How will we survive when the population hits 10 billion? | Charles C. Mann

939,454 views ・ 2018-11-16

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Katarzyna Byzdra Korekta: Rysia Wand
00:12
How are we doing?
0
12698
1150
Jak się mamy?
00:14
No, no, no, by that, I meant,
1
14650
1565
Chcę przez to powiedzieć
00:16
how are we, homo sapiens "we" ...
2
16239
1681
"my" jako gatunek "homo sapiens"...
00:17
(Laughter)
3
17944
1008
(Śmiech)
00:18
doing as a species?
4
18976
1151
jak się mamy?
00:20
(Laughter)
5
20151
1010
(Śmiech)
00:21
Now the typical way to answer that question is this.
6
21185
2451
Typowa odpowiedź wygląda tak.
00:23
You choose some measure of human physical well-being:
7
23660
3125
Wybiera się jakąś miarę dobrobytu,
00:26
average longevity, average calories per day,
8
26809
2698
średnią długość życia, dzienną porcję kalorii,
00:29
average income, overall population, that sort of thing,
9
29531
2642
średni dochód, liczbę ludności
00:32
and draw a graph of its value over time.
10
32197
2910
i rysuje wykres wartości w czasie.
00:35
In almost every case, you get the same result.
11
35131
2466
Prawie zawsze otrzymamy taki sam wykres.
00:37
The line skitters along at a low level for millennia,
12
37621
2691
Wartości utrzymują się na niskim poziomie,
00:40
then rockets up exponentially in the 19th and 20th century.
13
40336
3436
by nagle wystrzelić w górę w XIX i XX wieku.
00:44
Or choose a measure of consumption:
14
44535
2621
Albo mierzymy konsumpcję:
00:47
consumption of energy, consumption of fresh water,
15
47180
2349
zużycie energii, wody
00:49
consumption of the world's photosynthesis,
16
49553
2071
globalną konsumpcję tlenu
00:51
and draw a graph of its value over time.
17
51648
2222
i rysujemy wykres na przestrzeni lat.
00:53
In the same way, the line skitters along at a low level for millennia,
18
53894
4072
Linia znowu utrzymuje się na dole,
00:57
then rockets up exponentially in the 19th and 20th century.
19
57990
4008
a potem gwałtownie skacze w XIX i XX wieku.
01:02
Biologists have a word for this: outbreak.
20
62731
2346
W biologii nazywa się to eksplozją.
01:05
An outbreak is when a population or species
21
65894
2613
Eksplozja jest wtedy, gdy dana populacja lub gatunek
01:08
exceeds the bounds of natural selection.
22
68531
2055
przekracza próg selekcji naturalnej,
01:10
Natural selection ordinarily keeps populations and species
23
70610
3016
która ma za zadanie utrzymać je w ryzach.
01:13
within roughly defined limits.
24
73650
1682
01:16
Pests, parasites, lack of resources prevent them from expanding too much.
25
76130
4211
Szkodniki i pasożyty nie rozmnażają się w zubożonym środowisku.
01:20
But every now and then, a species escapes its bounds.
26
80365
3439
Czasami gatunek wymyka się spod kontroli,
jak korona cierniowa, rozgwiazda z Oceanu Indyjskiego,
01:24
Crown-of-thorns starfish in the Indian Ocean,
27
84116
2392
01:26
zebra mussels in the Great Lakes, spruce budworm here in Canada.
28
86532
3580
małże racicznice w Wielkich Jeziorach, zwójka w Kanadzie.
01:30
Populations explode, a hundredfold, a thousandfold,
29
90136
3143
Następuje eksplozja w skali setek, tysięcy, milionów.
01:33
a millionfold.
30
93303
1206
01:35
So here's a fundamental lesson from biology:
31
95023
2542
Biologia dała nam lekcje:
01:37
outbreaks in nature don't end well.
32
97589
2188
eksplozje nie kończą się dobrze.
01:40
(Laughter)
33
100126
1150
(Śmiech)
01:41
Put a couple of protozoa into a petri dish full of nutrient goo.
34
101660
3920
Umieśćmy kilka pierwotniaków w szalce Petriego pełnej pożywki.
01:46
In their natural habitat, soil or water, their environment constrains them.
35
106276
3872
W glebie lub wodzie pierwotniaki ogranicza ilość pokarmu.
01:50
In the petri dish, they have an ocean of breakfast
36
110896
2375
W szalce Petriego mają go dużo
01:53
and no natural enemies.
37
113295
1366
i żadnych wrogów.
01:54
They eat and reproduce, eat and reproduce,
38
114685
2508
Jedzą i rozmnażają się,
01:57
until bang, they hit the edge of the petri dish,
39
117217
2259
aż nagle uderzają o krawędź naczynia,
01:59
at which point they either drown in their own waste,
40
119500
2435
i wtedy giną we własnych odchodach,
02:01
starve from lack of resources, or both.
41
121959
1905
umierają z głodu lub jedno i drugie.
02:03
The outbreak ends, always, badly.
42
123888
2708
Eksplozja zawsze źle się kończy.
02:06
Now, from the viewpoint of biology,
43
126953
2433
Z biologicznego punktu widzenia
02:09
you and I are not fundamentally different than the protozoa in the petri dish.
44
129410
3942
nie różnimy się od pierwotniaków w szalce Petriego.
02:13
We're not special.
45
133884
1587
Nie jesteśmy wyjątkowi.
02:17
All the things that we, in our vanity, think make us different --
46
137598
3136
To, co uważamy za wyjątkowe,
02:20
art, science, technology, and so forth, they don't matter.
47
140758
2766
jak sztuka, nauka, technologia, jest bez znaczenia.
02:23
We're an outbreak species,
48
143548
1269
Nasza populacja eksploduje,
02:24
we're going to hit the edge of the petri dish, simple as that.
49
144841
3455
w końcu trafimy na ściankę naczynia laboratoryjnego.
02:28
Well, the obvious question: Is this actually true?
50
148320
2857
Nasuwa się pytanie: czy to prawda?
02:31
Are we in fact doomed to hit the edge of the petri dish?
51
151766
2667
Czy jesteśmy skazani na ścianę?
02:34
I'd like to set aside this question for a moment
52
154457
2269
Zostawię to pytanie na później,
02:36
and ask you guys another one.
53
156750
1524
teraz zadam inne.
02:38
If we are going to escape biology, how are we going to do it?
54
158298
3071
Jeśli mamy uciec przed biologią, jak tego dokonamy?
02:42
In the year 2050,
55
162242
1588
W roku 2050
02:43
there will be almost 10 billion people in the world,
56
163854
2495
będzie na świecie prawie 10 miliardów ludzi.
02:46
and all of those people will want the things that you and I want:
57
166373
3139
Wszyscy będą mieć podobne potrzeby:
02:49
nice cars, nice clothes, nice homes,
58
169536
3277
fajny samochód, ubrania, domy,
02:52
the odd chunk of Toblerone.
59
172837
1523
kawałek Toblerone.
02:55
I mean, think of it: Toblerone for 10 billion people.
60
175064
2491
Pomyślcie: Toblerone dla 10 miliardów.
02:57
How are we going to do this?
61
177579
1573
Jak to zrobimy?
02:59
How are we going to feed everybody, get water to everybody,
62
179176
2840
Jak nakarmić wszystkich, zapewnić wodę, prąd,
03:02
provide power to everybody, avoid the worst impacts of climate change?
63
182040
3389
złagodzić efekty zmian klimatu?
03:05
I'm a science journalist,
64
185453
1777
Jestem dziennikarzem naukowym.
03:07
and I've been asking these questions to researchers for years,
65
187254
3339
Od lat zadaję te pytania naukowcom.
03:10
and in my experience, their answers fall into two broad categories,
66
190617
3977
Odpowiedzi dzielą ich na dwie kategorie:
03:14
which I call "wizards" and "prophets."
67
194618
1959
"czarodziejów" i "proroków".
03:16
Wizards, techno-whizzes,
68
196994
1814
Czarodzieje, techno-czarownicy,
03:18
believe that science and technology, properly applied,
69
198832
2808
wierzą, że nauka i technologia, odpowiednio zastosowane,
03:21
will let us produce our way out of our dilemmas.
70
201664
2624
pozwolą nam wyprodukować sposób na problemy.
03:24
"Be smart, make more," they say.
71
204312
1677
"Mądrzy produkują więcej" mówią.
03:26
"That way, everyone can win."
72
206013
1651
"W ten sposób każdy zyska".
03:28
Prophets believe close to the opposite.
73
208537
2182
Prorocy są innego zdania.
03:31
They see the world as governed by fundamental ecological processes
74
211790
4091
Widzą świat uzależniony od procesów ekologicznych,
03:35
with limits that we transgress to our peril.
75
215905
2758
których limity przekraczamy ku własnej zgubie.
03:39
"Use less, conserve," they say.
76
219206
2016
"Zużywaj mniej, oszczędzaj" - mówią.
03:41
"Otherwise, everybody's going to lose."
77
221246
2071
"Inaczej wszyscy stracimy".
03:44
Wizards and prophets have been butting their heads together for decades,
78
224261
3428
Czarodzieje i prorocy ścierają się od lat.
03:47
but they both believe that technology is key to a successful future.
79
227713
3683
Obydwie grupy wierzą, że technologia jest kluczem do sukcesu.
03:51
The trouble is, they envision different types of technology
80
231420
3047
Problem w tym, że inaczej ją widzą
03:54
and different types of futures.
81
234491
1778
i mają różne wizje przyszłości.
03:56
Wizards envision a world of glittering, hyperefficient megacities
82
236995
5133
Czarodzieje wyobrażają sobie superwydajne megamiasta
04:02
surrounded by vast tracts of untouched nature,
83
242152
2962
otoczone połaciami nietkniętej natury,
04:05
economies that have transitioned from atoms to bits,
84
245138
2620
ekonomie, które przeszły cyfryzację,
04:07
dematerialized capitalist societies
85
247782
2041
kapitalistyczne społeczeństwa odrzucające materializm
04:09
that no longer depend on exploiting nature.
86
249847
2229
niezależne od zasobów naturalnych.
04:12
Energy, to wizards, comes from compact nuclear plants;
87
252755
2642
Energia pochodzi z elektrowni atomowych,
04:15
food from low-footprint farms with ultraproductive,
88
255421
2842
jedzenie z lokalnych farm o małym wpływie na środowisko,
04:18
genetically modified crops tended by robots;
89
258287
2808
zrobotyzowane, ultra wydajne, genetycznie modyfikowane uprawy,
04:21
water from high-throughput desalination plants,
90
261119
2516
woda z wysoko przepustowych jednostek odsalających,
04:23
which means we no longer exploit rivers and aquifers.
91
263659
3126
bez nadużywania rzek i warstw wodonośnych.
04:27
Wizards envision all 10 billion of us
92
267208
1834
Czarodzieje widzą 10 miliardów ludzi
04:29
packed into ultradense but walkable megacities,
93
269066
2643
w tłocznych megamiastach,
04:31
an urbanized world of maximum human aspiration
94
271733
2674
zurbanizowany świat zmaksymalizowanych dążeń
04:34
and maximum human liberty.
95
274431
1428
i wolności.
04:36
Now, prophets object to every bit of this.
96
276557
3508
Prorocy odrzucają to wszystko.
04:40
You can't dematerialize food and water, they point out.
97
280089
3155
Nie da się scyfryzować jedzenia i wody,
04:43
They say, you can't eat bits,
98
283557
2136
nie nakarmią nas bity.
04:45
and industrial agriculture has already given us massive soil erosion,
99
285717
3524
Rolnictwo intensywne zwiększa erozję gleby,
04:49
huge coastal dead zones and ruined soil microbiomes.
100
289265
2921
niszczy obszary wybrzeża i mikrobiomy glebowe.
04:52
And you wizards, you want more of this?
101
292210
1947
Czarodzieje chcą tego jeszcze więcej?
04:54
And those giant desalination plants?
102
294181
2418
A wielkie jednostki odsalające?
04:56
You know they generate equally giant piles of toxic salt
103
296623
2969
Tworzą równie wielkie góry toksycznej soli,
04:59
that are basically impossible to dispose of.
104
299616
2268
której ciężko się pozbyć.
05:02
And those megacities you like?
105
302424
2184
A megamiasta?
05:04
Can you name me an actually existing megacity
106
304632
3065
Czy znacie chociaż jedno,
05:07
that really exists in the world today, except for possibly Tokyo,
107
307721
3224
które naprawdę istnieje, może poza Tokio,
05:10
that isn't a cesspool of corruption and inequality?
108
310969
3079
i nie jest bagnem korupcji i nierówności?
05:15
Instead, prophets pray for a world of smaller, interconnected communities,
109
315055
6636
Prorocy pragną małych, współzależnych społeczności,
05:21
closer to the earth,
110
321715
2166
bliżej natury,
05:23
a more agrarian world of maximum human connection
111
323905
3017
rolniczego świata maksymalnej współpracy,
05:26
and reduced corporate control.
112
326946
1903
znikomych wpływów korporacji.
05:30
More people live in the countryside in this vision,
113
330142
2731
W tej wizji więcej ludzi mieszka na wsi,
05:32
with power provided by neighborhood-scale solar and wind installations
114
332897
3341
słońce i wiatr dają energię osiedlom,
05:36
that disappear into the background.
115
336262
1809
a instalacji prawie nie widać.
05:38
Prophets don't generate water from giant desalination plants.
116
338698
3706
Prorocy nie czerpią wody z jednostek odsalających.
05:44
They capture it from rainfall,
117
344044
2508
Dostarcza jej deszcz,
05:46
and they reuse and recycle it endlessly.
118
346576
2469
używa się jej wielokrotnie.
05:49
And the food comes from small-scale networks of farms
119
349069
4420
Żywność pochodzi z sieci niewielkich gospodarstw,
05:53
that focus on trees and tubers
120
353513
1906
które uprawiają drzewa i bulwy
05:55
rather than less productive cereals like wheat and rice.
121
355443
3738
zamiast mało wydajnej pszenicy i ryżu.
06:01
Above all, though, prophets envision people changing their habits.
122
361286
3699
Przede wszystkim prorocy widzą zmiany w ludzkich nawykach.
06:05
They don't drive to work, they take their renewable-powered train.
123
365009
3110
Zamiast samochodów - ekologiczne pociągi.
06:08
They don't take 30-minute hot showers every morning.
124
368143
2507
Koniec 30-minutowych pryszniców.
06:10
They eat, you know, like Michael Pollan says,
125
370674
2461
Jak mówi Michael Pollan,
06:13
real food, mostly plants, not too much.
126
373159
3895
wygra prawdziwe jedzenie, głównie rośliny, z umiarem.
06:17
Above all, prophets say submitting to nature's restraints
127
377825
3508
Prorocy wyznają podporządkowanie prawom natury.
06:21
leads to a freer, more democratic, healthier way of life.
128
381357
4848
To prowadzi do swobodnego, demokratycznego, zdrowego życia.
06:26
Now, wizards regard all this as hooey.
129
386967
2490
Czarodzieje uważają to za bzdury.
06:29
They see it as a recipe for narrowness, regression, and global poverty.
130
389481
3468
Mówią, że to przepis na regresję i biedę.
06:34
Prophet-style agriculture, they say, only extends the human footprint
131
394314
3318
Rolnictwo, jakie widzą czarodzieje, zwiększy nasz wpływ na środowisko
06:37
and shunts more people into low-wage agricultural labor.
132
397656
3048
i zmusza do nieopłacalnej pracy na roli.
06:40
Those neighborhood-run solar facilities,
133
400728
1931
Lokalne instalacje słoneczne
06:42
they sound great,
134
402683
1764
brzmią świetnie,
06:44
but they depend on a technology that doesn't exist yet.
135
404471
2705
ale ta technologia jeszcze nie istnieje.
06:47
They're a fantasy.
136
407200
1354
To fantazje.
06:49
And recycling water? It's a brake on growth and development.
137
409012
2826
Recykling wody? To hamowanie wzrostu i postępu.
06:51
Above all, though, wizards object to the prophets' emphasis
138
411862
3483
Przede wszystkim czarodzieje odrzucają
06:55
on wide-scale social engineering,
139
415369
2038
inżynierię społeczną na szeroką skalę,
06:57
which they see as deeply anti-democratic.
140
417431
2438
którą uważają za niedemokratyczną.
07:01
If the history of the last two centuries was one of unbridled growth,
141
421105
3904
Ostatnie wieki cechował niepohamowany wzrost,
07:05
the history of the coming century may well be the choice we make
142
425033
3185
ale teraz będzie trzeba wybrać jedną ze ścieżek.
07:08
as a species between these two paths.
143
428242
2215
07:11
These are the arguments that will be resolved, in one way or another,
144
431021
3897
Rozwiązanie tych problemów spadnie na nasze dzieci,
07:14
by our children's generation,
145
434942
1464
07:16
the generation that will come into the world of 10 billion.
146
436430
2816
pokolenie świata 10 miliardów ludzi.
07:19
Now, but wait, by this point, biologists should be rolling their eyes
147
439270
3262
W tym momencie biolodzy wywracają oczami tak głośno,
07:22
so loud you can barely hear me speak.
148
442556
1886
że ledwo mnie słychać.
07:24
They should be saying, all of this, wizards, prophets,
149
444466
3697
Mówią, że to wszystko, czarodzieje, prorocy - to mrzonki.
07:28
it's a pipe dream.
150
448187
1352
07:29
It doesn't matter which illusory path you think you're taking.
151
449563
4168
Nieważne, którą ścieżkę sobie wyobrazisz.
07:34
Outbreaks in nature don't end well.
152
454736
2436
Eksplozje nie kończą się dobrze.
07:37
I mean, you think the protozoa see the edge of the petri dish approaching
153
457196
3476
Myślicie, że na widok krawędzi pierwotniaki mówią:
07:40
and say, "Hey guys, time to change society"?
154
460696
2095
"Hej, chłopaki, czas coś zmienić"?
07:42
No. They just let her rip.
155
462815
2158
Nie. Robią swoje.
07:44
That's what life does, and we're part of life.
156
464997
2531
Takie jest życie, a my jego częścią.
07:47
We'll do the same thing. Deal with it.
157
467552
2119
Też tak zrobimy.
07:50
Well, if you're a follower of Darwin, you have to take this into consideration.
158
470242
5647
Zwolennicy teorii Darwina muszą to wziąć pod uwagę.
07:56
I mean, the basic counterargument boils down to: "We're special."
159
476500
3723
Podstawowy kontrargument brzmi: "Jesteśmy wyjątkowi".
08:00
How lame is that?
160
480762
1259
Brzmi kiepsko.
08:02
(Laughter)
161
482045
1491
(Śmiech)
08:03
I mean, we can accumulate and share knowledge
162
483560
2120
Mamy wiedzę. Możemy się nią dzielić, używać jak drogowskazu.
08:05
and use it to guide our future.
163
485704
1824
08:07
Well, are we actually doing this?
164
487552
1724
Robimy to?
08:09
Is there any evidence that we're actually using our accumulated, shared knowledge
165
489300
4777
Czy używamy wiedzy, by zapewnić sobie długotrwały dobrobyt?
08:15
to guarantee our long-term prosperity?
166
495514
2008
08:18
It's pretty easy to say no.
167
498093
1667
Wyraźnie widać, że nie.
08:20
If you're a wizard,
168
500398
907
Czarodzieje wierzą, że wydajne modyfikowane uprawy
08:21
and you believe that hyperproductive, genetically engineered crops
169
501321
3438
08:24
are key to feeding everyone in tomorrow's world,
170
504783
2363
to klucz do zaspokojenia głodu,
08:27
you have to worry that 20 years
171
507170
2785
ale martwią się, że przez 20 lat
08:29
of scientists demonstrating that they are safe to consume
172
509979
2722
dowody naukowe nie zdołały przekonać konsumentów.
08:32
has failed to convince the public to embrace this technology.
173
512725
2906
08:35
If you're a prophet
174
515655
1314
Prorocy wierzą,
08:36
and you believe that key to solving today's growing shortage of fresh water
175
516993
4477
że kluczem do powstrzymania niedoboru wody jest oszczędzanie.
08:41
is to stop wasting it,
176
521494
1951
08:43
you have to worry that cities around the world,
177
523469
2897
Martwią się, że bogate i biedne miasta
08:46
in rich places as well as poor,
178
526390
1800
08:48
routinely lose a quarter or more of their water
179
528214
2587
zwykle tracą jedną czwartą wody przez dziurawe i zanieczyszczone rury.
08:50
to leaky and contaminated pipes.
180
530825
2135
08:53
I mean, Cape Town, just a little while ago, almost ran out of water.
181
533515
3529
Niedawno w Cape Town prawie zabrało wody.
08:57
Cape Town loses a third of its water to leaky pipes.
182
537068
2567
Wycieka im 1/3 wody.
08:59
This problem has been getting worse for decades,
183
539659
2317
Ten problem rośnie i nic się z tym nie robi.
09:02
and remarkably little has been done about it.
184
542000
2595
09:04
If you're a wizard, and you think that clean, abundant,
185
544619
3249
Czarodzieje myślą, że liczne elektrownie jądrowe to rozwiązanie.
09:07
carbon-free nuclear power is key to fighting climate change,
186
547892
2869
09:10
then you have to worry
187
550785
1241
Martwią się, że ludzie nie chcą ich budować.
09:12
that the public willingness to build nukes is going down.
188
552050
2770
09:15
If you're a prophet, and you think that the solution to the same problem
189
555455
3436
Prorocy, którzy wierzą, że rozwiązanie problemu
09:18
is these neighborhood-run solar facilities shuttling power back and forth,
190
558915
3578
leży w osiedlowych panelach solarnych,
09:22
you have to worry that no nation anywhere in the world
191
562517
2754
martwią się, że żaden naród
09:25
has devoted anything like the resources necessary to develop this technology
192
565295
3969
nie poczynił kroków, by rozwinąć tę technologię
09:29
and deploy it in the time that we need it.
193
569288
2503
i wdrożyć ją na czas.
09:31
And if you're on either side, wizard or prophet,
194
571815
2338
Zarówno czarodzieje jak i prorocy
09:34
you have to worry that, despite the massive alarm about climate change,
195
574177
4548
boją się, że mimo wrzawy wokół zmian klimatu,
09:38
the amount of energy generated every year from fossil fuels has gone up
196
578749
3953
ilość energii pozyskiwanej z paliw kopalnych wzrosła
09:42
by about 30 percent since the beginning of this century.
197
582726
3331
o 30 procent w tym wieku.
09:46
So, still think we're different than the protozoa?
198
586443
3317
I co, nadal różnimy się od pierwotniaków?
09:50
Still think we're special?
199
590498
2270
Nadal jesteśmy wyjątkowi?
09:54
Actually, it's even worse than that.
200
594392
2563
Właściwie jesteśmy gorsi.
09:56
(Laughter)
201
596979
2588
(Śmiech)
09:59
We're not in the streets.
202
599591
1251
Nie wyszliśmy na ulice.
10:00
No seriously, if there's a difference between us and the protozoa,
203
600866
3175
Jedyne co nas różni od pierwotniaków,
10:04
a difference that matters,
204
604065
1542
w istotny sposób,
10:05
it's not just our art and science and technology and so forth --
205
605631
3077
to nie sztuka, nauka, technologia,
10:08
it's that we can yell and scream, we can go out into the streets,
206
608732
3231
ale fakt, że możemy krzyczeć i protestować
10:11
and, over time, change the way society works,
207
611987
2118
i z biegiem czasu zmienić sposób myślenia,
10:14
but we're not doing it.
208
614129
1254
ale tego nie robimy.
10:15
Wizards have been arguing literally for decades
209
615407
2424
Czarodzieje od dziesiątek lat dowodzą,
10:17
that nuclear power is key to resolving climate change.
210
617855
4976
że energia atomowa jest kluczem do rozwiązania zmian klimatu,
10:24
But the first pro-nuke march in history occurred less than two years ago,
211
624174
4229
ale pierwszy marsz pronuklearny był niecałe 2 lata temu
10:28
and it was dwarfed by the anti-nuke marches of the past.
212
628427
3262
i do pięt nie dorastał dawnym marszom anty-nuklearnym.
10:31
Prophets have been arguing, again literally for decades,
213
631713
3126
Prorocy od dziesiątek lat twierdzą,
10:34
that conservation is key to keeping freshwater supplies
214
634863
3763
że konserwacja jest kluczem do utrzymania zasobów wody
10:38
without destroying the ecosystems that generate those freshwater supplies.
215
638650
3835
bez niszczenia ekosystemów, które jej dostarczają.
10:42
But in the history of humankind, there has never been a street
216
642509
2911
W historii ludzkości nie było protestu
10:45
full of angry protesters waving signs about leaky pipes.
217
645444
2917
przeciwko cieknącym rurom.
10:48
In fact, most of the political activity in this sphere
218
648985
3598
Polityka w tej sferze opiera się na walkach proroków z czarodziejami,
10:52
has been wizards and prophets fighting each other, protesting each other
219
652607
3491
10:56
rather than recognizing that they are, fundamentally, on the same side.
220
656122
3738
zamiast na akceptacji faktu, że są po jednej stronie.
10:59
After all, these people are concerned about the same thing:
221
659884
3407
Dręczy ich to samo.
11:03
How are we going to make our way in the world of 10 billion?
222
663315
3597
Jak sobie poradzimy, kiedy będzie nas 10 miliardów?
11:06
The first step towards generating that necessary social movement,
223
666936
3134
Pierwszy krok ku stworzeniu potrzebnego ruchu społecznego,
11:10
creating that critical mass and getting that yelling and screaming going
224
670094
3444
który zacznie krzyczeć i protestować, jest oczywisty.
11:13
seems obvious: wizards and prophets join together.
225
673562
2361
Czarodzieje i prorocy powinni połączyć siły.
11:15
But how are you going to do this, given the decades of hostility?
226
675947
3150
Tylko jak, biorąc pod uwagę całe wieki antagonizmu?
11:19
One way might be this:
227
679121
1174
Może tak:
11:20
Each side agrees to accept the fundamental premises of the other.
228
680319
4349
każda ze stron zaakceptuje podstawowe założenia drugiej.
11:25
Accept that nuclear power is safe and carbon-free,
229
685837
3397
Przyjmiemy, że energia atomowa jest bezpieczna i czysta,
11:29
and that uranium mines can be hideously dirty
230
689258
2547
a kopalnie uranu obrzydliwie brudne;
11:31
and that putting large volumes of toxic waste on rickety trains
231
691829
4325
przewożenie odpadów toksycznych rozklekotanymi pociągami
11:36
and shuttling them around the countryside is a terrible idea.
232
696178
3007
przez tereny wiejskie to zły pomysł.
11:40
To me, this leads rather quickly to a vision of small,
233
700122
3533
Uważam, że zmiany poprowadzą nas ku małym,
11:43
neighborhood scale, temporary nukes,
234
703679
2668
tymczasowym elektrowniom jądrowym,
11:46
nuclear power as a bridge technology while we develop and deploy renewables.
235
706371
3620
dopóki nie nauczymy się wykorzystywać surowców naturalnych,
11:50
Or accept that genetically modified crops are safe
236
710015
3701
albo zaakceptujemy, że modyfikowane uprawy są bezpieczne,
11:53
and that industrial agriculture has caused huge environmental problems.
237
713740
3691
a rolnictwo przemysłowe szkodzi środowisku.
11:57
To me, this leads rather quickly to a vision of plant scientists
238
717455
4250
Rodzi się wizja naukowców-roślinoznawców
12:01
devoting much more of their attention to tree and tuber crops,
239
721729
3147
skupionych na drzewach i bulwach,
12:04
which can be much more productive than cereals,
240
724900
3008
co jest bardziej wydajne niż uprawa zbóż,
12:07
use much less water than cereals, and cause much less erosion than cereals.
241
727932
3761
zmniejszy pobór wody oraz erozję.
12:11
These are just ideas from a random journalist.
242
731717
2187
To pomysły zwykłego dziennikarza.
12:13
I'm sure there's a hundred better ones right here in this room.
243
733928
3054
Pewnie jest tu sto lepszych.
12:17
The main point is,
244
737006
1151
Chodzi o to,
12:18
wizards and prophets working together have many paths to success.
245
738181
3999
że współpraca czarodziei i proroków prowadzi do sukcesu.
12:22
And success would mean much more than mere survival,
246
742204
2672
Sukces oznacza więcej niż przetrwanie.
12:24
important though that is.
247
744900
1251
12:26
I mean, if humankind somehow survives its own outbreak,
248
746175
2985
Jeśli ludzkość przetrwa własną eksplozję,
12:29
if we get food to everybody, get water to everybody,
249
749184
2442
jeśli uda się zapewnić wszystkim jedzenie, wodę,
12:31
get power to everybody,
250
751650
1157
energię,
12:32
if we avoid the worst effects of climate change,
251
752831
4097
zapobiec drastycznym zmianom klimatu,
12:36
if we somehow safeguard the biome,
252
756952
2059
zachowamy biom,
12:39
it would be amazing.
253
759035
1230
to będzie niesamowite.
12:41
It would say, I think,
254
761405
1781
Będzie dowodem,
12:43
even to a hardened cynic like me,
255
763210
2159
nawet dla zatwardziałego cynika jak ja,
12:45
maybe we really are special.
256
765393
1451
że jednak jesteśmy wyjątkowi.
12:47
Thank you.
257
767615
1151
Dziękuję.
12:48
(Applause)
258
768790
7000
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7