How will we survive when the population hits 10 billion? | Charles C. Mann

939,454 views ・ 2018-11-16

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz
00:12
How are we doing?
0
12698
1150
Nasılsınız?
00:14
No, no, no, by that, I meant,
1
14650
1565
Hayır, hayır, demek istediğim...
00:16
how are we, homo sapiens "we" ...
2
16239
1681
homo sapien olarak...
00:17
(Laughter)
3
17944
1008
(Kahkahalar)
00:18
doing as a species?
4
18976
1151
''biz'' nasılız?
00:20
(Laughter)
5
20151
1010
(Kahkahalar)
00:21
Now the typical way to answer that question is this.
6
21185
2451
Bu soru genellikle şu şekilde cevaplanıyor.
00:23
You choose some measure of human physical well-being:
7
23660
3125
İnsan fiziksel refahına ilişkin bir ölçüm seçiyorsunuz:
00:26
average longevity, average calories per day,
8
26809
2698
ortalama ömür süresi, günlük ortalama kalori,
00:29
average income, overall population, that sort of thing,
9
29531
2642
ortalama gelir, ortalama nüfus, bu tür şeyler,
00:32
and draw a graph of its value over time.
10
32197
2910
sonra zaman içindeki durumunu grafikle gösteriyorsunuz.
00:35
In almost every case, you get the same result.
11
35131
2466
Neredeyse her zaman aynı sonucu alıyorsunuz.
00:37
The line skitters along at a low level for millennia,
12
37621
2691
Yüz binlerce yıl grafik çizgisi tekdüze ilerliyor,
00:40
then rockets up exponentially in the 19th and 20th century.
13
40336
3436
sonra 19 ve 20. yüzyılda inanılmaz şekilde yukarı çıkıyor.
00:44
Or choose a measure of consumption:
14
44535
2621
Veya bir tüketim ölçümü seçiyoruz:
00:47
consumption of energy, consumption of fresh water,
15
47180
2349
enerji tüketimi, içme suyu tüketimi,
00:49
consumption of the world's photosynthesis,
16
49553
2071
dünya fotosentezi tüketimi gibi
00:51
and draw a graph of its value over time.
17
51648
2222
ve zaman içindeki değeri için bir grafik.
00:53
In the same way, the line skitters along at a low level for millennia,
18
53894
4072
Aynı şekilde, bin yıl boyunca çizgi çok hafif bir yükseliş gösterirken
00:57
then rockets up exponentially in the 19th and 20th century.
19
57990
4008
19 ve 20. yüzyılda inanılmaz bir yükseliş gösteriyor.
01:02
Biologists have a word for this: outbreak.
20
62731
2346
Biyologlar buna salgın diyor.
01:05
An outbreak is when a population or species
21
65894
2613
Bir popülasyon veya tür
doğal seçilimin sınırlarını aştığında salgın gerçekleşiyor.
01:08
exceeds the bounds of natural selection.
22
68531
2055
01:10
Natural selection ordinarily keeps populations and species
23
70610
3016
Doğal seçilim, popülasyon ve türleri
01:13
within roughly defined limits.
24
73650
1682
kabaca tanımlı sınırlar içinde tutuyor.
01:16
Pests, parasites, lack of resources prevent them from expanding too much.
25
76130
4211
Böcekler, parazitler, kaynak eksiklikleri aşırı yayılmalarını önler.
01:20
But every now and then, a species escapes its bounds.
26
80365
3439
Ancak arada sırada bir tür sınırlarını aşar.
01:24
Crown-of-thorns starfish in the Indian Ocean,
27
84116
2392
Hint Okyanusu'nda Acanthaster planci denizyıldızı,
01:26
zebra mussels in the Great Lakes, spruce budworm here in Canada.
28
86532
3580
Büyük Göller'deki zebra midyeleri, Kanada'daki spruce kurdu.
01:30
Populations explode, a hundredfold, a thousandfold,
29
90136
3143
Popülasyonlar patlama yapar, yüzlerce, binlerce
01:33
a millionfold.
30
93303
1206
hatta milyonlarca katı.
01:35
So here's a fundamental lesson from biology:
31
95023
2542
Biyolojiden temel bir ders:
01:37
outbreaks in nature don't end well.
32
97589
2188
doğada salgınlar hiçbir zaman iyi sonuçlanmaz.
01:40
(Laughter)
33
100126
1150
(Kahkahalar)
01:41
Put a couple of protozoa into a petri dish full of nutrient goo.
34
101660
3920
İki tane tek hücreliyi besin dolu bir petri kabına koyun.
01:46
In their natural habitat, soil or water, their environment constrains them.
35
106276
3872
Toprak veya su, doğal habitatlarında çevre onları kısıtlar.
01:50
In the petri dish, they have an ocean of breakfast
36
110896
2375
Bir petri kabında ise kahvaltı ziyafeti içindeler
01:53
and no natural enemies.
37
113295
1366
ve doğal hiçbir düşman yok.
01:54
They eat and reproduce, eat and reproduce,
38
114685
2508
Tekrar tekrar beslenip ürerler,
01:57
until bang, they hit the edge of the petri dish,
39
117217
2259
petri kabının kenarına kadar çoğalırlar,
01:59
at which point they either drown in their own waste,
40
119500
2435
bu noktada ya kendi atıkları içinde boğulacaklar,
02:01
starve from lack of resources, or both.
41
121959
1905
ya açlıktan ya da her ikisinden ölecekler.
02:03
The outbreak ends, always, badly.
42
123888
2708
Salgın her zaman kötü sonuçlanıyor.
02:06
Now, from the viewpoint of biology,
43
126953
2433
Biyoloji bakış açısıyla
02:09
you and I are not fundamentally different than the protozoa in the petri dish.
44
129410
3942
bizler petri kabındaki tek hücreliden temel olarak farklı değiliz.
02:13
We're not special.
45
133884
1587
Özel değiliz.
02:17
All the things that we, in our vanity, think make us different --
46
137598
3136
Bizi farklı kıldığını düşündüğümüz tüm o gösteriş,
02:20
art, science, technology, and so forth, they don't matter.
47
140758
2766
sanat, bilim, teknoloji... Bunların bir önemi yok.
02:23
We're an outbreak species,
48
143548
1269
Biz de salgın bir türüz,
02:24
we're going to hit the edge of the petri dish, simple as that.
49
144841
3455
biz de o petri kabının kenarına dayanacağız, bu kadar basit.
02:28
Well, the obvious question: Is this actually true?
50
148320
2857
Apaçık şöyle soruyorsunuz: Bu gerçekten doğru mu?
02:31
Are we in fact doomed to hit the edge of the petri dish?
51
151766
2667
Petri kabının kenarına dayanmaya mahkum muyuz?
02:34
I'd like to set aside this question for a moment
52
154457
2269
Bu soruyu şimdilik bir kenara bırakıp
02:36
and ask you guys another one.
53
156750
1524
başka bir soru sormak istiyorum.
02:38
If we are going to escape biology, how are we going to do it?
54
158298
3071
Eğer biyolojiden kaçacaksak bunu nasıl yapacağız?
02:42
In the year 2050,
55
162242
1588
2050 yılında,
02:43
there will be almost 10 billion people in the world,
56
163854
2495
dünyada neredeyse 10 milyar insan olacak
02:46
and all of those people will want the things that you and I want:
57
166373
3139
ve bu insanların her biri bizim istediğimiz şeyleri isteyecek:
02:49
nice cars, nice clothes, nice homes,
58
169536
3277
güzel arabalar, kıyafetler, güzel evler,
02:52
the odd chunk of Toblerone.
59
172837
1523
Toblerone'un büyük parçası.
02:55
I mean, think of it: Toblerone for 10 billion people.
60
175064
2491
Bir düşünün: 10 milyar insan için Toblerone.
02:57
How are we going to do this?
61
177579
1573
Bunu nasıl yapacağız?
02:59
How are we going to feed everybody, get water to everybody,
62
179176
2840
Herkesi nasıl besleyeceğiz, herkese nasıl su sağlayacağız,
03:02
provide power to everybody, avoid the worst impacts of climate change?
63
182040
3389
herkese elektrik sağlayıp iklim değişikliğinden nasıl kaçınacağız?
03:05
I'm a science journalist,
64
185453
1777
Ben bilim gazetecisiyim
03:07
and I've been asking these questions to researchers for years,
65
187254
3339
ve bu soruları araştırmacılara yıllardır soruyorum,
03:10
and in my experience, their answers fall into two broad categories,
66
190617
3977
tecrübeme göre yanıtları iki sınıfa ayrılıyor,
03:14
which I call "wizards" and "prophets."
67
194618
1959
bunlar ''büyücüler'' ve ''kahinler.''
03:16
Wizards, techno-whizzes,
68
196994
1814
Büyücüler, teknoloji guruları
03:18
believe that science and technology, properly applied,
69
198832
2808
düzgün bir şekilde uygulandığında bilim ve teknolojinin
03:21
will let us produce our way out of our dilemmas.
70
201664
2624
bizi bu ikilemden kurtaracağına inanıyor.
03:24
"Be smart, make more," they say.
71
204312
1677
''Zeki olun, daha fazlasını yapın.
03:26
"That way, everyone can win."
72
206013
1651
Bu sayede herkes kazanır.''
03:28
Prophets believe close to the opposite.
73
208537
2182
Kahinler bunun neredeyse tam zıttına inanıyor.
03:31
They see the world as governed by fundamental ecological processes
74
211790
4091
Onlara göre dünya, çiğneyerek sonumuzu getirdiğimiz sınırlarla dolu
03:35
with limits that we transgress to our peril.
75
215905
2758
temel ekolojik süreçler tarafından yönetiliyor.
03:39
"Use less, conserve," they say.
76
219206
2016
''Daha az kullan, sakla.''
03:41
"Otherwise, everybody's going to lose."
77
221246
2071
''Yoksa herkes kaybedecek.''
03:44
Wizards and prophets have been butting their heads together for decades,
78
224261
3428
Büyücüler ve kahinler uzun yıllardır birbirileriyle çatışıyorlar
03:47
but they both believe that technology is key to a successful future.
79
227713
3683
ama iki grup da teknolojiyi başarılı bir gelecek için önemli buluyor.
03:51
The trouble is, they envision different types of technology
80
231420
3047
Sorun şu ki bahsettikleri teknoloji ve gelecekler
03:54
and different types of futures.
81
234491
1778
birbirinden çok farklı.
03:56
Wizards envision a world of glittering, hyperefficient megacities
82
236995
5133
Büyücüler pırıldayan süper etkili mega şehirler tasvir ediyor,
04:02
surrounded by vast tracts of untouched nature,
83
242152
2962
hiç dokunulmamış dev doğa alanlarıyla kaplı,
04:05
economies that have transitioned from atoms to bits,
84
245138
2620
atomlardan parçalara geçiş yapmış ekonomiler,
04:07
dematerialized capitalist societies
85
247782
2041
artık doğayı sömüremeyecek
04:09
that no longer depend on exploiting nature.
86
249847
2229
kapitalist toplumları ortadan kaldırmış.
04:12
Energy, to wizards, comes from compact nuclear plants;
87
252755
2642
Büyücüler için enerji nükleer santrallerden gelecek;
04:15
food from low-footprint farms with ultraproductive,
88
255421
2842
yiyecekler, robotların ilgilendiği süper verimli,
04:18
genetically modified crops tended by robots;
89
258287
2808
GDO'lu ekinler yetiştiren küçük çaplı çiftliklerden;
04:21
water from high-throughput desalination plants,
90
261119
2516
su ise çok verimli tuzdan arındırma tesislerinden gelecek,
04:23
which means we no longer exploit rivers and aquifers.
91
263659
3126
yani artık nehir ve yer altı su havzalarını sömürmeyeceğiz.
04:27
Wizards envision all 10 billion of us
92
267208
1834
Büyücülere göre 10 milyar birey
04:29
packed into ultradense but walkable megacities,
93
269066
2643
süper yoğunluklu ama yürünebilir mega şehirlerde olacak,
04:31
an urbanized world of maximum human aspiration
94
271733
2674
en üst insan beklentisi ve en üst insan özgürlüğüne dair
04:34
and maximum human liberty.
95
274431
1428
şehirleşmiş bir dünya.
04:36
Now, prophets object to every bit of this.
96
276557
3508
Kahinler bunun her kısmına karşı çıkıyorlar.
04:40
You can't dematerialize food and water, they point out.
97
280089
3155
Onlara göre yiyecek ve suyu görünmez kılamayız.
04:43
They say, you can't eat bits,
98
283557
2136
Küçük parçalar yiyemeyiz
04:45
and industrial agriculture has already given us massive soil erosion,
99
285717
3524
ve endüstriyel tarım zaten bize dev bir toprak erozyonuna mal oldu,
04:49
huge coastal dead zones and ruined soil microbiomes.
100
289265
2921
dev kıyısal ölü bölgeler ve mahvolmuş toprak mikrobiyonları.
04:52
And you wizards, you want more of this?
101
292210
1947
Büyücüler, daha fazlasını mı istiyorsunuz?
04:54
And those giant desalination plants?
102
294181
2418
Peki ya o tuzdan arındırma tesisleri?
04:56
You know they generate equally giant piles of toxic salt
103
296623
2969
Aynı ölçüde dev miktarlarda toksit tuz üretiyorlar
04:59
that are basically impossible to dispose of.
104
299616
2268
ve bundan kurtulmak imkânsız.
05:02
And those megacities you like?
105
302424
2184
O mega şehirlere ne demeli?
05:04
Can you name me an actually existing megacity
106
304632
3065
Şu an bana dünyada Tokyo dışında
05:07
that really exists in the world today, except for possibly Tokyo,
107
307721
3224
yozlaşma ve eşitsizlik çukuru olmamış
05:10
that isn't a cesspool of corruption and inequality?
108
310969
3079
tek bir mega şehir söyleyebilir misiniz?
05:15
Instead, prophets pray for a world of smaller, interconnected communities,
109
315055
6636
Kahinler daha küçük, birbirine bağlı topluluklar için dua ediyorlar,
05:21
closer to the earth,
110
321715
2166
toprağa daha yakın,
05:23
a more agrarian world of maximum human connection
111
323905
3017
insan etkileşiminin en üst düzey olduğu daha tarımsal bir dünya
05:26
and reduced corporate control.
112
326946
1903
ve azalmış kurumsal kontrol.
05:30
More people live in the countryside in this vision,
113
330142
2731
Bu versiyonda çok daha fazla insan kırsal alanda yaşıyor,
05:32
with power provided by neighborhood-scale solar and wind installations
114
332897
3341
mahalle çapında uzaktan bakınca gözden kaybolan
05:36
that disappear into the background.
115
336262
1809
güneş ve rüzgar enerjisi sistemleri var,
05:38
Prophets don't generate water from giant desalination plants.
116
338698
3706
Kahinler dev tuzdan arıtma tesislerinden su elde etmezler.
05:44
They capture it from rainfall,
117
344044
2508
Suyu yağmurdan elde ederler
05:46
and they reuse and recycle it endlessly.
118
346576
2469
ve sonsuza kadar bunu geri dönüştürürler.
05:49
And the food comes from small-scale networks of farms
119
349069
4420
Yiyecek ise ağaç ve yumru köklere dayanan
05:53
that focus on trees and tubers
120
353513
1906
küçük ölçekli çiftlik ağlarından geliyor,
05:55
rather than less productive cereals like wheat and rice.
121
355443
3738
buğday ve pirinç gibi daha az verimli tahıllardan değil.
06:01
Above all, though, prophets envision people changing their habits.
122
361286
3699
Hepsinden ötesi kahinler, insanların alışkanlıklarını değiştirdiğini öngörüyor.
06:05
They don't drive to work, they take their renewable-powered train.
123
365009
3110
İşe arabayla gitmiyorlar, yenilenebilir elektrikli trene biniyorlar.
06:08
They don't take 30-minute hot showers every morning.
124
368143
2507
Her sabah 30 dakika sıcak duş almıyorlar.
06:10
They eat, you know, like Michael Pollan says,
125
370674
2461
Michael Pollan'ın söylediği gibi yemek yiyorlar:
06:13
real food, mostly plants, not too much.
126
373159
3895
gerçek besin, çoğu bitki ve çok fazla değil.
06:17
Above all, prophets say submitting to nature's restraints
127
377825
3508
Dahası, kahinlere göre doğanın kısıtlamalarına uyum sağlamak
06:21
leads to a freer, more democratic, healthier way of life.
128
381357
4848
daha özgür, demokratik ve sağlıklı bir yaşam şekline yön veriyor.
06:26
Now, wizards regard all this as hooey.
129
386967
2490
Büyücüler tüm bunları boş laf olarak görüyor.
06:29
They see it as a recipe for narrowness, regression, and global poverty.
130
389481
3468
Bunun darlık, gerileme ve küresel yoksulluğa yol açacağı kanısındalar.
06:34
Prophet-style agriculture, they say, only extends the human footprint
131
394314
3318
Onlara göre kahin tarzı tarım sadece insan alanını kapsıyor
06:37
and shunts more people into low-wage agricultural labor.
132
397656
3048
ve daha çok insanı düşük ücretli tarımsal işçiliğe çekiyorlar.
06:40
Those neighborhood-run solar facilities,
133
400728
1931
Mahalle yönetimli güneş tesisleri ise,
06:42
they sound great,
134
402683
1764
kulağa harika gelse de
06:44
but they depend on a technology that doesn't exist yet.
135
404471
2705
şu an var olmayan bir teknolojiye dayanıyorlar.
06:47
They're a fantasy.
136
407200
1354
Bu bir fantezi.
06:49
And recycling water? It's a brake on growth and development.
137
409012
2826
Peki ya geri dönüşümlü su? Büyüme ve gelişme için bir fren.
06:51
Above all, though, wizards object to the prophets' emphasis
138
411862
3483
Bunların da ötesinde büyücüler,
kahinlerin geniş çaplı sosyal mühendislik vurgusuna itiraz ediyorlar,
06:55
on wide-scale social engineering,
139
415369
2038
06:57
which they see as deeply anti-democratic.
140
417431
2438
bunu aşırı demokrasi karşıtı olarak görüyorlar.
07:01
If the history of the last two centuries was one of unbridled growth,
141
421105
3904
Son iki yüzyıllık tarih dizginlenmemiş bir büyümeyse
07:05
the history of the coming century may well be the choice we make
142
425033
3185
gelecek yüzyılın tarihi de
bu iki yol arasında tür olarak yaptığımız seçimlerden ibaret olabilir.
07:08
as a species between these two paths.
143
428242
2215
07:11
These are the arguments that will be resolved, in one way or another,
144
431021
3897
Bunlar bir şekilde çocuklarımızın nesli tarafından
07:14
by our children's generation,
145
434942
1464
çözümlenecek olan sorular,
07:16
the generation that will come into the world of 10 billion.
146
436430
2816
10 milyarlık bir dünyaya gelecek olan nesil.
07:19
Now, but wait, by this point, biologists should be rolling their eyes
147
439270
3262
Ama durun, bu noktada biyologlar bu durumu öylesine kınayacaklar ki
07:22
so loud you can barely hear me speak.
148
442556
1886
benim sesimi duyan olmayacak.
07:24
They should be saying, all of this, wizards, prophets,
149
444466
3697
Bunların hepsini söyleyecekler, büyücü ve kahin senaryolarını...
07:28
it's a pipe dream.
150
448187
1352
bu boş bir hayal.
07:29
It doesn't matter which illusory path you think you're taking.
151
449563
4168
Hangi hayali yola koyulduğunuzun bir önemi yok.
07:34
Outbreaks in nature don't end well.
152
454736
2436
Doğada salgınlar iyi sonuçlanmaz.
07:37
I mean, you think the protozoa see the edge of the petri dish approaching
153
457196
3476
Tek hücreli, petri kabının kenarının yaklaştığını fark edip şöyle demiyor:
07:40
and say, "Hey guys, time to change society"?
154
460696
2095
''Hey millet, toplumu değiştirme zamanı''
07:42
No. They just let her rip.
155
462815
2158
Hayır, delip geçmesine izin veriyorlar.
07:44
That's what life does, and we're part of life.
156
464997
2531
Çünkü hayat böyle ve biz de hayatın bir parçasıyız.
07:47
We'll do the same thing. Deal with it.
157
467552
2119
Aynısını biz de yapacağız. Bununla yüzleşin.
07:50
Well, if you're a follower of Darwin, you have to take this into consideration.
158
470242
5647
Darwin'in takipçilerindenseniz bunu hesaba katmanız lazım.
07:56
I mean, the basic counterargument boils down to: "We're special."
159
476500
3723
Temel karşı yaklaşım dönüp dolaşıp şuna geliyor: ''Biz özeliz.''
08:00
How lame is that?
160
480762
1259
Ne kadar saçma.
08:02
(Laughter)
161
482045
1491
(Gülme sesleri)
08:03
I mean, we can accumulate and share knowledge
162
483560
2120
Bilgiyi toplayabilir, paylaşabilir
08:05
and use it to guide our future.
163
485704
1824
ve bunu geleceğimiz için kullanabiliriz.
08:07
Well, are we actually doing this?
164
487552
1724
Ama bunu gerçekten yapıyor muyuz?
08:09
Is there any evidence that we're actually using our accumulated, shared knowledge
165
489300
4777
Birikmiş ve paylaşılmış bilgilerimizi uzun vadeli refahımızı garantilemek için
08:15
to guarantee our long-term prosperity?
166
495514
2008
kullandığımıza dair hiçbir kanıt var mı?
08:18
It's pretty easy to say no.
167
498093
1667
Hayır demek çok kolay.
08:20
If you're a wizard,
168
500398
907
Eğer büyücüyseniz
08:21
and you believe that hyperproductive, genetically engineered crops
169
501321
3438
ve süper üretken, GDO'lu ekinlerin yarının dünyasında
08:24
are key to feeding everyone in tomorrow's world,
170
504783
2363
herkesi doyurmak için kilit olduğu kanısındaysanız
08:27
you have to worry that 20 years
171
507170
2785
şunu bilin ki bu ürünlerin tüketiminin güvenli olduğuna dair
08:29
of scientists demonstrating that they are safe to consume
172
509979
2722
bilim insanlarının 20 yıllık çalışması
08:32
has failed to convince the public to embrace this technology.
173
512725
2906
insanlara bu teknolojiyi kabul ettiremedi.
08:35
If you're a prophet
174
515655
1314
Eğer kahinseniz
08:36
and you believe that key to solving today's growing shortage of fresh water
175
516993
4477
ve bugünün içme suyu kıtlığını çözmek için
onu boşa harcamaktan vazgeçmemiz gerektiğini düşünüyorsanız
08:41
is to stop wasting it,
176
521494
1951
08:43
you have to worry that cities around the world,
177
523469
2897
şunu bilin ki tüm dünyada şehirler,
08:46
in rich places as well as poor,
178
526390
1800
hem zengin hem de yoksul yerler,
08:48
routinely lose a quarter or more of their water
179
528214
2587
sızıntılı veya kirli borular sebebiyle
08:50
to leaky and contaminated pipes.
180
530825
2135
sularının bir çeyreğini rutin olarak kaybediyorlar.
08:53
I mean, Cape Town, just a little while ago, almost ran out of water.
181
533515
3529
Kısa bir süre önce Cape Town neredeyse susuz kaldı.
08:57
Cape Town loses a third of its water to leaky pipes.
182
537068
2567
Cape Town sızan borulardan suyunun 1/3'ünü kaybediyor.
08:59
This problem has been getting worse for decades,
183
539659
2317
Bu sorun yıllardır daha kötüye gidiyor
09:02
and remarkably little has been done about it.
184
542000
2595
ve konuyla ilgili şaşırtıcı derecede az şey yapıldı.
09:04
If you're a wizard, and you think that clean, abundant,
185
544619
3249
Eğer büyücüyseniz ve o temiz, bol, karbonsuz nükleer enerjinin
09:07
carbon-free nuclear power is key to fighting climate change,
186
547892
2869
iklim değişikliği savaşında kilit olduğu kanısındaysanız
09:10
then you have to worry
187
550785
1241
şunu bilmelisiniz ki
09:12
that the public willingness to build nukes is going down.
188
552050
2770
halkın nükleer enerji isteği giderek azalıyor.
09:15
If you're a prophet, and you think that the solution to the same problem
189
555455
3436
Eğer kahinseniz ve aynı soruna yönelik çözümünüz
09:18
is these neighborhood-run solar facilities shuttling power back and forth,
190
558915
3578
elektriği oradan oraya taşıyan mahalle yönetimli güneş tesisleri ise
09:22
you have to worry that no nation anywhere in the world
191
562517
2754
bilin ki dünyada hiçbir millet
09:25
has devoted anything like the resources necessary to develop this technology
192
565295
3969
böyle bir teknoloji geliştirmek ve gerektiğinde kullanmak adına
09:29
and deploy it in the time that we need it.
193
569288
2503
hiçbir kaynak temininde bulunmadı.
09:31
And if you're on either side, wizard or prophet,
194
571815
2338
Büyücü veya kahin, her iki taraftaysanız
09:34
you have to worry that, despite the massive alarm about climate change,
195
574177
4548
şunu da hesaba katın ki devasa iklim değişikliği tehditine rağmen
09:38
the amount of energy generated every year from fossil fuels has gone up
196
578749
3953
fosil yakıtlarından kaynaklı yıllık enerji üretimi miktarı
09:42
by about 30 percent since the beginning of this century.
197
582726
3331
bu yüzyılın başından bu yana yaklaşık yüzde 30 arttı.
09:46
So, still think we're different than the protozoa?
198
586443
3317
Hâlâ tek hücrelilerden farklı olduğumuzu düşünüyor musunuz?
09:50
Still think we're special?
199
590498
2270
Hâlâ özel olduğumuzu düşünüyor musunuz?
09:54
Actually, it's even worse than that.
200
594392
2563
Aslında ondan da kötüyüz.
09:56
(Laughter)
201
596979
2588
(Kahkahalar)
09:59
We're not in the streets.
202
599591
1251
Sokaklarda değiliz.
10:00
No seriously, if there's a difference between us and the protozoa,
203
600866
3175
Gerçekten, eğer tek hücreliler ve bizim aramızda bir fark varsa,
10:04
a difference that matters,
204
604065
1542
kayda değer bir fark,
10:05
it's not just our art and science and technology and so forth --
205
605631
3077
bu fark bizim sanatımız, bilim ve teknolojimiz değil,
10:08
it's that we can yell and scream, we can go out into the streets,
206
608732
3231
sokaklara çıkabiliyor ve çığlık atabiliyor olmamız
10:11
and, over time, change the way society works,
207
611987
2118
ve zamanla toplumun işleyişini değiştirebiliriz
10:14
but we're not doing it.
208
614129
1254
ama bunu yapmıyoruz.
10:15
Wizards have been arguing literally for decades
209
615407
2424
Büyücüler uzun yıllardır
10:17
that nuclear power is key to resolving climate change.
210
617855
4976
nükleer enerjinin iklim değişikliğinde kilit rol oynadığını düşünüyor.
10:24
But the first pro-nuke march in history occurred less than two years ago,
211
624174
4229
Ancak tarihin ilk nükleer yanlısı yürüyüşü iki yıldan kısa bir süre önce oldu
10:28
and it was dwarfed by the anti-nuke marches of the past.
212
628427
3262
ve geçmişteki nükleer karşıtı yürüyüşlerin yanında çok küçük kaldı.
10:31
Prophets have been arguing, again literally for decades,
213
631713
3126
Kahinler de uzun yıllardır
10:34
that conservation is key to keeping freshwater supplies
214
634863
3763
içme suyu kaynaklarını koruma yolunun
10:38
without destroying the ecosystems that generate those freshwater supplies.
215
638650
3835
içme suyu yaratan ekosistemleri mahvetmemek olduğunu söylüyor.
10:42
But in the history of humankind, there has never been a street
216
642509
2911
Ancak insanlık tarihinde bir kez bile
10:45
full of angry protesters waving signs about leaky pipes.
217
645444
2917
sokaklarda sızan borular konusunda sinirli protescular olmadı.
10:48
In fact, most of the political activity in this sphere
218
648985
3598
Bu konudaki tek siyasi aktivite
10:52
has been wizards and prophets fighting each other, protesting each other
219
652607
3491
büyücü ve kahinlerin birbirleriyle kavga edip birbirlerini protesto etmesi,
10:56
rather than recognizing that they are, fundamentally, on the same side.
220
656122
3738
aslında temel olarak aynı fikirde olduklarını görmemeleri.
10:59
After all, these people are concerned about the same thing:
221
659884
3407
Ne de olsa bu insanlar aynı şey için endişe ediyorlar:
11:03
How are we going to make our way in the world of 10 billion?
222
663315
3597
On milyon nüfuslu bir dünyada nasıl yaşayabileceğiz?
11:06
The first step towards generating that necessary social movement,
223
666936
3134
O gerekli sosyal hareketi sağlamak, o önemli topluluğu bir araya getirmek
11:10
creating that critical mass and getting that yelling and screaming going
224
670094
3444
ve bağırıp çağırmalarını sağlamak için gerekli ilk adım çok açık:
11:13
seems obvious: wizards and prophets join together.
225
673562
2361
büyücü ve kahinler bir araya gelecek.
11:15
But how are you going to do this, given the decades of hostility?
226
675947
3150
Peki bunca yıllık düşmanlık varken bunu nasıl yapacaksınız?
11:19
One way might be this:
227
679121
1174
Bir yolu şu olabilir:
11:20
Each side agrees to accept the fundamental premises of the other.
228
680319
4349
Her bir taraf diğerinin temel yaklaşımını kabul edecek.
11:25
Accept that nuclear power is safe and carbon-free,
229
685837
3397
Nükleer enerjinin güvenli ve karbonsuz olduğu kabul edilecek,
11:29
and that uranium mines can be hideously dirty
230
689258
2547
uranyum madenlerinin korkunç kirli olduğu da
11:31
and that putting large volumes of toxic waste on rickety trains
231
691829
4325
ve o külüstür trenlere büyük miktarda toksik atık koyup
11:36
and shuttling them around the countryside is a terrible idea.
232
696178
3007
onları kırsal alanlarda dolaştırmanın berbat bir fikir olduğunu da.
11:40
To me, this leads rather quickly to a vision of small,
233
700122
3533
Bana göre bu oldukça hızlı bir şekilde
11:43
neighborhood scale, temporary nukes,
234
703679
2668
küçük, mahalle ölçekli, geçici nükleer enerjinin
11:46
nuclear power as a bridge technology while we develop and deploy renewables.
235
706371
3620
biz yenilenebilir kaynaklar yaparken köprü olarak kullanılmasını sağlar.
11:50
Or accept that genetically modified crops are safe
236
710015
3701
Veya genetiği değiştirilmiş ekinlerin güvenli olduğu kabul edilecek,
11:53
and that industrial agriculture has caused huge environmental problems.
237
713740
3691
endüstriyel tarımın dev çevre sorunlarına yol açtığı da.
11:57
To me, this leads rather quickly to a vision of plant scientists
238
717455
4250
Bence bu hızlı bir şekilde bitki bilimcilerin
12:01
devoting much more of their attention to tree and tuber crops,
239
721729
3147
ağaç ve yumru kök ekinlerine çok dafa fazla dikkat vermesini sağlar,
12:04
which can be much more productive than cereals,
240
724900
3008
bu da tahıllardan çok daha verimli olur,
12:07
use much less water than cereals, and cause much less erosion than cereals.
241
727932
3761
tahıllara göre daha az su kullanılır ve tahıllardan çok daha az erozyon olur.
12:11
These are just ideas from a random journalist.
242
731717
2187
Bunlar yalnızca bir gazetecinden fikirler.
12:13
I'm sure there's a hundred better ones right here in this room.
243
733928
3054
Burada, bu salonda yüzlerce daha iyi fikir olduğundan eminim.
12:17
The main point is,
244
737006
1151
Asıl nokta şu ki
12:18
wizards and prophets working together have many paths to success.
245
738181
3999
büyücü ve kahinler birlikte çalıştığında başarıya ulaşacakları çok yol var.
12:22
And success would mean much more than mere survival,
246
742204
2672
Başarı da sadece hayatta kalmaktan çok daha fazlası demek,
12:24
important though that is.
247
744900
1251
bu oldukça önemli.
12:26
I mean, if humankind somehow survives its own outbreak,
248
746175
2985
İnsan türü kendi salgınına karşın bir şekilde hayatta kalırsa,
12:29
if we get food to everybody, get water to everybody,
249
749184
2442
herkese yiyecek ve su sağlanırsa,
12:31
get power to everybody,
250
751650
1157
herkese elekrik sağlanırsa,
12:32
if we avoid the worst effects of climate change,
251
752831
4097
iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınırsak,
12:36
if we somehow safeguard the biome,
252
756952
2059
bir şekilde biyomu güvence altına alırsak
12:39
it would be amazing.
253
759035
1230
bu harika olurdu.
12:41
It would say, I think,
254
761405
1781
Benim gibi katı bir kötümser için bile
12:43
even to a hardened cynic like me,
255
763210
2159
sanırım şöyle demek doğru olurdu:
12:45
maybe we really are special.
256
765393
1451
Belki de gerçekten özeliz.
12:47
Thank you.
257
767615
1151
Teşekkürler.
12:48
(Applause)
258
768790
7000
(Alkışlar)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7