The tiny creature that secretly powers the planet | Penny Chisholm

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I'd like to introduce you to a tiny microorganism

Muhtemelen daha önce hiç duymadığınız

that you've probably never heard of:

çok küçük bir mikro organizmayla tanışın:

its name is Prochlorococcus,

Proklororokus.

and it's really an amazing little being.

Gerçekten inanılmaz bir varlık.

For one thing, its ancestors

Öncelikle ataları Dünya'yı öylesine değiştirdi ki

changed the earth in ways that made it possible for us to evolve,

evrim geçirmemizi mümkün kıldı,

and hidden in its genetic code

ayrıca genetik kodunda

is a blueprint

genetik bir harita gizli;

that may inspire ways to reduce our dependency on fossil fuel.

fosil yakıtlarına olan bağlılığımızı azaltma konusunda yollar gösterebilir.

But the most amazing thing

Ama en inanılmaz olanı,

is that there are three billion billion billion

gezegende bu küçük hücrelerden

of these tiny cells on the planet,

üç milyar küp kadar olması

and we didn't know they existed until 35 years ago.

ve 35 yıl öncesine kadar var olduklarını bile bilmiyorduk.

So to tell you their story,

Hikâyelerini anlatabilmek için

I need to first take you way back,

öncelikle sizi geçmişe götürmem lazım,

four billion years ago, when the earth might have looked something like this.

Dünya'nın böyle göründüğü dört milyar yıl öncesine.

There was no life on the planet,

Gezegende hiç hayat yoktu,

there was no oxygen in the atmosphere.

atmosferde hiç oksijen yoktu.

So what happened to change that planet into the one we enjoy today,

Gezegeni bugün dolu dolu yaşadığımız hâle getiren şey ne oldu?

teeming with life,

Hayatla dolup taşan,

teeming with plants and animals?

bitki ve hayvanları mümkün kılan şey?

Well, in a word, photosynthesis.

Tek kelime: fotosentez.

About two and a half billion years ago,

Bundan iki milyar yıl önce,

some of these ancient ancestors of Prochlorococcus evolved

Proklorokokus'un bazı ataları evrim geçirerek

so that they could use solar energy

güneş enerjisini kullanmayı,

and absorb it

onu absorbe etmeyi başardı,

and split water into its component parts of oxygen and hydrogen.

ve suyu oksijen ve hidrojen bileşenlerine ayırdı.

And they used the chemical energy produced

Sonra da atmosferden karbon dioksit çekmek için üretilen

to draw CO2, carbon dioxide, out of the atmosphere

kimyasal enerjiyi kullandılar

and use it to build sugars and proteins and amino acids,

ve bunu şekerler, protenler ve aminoasitleri yapmak için kullandılar,

all the things that life is made of.

yani yaşamı oluşturan her şeyi.

And as they evolved and grew more and more

Milyonlarca ve milyonlarca yıl boyunca

over millions and millions of years,

evrim geçirerek daha da geliştikçe

that oxygen accumulated in the atmosphere.

atmosferdeki oksijen miktarı arttı.

Until about 500 million years ago,

500 milyon yıl önce,

there was enough in the atmosphere that larger organisms could evolve.

daha büyük organizmaların evrilebilmesi için yeterli oksijen oldu.

There was an explosion of life-forms,

Yaşam türlerinde bir patlama oldu

and, ultimately, we appeared on the scene.

ve sonuç olarak biz var olduk.

While that was going on,

Tüm bunlar olurken

some of those ancient photosynthesizers died

o eski fotosentez canlıları yok oldu,

and were compressed and buried,

bastırılıp gömülü kaldılar

and became fossil fuel

ve fosil yakıtlarına dönüştüler,

with sunlight buried in their carbon bonds.

karbon bağlarında güneş ışığı vardı.

They're basically buried sunlight in the form of coal and oil.

Yani düşündüğünüzde bunlar kömür ve petrol şeklinde gömülü güneş ışığı.

Today's photosynthesizers,

Bugünkü fotosentez canlıları ise,

their engines are descended from those ancient microbes,

sistemleri o önceki mikroplardan bugüne geldi

and they feed basically all of life on earth.

ve Düya üzerindeki tüm yaşamı besliyorlar.

Your heart is beating using the solar energy

Kalbinizin atmasının sebebi,

bazı bitkilerin sizin için işlediği güneş enerjisini kullanması.

that some plant processed for you,

and the stuff your body is made out of

Vücudunuz ise tamamen

is made out of CO2

bir takım bitkilerin sizin için işlediği

that some plant processed for you.

karbon dioksitten meydana geliyor.

Basically, we're all made out of sunlight and carbon dioxide.

Aslında hepimiz güneş ışığı ve karbon dioksitten meydana geliyoruz.

Fundamentally, we're just hot air.

Temel olarak sadece sıcak havayız.

(Laughter)

(Kahkahalar)

So as terrestrial beings,

Dünya varlıkları olarak

we're very familiar with the plants on land:

yeryüzündeki bitkilere oldukça aşinayız:

the trees, the grasses, the pastures, the crops.

ağaçlar, çimler, otlaklar ve ekinler.

But the oceans are filled with billions of tons of animals.

Ancak okyanusta milyarlarca ton hayvan var.

Do you ever wonder what's feeding them?

Peki onları besleyen şey ne?

Well there's an invisible pasture

Fitoplankton adını verdiğimiz

of microscopic photosynthesizers called phytoplankton

mikroskopik fotosentez yapan görünmez bir otlak var,

that fill the upper 200 meters of the ocean,

okyanusun üst 200 metresini kaplıyor

and they feed the entire open ocean ecosystem.

ve tüm açık okyanus ekosistemini besliyor.

Some of the animals live among them and eat them,

Bu hayvanların bir kısmı aralarında yaşayıp onları yiyor,

and others swim up to feed on them at night,

bir kısmı da beslenmek için gece yüzeye çıkıyor,

while others sit in the deep and wait for them to die and settle down

kalan bir kısım da derinliklerde onların ölüp aşağı çökmesini bekliyor

and then they chow down on them.

ve sonrasında bunlarla besleniyor.

So these tiny phytoplankton,

Bu minik fitoplanktonlar

collectively, weigh less than one percent of all the plants on land,

hep birlikte yeryüzündeki tüm bitkilerin yüzde birinden daha az kütleliler

but annually they photosynthesize as much as all of the plants on land,

ama her yıl yeryüzündeki bitkilerin neredeyse tamamını fotosentez yapıyorlar,

including the Amazon rainforest

gezegenin akciğerleri olarak kabul ettiğimiz

that we consider the lungs of the planet.

Amazon yağmur ormanları da buna dâhil.

Every year, they fix 50 billion tons of carbon

Her yıl 50 milyar ton karbonu

in the form of carbon dioxide into their bodies

vücutlarında karbon dioksit olarak çeviriyorlar,

that feeds the ocean ecosystem.

bu da okyanus ekosistemini besliyor.

How does this tiny amount of biomass

Bu çok az miktardaki biyo kütle

produce as much as all the plants on land?

nasıl oluyor da yeryüzündeki tüm bitkileri üretiyor?

Well, they don't have trunks and stems

Çünkü korumak zorunda oldukları

and flowers and fruits and all that to maintain.

kökleri, gövdeleri, çiçekleri ve meyveleri yok.

All they have to do is grow and divide and grow and divide.

Tüm yapmaları gereken büyümek ve bölünmek.

They're really lean little photosynthesis machines.

Oldukça sağlam küçük fotosentez makinesi gibiler.

They really crank.

Gerçekten esnekler de.

So there are thousands of different species of phytoplankton,

Binlerce farklı tür fitoplankton var,

come in all different shapes and sizes,

hepsinin boyutu ve şekli farklı,

all roughly less than the width of a human hair.

ama kalınlıkları bir insan saç telinden daha ince.

Here, I'm showing you some of the more beautiful ones,

Burada en güzellerinden bir kısmını görebilirsiniz,

the textbook versions.

ders kitaplarında yer alanları.

I call them the charismatic species of phytoplankton.

Ben onlara karizmatik fitoplankton türleri diyorum.

And here is Prochlorococcus.

Burada da proklorokokus.

I know,

Evet, biliyorum,

it just looks like a bunch of schmutz on a microscope slide.

mikroskop slayt gösterisinde bir avuç pislik gibi görünüyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But they're in there,

Ancak oradalar

and I'm going to reveal them to you in a minute.

ve birazdan sizin için onları ortaya çıkaracağım.

But first I want to tell you how they were discovered.

Ama önce nasıl keşfedildiklerini anlatmak istiyorum.

About 38 years ago,

Yaklaşık 38 yıl önce,

we were playing around with a technology in my lab called flow cytometry

laboratuvarımda akış sitometrisi dediğimiz bir teknoloji üzerinde uğraşıyorduk,

that was developed for biomedical research for studying cells like cancer cells,

kanser hücreleri gibi hücrelerin biyotıp araştırması için geliştirilmişti.

but it turns out we were using it for this off-label purpose

Sonra bunu amacı dışında kullanmaya başladık,

which was to study phytoplankton, and it was beautifully suited to do that.

fitoplanktonları incemek için ve bunun için biçilmiş kaftandı.

And here's how it works:

Şu şekilde çalışıyor:

so you inject a sample in this tiny little capillary tube,

bu çok küçük ince tüpün içine bir örnek enjekte ediyorsunuz

and the cells go single file by a laser,

ve hücreler bir lazer yardımıyla tek sıra hâlini alıyor,

and as they do, they scatter light according to their size

bu esnada boyutlarıyla orantılı olarak ışığı dağıtıyorlar

and they emit light according to whatever pigments they might have,

ve sahip oldukları pigmente göre ışık salınımı yapıyorlar,

whether they're natural or whether you stain them.

pigmentlerin doğal veya yapay olması fark etmiyor.

And the chlorophyl of phytoplankton,

Fitoplanktonun klorofili,

which is green,

yani yeşil renk,

emits red light when you shine blue light on it.

üzerine mavi ışık tuttuğunuzda kırmızı ışık salınımı yapıyor.

And so we used this instrument for several years

Biz bu aracı uzun yıllar kullandık,

to study our phytoplankton cultures,

fitoplankton kültürlerini inceledik,

species like those charismatic ones that I showed you,

size gösterdiğim o karizmatik türleri,

just studying their basic cell biology.

temel hücre biyolojilerini inceledik.

But all that time, we thought, well wouldn't it be really cool

Tüm bu zaman boyunca düşündük ki

if we could take an instrument like this out on a ship

böyle bir aracı alıp gemiye taşıyarak

and just squirt seawater through it

üzerine deniz suyu koysak

and see what all those diversity of phytoplankton would look like.

ve tüm fitoplankton çeşitliliğini görsek harika olmaz mıydı?

So I managed to get my hands

Akış sitomterisinde taşıyıcı dediğimiz bir araca

on what we call a big rig in flow cytometry,

sahip olmayı başardım;

a large, powerful laser

büyük, güçlü bir lazer,

with a money-back guarantee from the company

üstelik firmasından parayı geri alma garantisi de var,

that if it didn't work on a ship, they would take it back.

eğer gemide işe yaramazsa geri alacaklardı.

And so a young scientist that I was working with at the time,

O zamanlar birlikte çalıştığım genç bir bilim insanı,

Rob Olson, was able to take this thing apart,

Rob Olson, bu şeyi parçalarına ayırdı,

put it on a ship, put it back together and take it off to sea.

gemiye yerleştirdi, yeniden birleştirip açık denize yol aldı.

And it worked like a charm.

İnanılmaz işe yaradı.

We didn't think it would, because we thought the ship's vibrations

İşe yarayacağını düşünmemiştik

çünkü gemideki titreşimlerin lazerin odağını saptıracağını sanmıştık.

would get in the way of the focusing of the laser,

but it really worked like a charm.

ama gerçekten işe yaradı.

And so we mapped the phytoplankton distributions across the ocean.

Biz de bu fitoplankton dağılımlarının okyanus boyunca haritasını çıkardık.

For the first time, you could look at them one cell at a time in real time

İlk defa gerçek hayatta her seferinde tek bir hücreye bakabiliyor

and see what was going on -- that was very exciting.

ve neler olduğunu gözlemliyorduk - çok heyecan vericiydi.

But one day, Rob noticed some faint signals

Ancak bir gün Rob,

araçtan zayıf sinyaller geldiğini fark etti,

coming out of the instrument

that we dismissed as electronic noise

Biz bunu muhtemelen bir yıl boyunca

for probably a year

elektronik gürültüsü varsaymıştık,

before we realized that it wasn't really behaving like noise.

sonra gürültü olmadığını fark ettik.

It had some regular patterns to it.

Çünkü düzenli bir kalıp takip ediyordu.

To make a long story short,

Uzun lafın kısası,

it was tiny, tiny little cells,

klorofil içeren şeyler,

less than one-one hundredth the width of a human hair

bir insan saç telinin yüzde birinden daha ince olan

that contain chlorophyl.

çok küçük hücrelerdi.

That was Prochlorococcus.

Bu da Proklorokokus'tu.

So remember this slide that I showed you?

Gösterdiğim slaytı hatırlayın.

If you shine blue light on that same sample,

Aynı örnek üzerine mavi ışık tutarsanız

this is what you see:

bunu görürsünüz:

two tiny little red light-emitting cells.

kırmızı ışık saçan iki çok küçük hücre.

Those are Prochlorococcus.

Bunlar Proklorokokus.

They are the smallest and most abundant photosynthetic cell on the planet.

Gezegendeki en küçük ve sayıları en çok olan fotosentetik hücreler.

At first, we didn't know what they were,

İlk önce ne olduklarını bilmiyorduk,

so we called the "little greens."

o yüzden ''küçük yeşiller'' diyorduk.

It was a very affectionate name for them.

Onlar için oldukça sevgi dolu bir isimdi.

Ultimately, we knew enough about them to give them the name Prochlorococcus,

Nihayet onları Proklorokokus olarak isimlendirecek kadar şey öğrendik,

which means "primitive green berry."

bu ismin anlamı ilkel yeşil yemiş.

And it was about that time

Bu küçük hücrelerden öylesine etkilenmiştim ki

that I became so smitten by these little cells

artık zamanı geldi diye düşündüm

that I redirected my entire lab to study them and nothing else,

ve tüm laboratuvarımı yalnızca onları incelemek üzere yeniledim.

and my loyalty to them has really paid off.

Onlara olan bu bağlılığım fayda gösterdi.

They've given me a tremendous amount, including bringing me here.

Bana inanılmaz çok şey kattılar, buraya gelmem de buna dâhil.

(Applause)

(Alkışlar)

So over the years, we and others, many others,

Yıllar boyunca bizimle birlikte pek çok başka kişi

have studied Prochlorococcus across the oceans

Proklorokokus'u okyanus boyunca inceledi

and found that they're very abundant over wide, wide ranges

ve açık okyanus ekosisteminde çok geniş bir yelpazede

in the open ocean ecosystem.

sayılarının çok fazla olduğunu gözlemledi.

They're particularly abundant in what are called the open ocean gyres.

Özellikle açık okyanus girdapları dediğimiz yerlerde çok fazlalar.

These are sometimes referred to as the deserts of the oceans,

Bunlara bazen okyanusların çölü de deniyor

but they're not deserts at all.

ama çölle hiç alakaları yok.

Their deep blue water is teeming

Derin mavi suyun altında

with a hundred million Prochlorococcus cells per liter.

litre başına yüz milyon Proklorokokus var.

If you crowd them together like we do in our cultures,

Kültürlerimizde yaptığımız gibi onları bir araya getirirsek

you can see their beautiful green chlorophyl.

o çok güzel yeşil klorofili görebilirsiniz.

One of those test tubes has a billion Prochlorococcus in it,

Bu deney tüplerden birinde bir milyar Proklorokokus var

and as I told you earlier,

ve az önce de söylediğim üzere,

there are three billion billion billion of them on the planet.

gezegende bunlardan üç milyar küp var.

That's three octillion,

Bu da 3 oktilyon demek,

if you care to convert.

eğer çevirmek isterseniz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And collectively, they weigh more than the human population

Toplu olarak düşündüğünüzde insan popülasyonundan daha ağırlar

and they photosynthesize as much as all of the crops on land.

ve yeryüzündeki bitkilerin neredeyse hepsini fotosentez yapıyorlar.

They're incredibly important in the global ocean.

Küresel okyanusta inanılmaz düzeyde önemliler.

So over the years, as we were studying them

Yıllar boyunca onları incelerken

and found how abundant they were,

ve ne kadar çok olduklarını gözlemlerken

we thought, hmm, this is really strange.

bunun gerçekten tuhaf olduğunu düşünmüştük.

How can a single species be so abundant across so many different habitats?

Çok fazla farklı habitatta tek bir tür nasıl bu kadar fazla sayıda olabiliyor?

And as we isolated more into culture,

Daha fazlasını kültüre izole ettik

we learned that they are different ecotypes.

ve farklı ekotipler olduğunu öğrendik.

There are some that are adapted to the high-light intensities

Okyanus yüzeyinde yüksek ışık yoğunluklarına

in the surface water,

adapte olmuş olanları vardı,

and there are some that are adapted to the low light in the deep ocean.

okyanus derinliklerinde az ışığa adapte olmuş olanlar da.

In fact, those cells that live in the bottom of the sunlit zone

Aslında güneş ışığı alan bölgenin dibinde yaşayanlar

are the most efficient photosynthesizers of any known cell.

bilinen en etkili fotosentez yapıcı hücreler.

And then we learned that there are some strains

Sonra da öğrendik ki

that grow optimally along the equator,

ekvator boyunca optimal gelişen bazı türleri de var,

where there are higher temperatures,

sıcaklığının yüksek olduğu yerlerde,

and some that do better at the cooler temperatures

kuzeye ve güneye gidildikçe

soğuk havada daha iyi varlık gösterenler de.

as you go north and south.

So as we studied these more and more and kept finding more and more diversity,

Daha fazla inceleme yapıp daha fazla çeşitlilik buldukça

we thought, oh my God, how diverse are these things?

bu şeylerin çeşitliliği karşısında şaşkına uğradık.

And about that time, it became possible to sequence their genomes

Bu sıralarda genomlarını dizilimlemek mümkün bir hâle geldi;

and really look under the hood and look at their genetic makeup.

görünmeyene bakabilecek ve genetik oluşumlarını inceleyecektik.

And we've been able to sequence the genomes of cultures that we have,

Elimizdeki kültürlerin genomlarını dizilimlemeyi başardık

but also recently, using flow cytometry,

ama son zamanlarda, akış sitometrisini kullanarak

we can isolate individual cells from the wild

bireysel hücreleri vahşi hayattan izole edebiliyor

and sequence their individual genomes,

ve bireysel genomlarını dizilimleyebiliyoruz.

and now we've sequenced hundreds of Prochlorococcus.

Şu ana dek yüzlerce Proklorokokus dizilimi yaptık.

And although each cell has roughly 2,000 genes --

Her bir hücre kabaca 2000 genden oluşuyor olsa da -

that's one tenth the size of the human genome --

insan genomunun onda biri -

as you sequence more and more,

daha fazla dizilim yaptıkça

you find that they only have a thousand of those in common

sadece bunlardan bin tanesinin ortak olduğunu görüyorsunuz

and the other thousand for each individual strain

ve her bir tür için diğer bin

is drawn from an enormous gene pool,

devasa bir gen havuzundan geliyor.

and it reflects the particular environment that the cell might have thrived in,

Ayrıca hücrenin geliştiği belli çevreyi yansıtıyor,

not just high or low light or high or low temperature,

sadece yüksek ve düşük ışık veya yüksek ve düşük sıcaklığı değil,

but whether there are nutrients that limit them

içlerinde onları kısıtlayan bileşenler olup olmadığını da;

like nitrogen, phosphorus or iron.

nitrojen, fosfor ve demir gibi.

It reflects the habitat that they come from.

Geldikleri habitatı yansıtıyorlar.

Think of it this way.

Şu şekilde düşünün.

If each cell is a smartphone

Her bir hücre akıllı bir telefon,

and the apps are the genes,

uygulamalar da gen,

when you get your smartphone, it comes with these built-in apps.

akıllı telefon aldığınızda içinde yerleşik uygulamalar var.

Those are the ones that you can't delete if you're an iPhone person.

Eğer iPhone kullanıcıysanız bu uygulamaları silemezsiniz.

You press on them and they don't jiggle and they don't have x's.

Parmağınızı basınca hareketlenmezler ve çarpı işareti de belirmez.

Even if you don't want them, you can't get rid of them.

Ne kadar isteseniz de onlardan kurtulamazsınız.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Those are like the core genes of Prochlorococcus.

Tıpkı Proklorokokus temel genleri gibi.

They're the essence of the phone.

Onlar da telefonun temel taşları.

But you have a huge pool of apps to draw upon

Ancak içinden seçme yapacağınız dev bir uygulama havuzu var,

to make your phone custom-designed for your particular lifestyle and habitat.

telefonunuzu yaşam şekli ve tercihlerinize göre ayarlayabilirsiniz.

If you travel a lot, you'll have a lot of travel apps,

Çok seyahat ediyorsanız bir sürü seyahat uygulamanız vardır,

if you're into financial things, you might have a lot of financial apps,

ekonomiye ilgiliyseniz ekonomiyle alakalı uygulamalarınız olur,

or if you're like me,

eğer benim gibiyseniz

you probably have a lot of weather apps,

muhtemelen bir sürü hava uygulamanız olur,

hoping one of them will tell you what you want to hear.

bir tanesi duymak istediğinizi söyler diye umarsınız.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And I've learned the last couple days in Vancouver

Vancouver'daki iki gün boyunca şunu öğrendim:

that you don't need a weather app -- you just need an umbrella.

hava tahmini uygulamasına değil, bir şemsiyeye ihtiyacınız var.

So --

Yani -

(Laughter)

(Laughter)

(Applause)

(Alkışlar)

So just as your smartphone tells us something about how you live your life,

Telefonunuz hayatınız ve yaşayış şekliniz hakkında

your lifestyle,

nasıl bilgi veriyorsa

reading the genome of a Prochlorococcus cell

bir Proklorokokus hücresinin genomunu okumak da

tells us what the pressures are in its environment.

çevresindeki durumlar hakkında bize bilgi veriyor.

It's like reading its diary,

Bir günlük okumak gibi,

not only telling us how it got through its day or its week,

sadece gününün veya haftasının nasıl geçtiğini değil,

but even its evolutionary history.

tüm evrimsel tarihini görüyorsunuz.

As we studied -- I said we've sequenced hundreds of these cells,

Bu hücrelerden yüzlercesinin dizilimini yaptığımızı söylemiştim

and we can now project

ve artık toplam genetik boyutu hakkında

what is the total genetic size --

tahminde bulunabiliyoruz -

gene pool --

gen havuzu hakkında -

of the Prochlorococcus federation, as we call it.

başka bir deyişle Proklorokokus Federasyonu hakkında.

It's like a superorganism.

Bu adeta bir süper organizma.

And it turns out that projections are

Tahminler şunu gösteriyor ki

that the collective has 80,000 genes.

toplamda 80 bin gen var.

That's four times the size of the human genome.

İnsan genomunun dört katı kadar.

And it's that diversity of gene pools

Bu gen havuzlarının çeşitliliği

that makes it possible for them

o geniş okyanus bölgelerini

to dominate these large regions of the oceans

domine etmelerini mümkün kılmakla kalmıyor,

and maintain their stability

her geçen yıl

year in and year out.

dengelerini korumalarını sağlıyor.

So when I daydream about Prochlorococcus,

Proklorokokus hakkında hayallere daldığım zaman,

which I probably do more than is healthy --

bu arada bunu çok sık yapıyorum -

(Laughter)

(Kahkahalar)

I imagine them floating out there,

Onların etrafta dolaştığını,

doing their job,

işlerini yaptığını,

maintaining the planet,

gezegeni koruduğunu,

feeding the animals.

hayvanları beslediğini düşünüyorum.

But also I inevitably end up

Sonra da kendimi şunu düşünmekten alamıyorum,

thinking about what a masterpiece they are,

bu canlılar tam bir doğa harikası,

finely tuned by millions of years of evolution.

milyonlarca yıllık evrimle mükemmel olmuşlar.

With 2,000 genes,

2000 genle birlikte,

they can do what all of our human ingenuity

tüm insanlık becerimizin henüz yapamadığını

has not figured out how to do yet.

bu canlılar yapabilir.

They can take solar energy, CO2

Güneş enerjisini ve karbon dioksiti alarak

and turn it into chemical energy in the form of organic carbon,

organik karbon biçiminde kimyasal enerjiye dönüştürebiliyorlar,

locking that sunlight in those carbon bonds.

karbon bağlarına güneş ışığını saklı tutuyorlar.

If we could figure out exactly how they do this,

Bunu tam olarak nasıl yaptıklarını anlayabilirsek

it could inspire designs

fosil yakıtlarına olan bağlılığımızı azaltacak

that could reduce our dependency on fossil fuels,

tasarımlara kapı açabilir,

which brings my story full circle.

bu da benim hikâyemi tamamlıyor.

The fossil fuels that are buried that we're burning

Yakmakta olduğumuz bu gömülü fosil yakıtlarını

took millions of years for the earth to bury those,

Dünya'nın gömmesi milyonlarca yıl aldı,

including those ancestors of Prochlorococcus,

buna Proklorokokus'un ataları da dâhil

and we're burning that now in the blink of an eye

ve biz bunu jeolojik bir zaman diliminde

on geological timescales.

göz açıp kapayıncaya kadar kısa bir sürede tüketiyoruz.

Carbon dioxide is increasing in the atmosphere.

Atmosferdeki karbon dioksit artıyor.

It's a greenhouse gas.

Bu bir sera gazı.

The oceans are starting to warm.

Okyanuslar ısınmaya başlıyor.

So the question is, what is that going to do

Sormamız gereken şu:

for my Prochlorococcus?

Bunun Proklorokokus'la ilgisi ne?

And I'm sure you're expecting me to say that my beloved microbes are doomed,

Benim sevgili mikroplarımın kaderinin kötü olduğunu söyleceğimi düşünüyorsanız

but in fact they're not.

öyle değiller.

Projections are that their populations will expand as the ocean warms

Tahminlere göre popülasyonları okyanuslar ısındıkça genişleyecek,

to 30 percent larger by the year 2100.

2100 yılına kadar yüzde 30 oranında.

Does that make me happy?

Bu beni mutlu mu ediyor?

Well, it makes me happy for Prochlorococcus of course --

Proklorokokus için mutlu oluyorum tabii -

(Laughter)

(Kahkahalar)

but not for the planet.

ama gezegen açısından değil.

There are winners and losers

Sorumluluğunu aldığımız bu küresel deneyde

in this global experiment that we've undertaken,

kazananlar da kaybedenler de var

and it's projected that among the losers

ve tahminlere göre kaybedenler arasında

will be some of those larger phytoplankton,

daha büyük fitoplanktonların bır kısmı olacak,

those charismatic ones

o karizmatik olanlar

which are expected to be reduced in numbers,

sayı olarak düşüş yaşayacaklar

and they're the ones that feed the zooplankton that feed the fish

ve balıkları besleyen hayvan planktonunu besleyenler de onlar,

that we like to harvest.

muhafaza etmek istediklerimiz onlar.

So Prochlorococcus has been my muse for the past 35 years,

Proklorokokus son 35 yıldır kafa yorduğum şey

but there are legions of other microbes out there

ama gezegenimizi bizim için koruyan

maintaining our planet for us.

başka mikrop alayları da var.

They're out there

Her taraftalar,

ready and waiting for us to find them so they can tell their stories, too.

onları bulup hikâyelerini anlatabilmemiz için hâlihazırda bizi bekliyorlar.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)