cells, muscle, brain cells.

cơ, não. Và những điều tương tự xảy ra

The same thing happens with, say, a hammer,

như cái búa, ban đầu rất thô sơ

which is general at first and becomes more specific.

rồi từ từ trở nên chuyên biệt.

So I would like to say that while there are six kingdoms of life,

Tôi muốn nói là nếu có 6 vương quốc của sự sống,

we can think of technology basically as a seventh kingdom of life.

thì ta có thể xem công nghệ

là vương quốc thứ 7.

It's a branching off from the human form.

Đó là nhánh tách ra từ hình mẫu con người.

But technology has its own agenda, like anything, like life itself.

Nhưng công nghệ có lộ trình của riêng nó,

như bất kỳ thứ nào khác.

For instance, right now, three-quarters of the energy that we use

Ví dụ, ngay đây, 3/4 năng lượng ta dùng

is actually used to feed the technium itself.

là cho chính những thiết bị công nghệ này.

In transportation, it's not to move us;

Trong vận tải, nó không vận chuyển ta

it's to move the stuff we make or buy.

mà vận chuyển thứ mà ta mua hoặc làm ra.

I use the word "want." Technology wants.

Tôi dùng từ "muốn". Công nghệ muốn.

This is a robot that wants to plug itself in to get more power.

Chú robot này muốn được sạc pin để có thêm năng lượng.

Your cat wants more food.

Con mèo của bạn muốn thêm thức ăn.

Và vi khuẩn, loài không hề có ý thức,

A bacterium, which has no consciousness at all,

wants to move towards light.

muốn di chuyển đến nơi có ánh sáng.

It has an urge, and technology has an urge.

Đó là sự thôi thúc, và công nghệ cũng vậy.

At the same time, it wants to give us things,

Nó muốn cho chúng ta nhiều thứ,

and what it gives us is basically progress.

và những điều chúng cho ta cơ bản là sự tiến bộ.

You can take all kinds of curves, and they're all pointing up.

Chúng có thể vẽ mọi đường cong bạn muốn.

Sẽ không có sự tranh luận về sự tiến bộ,

There's really no dispute about progress,

if we discount the cost of that.

nếu chúng ta thảo luận về giá của chúng.

And that's the thing that bothers most people,

Và điều khiến hầu hết chúng ta khó chịu,

is that progress is really real, but we wonder and question:

đó là sự tiến bộ là hiện hữu,

nhưng chúng ta lại tự hỏi: Cái giá cho những thứ này là gì?

What are the environmental costs of it?

I did a survey of the number of species of artifacts in my house,

Tôi đã làm 1 cuộc khảo sát số lượng vật dụng trong nhà tôi,

and there's 6,000.

và con số là 6.000. Những người khác lên đến 10.000 vật dụng.

Other people have come up with 10,000.

When King Henry of England died,

Khi vua Henry của vương quốc Anh chết,

he had 18,000 things in his house,

ông ấy có 18.000 đồ vật trong nhà,

but that was the entire wealth of England, so ...

và đó là tất cả sự giàu có của nước Anh.

(Laughter)

Và với tất cả sự giàu có đó,

And with that entire wealth of England,

King Henry could not buy any antibiotics,

vua Henry không thể mua kháng sinh,

he could not buy refrigeration,

cũng không thể mua tủ lạnh, hay 1 chuyến du lịch hàng trăm dặm.

he could not buy a trip of a thousand miles,

Trong khi người lái xe kéo này ở Ấn Độ

whereas this rickshaw wallah in India could save up and buy antibiotics

có thể dành dụm và mua kháng sinh

and he could buy refrigeration.

và anh ấy cũng có thể mua tủ lạnh.

He could buy things that King Henry, in all his wealth, could never buy.

Anh ấy có thể mua những thứ mà vua Henry không mua được.

That's what progress is about.

Đó là vì sự tiến bộ.

So, technology is selfish; technology is generous.

Công nghệ là ích kỉ; là hào phóng.

That conflict, that tension, will be with us forever:

Sự mâu thuẫn đó sẽ theo chúng ta mãi,

sometimes it wants to do what it wants to do,

đôi khi nó muốn làm điều nó muốn,

và đôi khi nó làm điều đó cho chúng ta.

and sometimes it's going to do things for us.

Chúng ta thấy bối rối khi nghĩ về công nghệ mới.

We have confusion about what we should think

about a new technology.

Right now the default position when a new technology comes along,

Bây giờ vị trí mặc định về việc khi nào

1 công nghệ mới xuất hiện, là chúng ta -

is people talk about the precautionary principle,

những người nói về nguyên tắc phòng bị,

which is very common in Europe,

điều rất phổ biến ở châu Âu,

which says, basically, "Don't do anything.

nói đơn giản là "Đừng làm bất kì điều gì.

When you meet a new technology, stop,

Khi bạn gặp 1 công nghệ mới, hãy dừng lại,

until it can be proven that it does no harm."

đến khi nó chứng minh nó vô hại."

Tôi nghĩ điều đó thực sự chả dẫn đến đâu.

I think that really leads nowhere.

But a better way is what I call the proactionary principle,

Nhưng cái tôi gọi là nguyên tắc phòng bị,

là: Bạn có liên hệ với công nghệ.

which is, you engage with technology.

You try it out.

Bạn thử nghiệm nó.

You obviously do what the precautionary principle suggests,

Bạn chắc chắn làm điều mà nguyên tắc phòng bị đã đề nghị,

you try to anticipate it,

bạn thử đoán trước, nhưng sau đó,

but after anticipating it,

bạn lại luôn lừa nó,

you constantly asses it,

not just once, but eternally.

không chỉ 1 lần, mà luôn luôn là vậy.

And when it diverts from what you want,

Và khi nó thay đổi khác với bạn mong muốn,

we prioritize risk, we evaluate not just the new stuff,

bạn ưu tiên rủi ro, bạn đánh giá không chỉ

những thứ mới, mà cả những thứ cũ.

but the old stuff.

We fix it; but most importantly,

Chúng ta sửa đổi, thay đổi vị trí của nó.

we relocate it.

And what I mean by that is,

Và điều tôi muốn nói là

we find a new job for it.

chúng ta tìm thấy 1 công việc mới cho nó.

Nuclear energy, fission, is a really bad idea for bombs.

Năng lượng nguyên tử, nhân bản

là ý tưởng tồi cho việc chế tạo bom.

But it may be a pretty good idea relocated into sustainable nuclear energy

Nhưng nó có thể là 1 ý tưởng tốt

để tái thiết năng lượng nguyên tử bền vững

for electricity, instead of burning coal.

cho điện năng, thay vì sử dụng than đốt.

When we have a bad idea,

Khi chúng ta có ý tưởng tồi, sự phản ứng lại ý tưởng đó

the response to a bad idea

is not no ideas, it's not to stop thinking.

không phải là không có ý tưởng, nhưng là ngừng suy nghĩ thôi.

The response to a bad idea --

Sự đáp trả cho ý tưởng tồi -

giống như, bóng đèn vonfram -

like, say, a tungsten lightbulb --

is a better idea.

là 1 ý tưởng tốt hơn. Đúng không?

So, better ideas is really always the response

Vậy, những ý tưởng tốt hơn thực sự - luôn đáp lại công nghệ

to technology we don't like;

điều ta không thích

it's basically better technology.

về cơ bản, tốt hơn công nghệ.

And actually, in a certain sense, technology is a kind of a method

Và thực sự, công nghệ

là 1 phương pháp giúp tạo ra ý tưởng tốt hơn,

for generating better ideas,

if you can think about it that way.

nếu bạn có thể nghĩ theo hướng đó.

So, maybe spraying DDT on crops is a really bad idea.

Có thể phun DDT lên hoa màu là ý tưởng tệ.

But DDT sprayed on local homes --

Nhưng DDT được phun lên nhà,

there's nothing better to eliminate malaria,

sẽ là 1 thứ tốt nhất để loại bỏ gỉ sét,

besides insect DDT-impregnated mosquito nets.

bên cạnh đó, nó còn hạn chế côn trùng sinh sản và muỗi làm tổ.

But that's a really good idea; that's a good job for technology.

Nhưng đó thực sự là ý tưởng tốt; đó là mặt tốt của công nghệ.

So our job as humans is to parent our mind children,

Vậy, công việc của chúng ta

là nguồn gốc cho suy nghĩ của trẻ con,

to find them good friends,

là tìm cho chúng những người bạn tốt,

to find them a good job.

là tìm cho chúng công việc tốt.

And so, every technology is sort of a creative force

Và, mọi công nghệ là 1 nguồn sáng tạo

looking for the right job.

để tìm thấy đúng công việc.

That's actually my son, right here.

Đó thực sự là con trai tôi, ở ngay đây.

(Laughter)

(Cười)

There are no bad technologies,

Không có công nghệ xấu,

just as there are no bad children.

giống như không có đứa trẻ xấu.

We don't say children are neutral; children are positive.

Ta đừng nói chúng là trung lập, lạc quan.

We just have to find them the right place.

Chúng ta chỉ cần tìm 1 nơi đúng với chúng.

And so, what technology gives us over the long term --

Và rồi, điều công nghệ cho ta,

suốt thời gian dài, suốt các giai đoạn

over this sort of extended evolution from the beginning of time,

mở rộng tiến hóa - ngay từ khi bắt đầu,

through the invention of the plants and animals,

xuyến suốt sự hình thành động thực vật,

and the evolution of life, the evolution of brains --

và sự tiến hóa của cuộc sống, của não bộ -

what that is constantly giving us is increasing differences:

những thứ nó đang đem lại cho ta

đang tăng lên khác nhau:

It's increasing diversity, it's increasing options,

tăng sự đa dạng, tăng các giải pháp,

tăng sự lựa chọn, cơ hội,

it's increasing choices, opportunities, possibilities and freedoms.

khả năng và sự tự do.

Đó là những gì ta có từ công nghệ.

That's what we get from technology all the time.

That's why people leave villages and go into cities --

Đó là lý do tại sao con người rời bỏ làng

và chuyển đến thành phố, là vì họ luôn

because they are always gravitating towards increased choices

hướng về những cơ hội và khả năng.

and possibilities.

And we are aware of the price;

Và chúng ta nhận thấy cái giá của nó.

we pay a price for that, but we're aware of it,

Chúng ta phải trả cho điều đó, và ta thấy

and generally, we will pay the price for increased freedoms,

chúng ta sẽ trả cái giá cho sự tự do,

lựa chọn và cơ hội gia tăng.

choices and opportunities.

Even technology wants clean water.

Thậm chí công nghệ muốn làm sạch nước.

Is technology diametrically opposed to nature?

Có phải công nghệ đã hoàn toàn thay đổi

tự nhiên?

Because technology is an extension of life,

Bởi vì công nghệ là phần mở rộng của cuộc sống,

it's in parallel and aligned with the same things

song song với những thứ tương tự

mà cuộc sống muốn.

that life wants.

So that I think technology loves biology,

Tôi nghĩ công nghệ thích sinh học,

if we allow it to.

nếu chúng ta cho phép điều đó.

Great movement starting billions of years ago

Sự chuyển động bắt đầu từ hàng tỷ năm trước

is moving through us and it continues to go,

vẫn đang tiếp tục ở giữa chúng ta,

and our choice, so to speak, in technology,

và sự lựa chọn của chúng ta,

trong công nghệ, đã sắp xếp chính chúng ta

is really to align ourselves with this force

với nguồn lực tốt hơn chúng ta tự làm.

much greater than ourselves.

So, technology is more than just the stuff in your pocket;

Vậy, công nghệ không chỉ là những thứ nằm trong túi của bạn.

it's more than just gadgets,

Nó không chỉ là tiện ích; không chỉ là thứ con người tạo ra.

it's more than just things that people invent.

Nó thực sự là 1 phần của câu chuyện rất dài,

It's actually part of a very long story -- a great story --

1 câu chuyện tuyệt vời, bắt đầu từ hàng tỷ năm trước.

that began billions of years ago.

It's moving through us, this self-organization,

Và nó di chuyển giữa chúng ta,

ta đang mở rộng và đẩy nhanh tiến độ của nó

and we're extending and accelerating it,

và ta có thể là 1 phần của nó qua việc

and we can be part of it by aligning the technology that we make with it.

hiệu chỉnh công nghệ mà ta làm việc cùng.

And I really appreciate your attention today.

Tôi rất biết ơn sự có mặt của các bạn hôm nay. Cảm ơn.

Thank you.

(Applause)

(Vỗ tay)