Should we create a solar shade to cool the earth? | Danny Hillis

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

[A provocation from Danny Hillis:]

[Danny Hillis'ten bir provokasyon]

[It's time to start talking about engineering our climate]

[İklime yönelik jeomühendislik hakkında konuşmanın zamanı]

What if there was a way to build a thermostat

İstediğiniz zaman Dünya sıcaklığını düşürmenize yarayan

that allowed you to turn down the temperature of the earth

bir termostat icat etmenin bir yolu olsa

anytime you wanted?

nasıl olurdu?

Now, you would think if somebody had a plausible idea about how to do that,

Birinin bunu yapmaya dair bir fikri olsa

everybody would be very excited about it,

herkes çok heyecanlanırdı diye düşünüyorsunuz

and there would be lots of research on how to do it.

ve bunun yapılması için çok sayıda araştırma olurdu.

But in fact, a lot of people do understand how to do that.

Gerçek şu ki pek çok insan zaten bunu nasıl yapacağını biliyor.

But there's not much support for research in this area.

Ancak bu alanda araştırma için çok fazla destek yok.

And I think part of it

Bunun bir sebebi de

is because there are some real misunderstandings about it.

konu hakkında bazı yanlış anlaşılmalar olması.

So I'm not going to try to convince you today that this is a good idea.

O yüzden bugün sizi bunun ne kadar iyi bir fikir olduğuna ikna etmeyeceğim

But I am going to try to get your curiosity going about it

ama merakınızı cezbetmeye çalışıp

and clear up some of the misunderstandings.

bazı yanlış anlaşılmaları ortadan kaldıracağım.

So, the basic idea of solar geoengineering

Güneş jeomühendisliği genel olarak

is that we can cool things down

biraz daha fazla güneş ışığını

just by reflecting a little bit more sunlight

uzaya yansıtarak Dünya'yı soğutmak

back into space.

anlamına geliyor.

And ideas about how to do this have been around literally for decades.

Bunun yapılmasıyla ilgili fikirler uzun yıllardır zaten var.

Clouds are a great way to do that, these low-lying clouds.

Bu alçak irtifada seyreden bulutlar buna çok büyük bir örnek.

Everybody knows it's cooler under a cloud.

Bulutun altında daha serin olduğunu herkes bilir.

I like this cloud because it has exactly the same water content

Bu bulutu sevmemin sebebi çevresindeki transparan hava ile

as the transparent air around it.

eşdeğerde su tutuyor olması.

And it just shows that even a little bit of a change in the flow of the air

Ayrıca hava akımındaki küçük bir değişikliğin bile bir bulut oluşmasına

can cause a cloud to form.

neden olabileceğini gösteriyor.

We make artificial clouds all the time.

Her zaman yapay bulutlar yaratıyoruz.

These are contrails, which are artificial water clouds

Bunlara kontreyl deniyor, bir jet uçağın geçmesiyle

that are made by the passing of a jet engine.

arkasında bıraktığı su bazlı yapay bulutlar.

And so, we're already changing the clouds on earth.

Yani zaten Dünya'da bulutları değiştiriyoruz.

By accident.

Kaza eseri.

Or, if you like to believe it, by supersecret government conspiracy.

Veya inanmak istediğiniz buysa süper gizli hükûmet komplosu eseri.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But we are already doing this quite a lot.

Ancak bunu zaten çok fazla yapıyoruz.

This is a NASA picture of shipping lanes.

Nakliye rotalarının NASA tarafından resmedilişi.

Passing ships actually cause clouds to form,

Geçen gemiler bulutların oluşmasına neden oluyor,

and this is a big enough effect

bu öyle büyük bir etki yapıyor ki

that it actually helps reduce global warming already by about a degree.

küresel ısınmanın azalmasında bir derece yardımı oluyor.

So we already are doing solar engineering.

Yani aslında zaten güneş jeomühendisliği yapıyoruz.

There's lots of ideas about how to do this.

Bunun yapılması hakkında çok fazla fikir var.

People have looked at everything,

İnsanlar her şeyi incelediler,

from building giant parasols out into space

uzaya devasa güneş şemsiyeleri inşa etmekten

to fizzing bubble waters in the ocean.

okyanus suyunu köpürtmeye kadar.

And some of these are actually very plausible ideas.

Bunların bazıları aslında oldukça kayda değer.

One that was published recently by David Keith at Harvard

Harvard'da David Keith tarafından yayınlanan yeni bir tanesi

is to take chalk and put dust up into the stratosphere,

kireç taşının tozunu stratosfere atıp

where it reflects off sunlight.

güneş ışığını yansıtmasını sağlamak.

And that's a really neat idea,

Oldukça güzel bir fikir

because chalk is one of the most common minerals on earth,

çünkü kireç taşı doğada bulunan en yaygın minerallerden biri

and it's very safe -- it's so safe, we put it into baby food.

ve çok da güvenli, hatta bebek mamasının içine koyuyoruz.

And basically, if you throw chalk up into the stratosphere,

Kireç taşını stratosfere yayarsanız

it comes down in a couple of years all by itself, dissolved in rainwater.

birkaç yıl içinde yağmur suyunda çözünerek kendiliğinden aşağı iniyor.

Now, before you start worrying about all this chalk in your rainwater,

Yağmur suyundaki kireç için endişelenmeden önce

let me explain to you how little of it it actually takes.

bunun ne kadar azının gerektiğini size açıklayayım.

And that turns out to be very easy to calculate.

Aslında hesaplaması çok basit.

This is a back-of-the-envelope calculation I made.

İşte benim yaptığım müsvedde hesaplama.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

I assure you, people have done much more careful calculations,

Sizi temin ederim ki insanlar daha dikkatli hesaplar yaptılar

and it comes out with the same answer,

ve sonuç hep aynı,

which is that you have to put chalk up at the rate of about 10 teragrams a year

yılda yaklaşık 10 teragram kireçtaşı kullanmanız gerekiyor ki

to undo the effects of the CO2 that we've already done --

neden olduğumuz karbondioksit etkilerini ortadan kaldırabilelim,

just in terms of temperature, not all the effects, but the temperature.

sadece hava sıcaklığı açısından, tüm etkileri değil.

So what does that look like?

Peki bu ne demek?

I can't visualize 10 teragrams per year.

Yılda 10 teragramı hayal edemiyorum.

So I asked the Cambridge Fire Department and Taylor Milsal

Cambridge İtfaiyesi ve Taylor Milsal'dan

to lend me a hand.

yardım istedim.

This is a hose pumping water at 10 teragrams a year.

Bu yılda 10 teragram su sağlayan bir hortum.

And that is how much

İşte Dünya'yı sanayi öncesi düzeyde

you would have to pump into the stratosphere

soğutmak için stratosfere pompalayacağımız

to cool the earth back down to pre-industrial levels.

kireçtaşı miktarı bu kadar.

And it's amazingly little; it's like one hose for the entire earth.

Oldukça da az bir miktar; tüm Dünya için sadece bir hortum.

Now of course, you wouldn't really use a hose,

Tabii ki gerçek bir hortum kullanılmayacak,

you'd fly it up in airplanes or something like that.

uçaklar veya benzeri bir yöntemle ulaştırılacak.

But it's so little, it would be like putting a handful of chalk

Miktar o kadar az ki bir avuç dolusu kireç taşını

into every Olympic swimming pool full of rain.

içi yağmur suyu dolu her Olimpik havuza dökmek gibi.

It's almost nothing.

Hiç yokmuş gibi.

So why don't people like this idea?

Peki insanlar bu fikri neden sevmiyor?

Why isn't it taken more seriously?

Neden ciddiye alınmıyor?

And there are some very good reasons for that.

Buna dair çok iyi sebepler var.

A lot of people really don't think we should be talking about this at all.

Pek çok insan bu konu hakkında hiç konuşmamamız gerektiğini düşünüyor.

And, in fact, I have some very good friends in the audience

Aslında izleyiciler arasında da benim de çok saygı duyduğum

who I respect a lot,

çok iyi arkadaşlarım var,

who really don't think I should be talking about this.

bu konu hakkında konuşmamam kanısındalar.

And the reason is that they're concerned

Endişeli olmalarının sebebi

that if people imagine there's some easy way out,

insanlar eğer bundan kolay bir çıkış yolu olduğunu anlarsa

that we won't give up our addiction to fossil fuels.

fosil yakıtları kullanma bağımlılıklarından vazgeçmeyecekler.

And I do worry about that.

Ben de bundan endişe duyuyorum.

I think it's actually a serious problem.

Bence oldukça ciddi bir sorun.

But there's also, I think, a deeper problem,

Ancak daha derine giden bir sorun var,

which is: nobody likes the idea of messing with the entire earth --

hiç kimse tüm dünyayı değiştirme fikrinden hoşlanmaz.

I certainly don't.

Ben hoşlanmıyorum.

I love this planet, I really do.

Bu gezegeni çok seviyorum. Gerçekten.

And I don't want to mess with it.

Üzerinde oynamak istemiyorum.

But we're already changing our atmosphere,

Ancak biz zaten atmosferi değiştiriyoruz,

we're already messing with it.

zaten üzerinde oynuyoruz.

And so I think it makes sense for us to look for ways

O yüzden bu etkiyi azaltmak adına çıkış yolu aramak

to mitigate that impact.

oldukça doğal.

And we need to do research to do that.

Bunun için araştırma yapmamız lazım.

We need to understand the science behind that.

Bunun arkasındaki bilimi anlamamız lazım.

I've noticed that there's a theme that's kind of developed at TED,

TED'de gelişmiş bir tema olduğunu fark ettim,

which is kind of, "fear versus hope,"

''korkuya karşın umut''

or "creativity versus caution."

veya ''yaratıcılığa karşın tedbir.''

And of course, we need both of those.

Tabii bunların ikisine de ihtiyacımız var.

So there aren't any silver bullets.

Sihirli bir değnek olmayacak.

This is certainly not a silver bullet.

Bu gerçekten sihirli bir değnek değil.

But we need science to tell us what our options are;

Bilimin bize seçeneklerimizin ne olduğunu söylemesi gerek;

that informs both our creativity and our caution.

bizi hem yaratıcılığımız hem de tedbirimiz hakkında bilgilendirmesi gerek.

So I am an optimist about our future selves,

Gelecekteki benliklerimiz konusunda iyimserim

but I'm not an optimist because I think our problems are small.

ama sorunlarımızın küçük olduğunu düşündüğüm için değil.

I'm an optimist because I think our capacity to deal with our problems

İyimserim çünkü sorunlarımızla başa çıkma kapasitemiz

is much greater than we imagine.

hayal ettiğimizden çok daha fazla.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

This talk sparked a lot of controversy at TED2017,

Bu konuşma TED2017'de büyük tartışma yarattı,

and we encourage you to look at discussions online

diğer bakış açılarını görmek için

internetteki tartışmalara göz atın.

to see other points of view.