David Mackay: A reality check on renewables

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Żaneta Kozubek Korekta: Agata Leśnicka

When the Industrial Revolution started,

Kiedy rozpoczęła się rewolucja przemysłowa,

liczba pokładów węgla skrytego pod glebami

the amount of carbon sitting underneath Britain in the form of coal

Wielkiej Brytanii w formie pojedynczych węgielków, była tak duża,

was as big as the amount of carbon sitting under Saudi Arabia

jak tego surowca występująca w Arabii Saudyjskiej w postaci ropy.

in the form of oil.

This carbon powered the Industrial Revolution,

Ten węgiel stał się "źródłem zasilania" rewolucji przemysłowej.

it put the "Great" in Great Britain,

i uczynił Brytanię "Wielką".

and led to Britain's temporary world domination.

To dzięki niemu Zjednoczone Królestwo cieszyło się dominacją na świecie.

W roku 1918 produkcja węgla w Wielkiej Brytanii osiągnęła szczyt

And then, in 1918, coal production in Britain peaked,

and has declined ever since.

i odtąd zaczęło spadać jego wydobycie.

Później Anglia zaczęła korzystać ze złóż ropy oraz gazu

In due course, Britain started using oil and gas from the North Sea,

z Morza Północnego, i w roku 2000

and in the year 2000,

produkcja ropy i gazu z tego obszaru

oil and gas production from the North Sea also peaked,

również osiągnęła apogeum, a obecnie złoża te również są na wyczerpaniu.

and they're now on the decline.

These observations about the finiteness

Nasze dywagacje nad możliwym skończeniem się

of easily accessible, local, secure fossil fuels,

łatwo dostępnych, lokalnych, bezpiecznych paliw kopalnych

są motywacją do zadania pytania: "Co będzie później?"

is a motivation for saying, "Well, what's next?

What is life after fossil fuels going to be like?

Jak będzie wyglądać nasze życie po wyczerpaniu złóż?

Powinniśmy myśleć intensywnie nad tym,

Shouldn't we be thinking hard about how to get off fossil fuels?"

czym da się zastąpić paliwa kopalne.

Another motivation, of course, is climate change.

Inna motywacją do rozmyślań jest oczywiście zmiana klimatu.

And when people talk about life after fossil fuels

Kiedy rozmawia się o życiu po ich wyczerpaniu,

and climate change action,

i skutkach zmiany klimatu,

I think there's a lot of fluff,

słyszy się dużo owijania w bawełnę, nowomowy i kłamliwego marketingu.

a lot of greenwash, a lot of misleading advertising,

and I feel a duty as a physicist to try to guide people around the claptrap

Jako fizyk czuję obowiązek, by spróbować

wyprowadzić ludzi z tego pustosłowia i pomóc im

and help people understand the actions that really make a difference,

zrozumieć działania, które naprawdę robią różnicę

i pomóc skupić się na pomysłach, które mają sens.

and to focus on ideas that do add up.

Let me illustrate this

Pozwólcie, że zilustruję to, co fizycy nazywają

with what physicists call a back-of-envelope calculation.

przybliżoną kalkulacją.

We love back-of-envelope calculations.

Kochamy je.

Zadajesz pytanie, skrobiesz liczby

You ask a question, write down some numbers,

i masz odpowiedź.

and get an answer.

To nie jest dokładna metoda, ale wyniki mogą nas zaciekawić.

It may not be very accurate, but it may make you say, "Hmm."

To nie jest dokładna metoda, ale wyniki mogą nas zaciekawić.

So here's a question:

Więc wyobraźcie sobie, że ktoś mówi:

Imagine if we said, "Oh yes, we can get off fossil fuels.

"Możemy poradzić sobie bez paliw kopalnych.

We'll use biofuels. Problem solved.

Problem rozwiążą biopaliwa.

Transport ... We don't need oil anymore."

Transport? Nie potrzebujemy już ropy!"

Well, what if we grew the biofuels for a road

Załóżmy, że biopaliwa dla samochodów korzystających z danej trasy

on the grass verge at the edge of the road?

uprawiamy na jej poboczu.

How wide would the verge have to be for that to work out?

Jak bardzo szerokie musiałoby ono być?

OK, so let's put in some numbers.

Ubierzmy to w liczby.

Let's have our cars go at 60 miles per hour.

Załóżmy, że samochód jedzie z prędkością 60 mil na godzinę,

Let's say they do 30 miles per gallon.

zużywając 30 mil na galon.

That's the European average for new cars.

Jest to średnia europejska dla nowych samochodów.

Let's say the productivity of biofuel plantations

Powiedzmy, że wydajność takiej plantacji biopaliwa

is 1,200 liters of biofuel per hectare per year.

to 1200 litrów na hektar rocznie.

That's true of European biofuels.

To prawda dla europejskich biopaliw.

Wyobraźmy sobie, że samochody są rozmieszczone co 80 metrów

And let's imagine the cars are spaced 80 meters apart from each other,

i nieustannie jeżdżą tą trasą.

and they're perpetually going along this road.

i nieustannie jeżdżą tą trasą.

Jej długość nie ma znaczenia,

The length of the road doesn't matter,

because the longer the road, the more biofuel plantation.

bo im dłuższa droga, tym więcej mamy bioplantacji.

What do we do with these numbers?

Co z tymi liczbami?

Cóż, weźmy pierwszą liczbę i podzielmy ja przez

Take the first number, divide by the other three, and get eight kilometers.

pozostałe trzy. Otrzymamy 8 kilometrów.

To nasza odpowiedź.

And that's the answer.

Tak szeroka powinna być nasza plantacja

That's how wide the plantation would have to be,

given these assumptions.

przy naszych pozostałych założeniach.

Może teraz zastanawiacie się,

And maybe that makes you say, "Hmm.

czy to będzie takie proste, jak się zdawało.

Maybe this isn't going to be quite so easy."

Nasz wynik może sugerować, że mamy do czynienia z problemem

And it might make you think,

perhaps there's an issue to do with areas.

dotyczącym potrzebnego obszaru, i o tym będę mówił.

And in this talk, I'd like to talk about land areas, and ask:

Chciałbym pomówić o terenach lądowych.

Czy naszym problemem jest tu obszar?

Is there an issue about areas?

The answer is going to be yes, but it depends which country you are in.

Odpowiedź jest twierdząca, ale to zależy od kraju.

So let's start in the United Kingdom,

Zacznijmy od Zjednoczonego Królestwa,

since that's where we are today.

ponieważ tu dziś jesteśmy.

The energy consumption of the United Kingdom,

Zużycie energii Zjednoczonego Królestwa

nie tylko w ramach transportu, ale całkowite,

the total energy consumption -- not just transport, but everything --

chciałbym oszacować w żarówkach.

I like to quantify it in lightbulbs.

To jakbyśmy mieli włączonych 125 żarówek,

It's as if we've all got 125 lightbulbs on all the time,

125 kilowatt-hours per day per person

co daje nam 125 kilowatogodzin dziennie na osobę.

is the energy consumption of the UK.

To jest właśnie skala konsumpcji energii w Anglii.

So there's 40 lightbulbs' worth for transport,

Wydzielmy z tego 40 żarówek dla transportu,

40 lightbulbs' worth for heating,

40 dla ogrzewania

i 40 żarówek do generowania energii elektrycznej.

and 40 lightbulbs' worth for making electricity,

and other things are relatively small,

W porównaniu z tym

compared to those three big fish.

inne zapotrzebowania energetyczne to nieznaczna część.

It's actually a bigger footprint if we take into account

Ślad węglowy jest jeszcze większy, jeśli wziąć pod uwagę

energię wykorzystaną na to, co importujemy.

the embodied energy in the stuff we import into our country as well.

Około 90% tej zużytej energii

And 90 percent of this energy, today, still comes from fossil fuels,

pochodzi z paliw kopalnych, a tylko 10% z innych,

and 10 percent, only, from other, greener -- possibly greener -- sources,

może bardziej ekologicznych źródeł,

jak energia jądrowa i odnawialne źródła energii.

like nuclear power and renewables.

Tak to wygląda w Wielkiej Brytanii, gdzie gęstość zaludnienia

So.

That's the UK.

Tak to wygląda w Wielkiej Brytanii, gdzie gęstość zaludnienia

The population density of the UK is 250 people per square kilometer.

to 250 osób na kilometr kwadratowy.

Teraz pokażę inne kraje,

I'm now going to show you other countries by these same two measures.

używając tych miar.

Na pionowej osi będzie liczba żarówek,

On the vertical axis, I'm going to show you how many lightbulbs --

skala naszego zużycia energii,

what our energy consumption per person is.

czyli 125 żarówek na osobę,

We're at 125 lightbulbs per person,

co oznacza ta niebieska kropka,

and that little blue dot there is showing you the land area

of the United Kingdom.

pokazująca obszar Wielkiej Brytanii.

The population density is on the horizontal axis,

Gęstość zaludnienia jest na osi poziomej.

Tu mamy 250 osób na kilometr kwadratowy.

and we're 250 people per square kilometer.

Dodajmy kraje europejskie zaznaczone na niebiesko,

Let's add European countries in blue,

and you can see there's quite a variety.

i wtedy zobaczymy, że jest tutaj różnorodność.

I should emphasize, both of these axes are logarithmic;

Powinienem podkreślić, że obie te osie

są logarytmiczne.

as you go from one gray bar to the next gray bar,

Kiedy podążamy od paska do paska, współczynnik wzrasta o 10.

you're going up a factor of 10.

Next, let's add Asia in red,

Następnie dodajmy Azję na czerwono,

the Middle East and North Africa in green,

Środkowy Wschód i Północną Afrykę na zielono,

sub-Saharan Africa in blue,

Afrykę subsaharyjską na niebiesko.

black is South America,

To czarne to Południowa Ameryka,

fioletowy to Środkowa Ameryka,

purple is Central America,

and then in pukey-yellow, we have North America,

a na żółto mamy Północną Amerykę,

Australia and New Zealand.

Australię i Nową Zelandię.

You can see the great diversity of population densities

I tutaj widzimy wielkie zróżnicowanie gęstości populacji

oraz zużycia energii na mieszkańca.

and of per capita consumptions.

Countries are different from each other.

Kraje te znacznie się od siebie różnią.

Top left, we have Canada and Australia, with enormous land areas,

Na górze po lewej mamy Kanadę oraz Australię

z ogromnymi połaciami lądu i dużym zużyciem energii,

very high per capita consumption -- 200 or 300 lightbulbs per person --

od 200 do 300 żarówek na osobę,

and very low population densities.

przy bardzo niskiej gęstości zaludnienia.

Top right: Bahrain has the same energy consumption

Na górze po prawej Bahrajn ma to samo zużycie energii

na osobę, co Kanada,

per person, roughly, as Canada --

over 300 lightbulbs per person,

ponad 300 żarówek,

but their population density is a factor of 300 times greater,

lecz ich gęstość zaludnienia to współczynnik 300 razy większy,

1,000 people per square kilometer.

1000 ludzi na kilometr kwadratowy.

Bottom right: Bangladesh has the same population density as Bahrain,

Bangladesz, w prawym dolnym rogu, ma tę samą gęstość zaludnienia

co Bahrajn, jednakże konsumpcję na osobę 100 razy mniejszą.

but consumes 100 times less per person.

W lewym dolnym rogu nic nie ma.

Bottom left: well, there's no one.

But there used to be a whole load of people.

Było tu kiedyś wiele osób.

Here's another message from this diagram.

Ten diagram ma inne ważne przesłanie.

I've added on little blue tails behind Sudan, Libya,

Dodałem niebieski ogonek za Sudanem, Libią, Chinami,

China, India, Bangladesh.

Indiami i Bangladeszem.

That's 15 years of progress.

To daje nam 15 lat postępu.

Where were they 15 years ago, and where are they now?

Gdzie te kraje były 15 lat temu, i gdzie teraz są?

And the message is,

Wniosek z tego jeden, większość krajów zmierza na prawo.

most countries are going to the right, and they're going up.

Wschodzą na osi,

większa gęstość zaludnienia

Up and to the right: bigger population density

and higher per capita consumption.

i wyższe zużycie na osobę.

So, we may be off in the top right-hand corner, slightly unusual,

Więc możliwe, że będziemy w prawym górnym rogu.

Nieco nietypowe, Wielka Brytania w towarzystwie

the United Kingdom accompanied by Germany,

Niemiec, Japonii, Południowej Korei, Holandii

Japan, South Korea, the Netherlands,

oraz kilku innych nietypowych krajów,

and a bunch of other slightly odd countries,

ale wiele innych narodowości pnie się ku górze

but many other countries are coming up and to the right to join us.

do prawego rogu, by do nas dołączyć,

So we're a picture, if you like,

więc jesteśmy wizją tego, jak przyszłe zużycie energii

of what the future energy consumption

might be looking like in other countries, too.

może również wyglądać w innych krajach.

I've also added in this diagram now some pink lines

Dodajmy do diagramu różowe linie,

that go down and to the right.

które biegną w dół i w prawo.

Those are lines of equal power consumption per unit area,

To linie równego zużycia energii

na jednostkę powierzchni, mierzonego w watach na metr kwadratowy.

which I measure in watts per square meter.

So, for example, the middle line there, 0.1 watts per square meter,

Ta środkowa linia,

0,1 wata na metr kwadratowy, to zużycie energii

is the energy consumption per unit area of Saudi Arabia,

na jednostkę powierzchni Norwegii, Arabii Saudyjskiej, Meksyku na fioletowo,

Norway, Mexico in purple, and Bangladesh 15 years ago.

oraz Bangladeszu 15 lat temu.

Half of the world's population lives in countries

Zauważcie, że połowa populacji świata żyje w krajach,

that are already above that line.

które są już nad tą linią.

The United Kingdom is consuming 1.25 watts per square meter.

Wielka Brytania zużywa 1,25 watów

na metr kwadratowy.

So is Germany, and Japan is consuming a bit more.

Więc Niemcy oraz Japonia zużywają troszkę więcej.

So, let's now say why this is relevant.

A co nam to mówi?

A co nam to mówi?

Why is it relevant?

Well, we can measure renewables in the same units

Tymi samymi jednostkami możemy zmierzyć energię odnawialną

and other forms of power production in the same units.

oraz inne formy wyprodukowanej energii.

Renewables is one of the leading ideas

Odnawialne źródła to jeden z pionierskich pomysłów

for how we could get off our 90 percent fossil-fuel habit.

na to, jak zmniejszyć zużycie paliw kopalnych z 90%.

So here come some renewables.

Czas na źródła odnawialne.

Energy crops deliver half a watt per square meter

Rośliny energetyczne dostarczają pół wata na metr kwadratowy

in European climates.

w europejskim klimacie.

What does that mean?

Co to znaczy? Mogliście się spodziewać

You might have anticipated that result,

takiego efektu, kiedy mówiłem o plantacji biopaliw

given what I told you about the biofuel plantation a moment ago.

chwilę temu.

Zużywamy 1,25 wata na metr kwadratowy.

Well, we consume 1.25 watts per square meter.

What this means is,

To znaczy, że jeśli obsadzimy całą Anglię roślinami energetycznymi,

even if you covered the whole of the United Kingdom with energy crops,

To znaczy, że jeśli obsadzimy całą Anglię roślinami energetycznymi,

you couldn't match today's energy consumption.

i tak nie sprostamy dzisiejszemu zapotrzebowaniu na energię.

Wind power produces a bit more -- 2.5 watts per square meter.

Siła wiatru produkuje trochę więcej,

2,5 wata na metr kwadratowy, ale to tylko dwa razy więcej

But that's only twice as big as 1.25 watts per square meter.

niż 1,25 na metr kwadratowy,

co znaczy, że jeśli zechcemy pokryć zapotrzebowanie na energię

So that means if you wanted, literally, to produce total energy consumption

stosując tylko elektrownie wiatrowe,

in all forms, on average, from wind farms,

musielibyśmy nimi pokryć połowę Zjednoczonego Królestwa.

you need wind farms half the area of the UK.

I've got data to back up all these assertions, by the way.

Mam dane na poparcie wszystkich tych twierdzeń.

Next, let's look at solar power.

Następnie spójrzmy na energię słoneczną.

Panele słoneczne położone na dachu

Solar panels, when you put them on a roof,

deliver about 20 watts per square meter in England.

w Anglii dają nam około 20 watów na metr kwadratowy.

If you really want to get a lot from solar panels,

Żeby wycisnąć wszystko z paneli słonecznych,

musisz podążać za tradycyjną metodą bawarską.

you need to adopt the traditional Bavarian farming method,

Czyli panele umieszczamy nie tylko na dachu,

where you leap off the roof,

and coat the countryside with solar panels, too.

ale też na okolicznych polach.

Solar parks, because of the gaps between the panels, deliver less.

Z z powodu luk między panelami

parki solarne dostarczają tylko 5 watów

They deliver about 5 watts per square meter of land area.

na metr kwadratowy powierzchni lądowej.

And here's a solar park in Vermont, with real data,

Taki park solarny w Vermont, ze sprawdzonymi danymi,

dostarcza 4,2 wata na metr kwadratowy.

delivering 4.2 watts per square meter.

Remember where we are, 1.25 watts per square meter,

Tutaj mamy 125 watów na metr kwadratowy,

wind farms 2.5, solar parks about five.

farmy wiatrowe 2,5, parki solarne około 5.

So whichever of those renewables you pick,

Czyli którego źródła odnawialnego nie wybrać,

the message is, whatever mix of those renewables you're using,

obojętnie jakie zastosujemy ich połączenie,

jeśli masz zamiar zasilić nim Wielką Brytanię,

if you want to power the UK on them,

musisz pokryć około 20-25% powierzchni kraju

you're going to need to cover something like

20 percent or 25 percent of the country

musisz pokryć około 20-25% powierzchni kraju

tymi odnawialnymi źródłami.

with those renewables.

Nie mówię, że to zły pomysł.

I'm not saying that's a bad idea; we just need to understand the numbers.

Ważne są obliczenia.

Kocham źródła odnawialne, nie jestem im przeciwny.

I'm absolutely not anti-renewables. I love renewables.

Ale kocham także arytmetykę. (Śmiech)

But I'm also pro-arithmetic.

(Laughter)

Concentrating solar power in deserts delivers larger powers per unit area,

Umieszczanie elektrowni słonecznych na pustyniach

daje więcej energii na metr,

because you don't have the problem of clouds.

bo nie ma problemu zachmurzenia.

Obiekt tego typu dostarcza 14 watów na metr kwadratowy,

So, this facility delivers 14 watts per square meter;

this one 10 watts per square meter;

ten 10 watów na metr kwadratowy,

and this one in Spain, 5 watts per square meter.

a ten w Hiszpanii 5 watów na metr kwadratowy.

Being generous to concentrating solar power,

Hojnie szacując wydajność energii słonecznej,

uważam, że może dostarczyć 20 watów na metr kwadratowy,

I think it's perfectly credible it could deliver 20 watts per square meter.

a to już coś.

So that's nice.

Oczywiście, Wielka Brytania nie ma żadnych pustyń.

Of course, Britain doesn't have any deserts.

Yet.

Jeszcze. (Śmiech)

(Laughter)

So here's a summary so far:

Więc takie mamy podsumowanie.

Źródła odnawialne, choć je kocham, są rozproszone.

All renewables, much as I love them, are diffuse.

They all have a small power per unit area,

Mają małą moc na jednostkę powierzchni

and we have to live with that fact.

i musimy z tym żyć.

A to oznacza, że jeśli chcemy, żeby źródła odnawialne

And that means, if you do want renewables to make a substantial difference

zrobiły znaczną różnicę dla takich krajów

for a country like the United Kingdom

jak Wielka Brytania, w skali dzisiejszego zużycia,

on the scale of today's consumption,

you need to be imagining renewable facilities that are country-sized.

musimy wyobrazić sobie odnawialne źródła

rozmiarów kraju. Nie całego,

Not the entire country,

lecz pokaźnej frakcji.

but a fraction of the country, a substantial fraction.

There are other options for generating power as well,

Istnieją również inne możliwości generowania energii,

które nie wymagają paliw kopalnych.

which don't involve fossil fuels.

So there's nuclear power, and on this ordinance survey map,

Jak na przykład energia jądrowa.

Na mapie elektrownia Sizewell B

you can see there's a Sizewell B inside a blue square kilometer.

mieści się w niebieskim kilometrze kwadratowym.

That's one gigawatt in a square kilometer,

To jeden gigawat na kilometr kwadratowy,

which works out to 1,000 watts per square meter.

co daje około 1000 watów na metr kwadratowy.

So by this particular metric,

Według tej miary energia jądrowa

nuclear power isn't as intrusive as renewables.

nie jest tak narzucająca się jako źródła odnawialne.

Of course, other metrics matter, too,

Oczywiście inne miary też mają znaczenie,

and nuclear power has all sorts of popularity problems.

a energia jądrowa nie kojarzy się dobrze.

But the same goes for renewables as well.

Ale to samo dotyczy źródeł odnawialnych.

Oto zdjęcie z procesu oceny realiów społecznych

Here's a photograph of a consultation exercise in full swing

w małym mieście Penicuik za Edynburgiem.

in the little town of Penicuik just outside Edinburgh,

and you can see the children of Penicuik celebrating

Widać na nim dzieci świętujące

spalenie wizerunku wiatraka.

the burning of the effigy of the windmill.

So --

Znajdą się ludzie przeciwni wszystkiemu,

(Laughter)

People are anti-everything,

and we've got to keep all the options on the table.

więc na wszelki wypadek trzeba mieć różne rozwiązania.

What can a country like the UK do on the supply side?

Co taki kraj jak Wielka Brytania może zrobić po stronie podaży?

Well, the options are, I'd say, these three:

Możliwości widzę trzy:

power renewables,

źródła odnawialne, uznając że muszą one być

and recognizing that they need to be close to country-sized;

zbliżone do wielkości kraju; korzystanie z odnawialnych za granicą,

other people's renewables,

czyli konieczność dogadania się

so we could go back and talk very politely

to the people in the top left-hand side of the diagram and say,

z ludźmi z lewej górnej strony diagramu.

"Nie chcemy odnawialnych źródeł energii u nas.

"Uh, we don't want renewables in our backyard,

Możemy zamiast tego postawić je na waszym podwórku?"

but, um, please could we put them in yours instead?"

And that's a serious option.

To nie żart.

Tak świat może rozwiązać ten problem.

It's a way for the world to handle this issue.

So countries like Australia, Russia, Libya, Kazakhstan,

Więc kraje takie jak Australia, Rosja, Libia, Kazachstan,

could be our best friends for renewable production.

mogą stać się naszymi przyjaciółmi w produkcji źródeł odnawialnych.

And a third option is nuclear power.

Trzecia opcja to energia jądrowa.

So that's some supply-side options.

To jakieś rozwiązania dla podaży.

In addition to the supply levers that we can push --

Oprócz dźwigni dostaw, którą możemy pchnąć,

and remember, we need large amounts,

pamiętajmy, że potrzebujemy ogromnej ilości,

because at the moment, we get 90 percent of our energy from fossil fuels --

ponieważ w tej chwili paliwa kopalne to 90% naszej energii.

ponieważ w tej chwili paliwa kopalne to 90% naszej energii.

in addition to those levers,

Oprócz tych dźwigni możemy rozmawiać o innych sposobach

we could talk about other ways of solving this issue.

rozwiązania tego problemu, mianowicie możemy zmniejszyć popyt,

Namely, we could reduce demand, and that means reducing population --

i to jest równoznaczne z redukcją populacji.

I'm not sure how to do that --

Nie jestem pewny, jak tego dokonać.

Można też zredukować zapotrzebowanie na osobę.

or reducing per capita consumption.

So let's talk about three more big levers

Pogadajmy o jeszcze trzech dużych dźwigniach,

that could really help on the consumption side.

które mogą pomóc po stronie zapotrzebowania.

First, transport.

Po pierwsze, transport. Fizyka mówi wyraźnie,

Here are the physics principles

that tell you how to reduce the energy consumption of transport.

jak zredukować zapotrzebowanie energii w transporcie.

People often say, "Technology can answer everything.

Często się słyszy, że technologia naprawi wszystko.

Zbudujemy 100 razy bardziej wydajne maszyny.

We can make vehicles that are 100 times more efficient."

To bliskie prawdy. Pozwólcie, że zademonstruję.

And that's almost true. Let me show you.

Zapotrzebowanie energetycznie tego przeciętnego czołu tutaj

The energy consumption of this typical tank here

is 80 kilowatt hours per hundred person kilometers.

to 80 kilowatogodzin na ludzkie 100 kilometrów.

Taka jest średnia europejskich samochodów.

That's the average European car.

Eighty kilowatt hours.

80 kWh. Czy można uzyskać 100 razy lepszy wynik

Can we make something 100 times better

poprzez zastosowanie powyższych zasad fizyki?

by applying the physics principles I just listed?

Yes. Here it is. It's the bicycle.

Tak, rozwiązanie to rower, 80 razy lepszy pod względem zapotrzebowania na energię

It's 80 times better in energy consumption,

i napędzany biopaliwem - jedzeniem.

and it's powered by biofuel, by Weetabix.

(Laughter)

(Śmiech)

And there are other options in between,

Są też rozwiązania pośrednie,

because maybe the lady in the tank would say,

bo ta młoda pani może nie zgodzić się na taką zmianę stylu życia.

"No, that's a lifestyle change. Don't change my lifestyle, please."

bo ta młoda pani może nie zgodzić się na taką zmianę stylu życia.

Więc, kiedy przekonamy ją, żeby wybrała pociąg,

We could persuade her to take a train, still a lot more efficient than a car,

wciąż bardziej wydajny niż samochód,

but that might be a lifestyle change.

ale to i tak zmiana.

Mamy też samochody ekologiczne.

Or there's the EcoCAR, top-left.

Pomieszczą jednego nastolatka

It comfortably accommodates one teenager and it's shorter than a traffic cone,

oraz jest krótszy niż pachołek

and it's almost as efficient as a bicycle,

i jest prawie tak wydajny jak rower,

as long as you drive it at 15 miles per hour.

o ile prowadzisz go z prędkością 15 mil na godzinę.

Bardziej realistyczne opcje pośrednie

In between, perhaps some more realistic options

w dziedzinie transportu to elektryczne pojazdy,

on the transport lever are electric vehicles,

elektryczne rowery i elektryczne samochody w środku,

so electric bikes and electric cars in the middle,

perhaps four times as energy efficient as the standard petrol-powered tank.

do 4 razy bardziej wydajne energetycznie

niż standardowy, napędzany benzyną czołg.

Next, there's the heating lever.

Następne zagadnienie to dźwignia ogrzewania.

Heating is a third of our energy consumption in Britain,

Ogrzewanie to trzecia część zużycia energii w Wielkiej Brytanii,

and quite a lot of that is going into homes

z której wiele zmierza do naszego domu

i innych budynków, i służy do ogrzewania pomieszczeń i wody.

and other buildings,

doing space heating and water heating.

So here's a typical crappy British house.

Tutaj z kolei mamy typowy brytyjski dom.

To mój dom, z Ferrari na podjeździe.

It's my house, with a Ferrari out front.

(Laughter)

What can we do to it?

Co możemy z nim zrobić?

Well, the laws of physics are written up there,

Prawa fizyki mamy tutaj jasne.

which describe how the power consumption for heating

Opisują, jak zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzewania

is driven by the things you can control.

zmienia się w związku z naszą kontrolą.

The things you can control are the temperature difference

Możemy kontrolować różnicę temperatur

between the inside and the outside.

pomiędzy wnętrzem a środowiskiem zewnętrznym

There's this remarkable technology called a thermostat:

i mamy też urządzenie zwane termostatem.

Po jego chwyceniu i obróceniu w lewo

you grasp it, rotate it to the left,

and your energy consumption in the home will decrease.

zużycie energii w domu zmniejszy się.

Próbowałem. Niektórzy ludzie nazwą to zmianą stylu życia.

I've tried it. It works. Some people call it a lifestyle change.

(Laughter)

Możecie również użyć włókna szklanego, by doszczelnić budynek.

You can also get the fluff men in to reduce the leakiness

of your building -- put fluff in the walls, fluff in the roof,

Włożyć je w ściany, ułożyć pod dach,

we frontowe drzwi i tak dalej.

a new front door, and so forth.

Należy podkreślić, że to pozwoli zaoszczędzić pieniądze.

The sad truth is, this will save you money.

To dobre rozwiązanie, ale smutna prawda jest taka,

That's not sad, that's good.

But the sad truth is,

it'll only get about 25 percent of the leakiness of your building

że rozwiąże to tylko około 25% nieszczelności budynku.

if you do these things, which are good ideas.

To jest dobry pomysł.

Jeśli będziesz chciał zbliżyć się do szwedzkich

If you really want to get a bit closer to Swedish building standards

standardów budowniczych z domami na czele jak ten,

with a crappy house like this,

you need to be putting external insulation on the building,

musisz zainstalować izolację wewnętrzną w budynku,

as shown by this block of flats in London.

jak pokazano to w tym Londyńskim bloku.

You can also deliver heat more efficiently using heat pumps,

Bardziej wydajne jest zastosowanie pomp ciepła,

which use a smaller bit of high-grade energy like electricity

które, zużywając mało prądu,

przemieszczają ciepło z ogrodu do domu.

to move heat from your garden into your house.

The third demand-side option I want to talk about,

Trzecim sposobem na ograniczenie zużycia energii

Trzecim sposobem na ograniczenie zużycia energii

the third way to reduce energy consumption is: read your meters.

jest odczytywanie liczników.

People talk a lot about smart meters,

Mówi się o o inteligentnych licznikach, ale sami sobie z tym poradzimy.

Mówi się o o inteligentnych licznikach, ale sami sobie z tym poradzimy.

but you can do it yourself.

Inteligentnie użyj oczu i zacznij odczytywać licznik.

Use your own eyes and be smart.

Read your meter, and if you're anything like me, it'll change your life.

W moim przypadku zmieniło to moje życie.

Zrobiłem taki wykres.

Here's a graph I made.

I was writing a book about sustainable energy,

Pisałem książkę o zrównoważonej energii,

and a friend asked me,

kiedy kolega spytał, ile zużywam jej w domu.

"How much energy do you use at home?"

I was embarrassed; I didn't actually know.

Byłem zażenowany, bo nie miałem pojęcia.

And so I started reading the meter every week.

Odtąd odczytuję licznik co tydzień.

Stare odczyty widnieją

The old meter readings are shown in the top half of the graph,

w górnej połowie wykresu.

and then 2007 is shown in green at the bottom.

Rok 2007 jest na zielono w dolnej części.

That was when I was reading the meter every week.

Czytanie licznika dużo zmieniło,

And my life changed,

bo zacząłem eksperymentować i zobaczyłem, co ile zużywa.

because I started doing experiments and seeing what made a difference.

Moje zużycie gazu spadło,

My gas consumption plummeted,

bo zająłem się termostatem i programatorem ogrzewania.

because I started tinkering with the thermostat

bo zająłem się termostatem i programatorem ogrzewania.

and the timing on the heating system,

Płacę teraz o połowę mniejsze rachunki za gaz.

and I knocked more than half off my gas bills.

Identycznie jest ze zużyciem energii elektrycznej.

There's a similar story for my electricity consumption,

Kiedy wyłączymy odtwarzacze DVD, system dźwiękowy,

where switching off the DVD players, the stereos,

the computer peripherals that were on all the time,

oraz nieużywany komputer, rzeczy, które działały non-stop,

i włączymy tylko, kiedy potrzeba,

and just switching them on when I needed them,

zmniejszymy nasze rachunki za prąd o jedną trzecią.

knocked another third off my electricity bills, too.

Potrzebujemy tylko planu.

So we need a plan that adds up.

I've described for you six big levers.

Opisałem 6 największych rozwiązań. Musimy coś zrobić,

We need big action,

because we get 90 percent of our energy from fossil fuels,

bo 90% naszej energii pochodzi z paliw kopalnych.

and so you need to push hard on most, if not all, of these levers.

Musimy się mocno ograniczać w większości tych dziedzin, jeśli nie we wszystkich.

Większość rozwiązań ma ograniczoną popularność.

Most of these levers have popularity problems,

and if there is a lever you don't like the use of,

Jeśli istnieje jakiś aspekt, w którym nie chcesz się ograniczać,

well, please do bear in mind that means you need even stronger effort

zapamiętaj, że to znaczy,

że musisz wykonać większy wysiłek w pozostałych obszarach.

on the other levers.

So I'm a strong advocate of having grown-up conversations

Dlatego jestem zwolennikiem prowadzenia dorosłych rozmów,

that are based on numbers and facts.

które bazują na liczbach i faktach.

And I want to close with this map that just visualizes for you

Zamknę prelekcję tę mapą, która ilustruje,

the requirement of land and so forth

ile terenu byłoby potrzebne,

in order to get just 16 lightbulbs per person

żeby uzyskać 16 żarówek na osobę

z czterech ze wszystkich możliwych źródeł.

from four of the big possible sources.

So, if you wanted to get 16 lightbulbs --

Jeśli chcecie otrzymać 16 żarówek,

remember, today our total energy consumption is 125 lightbulbs' worth --

pamiętajcie, że dzisiaj zapotrzebowanie jest równe 125 żarówkom.

Jeśli chcecie otrzymać 16 żarówek z wiatru, ta mapa obrazuje rozwiązanie

if you wanted 16 from wind,

this map visualizes a solution for the UK.

dla Wielkiej Brytanii, 160 elektrowni wiatrowych,

It's got 160 wind farms, each 100 square kilometers in size,

każda na 100 kilometrach kwadratowych.

and that would be a twentyfold increase over today's amount of wind.

I to byłby 20-krotny wzrost

w porównaniu do dzisiejszego uzysku z tego źródła.

Nuclear power: to get 16 lightbulbs per person,

Energia jądrowa, by otrzymać 16 żarówek na osobę,

you'd need two gigawatts at each of the purple dots on the map.

potrzebuje 2 gigawatów na każdą z fioletowych kropek.

To czterokrotny wzrost

That's a fourfold increase over today's levels of nuclear power.

w porównaniu z dzisiejszym stopniem wykorzystania energii jądrowej.

Biomasa, by otrzymać 16 żarówek na osobę,

Biomass: to get 16 lightbulbs per person,

you'd need a land area something like three and a half Wales' worth,

potrzebuje obszaru około połowy wielkości Walii,

w naszym lub w innym kraju,

either in our country, or in someone else's country,

possibly Ireland, possibly somewhere else.

najlepiej w Irlandii, ale nie koniecznie. (Śmiech)

(Laughter)

And a fourth supply-side option:

Czwartą opcją wsparcia jest koncentracja elektrowni słonecznych

concentrating solar power in other people's deserts.

na pustyniach innych narodów.

If you wanted to get 16 lightbulbs' worth,

Jeśli chcemy z nich uzyskać 16 żarówek,

musimy mówić o 8 sześciokątach w prawym dolnym rogu.

then we're talking about these eight hexagons

down at the bottom right.

musimy mówić o 8 sześciokątach w prawym dolnym rogu.

Suma powierzchni tych sześciokątów

The total area of those hexagons is two Greater London's worth

to odpowiednik 2 obszarów regionu Wielki Londyn na czyjejś Saharze,

of someone else's Sahara,

and you'll need power lines all the way across Spain and France

i potrzebujemy przewodów w Hiszpanii

oraz Francji, by przetransportować prąd z Sahary do Surrey.

to bring the power from the Sahara to Surrey.

(Laughter)

We need a plan that adds up.

Potrzebujemy spójnego planu.

We need to stop shouting and start talking.

Musimy przestać krzyczeć i zacząć rozmawiać,

And if we can have a grown-up conversation,

i jeśli uda nam się przeprowadzić dorosłą rozmowę,

make a plan that adds up and get building,

zrobić plan, który obejmie wszystko i zbuduje fundamenty,

maybe this low-carbon revolution will actually be fun.

może ta niskoemisyjna rewolucja

będzie samą przyjemnością. Dziękuję za uwagę.

Thank you very much for listening.

(Brawa)

(Applause)