David Mackay: A reality check on renewables

David MacKay: Kiểm tra thực tế về năng lượng tái tạo

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Lainy Duong Reviewer: Chi Ho

When the Industrial Revolution started,

Khi Cách Mạng Công Nghiệp bắt đầu

lượng khí các-bon (carbon) nằm bên dưới

the amount of carbon sitting underneath Britain in the form of coal

nước Anh ở dạng than đá lớn ngang bằng lượng carbon

was as big as the amount of carbon sitting under Saudi Arabia

nằm dưới Ả Rập Saudi ở dạng dầu mỏ,

in the form of oil.

This carbon powered the Industrial Revolution,

và lượng carbon này là nguồn năng lượng của Cách Mạng Công Nghiệp,

it put the "Great" in Great Britain,

nó đặt chữ "Great" (vĩ đại) vào Great Britain (nước Anh),

and led to Britain's temporary world domination.

và dẫn đến vị trí thống trị toàn cầu tạm thời của nước Anh.

Và rồi, năm 1918, lượng khai thác than ở Anh đạt mức đỉnh điểm

And then, in 1918, coal production in Britain peaked,

and has declined ever since.

và tuột dốc từ đó.

Lúc đó, nước Anh bắt đầu dùng đến dầu khí

In due course, Britain started using oil and gas from the North Sea,

từ Biển Bắc, và vào năm 2000,

and in the year 2000,

sản lượng dầu khí từ Biển Bắc

oil and gas production from the North Sea also peaked,

cũng đạt đỉnh điểm, và bây giờ chúng bắt đầu đi xuống.

and they're now on the decline.

These observations about the finiteness

Những quan sát về sự có hạn của nhiên liệu hóa thạch

of easily accessible, local, secure fossil fuels,

mà dễ tìm, lân cận và an toàn

thúc đẩy một câu nói:"Vậy, tiếp theo là gì đây?

is a motivation for saying, "Well, what's next?

What is life after fossil fuels going to be like?

Cuộc sống sau nhiên liệu hóa thạch sẽ như thế nào?

Chúng ta nên suy nghĩ kỹ về

Shouldn't we be thinking hard about how to get off fossil fuels?"

làm thế nào để thôi dùng nhiên liêu hóa thạch đi chứ?"

Another motivation, of course, is climate change.

Một động lực khác, tất nhiên, là Thay đổi khí hậu.

And when people talk about life after fossil fuels

Và khi người ta nói về cuộc sống sau thời nhiên liệu hóa thạch

and climate change action,

và hành động chống thay đổi khí hậu, tôi nghĩ có rất nhiều lời thổi phồng

I think there's a lot of fluff,

rất nhiều xanh lá cải, rất nhiều quảng cáo lệch lạc,

a lot of greenwash, a lot of misleading advertising,

and I feel a duty as a physicist to try to guide people around the claptrap

và trong cương vị một nhà vật lý học, tôi tự thấy trách nhiệm

hướng dẫn mọi người đi qua những lời nói viển vông này và giúp mọi người

and help people understand the actions that really make a difference,

hiểu được những hành động thực sự sẽ tạo ra thay đổi

và tập trung vào những ý tưởng thực sự có ý nghĩa.

and to focus on ideas that do add up.

Let me illustrate this

Hãy để tôi minh họa điều này với cái mà các nhà vật lý gọi là

with what physicists call a back-of-envelope calculation.

bài tính mặt sau phong bì.

We love back-of-envelope calculations.

Chúng tôi yêu những bài tính mặt sau phong bì.

Bạn có một câu hỏi, bạn viết ra vài con số,

You ask a question, write down some numbers,

và bạn tự tìm ra câu trả lời.

and get an answer.

Có thể nó không được chính xác cho lắm, nhưng nó làm cho ban tự nhủ,

It may not be very accurate, but it may make you say, "Hmm."

"Hmm."

So here's a question:

Và đây câu hỏi là như thế này: Hãy tưởng tượng rằng

Imagine if we said, "Oh yes, we can get off fossil fuels.

nếu chúng ta nói, "Vâng, chúng ta có thể thôi dùng nhiên liêu hóa thạch.

We'll use biofuels. Problem solved.

Chúng ta sẽ dùng nhiên liệu sinh học. Vấn đề giải quyết.

Transport ... We don't need oil anymore."

Giao thông, chúng ta không cần dầu nữa."

Well, what if we grew the biofuels for a road

Được rồi, thế giả dụ chúng ta trồng nhiên liệu sinh học cho 1 con đường

on the grass verge at the edge of the road?

trên mảng cỏ ven đường đấy thì sao?

How wide would the verge have to be for that to work out?

Mảng cỏ phải rộng bao nhiêu để điều này có thể khả thi?

OK, so let's put in some numbers.

Ok, hãy đặt một vài thông số.

Let's have our cars go at 60 miles per hour.

Hãy cho các xe chạy 60 dặm/giờ

Let's say they do 30 miles per gallon.

Giả sử chúng chạy được 30 dặm 1 ga lông dầu

That's the European average for new cars.

Đấy là tiêu thụ bình quân ở Châu âu đối với những xe ô tô mới

Let's say the productivity of biofuel plantations

Giả sử sản lượng của nhà máy nhiên liệu sinh học

is 1,200 liters of biofuel per hectare per year.

là 1,200 lít nhiên liệu sinh học 1 hecta 1 năm.

That's true of European biofuels.

Đấy là thông số thực của nhiên liệu sinh học Châu Âu.

Và hãy tưởng tượng những xe này cách nhau 80 mét

And let's imagine the cars are spaced 80 meters apart from each other,

và chúng chạy liên tục

and they're perpetually going along this road.

trên con đường này.

Độ dài của con đường không thành vấn đề, vì đường càng dài

The length of the road doesn't matter,

because the longer the road, the more biofuel plantation.

mình càng có nhiều xưởng sản xuất.

What do we do with these numbers?

Thế mình làm gì với mấy con số này?

Ta lấy số đầu tiên này, chia cho

Take the first number, divide by the other three, and get eight kilometers.

3 số còn lại và ta có 8 kilo mét.

Và đó là câu trả lời.

And that's the answer.

Đó là chiều rộng mà xưởng sản xuất phải có,

That's how wide the plantation would have to be,

given these assumptions.

dựa trên những giả dụ này.

Và có lễ điều đó làm bạn nói, "Hmm.

And maybe that makes you say, "Hmm.

Có lẽ làm thế này không dễ đến thế."

Maybe this isn't going to be quite so easy."

Và có thể nó làm bạn nghĩ, có khi có vấn đề gì đấy

And it might make you think,

perhaps there's an issue to do with areas.

với diện tích, và trong bài nói này,

And in this talk, I'd like to talk about land areas, and ask:

tôi muốn nói về diện tích đất đai, và hỏi,

liệu ta có vấn đề gì về diện tích không? Câu trả lời sẽ là

Is there an issue about areas?

The answer is going to be yes, but it depends which country you are in.

Có nhưng nó phụ thuộc vào bạn đang ở đất nước nào.

So let's start in the United Kingdom,

Thế nên hãy bắt đầu với nước Anh,

since that's where we are today.

vì đấy là nơi chúng ta đang ở ngày hôm nay.

The energy consumption of the United Kingdom,

Mức tiêu thụ năng lượng ở Anh,

tổng tiêu thụ năng lượng, không chỉ giao thông đi lại, mà tất cả mọi thứ,

the total energy consumption -- not just transport, but everything --

tôi muốn định lượng nó theo số đèn bóng.

I like to quantify it in lightbulbs.

Tất cả chúng ta có 125 bóng đèn lúc nào cũng bật,

It's as if we've all got 125 lightbulbs on all the time,

125 kilowatt-hours per day per person

125 kw/h 1 ngày 1 người

is the energy consumption of the UK.

là số năng lượng tiêu thụ bởi nước Anh.

So there's 40 lightbulbs' worth for transport,

Ta có 40 bóng đèn cho đi lại,

40 lightbulbs' worth for heating,

40 bóng đèn cho đôt nóng,

và 40 bóng đèn để tạo ra điện,

and 40 lightbulbs' worth for making electricity,

and other things are relatively small,

và các thứ khác tương đối nhỏ

compared to those three big fish.

so với 3 anh cá lớn này.

It's actually a bigger footprint if we take into account

Thực ra số lượng còn lớn hơn nếu ta tính đến

năng lượng tiêu vào nhưng thứ ta nhập khẩu

the embodied energy in the stuff we import into our country as well.

vào nước mình, và 90% số năng lượng này, ngày hôm nay,

And 90 percent of this energy, today, still comes from fossil fuels,

vẫn đến từ nhiên liệu hóa thạch, và chỉ 10%

and 10 percent, only, from other, greener -- possibly greener -- sources,

là từ các nguồn năng lương xanh hơn -- có thể xanh hơn --

như năng lượng nguyên tử hay năng lượng tái tạo.

like nuclear power and renewables.

Rồi,

So.

That's the UK.

đó là nước Anh, và mật độ dân cư của nước Anh

The population density of the UK is 250 people per square kilometer.

là 250 người 1 km vuông,

và bây giờ tôi sẽ cho bạn xem các nước khác

I'm now going to show you other countries by these same two measures.

cùng theo 2 đơn vị này.

Trên trục hoành (y), tôi sẽ cho bạn thấy

On the vertical axis, I'm going to show you how many lightbulbs --

số bóng đèn -- lượng tiêu thụ năng lượng trên 1 đầu người

what our energy consumption per person is.

và chúng ta (Anh) đang ở 125 bóng 1 người,

We're at 125 lightbulbs per person,

và cái chấm xanh nước biển kia cho thấy diện tích đất đai

and that little blue dot there is showing you the land area

of the United Kingdom.

của nước Anh,

The population density is on the horizontal axis,

và mật độ dân cư ở trục tung (x),

và ta có 250 người 1 km vuông.

and we're 250 people per square kilometer.

Hãy cho thêm các nước Châu Âu màu xanh nước biển,

Let's add European countries in blue,

and you can see there's quite a variety.

và bạn có thể thấy nó khá đa dạng.

I should emphasize, both of these axes are logarithmic;

Tôi nên nhấn mạnh rằng, cả 2 trục

đểu mang tính loga. Khi bạn đi từ một phần màu ghi này

as you go from one gray bar to the next gray bar,

sang phần tiếp theo, bạn tăng lên theo bậc 10.

you're going up a factor of 10.

Next, let's add Asia in red,

Tiếp theo, cho thêm Châu Á màu đỏ,

the Middle East and North Africa in green,

Trung Đông và Bắc Phi xanh lá cây,

sub-Saharan Africa in blue,

Châu Phi hạ Sahara màu xanh nước biển,

black is South America,

đen là Nam Mỹ,

tím là Trung Mỹ,

purple is Central America,

and then in pukey-yellow, we have North America,

và rồi màu vàng ói là Bắc Mỹ,

Australia and New Zealand.

Úc và Niu Di Lân.

You can see the great diversity of population densities

Và bạn có thể thấy sự đa dạng của mật độ dân số

và tiêu thụ trên đầu người.

and of per capita consumptions.

Countries are different from each other.

Các nước đều khác nhau.

Top left, we have Canada and Australia, with enormous land areas,

Phía trên bên trái, ta có Canada và Úc, với diện tích

đất rộng lớn, tiêu thụ trên đầu người rất cao,

very high per capita consumption -- 200 or 300 lightbulbs per person --

200 hay 300 bóng đèn 1 người,

and very low population densities.

và mật độ dân số rất thấp.

Top right: Bahrain has the same energy consumption

Phia trên bên phải, Bahrain có lượng tiêu thụ bình quân

tầm bằng Canada,

per person, roughly, as Canada --

over 300 lightbulbs per person,

hơn 300 bóng 1 người,

but their population density is a factor of 300 times greater,

nhưng mật độ dân số thì gấp hơn 300 lần,

1,000 people per square kilometer.

1,000 người 1 km vuông.

Bottom right: Bangladesh has the same population density as Bahrain,

Phía dưới bên phải, Bangladesh có cùng mật độ dân cư

như Bahrain nhưng tiêu thụ 100 lần ít hơn bình quân.

but consumes 100 times less per person.

Phía dưới bên trái, chẹp, hiện tại không có ai.

Bottom left: well, there's no one.

But there used to be a whole load of people.

Nhưng chỗ này đã từng có rất nhiều người.

Here's another message from this diagram.

Đây là một thông điệp khác từ biểu đồ này.

I've added on little blue tails behind Sudan, Libya,

Tôi đã cho thêm một cái đuôi xanh da trời bé đằng sau Sudan, Libya

China, India, Bangladesh.

Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh.

That's 15 years of progress.

Tượng trưng cho 15 năm phát triển.

Where were they 15 years ago, and where are they now?

15 năm trước họ ở đâu, và bây giờ họ ở đâu?

And the message is,

Và thông điệp đấy là, hầu hết các nước đều đi về phía bên phải,

most countries are going to the right, and they're going up.

và đi lên trên,

đi lên và sang phải -- mật độ dân số lớn hơn

Up and to the right: bigger population density

and higher per capita consumption.

và lượng tiêu thụ bình quân cao hơn.

So, we may be off in the top right-hand corner, slightly unusual,

Thế nên, ta có thể chuyển về góc phải trên cao,

hơi kỳ lạ, nước Anh được bầu bạn bởi

the United Kingdom accompanied by Germany,

Đức, Nhật, Nam Hàn Quốc, Hà Lan,

Japan, South Korea, the Netherlands,

và một nhóm các nước hơi kỳ lạ khác,

and a bunch of other slightly odd countries,

nhưng rất nhiều nước khác đang tiến lên

but many other countries are coming up and to the right to join us.

và sang bên phải để gia nhập chúng ta,

So we're a picture, if you like,

thế nên chúng ta là bức tranh, nếu bạn muốn, của tương lai

of what the future energy consumption

might be looking like in other countries, too.

của sự tiêu thụ năng lương mà sẽ nhìn thấy ở các nước khác.

I've also added in this diagram now some pink lines

Và tôi cũng cho thêm vào biểu đồ này vài đường màu hồng

that go down and to the right.

đi xuống dưới và đi về bên phải.

Those are lines of equal power consumption per unit area,

Trên đường này là các nước có cùng chỉ số tiêu thụ

trên một đơn vị diện tích, mà tôi đo theo số watt trên 1m vuông

which I measure in watts per square meter.

So, for example, the middle line there, 0.1 watts per square meter,

Ví dụ như đường ở giữa này,

0.1 watt trên 1m vuông, là lượng tiêu thụ

is the energy consumption per unit area of Saudi Arabia,

trên 1 đơn vị diện tích của nước màu tím Ả Rập Saudi, Norway, Mexico

Norway, Mexico in purple, and Bangladesh 15 years ago.

và Bangladesh 15 năm trước,

Half of the world's population lives in countries

và một nửa dân số thế giởi sống ở các nước

that are already above that line.

ở bên trên đường này.

The United Kingdom is consuming 1.25 watts per square meter.

Nước Anh dang tiêu thụ 1.25 watt

trên 1m vuông.

So is Germany, and Japan is consuming a bit more.

Đức cũng thế, và Nhật tiêu thụ nhiều hơn một chút.

So, let's now say why this is relevant.

Thế nên, bây giờ ta hãy

nói về tại sao thông tin này lại liên quan đến chủ đề ta đang nói

Why is it relevant?

Well, we can measure renewables in the same units

Chúng ta có thể đánh giá nhiên liệu tái tạo cùng theo đơn vị này

and other forms of power production in the same units.

và các loại nhiên liệu khác cũng theo đơn vị này,

Renewables is one of the leading ideas

và nhiên liệu tái tạo là một trong những ý tưởng đi đầu cho việc

for how we could get off our 90 percent fossil-fuel habit.

làm sao ta có thể bỏ được thói quen 90% nhiên liệu hóa thạch của mình.

So here come some renewables.

Và đây là một số nhiên liêu tái tạo.

Energy crops deliver half a watt per square meter

Cây năng lượng cho ra nửa watt trên 1m vuông

in European climates.

ở khí hậu Châu Âu.

What does that mean?

Thế có nghĩa gì? Và bạn có thể đã tiên đoán được

You might have anticipated that result,

kết quả đấy, dựa theo những gì tôi nói với bạn về xưởng sản xuất nhiên liệu sinh học

given what I told you about the biofuel plantation a moment ago.

lúc trước.

Nào, ta tiêu thụ 1.25 watt trên 1m vuông.

Well, we consume 1.25 watts per square meter.

What this means is,

Thế có nghĩa là, kể cả khi bạn bao phủ

even if you covered the whole of the United Kingdom with energy crops,

toàn nước Anh với các cây năng lương,

you couldn't match today's energy consumption.

bạn vẫn không thể đuổi kịp lượng tiêu thụ hiện nay.

Wind power produces a bit more -- 2.5 watts per square meter.

Năng lượng gió sản xuất hơn được một ít nữa,

2.5 watt 1m vuông, nhưng đó chỉ là gấp đôi

But that's only twice as big as 1.25 watts per square meter.

1.25 watt 1m vuông mà thôi,

thế có nghĩa là nếu bạn thực sự muốn tạo toàn bộ

So that means if you wanted, literally, to produce total energy consumption

lượng tiêu thụ năng lượng trung bình từ

in all forms, on average, from wind farms,

các trang trại gió, bạn cần phủ kín nửa nước Anh.

you need wind farms half the area of the UK.

I've got data to back up all these assertions, by the way.

Tôi có dữ liệu làm chứng cho tất cả những điều này, nhân tiện thay.

Next, let's look at solar power.

Tiếp theo, hay xem xét năng lượng mặt trời.

Tấm năng lượng mặt trời, khi bạn cho nó lên mái nhà,

Solar panels, when you put them on a roof,

deliver about 20 watts per square meter in England.

tạo ra khoảng 20 watt 1m vuông tại Anh.

If you really want to get a lot from solar panels,

Nếu bạn muốn sản xuất được nhiều từ các tấm này,

bạn cần phải đi theo cách làm nông truyền thống của người Bavaria (ở Đức)

you need to adopt the traditional Bavarian farming method,

tức là bạn bao kín nóc nhà và phủ toàn vùng đồng quê

where you leap off the roof,

and coat the countryside with solar panels, too.

với các tấm năng lượng mặt trời.

Solar parks, because of the gaps between the panels, deliver less.

Công viên năng lượng mặt trời, vì khoảng cách ngắn giữa các tấm,

cho ra ít hơn. Khoảng tầm 5 watt

They deliver about 5 watts per square meter of land area.

trên 1m vuông đất.

And here's a solar park in Vermont, with real data,

Và đây là một công viên năng lượng mặt trời ở Vermont với dữ liệu thật

cho ra 4.2 watt trên 1m vuông.

delivering 4.2 watts per square meter.

Remember where we are, 1.25 watts per square meter,

Hãy nhớ rằng tại nơi ta đang ở, 1.25 watt trên 1m vuông,

wind farms 2.5, solar parks about five.

trang trại gió 2.5, công viên năng lượng mặt trời tầm khoảng 5.

So whichever of those renewables you pick,

Vậy thì, bất cứ năng lượng tái tạo nào trong số này bạn chọn,

the message is, whatever mix of those renewables you're using,

thông điệp là, hỗn hợp nào của những năng lượng tái tạo này

bạn đang dùng, nếu bạn muốn cung cấp năng lượng cho nước Anh theo nó,

if you want to power the UK on them,

bạn cần phải phủ tầm

you're going to need to cover something like

20 percent or 25 percent of the country

20% hay 25% toàn đất nước

với những năng lượng này.

with those renewables.

Và tôi không nói đây là một ý kiến tồi.

I'm not saying that's a bad idea; we just need to understand the numbers.

Chúng ta chỉ cần hiểu nhưng thông số này.

Tôi hoàn toàn không chống lại năng lượng tái tạo. Tôi yêu năng lượng tái tạo.

I'm absolutely not anti-renewables. I love renewables.

Nhưng tôi cũng ủng hộ số học. (Cười)

But I'm also pro-arithmetic.

(Laughter)

Concentrating solar power in deserts delivers larger powers per unit area,

Năng lượng mặt trời tập trung trên sa mạc cho ra

nhiều năng lượng trên 1 đơn vị diện tích hơn, vì mây không

because you don't have the problem of clouds.

không còn là vấn đề,

và vì thế khu này tạo ra 14 watt trên 1m vuông,

So, this facility delivers 14 watts per square meter;

this one 10 watts per square meter;

khu này 10 watt 1m vuông,

and this one in Spain, 5 watts per square meter.

và khu này ở Tây Ban Nha cho ra 5 watt 1m vuông.

Being generous to concentrating solar power,

Tính thoải mái với năng lượng mặt trời tập chung,

tôi nghĩ nó hoàn toàn có thể tạo ra được 20 watt

I think it's perfectly credible it could deliver 20 watts per square meter.

trên 1m vuông. Khá là tốt.

So that's nice.

Tất nhiêu, nước Anh không có sa mạc.

Of course, Britain doesn't have any deserts.

Yet.

Chưa có. (Cười)

(Laughter)

So here's a summary so far:

Thế nên đây là tóm tắt cho đến nay.

Tất cả các năng lượng tái tạo, dù tôi yêu thích chúng thế nào đi chăng nữa, khá rườm rà.

All renewables, much as I love them, are diffuse.

They all have a small power per unit area,

Chúng tạo ra ít năng lượng trên 1 đơn vị diện tích,

and we have to live with that fact.

và ta phải sống với sự thật đó.

Và đó có nghĩa là, nếu bạn thực sự muốn năng lượng tái tạo

And that means, if you do want renewables to make a substantial difference

tạo ra một sự thay đổi đáng kể cho một đất nước

for a country like the United Kingdom

như nước Anh trên thước đo tiêu thụ năng lượng hiện nay,

on the scale of today's consumption,

you need to be imagining renewable facilities that are country-sized.

bạn phải tưởng tượng rạ nhưng khu chế tạo năng lượng tái tạo

mà to bằng cả một đất nước, không phải toàn thể đất nước

Not the entire country,

mà một phần của nó, một phần đáng kể.

but a fraction of the country, a substantial fraction.

There are other options for generating power as well,

Đồng thời ta cũng có các biện pháp sản xuất năng lượng khác

mà không cần đên nhiên liệu hóa thạch.

which don't involve fossil fuels.

So there's nuclear power, and on this ordinance survey map,

Đây là năng lượng nguyên tử, và trong bản đồ Ordnance Survey này,

bạn có thể thấy khu Sizewell B

you can see there's a Sizewell B inside a blue square kilometer.

bên trong 1 khu km vuông màu xanh.

That's one gigawatt in a square kilometer,

Đó là 1 giga watt trên 1km vuông

which works out to 1,000 watts per square meter.

tương đương với 1,000 watt 1m vuông.

So by this particular metric,

Tức là theo thông số này, năng lượng hạt nhân

nuclear power isn't as intrusive as renewables.

không tốn đất như năng lượng tái tạo.

Of course, other metrics matter, too,

Tất nhiên, những thông số khác cũng quan trọng không kém, và năng lượng hạt nhân

and nuclear power has all sorts of popularity problems.

có đủ mọi loại vấn đề tai tiếng.

But the same goes for renewables as well.

Nhưng năng lượng tái tạo cũng thế thôi.

Đây là một bức ảnh thể hiện ý kiến người dân ở mức đỉnh điểm

Here's a photograph of a consultation exercise in full swing

ở thi xã Penicuik ngay ngoài Edinburgh,

in the little town of Penicuik just outside Edinburgh,

and you can see the children of Penicuik celebrating

và bạn có thể thấy những đứa trẻ ở Penicuik đang ăn mừng

trước hình nộm đang bốc cháy của một cối xay gió.

the burning of the effigy of the windmill.

So --

Thế tức là con người chỉ trích tất cả mọi thứ, và thế nên chúng ta

(Laughter)

People are anti-everything,

and we've got to keep all the options on the table.

cần cân nhắc tất cả mọi sự lựa chọn.

What can a country like the UK do on the supply side?

Thế một đất nước như nước Anh làm thế nào về phần cung cấp?

Well, the options are, I'd say, these three:

Hmm, có 3 lựa chọn, tôi nghĩ, là:

power renewables,

năng lương tái tạo, vầ nhận thức là nhà máy cần phải

and recognizing that they need to be close to country-sized;

cỡ to gần bằng đất nước mình; năng lượng tái tạo từ người khác,

other people's renewables,

ta có thể quay lại nói chuyện rất lịch thiệp

so we could go back and talk very politely

to the people in the top left-hand side of the diagram and say,

với những người đang ở phần bên trên phía trái của biểu đồ này,

"Hm, chúng tôi không muốn sản xuất năng lượng tái tạo trong sân nhà mình,

"Uh, we don't want renewables in our backyard,

nhưng, um, các anh có thể làm ơn cho chúng tôi dùng sân nhà anh đươc không?"

but, um, please could we put them in yours instead?"

And that's a serious option.

Và đó thực sự là một lựa chọn.

Đó là một cách cho thế giới giải quyết vấn đề này.

It's a way for the world to handle this issue.

So countries like Australia, Russia, Libya, Kazakhstan,

Nên những nước như Úc, Nga, Libya, Kazakhstan,

could be our best friends for renewable production.

có thể là những người bạn thân nhất của ta trong việc sản xuất năng lượng tái tạo..

And a third option is nuclear power.

Và sự lựa chọn thứ 3 là năng lượng hạt nhân.

So that's some supply-side options.

Và đấy là một vài lựa chọn về bên cung.

In addition to the supply levers that we can push --

Bên cạnh những đòn bẩy cung cấp mà ta có thể thúc đẩy,

and remember, we need large amounts,

hãy nhớ rằng, ta cần một lượng lớn,

because at the moment, we get 90 percent of our energy from fossil fuels --

vì hiện nay,

chúng ta lấy 90% năng lượng tiêu dùng từ nhiên liệu hóa thạch.

in addition to those levers,

Bên cạnh những đòn cung này, ta có thể nói về những phương cách khác

we could talk about other ways of solving this issue.

để giải quyết vấn đề này, gọi là, giảm cầu,

Namely, we could reduce demand, and that means reducing population --

và đó có nghĩa là giảm dân số

I'm not sure how to do that --

-- Tôi không rõ làm thế nào để đạt được điều đó --

hoặc giảm lượng tiêu dùng trên đầu người.

or reducing per capita consumption.

So let's talk about three more big levers

Thế nên hãy nói về 3 đòn bẩy lớn khác

that could really help on the consumption side.

mà có thể thực sự giúp phần tiêu dùng.

First, transport.

Đầu tiên, giao thông vận tải. Đây là những định luật vật lý mà cho thấy

Here are the physics principles

that tell you how to reduce the energy consumption of transport.

làm thế nào để giảm được năng lượng tiêu dùng vào giao thông, (giảm cân, đi châm, đi vững v.v..)

People often say, "Technology can answer everything.

và mọi người thường nói,"oh, đúng rồi, công nghệ có thể giải đáp mọi thứ.

Ta có thể làm ra những cố mày hiệu quả hơn 100 lần"

We can make vehicles that are 100 times more efficient."

Và đó là một điều gần đúng. Để tôi chỉ ra cho các bạn.

And that's almost true. Let me show you.

Số năng lượng tiêu hao của chiếc xe thông thường này là

The energy consumption of this typical tank here

is 80 kilowatt hours per hundred person kilometers.

80 kilowatt 1 giờ trên 100 người-km (1 người).

Đó là một chiếc xe Châu Âu thông dụng.

That's the average European car.

Eighty kilowatt hours.

80 kilowatt/giờ. Liệu ta có thế tạo ra một cỗ máy tốt hơn

Can we make something 100 times better

100 lần bằng cách ứng dụng những định luật vật lý tôi vừa chỉ ra?

by applying the physics principles I just listed?

Yes. Here it is. It's the bicycle.

Vâng. Và nó đây. 1 chiếc xe đạp. Nó tốt hơn 80 lần về mặt năng lượng

It's 80 times better in energy consumption,

tiêu dùng, và nó dùng nhiên liệu sinh học, Weetabix. (một loại ngũ cốc ăn sáng)

and it's powered by biofuel, by Weetabix.

(Laughter)

(Cười)

And there are other options in between,

Và có những lựa chọn khác giữa 2 cái này, vì có thể

because maybe the lady in the tank would say,

quý bà ngồi trong chiếc xe này sẽ kêu, "Không, không, không,

"No, that's a lifestyle change. Don't change my lifestyle, please."

đấy là thay đổi cả một phong cách sống. Xin đừng thay đổi phong cách sống của tôi.

Thế nên, có lẽ ta có thể thuyết phục bà ý đi tàu,

We could persuade her to take a train, still a lot more efficient than a car,

và nó vẫn hiệu quả hơn xe ô tô rất nhiều,

but that might be a lifestyle change.

nhưng đó vẫn có thể là thay dổi phong cách sống,

hay ta còn có xe ô tô thân thiện với môi trường, ở góc cao bên trái.

Or there's the EcoCAR, top-left.

Chiếc xe có thể ngồi thoải mái một thiếu niên

It comfortably accommodates one teenager and it's shorter than a traffic cone,

và nó thấp hơn một cái côn giao thông,

and it's almost as efficient as a bicycle,

và nó gần hiệu quả bằng chiếc xe đạp

as long as you drive it at 15 miles per hour.

chừng nào bạn còn vận hành nó ở 15 dặm 1 giờ.

Ở giữa có lẽ những lựa chọn khác thực tiễn hơn

In between, perhaps some more realistic options

trên đòn đẩy này, đòn đẩy giao thông, là xe điện,

on the transport lever are electric vehicles,

thế là xe đạp điện và xe ô tô điện ở giữa,

so electric bikes and electric cars in the middle,

perhaps four times as energy efficient as the standard petrol-powered tank.

có lẽ hiệu quả hơn tầm 4 lần

so với một chiếc xe dùng xăng dầu.

Next, there's the heating lever.

Tiếp theo, đấy là đòn đẩy đốt nóng.

Heating is a third of our energy consumption in Britain,

Đốt nóng chiếm 1/3 năng lượng tiêu dùng ở Anh,

and quite a lot of that is going into homes

và phần lớn chỗ đó được dùng ở nhà

hay các tòa nhà để sưởi ấm hoặc đun nước nóng.

and other buildings,

doing space heating and water heating.

So here's a typical crappy British house.

Đây là một ngôi nhà tồi tàn điển hinh ở Anh.

Đấy là nhà tôi, với chiếc Ferrari đậu trước cửa.

It's my house, with a Ferrari out front.

(Laughter)

What can we do to it?

Thế ta có thể làm gì với nó?

Well, the laws of physics are written up there,

Chà, các định luật vật lý được viêt ra ở đây (giảm độ nhiệt khác biệt, giảm tiêu hao, tăng chỉ số nhiệt lượng)

which describe how the power consumption for heating

đều là những thứ -- những cách mà năng lượng tiêu dùng

is driven by the things you can control.

trong đốt nóng đều được phát động bởi những điều ta có thể điều khiển.

The things you can control are the temperature difference

Nhưng thứ ta có thể điều khiển là độ khác nhau giứa nhiệt độ

between the inside and the outside.

bên trong và bên ngoài, và có một

There's this remarkable technology called a thermostat:

công nghệ tuyệt vời này gọi là máy điều nhiệt.

Bạn cầm lấy nó, xoay nó sang bên trái,

you grasp it, rotate it to the left,

and your energy consumption in the home will decrease.

và năng lương tiêu dùng ở nhà bạn sẽ giảm xuông.

Tôi đã thử nó. Và đạt hiệu quả. Một số người gọi nó là thay đổi phong cách sống.

I've tried it. It works. Some people call it a lifestyle change.

(Laughter)

Ban cũng có thể gọi mấy anh thợ cách nhiệt vào để giảm tiêu hao

You can also get the fluff men in to reduce the leakiness

of your building -- put fluff in the walls, fluff in the roof,

ở khu nhà bạn -- cho bông vào tường, vào trần nhà,

và một cái cửa mới và những cái khác tương tự,

a new front door, and so forth.

và sự thật đáng buồn là, nó sẽ giúp bạn tiết kiệm được tiền.

The sad truth is, this will save you money.

Điều đó không đáng buồn, đó là điều tốt, nhưng sự thật đáng buồn là, nó chỉ

That's not sad, that's good.

But the sad truth is,

it'll only get about 25 percent of the leakiness of your building

giảm được khoảng 25% của tiêu hao năng lượng ở khu nhà bạn,

if you do these things, which are good ideas.

nếu bạn làm những điều vừa nói, đó vẫn là một ý tưởng tốt.

Nếu bạn thực sự muốn tiến gần tiêu chuẩn

If you really want to get a bit closer to Swedish building standards

nhà của Thụy điển với một ngôi nhà tồi tệ như thế này,

with a crappy house like this,

you need to be putting external insulation on the building,

bạn cần phải đặt cách nhiệt bên ngoài cho tòa nhà

as shown by this block of flats in London.

giống như khối căn hộ này ở London.

You can also deliver heat more efficiently using heat pumps,

Bạn cũng có thể cung cấp nhiệt hiệu quả hơn bằng cách sử dụng máy bơm nhiệt

which use a smaller bit of high-grade energy like electricity

mà sử dụng một phần nhỏ hơn năng lượng cao cấp như điện

để di chuyển nhiệt từ khu vườn của bạn vào nhà của bạn.

to move heat from your garden into your house.

The third demand-side option I want to talk about,

Lựa chọn thứ ba bên cầu tôi muốn nói về,

cách thứ ba để giảm tiêu thụ năng lượng là,

the third way to reduce energy consumption is: read your meters.

đọc công tơ nhà bạn.

People talk a lot about smart meters,

Và người ta nói rất nhiều về công tơ thông minh,

nhưng bạn có thể tự làm điều đó.

but you can do it yourself.

Dùng con mắt của bạn và thông minh một chút, đọc công tơ,

Use your own eyes and be smart.

Read your meter, and if you're anything like me, it'll change your life.

và nếu bạn bất cứ điều gì như tôi, nó sẽ thay đổi cuộc sống của bạn.

Đây là một biểu đồ tôi tạo ra.

Here's a graph I made.

I was writing a book about sustainable energy,

Tôi đã viết một cuốn sách về năng lượng bền vững,

and a friend asked me,

và một người bạn hỏi tôi, "Hèm, anh sử dụng bảo nhiêu năng lượng ở nhà?"

"How much energy do you use at home?"

I was embarrassed; I didn't actually know.

Và tôi cảm thấy xấu hổ. Tôi không thực sự biết.

And so I started reading the meter every week.

Và do đó, tôi bắt đầu đọc công tơ mỗi tuần,

và thông số đọc công tơ cũ sẽ được hiển thị

The old meter readings are shown in the top half of the graph,

trong nửa đầu của biểu đồ, và sau đó năm 2007

and then 2007 is shown in green at the bottom.

được hiển thị trong màu xanh lá cây ở phía dưới, và đó là khi

That was when I was reading the meter every week.

tôi đọc đồng hồ mỗi tuần, và cuộc sống của tôi thay đổi,

And my life changed,

vì tôi bắt đầu làm thí nghiệm và nhìn thấy

because I started doing experiments and seeing what made a difference.

điều tạo nên một sự khác biệt, và lượng ga tiêu dùng của tôi

My gas consumption plummeted,

giảm mạnh vì tôi bắt đầu mày mò

because I started tinkering with the thermostat

với máy điều nhiệt và thời gian trên hệ thống lò sưởi,

and the timing on the heating system,

và tôi đã giảm hơn một nửa ra hóa đơn khí đốt của tôi.

and I knocked more than half off my gas bills.

Đó là một câu chuyện tương tự cho điện năng tiêu thụ của tôi,

There's a similar story for my electricity consumption,

khi tắt máy chạy DVD, dàn âm thanh nổi,

where switching off the DVD players, the stereos,

the computer peripherals that were on all the time,

các thiết bị máy máy tính mà trước đây lúc nào cũng bật,

và chỉ bật chúng lên khi tôi cần dùng,

and just switching them on when I needed them,

giảm thêm1/3 hóa đơn điện của tôi.

knocked another third off my electricity bills, too.

Vì vậy, chúng tôi cần một kế hoạch toàn cục, và tôi đã mô tả cho bạn

So we need a plan that adds up.

I've described for you six big levers.

sáu đòn bẩy lớn, và chúng ta cần hành động lớn bởi vì chúng ta nhận được

We need big action,

because we get 90 percent of our energy from fossil fuels,

90 phần trăm năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch,

and so you need to push hard on most, if not all, of these levers.

và do đó, bạn cần phải đẩy mạnh trên hầu hết nếu không phải tất cả các đòn bẩy này.

Và hầu hết các đòn bẩy này có các vấn đề tai tiếng,

Most of these levers have popularity problems,

and if there is a lever you don't like the use of,

và nếu có một đòn bẩy bạn không thích sử dụng

well, please do bear in mind that means you need even stronger effort

xin vui lòng ghi nhớ rằng đó có nghĩa là bạn cần

phải nỗ lực mạnh mẽ hơn trên các đòn bẩy khác.

on the other levers.

So I'm a strong advocate of having grown-up conversations

Tôi là một người ủng hộ mạnh mẽ của các cuộc hội thoại người lớn

that are based on numbers and facts.

mà dựa trên con số và các sự kiện, và tôi muốn kết thúc

And I want to close with this map that just visualizes for you

với tấm bản đồ này mà vừa hình dung cho bạn

the requirement of land and so forth

yêu cầu của đất và hơn thế nữa để có được

in order to get just 16 lightbulbs per person

chỉ 16 đèn một người

từ bốn trong các nguồn năng lượng tiềm tàng.

from four of the big possible sources.

So, if you wanted to get 16 lightbulbs --

Vì vậy, nếu bạn muốn có được 16 bóng đèn, hãy nhớ rằng,

remember, today our total energy consumption is 125 lightbulbs' worth --

hôm nay tất cả năng lượng chúng ta tiêu thụ tương đương 125 bóng đèn.

Nếu bạn muốn 16 từ gió, bản đồ này chỉ ra một giải pháp

if you wanted 16 from wind,

this map visualizes a solution for the UK.

cho Vương Quốc Anh Nó có 160 trang trại gió,

It's got 160 wind farms, each 100 square kilometers in size,

mỗi cái 100 kilômét vuông trong kích thước,

and that would be a twentyfold increase over today's amount of wind.

và đó là gia tăng 20 lần

lượng gió hiện nay.

Nuclear power: to get 16 lightbulbs per person,

Năng lượng hạt nhân, để có được 16 bóng đèn một người, bạn sẽ cần

you'd need two gigawatts at each of the purple dots on the map.

hai Gigawatt tại mỗi dấu chấm màu tím trên bản đồ này,

Đó là một sự gia tăng 4 lần

That's a fourfold increase over today's levels of nuclear power.

so vời cấp độ của điện hạt nhân ngày hôm nay.

Nhiên liệu sinh học, để có được16 bóng đèn ánh sáng một người, bạn sẽ cần

Biomass: to get 16 lightbulbs per person,

you'd need a land area something like three and a half Wales' worth,

diện tích đất khoảng bằng 3.5 diện tích của Wales,

hoặc ở nước ta, hoặc nước của người khác,

either in our country, or in someone else's country,

possibly Ireland, possibly somewhere else.

có thể là Ai Len, có thể ở một nơi khác. (Cười)

(Laughter)

And a fourth supply-side option:

Và lựa chọn thứ 4 bên cung, tập trung năng lượng mặt trời

concentrating solar power in other people's deserts.

trong sa mạc của người khác,

If you wanted to get 16 lightbulbs' worth,

Nếu bạn muốn nhận được giá trị của 16 đèn,

thì ta đang nói về 8 hình lục giác

then we're talking about these eight hexagons

down at the bottom right.

ở dưới cùng bên phải này.

Tổng diện tích các hình lục giác này

The total area of those hexagons is two Greater London's worth

là hai Greater London tương đương trên sa mạc Sahara của người khác.

of someone else's Sahara,

and you'll need power lines all the way across Spain and France

và bạn sẽ cần các đường dây điện thông suốt Tây Ban Nha

và Pháp để mang năng lượng từ sa mạc Sahara đến Surrey.

to bring the power from the Sahara to Surrey.

(Laughter)

We need a plan that adds up.

Chúng ta cần một kế hoạch khả thi.

We need to stop shouting and start talking.

Chúng ta cần phải ngừng la hét và bắt đầu nói chuyện,

And if we can have a grown-up conversation,

và nếu chúng ta có thể có một cuộc trò chuyện người lớn,

make a plan that adds up and get building,

tạo ra một kế hoạch toàn diện và bắt đàu xây dựng,

maybe this low-carbon revolution will actually be fun.

có lẽ cuộc cách mạng làm giảm lượng carbon này

thực sự sẽ vui vẻ. Cảm ơn quý vị rất nhiều vì đã lắng nghe.

Thank you very much for listening.

(Vỗ tay)

(Applause)