Kevin Kelly tells technology's epic story

Tłumaczenie: Adam Wika Korekta: Marek Kasiak

Chciałbym opowiedzieć o moich badaniach

I want to talk about my investigations

into what technology means in our lives --

na temat znaczenia technologii w naszym życiu.

not just our immediate life, but in the cosmic sense,

Nie tylko w naszym życiu bezpośrednio, ale również w sensie kosmicznym,

in the kind of long history of the world

w pewnego rodzaju długiej historii świata

and our place in the world.

i naszego miejsca na świecie

What is this stuff?

Cóż to takiego?

What is the significance?

Jakie jest jej znaczenie?

And so, I want to kind of go through my little story

No więc chciałbym przedstawić wam moją

krótką opowieść o tym, czego się dowiedziałem.

of what I found out.

One of the first things I started to investigate

A jedną z pierwszych rzeczy, którymi zacząłem się zajmować była

historia samego słowa "technologia".

was the history of the name of technology.

In the United States, there is a State of the Union address

W Stanach Zjednoczonych istnieje zwyczaj orędzia o stanie państwa

wygłaszanego przez każdego prezydenta od 1790 roku.

given by every president since 1790.

Każde z nich jest swoistym

And each one of those is kind of summing up the most important things

podsumowaniem najważniejszych spraw

dla Stanów Zjednoczonych w danym czasie.

for the United States at that time.

If you search for the word "technology," it was not used until 1952.

Jeśli poszukacie tam słowa "technologia"

nie zostało ono użyte przed 1952 rokiem.

So, technology was sort of absent from everybody's thinking until 1952,

Tak więc technologia była jakby nieobecna

w myśleniu ludzi przed 1952, w którym, swoją drogą, przyszedłem na świat.

which happened to be the year of my birth.

Oczywiście, technologia

And obviously, technology had existed before then,

istniała wcześniej, ale nie byliśmy jej świadomi.

but we weren't aware of it.

And so it was sort of an awakening of this force in our life.

Więc było to pewne przebudzenie

tej siły w naszym życiu.

I actually did research to find out the first use of the word "technology."

Przeprowadziłem nawet badania, by znaleźć pierwsze

użycie słowa "technologia"

It was in 1829,

i było to w 1829.

and it was invented by a guy who was starting a curriculum --

Wymyślił je człowiek, który chciał sporządzić syllabus

a course, bringing together all the kinds of arts and crafts, and industry --

przedmiotu, który skupiałby w sobie wszelkie rodzaje

sztuki, rzemiosła i przemysłu.

and he called it "Technology."

Nazwał go technologią.

And that's the very first use of the word.

To było pierwsze użycie tego słowa.

So what is this stuff

Więc, czymże jest ta rzecz,

that we're all consumed by and bothered by?

która tak nas pochłania

i tak nas zajmuje?

Alan Kay calls it, "Technology is anything that was invented

Alan Kay mawia "Technologia to wszystko,

co zostało wynalezione po twoich narodzinach."

after you were born."

(Laughter)

(Śmiech)

Which is sort of the idea we normally have about what technology is:

Co właściwie odpowiada naszej codziennej definicji technologii.

it's all that new stuff.

To te wszystkie nowości.

It's not roads, or penicillin,

Nie drogi, czy penicylina,

or factory tires; it's the new stuff.

czy opony. To te nowinki.

My friend Danny Hillis says kind of a similar one,

Mój przyjaciel Danny Hillis ma podobną definicję,

mawia "Technologia jest wszystkim co jeszcze nie działa."

he says, "Technology is anything that doesn't work yet."

(Laughter)

(Śmiech)

Which is, again, a sense that it's all new.

Co jest, znowu, poczuciem, że to wszystko, co nowe.

Ale my wiemy, że to nie tylko nowości.

But we know that it's just not new.

It actually goes way back,

W istocie sięga ona daleko wstesz. I to co chcę zaproponować,

and what I want to suggest is, it goes a long way back.

to że sięga ona naprawdę daleko wstecz.

So, another way to think about technology, what it means,

Innym sposobem myślenia o technologii, tym, co oznacza,

is to imagine a world without technology.

jest wyobrażenie sobie świata bez technologii.

Gdybyśmy mieli wyeliminować ze świata całą technologię,

If we were to eliminate every single bit of technology in the world today --

i mam na myśli wszystko,

and I mean everything, from blades to scrapers to cloth --

od ostrzy przez skrobaczki aż po tkaniny,

we, as a species, would not live very long.

nie pożylibyśmy długo jako gatunek.

We would die by the billions, and very quickly:

Ginęlibyśmy miliardami i to bardzo szybko.

the wolves would get us, we would be defenseless,

Dorwałyby nas wilki. Bylibyśmy bezbronni.

we would be unable to grow enough food or find enough food.

Nie bylibyśmy w stanie uprawiać, ani znaleźć, dość jedzenia.

Even the hunter-gatherers used some elementary tools.

Nawet zbieracze i myśliwi używali jakichś podstawowych narzędzi.

So, they had minimal technology,

A więc mieli miniumum technologii,

but they had some technology.

ale jakąś technologię mieli.

And if we study those hunter-gatherer tribes

Jeśli przyjrzymy się tym zbieracko-łowieckim plemionom

and the Neanderthal, which are very similar to early man,

i Neandertalczykom, którzy byli bardzo podobni do wczesnych ludzi,

we find out a very curious thing about this world without technology,

dowiemy się bardzo ciekawej rzeczy na temat świata bez technologii,

and this is a kind of a curve of their average age.

a jest to mianowicie krzywa ich średniego wieku.

There are no Neanderthal fossils that are older than 40 years old

Nigdy nie znaleziono skamielin Neandertalczyków, którzy żyli dłużej

niż 40 lat.

that we've ever found,

A średnia długość życia w tych

and the average age of most of these hunter-gatherer tribes is 20 to 30.

łowiecko-zbierackich plemionach wynosiła 20 do 30 lat.

There are very few young infants, because they die -- high mortality rate --

Było bardzo niewiele niemowląt

ponieważ umierały- miały wysoką śmiertelność i było bardzo mało starszych.

and there's very few old people.

A więć profilem przypominały typową dzielnicę San Francisco.

So the profile is sort of for your average San Francisco neighborhood:

a lot of young people.

Dużo młodych ludzi.

And if you go there, you say, "Hey, everybody's really healthy."

I jeśli się tam pojedziesz, myślisz "Hej, tu wszyscy są bardzo zdrowi."

Cóż, to dlatego, że wszyscy są młodzi.

Well, that's because they're all young.

Podobnie było z plemionami zbieracko-łowieckimi i wczesnymi ludźmi-

Same thing with the hunter-gatherer tribes and early man:

nie żyło się dłużej niż 30 lat.

you didn't live beyond the age of 30.

So it was a world without grandparents.

Więc był to świat bez dziadków.

And grandparents are very important,

A dziadkowie są bardzo ważni,

ponieważ są nosicielami kulturowej ewolucji i informacji.

because they are the transmitter of cultural evolution and information.

Imagine a world where basically everybody was 20 to 30 years old.

Wyobraźmy sobie świat, gdzie wszyscy mają 20 do 30 lat.

How much learning can you do?

Jak wiele możesz się nauczyć?

You can't do very much learning in your own life,

Nie masz w życiu za dużo czasu na naukę,

it's so short,

jest tak krótkie.

and there's nobody to pass on what you do learn.

I nie ma nikogo, komu mógłbyś przekazać to, co jednak uda ci się nauczyć.

So that's one aspect.

Więc to jest jeden aspekt.

It was a very short life.

To było bardzo krótkie życie. Ale jednocześnie

But at the same time, anthropologists know

antropolodzy wiedzą,

that most hunter-gatherer tribes of the world,

że większość łowiecko-zbierackich plemion na świecie

with that very little technology,

z bardzo mała ilością technologi, wcale nie spędzało

actually did not spend a very long time gathering the food they needed:

dużo czasu na zbieraniu potrzebnego im jedzenia.

three to six hours a day.

Trzy do sześciu godzin dziennie.

Some anthropologists call that the original affluent society,

Niektórzy antropolodzy nazywają to pierwotnym społeczeństwem dobrobytu.

Ponieważ to był bardzo krótki dzień pracy.

because they had bankers' hours, basically.

So it was possible to get enough food.

I to wystarczało, by zdobyć dość pożywienia.

But when the scarcity came,

Ale kiedy nastawał niedostatek,

when the highs and lows and the droughts came,

kiedy przychodziły zawirowania i susze,

wtedy ludzie zaczynali głodować.

then people went into starvation.

And that's why they didn't live very long.

I dlatego nie żyli bardzo długo.

So what technology brought,

Tak więc, poprzez technologię

w postaci bardzo prostych narzędzi, jak te oto kamienne narzędzia,

through the very simple tools like these stone tools here --

even something as small as this --

nawet tak drobnych,

the early bands of humans were actually able to eliminate to extinction

wczesne ludzkie grupy były w stanie

wyeliminować, do całkowitego wyginięcia,

about 250 megafauna animals in North America

około 250 gatunków zwierząt megafauny

z Ameryki Północnej, gdy pojawili się tam po raz pierwszy 10 000 lat temu.

when they first arrived 10,000 years ago.

So, long before the industrial age,

Tak wiec na długo przed epoką przemysłową

we've been affecting the planet on a global scale

wpływaliśmy na planetę w globalnej skali,

with just a small amount of technology.

przy pomocy bardzo małej ilości technologii.

The other thing that the early man invented was fire.

Kolejnym wynalazkiem wczesnego człowieka był ogień.

Ogień był używany do wypalania ziemi, a więc znów

And fire was used to clear out, and again,

wpływał na ekologię traw i całych kontynentów.

affected the ecology of grass and whole continents,

and was used in cooking.

Był też używany do gotowania.

It enabled us to actually eat all kinds of things.

Umożliwił nam jedzenie przeróżnych rzeczy.

It was, in a certain sense, in a McLuhan sense,

Był to w pewnym sensie- w sensie McLuhanowskim-

zewnętrzny żołądek.

an external stomach,

in the sense that it was cooking food that we could not eat otherwise.

Ponieważ umożliwiał przyrządzanie jedzenia, którego nie moglibyśmy inaczej jeść.

And if we didn't have fire, we actually could not live.

I gdybyśmy nie mieli ognia, w zasadzie nie moglibyśmy żyć.

Our bodies have adapted to these new diets.

Nasze ciała przystosowały się do tej nowej diety.

Our bodies have changed in the last 10,000 years.

Nasze organizmy zmieniły się przez ostatnie 10 000 lat.

So, with that little bit of technology,

A więc, z tak małą ilością technologii,

humans went from a small band of 10,000 or so --

ludzkość, zaczynając od niewielkich grup około 10 000-

the same number as Neanderthals everywhere --

tej samej liczby, co Neandertalczycy-

nagle ekplodowała: wraz z pojawieniem się języka

and we suddenly exploded.

With the invention of language around 50,000 years ago,

około 50 000 lat temu,

the number of humans exploded,

liczba ludzi eksplodowała

and very quickly became the dominant species on the planet.

i bardzo szybko stali się dominującym gatunkiem naszej planety.

And they migrated into the rest of the world

I ludzie zaczęli migrować w stronę pozostałych zakątków świata, 2km rocznie.

at two kilometers per year

until, within several tens of thousands of years,

Aż w przeciągu dziesiątek tysięcy lat

we occupied every single watershed on the planet

zajęliśmy pobrzeża wszystkich rzek naszej planety

and became the most dominant species,

i staliśmy się najbardziej dominującym gatunkiem,

with a very small amount of technology.

przy pomocy bardzo niewielkiej ilości technologii.

I nawet w tamtym czasie, wraz z wprowadzeniem rolnictwa

And even at that time, with the introduction of agriculture,

8 000 - 10 000 lat temu

8,000, 10,000 years ago,

we started to see climate change.

zaczęliśmy dostrzegać zmianę klimatu.

So climate change is not a new thing; what's new is just the degree of it.

Tak więc zmiana klimatu nie jest nową rzeczą.

Nowością jest tylko jej skala. Nawet podczas

Even during the agricultural age, there was climate change.

epoki rolniczej klimat zmieniał się.

So already, small amounts of technology were transforming the world.

I tak, nawet niewielkie ilości technologii

zmieniały świat.

And what this means, and where I'm going,

To wszystko znaczy, zmierzam do tego, że

is that technology has become the most powerful force in the world.

technologa stała się najpotężniejszą siłą na świecie.

All the things we see today that are changing our lives,

Wszytkie rzeczy, które dziś widzimy

i które zmieniają nasze życie, zawsze wywodzą się

we can always trace back

to the introduction of some new technology.

od wprowadzenia jakiejś nowej technologii.

So it's a force,

Także jest to siła, która jest najpotężniejszą,

that is the most powerful force that has been unleashed on this planet,

jakiej kiedykolwiek została poddana nasza planeta.

and in such a degree,

I to do takiego stopnia, iż wydaje mi się,

that I think it's become who we are.

że stała się tożsama z nami samymi.

In fact, our humanity and everything that we think about ourselves,

W istocie, nasze człowieczeństwo i wszystko, co o sobie myślimy

is something we've invented.

jest naszym wynalazkiem.

So we've invented ourselves.

Wynaleźliśmy nas samych. Ze wszystkich udomowionych przez nas zwierząt

Of all the animals that we've domesticated,

najważniejszym zwierzęciem, które udomowiliśmy

the most important animal has been us.

byliśmy my sami. Tak?

So humanity is our greatest invention,

A więc ludzkość jest naszym największym wynalazkiem.

but of course, we're not done yet.

Ale, oczywiście, jeszcze nie powiedzieliśmy ostatniego słowa.

We're still inventing,

Cały czas się wynajdujemy. I technologia nam to umożliwia.

and this is what technology is allowing us to do;

Ciągłe wymyślanie się na nowo.

it's continually to reinvent ourselves.

It's a very, very strong force.

Jest to bardzo, bardzo potężna siła.

I call this entire thing -- us humans as our technology,

Nazywam to wszytko- nas ludzi jako naszą technologię,

everything that we've made, gadgets in our lives --

wszystko co stworzyliśmy, gadżety w naszym życiu-

we call that the technium.

nazywamy to Technium. To ten świat.

That's this world.

Moją roboczą definicją technologii

My working definition of technology is:

to wszystkie użyteczne rzeczy stworzone przez ludzki umysł.

anything useful that a human mind makes.

It's not just hammers and gadgets, like laptops.

Nie chodzi tylko o młotki, czy gadżety jak laptopy.

Ale także o prawo. I oczywiście miasta również są sposobem

But it's also law.

And, of course, cities are ways to make things more useful to us.

ułatwiania nam życia.

While this is something that comes from our mind,

Wywodząc się z ludzkiego umysłu,

są one jednocześnie głęboko zakorzenione

it also has its roots deeply into the cosmos.

we Wszechświecie.

It goes back.

Siegają wstecz. Początki i korzenie technologii

The origins and roots of technology go back to the Big Bang,

sięgają Wielkiego Wybuchu,

in this way, in that they are part of this self-organizing thread

przez to, że są one częścią pewnego

wątku samoorganizacji,

który zaczął się wraz z Wielkim Wybuchem

that starts at the Big Bang and goes through galaxies and stars,

i przekształcał się w galaktyki i w gwiazdy,

into life, into us.

i w życie, i w nas.

And the three major phases of the early universe

Trzy główne stadia rozwoju wczesnego Wszechświata

was energy, when the dominant force was energy;

to energia, gdy była ona dominującą siłą;

potem tą siłą, gdy się ochłodziła, stała się materia;

then the dominant force, as it cooled, became matter;

a następnie, wraz z pojawieniem się życia cztery miliardy lat temu,

and then, with the invention of life four billion years ago,

the dominant force in our neighborhood became information.

dominującą siłą w naszym sąsiedztwie stała się informacja.

Tym właśnie jest życie. To proces informacyjny,

That's what life is:

an information process that was restructuring

który przekształcał i wprowadzał nowy ład.

and making new order.

Tak więc, jak pokazał Einstein, energia i materia

So, energy and matter, Einstein showed were equivalent,

są jednym i tym samym, a nowe nauki

and now new sciences of quantum computing show that entropy and information

udowadniają obecnie, że entropia

i informacja, i materia, i energia

and matter and energy

are all interrelated.

są ze sobą ściśle powiązane; są częścią jednego, długiego kontinuum.

So it's one long continuum.

You put energy into the right kind of system,

Jeśli do odpowiedniego systemu wprowadzimy energię,

and out comes wasted heat, entropy,

na skutek entropii część ucieknie w postaci ciepła,

and extropy, which is order.

a z reszty otrzymamy ekstropię, czyli ład.

It's the increased order.

Rosnący stopień uporządkowania.

Where does this order come from?

Skąd pochodzi ten porządek? Jego korzenie sięgają daleko wstecz.

Its roots go way back.

We actually don't know.

Nie wiemy właściwie dokąd.

But we do know

Ale wiemy za to, że ta tendencja do samoorganizacji

that the self-organization trend throughout the universe is long,

we Wszechświecie istnieje od dawna

and it began with things like galaxies;

i że zaczęła się od rzeczy takich jak galaktyki.

One zachowywały swój porządek przez miliardy lat.

they maintained their order for billions of years.

Stars are basically nuclear fission machines

Gwiazdy są w istocie maszynami do fuzji jądrowej,

that self-organize and self-sustain themselves for billions of years:

które samoorganizują się i samopodtrzymują przez miliardy lat.

order against the extropy of the world.

Pewien ład przeciwstawny do entropii na świecie.

And flowers and plants are the same thing, extended,

I kwiaty i rośliny są tym samym, przedłużeniem tego samego zjawiska.

and technology is basically an extension of life.

A technologia jest tak naprawdę przedłużeniem życia.

Pewnien trend, który dostrzegamy w tych wszystkich rzeczach,

One trend that we notice in all those things

is that the amount of energy per gram per second

to że ilość energii na gram na sekundę,

która przepływa przez nie, ciągle wzrasta.

that flows through this

is actually increasing.

The amount of energy is increasing through this little sequence.

Ciągle wzrasta ilość energii w tym układzie.

And the amount of energy per gram per second that flows through life

I ilość energii na gram na sekundę, która przepływa przez wszystko, co żywe

is actually greater than a star --

jest większa od energii gwiazdy,

because of the star's long lifespan,

ponieważ gwiazdy żyją tak długo,

the energy density in life is actually higher than a star.

natężenie energii w tym, co żywe jest wyższe niż w gwieździe.

And the energy density that we see in the greatest amount

A obiektami o największym natężeniu energii,

anywhere in the universe

jakie można zaobserwować w całym Wszechświecie są komputerowe układy scalone.

is actually in a PC chip.

There is more energy flowing through, per gram per second,

Przepływa przez nie więcej energii na gram na sekundę,

than anything that we have any other experience with.

niż przez wszystko inne znane nam do tej pory.

And so, what I would suggest

Także zasegurowałbym, że jeśli chcemy zobaczyć

is that if you want to see where technology is going,

dokąd zmierza technologia, musimy przedłużyć tę trajektorię,

we continue that trajectory,

and we say, "Well, it's going to become more energy-dense,

a dostrzeżemy, że zwiększające się zagęszczenie energii

that's where it's going."

to właśnie ten kierunek. Także to, co zrobiłem.

And so what I've done is, I've taken the same kinds of things

to wybrałem podobne zagadnienia

i przyjrzałem się innym aspektom

and looked at other aspects of evolutionary life and say,

ewoluującego życia, aby stwierdzić,

"What are the general trends in evolutionary life?"

jakie są ogólne trendy w eoluującym życiu.

And there are things moving towards greater complexity,

I rzeczy dążą do

większej złożoności, dążą do większego zróżnicowania,

moving towards greater diversity, moving towards greater specialization,

dążą do większej specjalizacji,

sentience, ubiquity, and most important, evolvability.

do świadomości, wszechobecności i, przede wszystkim, ewolucyjności.

Those very same things are also present in technology.

Identyczne tendencje są też obecne w technologii.

That's where technology is going.

To w tę stronę zmierza technologia.

In fact, technology is accelerating all the aspects of life.

W rzeczy samej, technologia przyspiesza

wszystkie aspekty życia.

And we can see that happening;

I możemy to dostrzec. Tak jak zróżnicowane są formy życia,

just as there's diversity in life, there's more diversity in things we make.

tak nawet bardziej zróżnicowane są rzeczy, które tworzymy.

Things in life start off being general cells,

Istoty żywe są na początku ogólną komórką,

and they become specialized:

by później stać się bardziej wyspecjalizowane. Mamy komórki tkankowe,

you have tissue cells, muscle, brain cells.

mamy komórki mięśniowe, mózgowe. I podobnie działo się

The same thing happens with, say, a hammer,

z, dajmy na to, młotkami, które najpierw były ogólne

which is general at first and becomes more specific.

a później stały się bardziej dostosowane.

So I would like to say that while there are six kingdoms of life,

A więc chciałbym powiedzieć, że podczas gdy istoty żywe dzielimy na sześć królestw,

we can think of technology basically as a seventh kingdom of life.

o technologii możemy właściwie myśleć

jako o siódmym królestwie życia.

It's a branching off from the human form.

Jest odgałęzieniem ludzkości.

But technology has its own agenda, like anything, like life itself.

Ale technologia jest niezależna,

jak wszystko, jak samo życie.

For instance, right now, three-quarters of the energy that we use

Na przykład w tej chwili trzy czwarte energii, której używamy,

is actually used to feed the technium itself.

przeznaczamy tak naprawdę na zasilanie Technium.

In transportation, it's not to move us;

Na transport- nie by samemu się przemieszczać, ale żeby przemieszczać

it's to move the stuff we make or buy.

rzeczy, które robimy, czy kupujemy.

I use the word "want." Technology wants.

Używam słowa "chcieć". Technologia "chce".

This is a robot that wants to plug itself in to get more power.

To jest robot, który chce się podłączyć do gniazdka, by dostać więcej energii.

Your cat wants more food.

Twój kot chce więcej jedzenia.

A bakteria, która w ogóle nie ma świadomości,

A bacterium, which has no consciousness at all,

wants to move towards light.

chce poruszać się za światłem.

It has an urge, and technology has an urge.

Ma potrzebę. I technologia też ma potrzeby.

At the same time, it wants to give us things,

Jednocześnie, technologia chce coś nam dawać.

and what it gives us is basically progress.

To, co nam daje to po prostu postęp.

You can take all kinds of curves, and they're all pointing up.

Możecie spojrzeć na najróżniejsze wykresy i wszystkie pną się w górę.

Postęp jest tak naprawdę bezdyskusyjny,

There's really no dispute about progress,

if we discount the cost of that.

jeśli nie bierzemy pod uwagę jego kosztów.

And that's the thing that bothers most people,

I dla większości ludzi to jest zmartwienie,

is that progress is really real, but we wonder and question:

to, że postęp jest naprawdę prawdziwy,

ale zastanawiamy się nad jego kosztami, ponoszonymi przez środowisko.

What are the environmental costs of it?

I did a survey of the number of species of artifacts in my house,

Zrobiłem kiedyś spis wszystkich przedmiotów w moim domu.

and there's 6,000.

I jest ich 6 000. Niektórzy ludzie mieli nawet 10 000.

Other people have come up with 10,000.

When King Henry of England died,

Kiedy umarł król Anglii Henryk,

he had 18,000 things in his house,

miał w domu 18 000 przedmiotów.

but that was the entire wealth of England, so ...

Ale to był cały majątek Anglii.

(Laughter)

I nawet za cały majątek Anglii,

And with that entire wealth of England,

King Henry could not buy any antibiotics,

król Henryk nie mógł kupić antybiotyków.

he could not buy refrigeration,

Nie mógł kupić lodówki. Nie mógł kupić tysiącmilowej podróży.

he could not buy a trip of a thousand miles,

Podczas gdy ten rikszarz z Indii

whereas this rickshaw wallah in India could save up and buy antibiotics

mógłby zaoszczędzić i kupić antybiotyki.

and he could buy refrigeration.

I mógłby kupić lodówkę.

He could buy things that King Henry, in all his wealth, could never buy.

Mógłby kupić rzeczy, których król Henryk, w całym swym bogactwie, nie mógł kupić nigdy.

That's what progress is about.

Na tym polega postęp.

So, technology is selfish; technology is generous.

Także technologia jest samoloubna. Technologia jest hojna.

That conflict, that tension, will be with us forever:

Ten konflikt, to napięcie zawsze będzie nam towarzyszyć.

sometimes it wants to do what it wants to do,

To, że czasami ma swoje wymagania,

a czasami zrobi coś dla nas.

and sometimes it's going to do things for us.

Nie mamy jasności, co powinniśmy myśleś o nowych technologiach.

We have confusion about what we should think

about a new technology.

Right now the default position when a new technology comes along,

Obecnie typową postawą,

kiedy pojawia się nowa technologia jest

is people talk about the precautionary principle,

tak zwana zasada ostrożności.

which is very common in Europe,

Bardzo powszechna w Europie.

which says, basically, "Don't do anything.

Ta zasada, w skrócie, to "nic z nią nie rób". Kiedy poznajesz

When you meet a new technology, stop,

nową technologię, nie ruszaj jej,

until it can be proven that it does no harm."

dopóki nie zostanie udowodnione, że nie jest szkodliwa.

Myślę, że to nie prowadzi do nikąd.

I think that really leads nowhere.

But a better way is what I call the proactionary principle,

Moim zdaniem, lepszym podejściem jest to, co nazywam zasadą proaktywności.

Czyli zabawa z technologią.

which is, you engage with technology.

You try it out.

Wypróbowywanie jej.

You obviously do what the precautionary principle suggests,

Oczywiście, należy stosować się do założeń zasady ostrożności,

you try to anticipate it,

próbować przewidywać. Ale po tych przewidywaniach,

but after anticipating it,

trzeba ją ciągle oceniać.

you constantly asses it,

not just once, but eternally.

Nie tylko raz, ale wiecznie.

And when it diverts from what you want,

I kiedy nie jest zgodna z oczekiwaniami,

we prioritize risk, we evaluate not just the new stuff,

musimy ocenić ryzyko, ocenić nie tylko

to, co nowe, ale it to, co już znamy.

but the old stuff.

We fix it; but most importantly,

Naprawić ją. Ale przede wszystkim przenieść ją gdzie indziej.

we relocate it.

And what I mean by that is,

Przez co rozumiem

we find a new job for it.

znaleźć dla niej inne zastosowanie.

Nuclear energy, fission, is a really bad idea for bombs.

Energia jądrowa, rozszczepienie, to bardzo zły pomysł

w postaci bomb.

But it may be a pretty good idea relocated into sustainable nuclear energy

Ale może być całkiem niezłym pomysłem po przeniesieniu,

jako wydajna jądrowa energia elektryczna

for electricity, instead of burning coal.

zamiast spalania węgla.

When we have a bad idea,

Kiedy mamy zły pomysł, odpowiedzią na zły pomysł

the response to a bad idea

is not no ideas, it's not to stop thinking.

nie jest brak pomysłów, przestanie myśleć.

The response to a bad idea --

Odpowiedzią na zły pomysł,

jak, na przykład, żarówka z wolframu,

like, say, a tungsten lightbulb --

is a better idea.

jest lepszy pomysł. Tak?

So, better ideas is really always the response

Także lepsze pomysły są właściwie zawsze odpowiedzią

to technology we don't like;

na technologię, która nam się nie podoba,

it's basically better technology.

odpowiedzią jest lepsza technologia.

And actually, in a certain sense, technology is a kind of a method

Właściwie, w pewnym sensie, technologia

jest swoistą metodą generowania lepszych pomysłów,

for generating better ideas,

if you can think about it that way.

jeśli tak postawimy sprawę.

So, maybe spraying DDT on crops is a really bad idea.

A więc spryskiwanie plonów DDT to bardzo zły pomysł.

But DDT sprayed on local homes --

Ale spryskiwanie DDT domów

there's nothing better to eliminate malaria,

to najlepszy sposób walki z malarią

besides insect DDT-impregnated mosquito nets.

poza nasączonymi DDT moskitierami.

But that's a really good idea; that's a good job for technology.

I to jest bardzo dobry pomysł. To jest dobre zastosowanie technologii.

So our job as humans is to parent our mind children,

Więc naszym zadaniem, jako ludzi,

jest wychowywanie dzieci naszych umysłów,

to find them good friends,

znalezienie im dobrych "przyjaciół",

to find them a good job.

znalezienie im dobrej "pracy".

And so, every technology is sort of a creative force

I tak, każda technologia jest rodzajem twórczej siły

looking for the right job.

szukającej odpowiedniego zadania.

That's actually my son, right here.

A to właśnie mój syn, o tutaj.

(Laughter)

(Śmiech)

There are no bad technologies,

Nie istnieją złe technologie.

just as there are no bad children.

Tak jak nie ma złych dzieci.

We don't say children are neutral; children are positive.

Nie mówimy o dzieciach, że są neutralne- dzieci są dobre.

We just have to find them the right place.

Musimy znaleźć im tylko odpowiednie miejsce.

And so, what technology gives us over the long term --

Także to, co daje nam technologia,

w dalszej perspektywie, przez

over this sort of extended evolution from the beginning of time,

rozszerzoną ewolucję, od początku czasu,

through the invention of the plants and animals,

przez pojawienie się roślin i zwierząt,

and the evolution of life, the evolution of brains --

i ewolucję życia, ewolucję mózgów,

what that is constantly giving us is increasing differences:

to co nam ciągle daje

to co raz więcej różnic.

It's increasing diversity, it's increasing options,

Większe zróżnicowanie. Więcej opcji.

Więcej wyborów, szans,

it's increasing choices, opportunities, possibilities and freedoms.

możliwości i wolności.

Oto co nam daje technologia,

That's what we get from technology all the time.

That's why people leave villages and go into cities --

cały czas. Dlatego ludzie opuszczają wsie

i przenoszą się do miast- ponieważ zawsze

because they are always gravitating towards increased choices

grawitują ku większej ilości wyborów i możliwości.

and possibilities.

And we are aware of the price;

I jesteśmy świadomi ceny.

we pay a price for that, but we're aware of it,

Płacimy za to cenę, ale jesteśmy jej świadomi i jesteśmy na ogół gotowi

and generally, we will pay the price for increased freedoms,

zapłacić cenę za większą ilość wolności,

wyborów i szans.

choices and opportunities.

Even technology wants clean water.

Nawet technologia potrzebuje czystej wody.

Is technology diametrically opposed to nature?

Czy technologia jest tak diametralnie przeciwstawna

do natury?

Because technology is an extension of life,

Ponieważ technologia jest rozszerzeniem życia,

it's in parallel and aligned with the same things

begnie do niego równolegle i jest zależna od tych samych rzeczy,

które potrzebne są życiu.

that life wants.

So that I think technology loves biology,

Więc myślę, że technologia kocha biologię,

if we allow it to.

jeśli jej na to pozwalamy.

Great movement starting billions of years ago

Wielki ruch który ma swój początek miliardy lat temu,

is moving through us and it continues to go,

przechodzi przez nas i podąży dalej.

and our choice, so to speak, in technology,

I naszym wyborem w technologii jest,

że tak powiem, podłączenie się

is really to align ourselves with this force

do tej siły o tyle potężniejszej niż my sami.

much greater than ourselves.

So, technology is more than just the stuff in your pocket;

Także technologia to coś więcej niż to, co masz w kieszeni.

it's more than just gadgets,

To więcej niż gadżety. To więcej niż ludzkie wynalazki.

it's more than just things that people invent.

To tak naprawdę część bardzo długiej historii,

It's actually part of a very long story -- a great story --

wielkiej historii, która zaczęła się miliardy lat temu,

that began billions of years ago.

It's moving through us, this self-organization,

i która biegnie przez nas, ta samoorganizacja.

A my ją poszerzamy i przyspieszamy.

and we're extending and accelerating it,

I możemy być jej częścią poprzez dostosowanie do niej technologii,

and we can be part of it by aligning the technology that we make with it.

którą tworzymy.

And I really appreciate your attention today.

I bardzo wam dziś dziękuję za uwagę. Dziękuję.

Thank you.

(Applause)

(Brawa)