What should electric cars sound like? | Renzo Vitale

Çeviri: mehmet can YILDIRIM Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

Let's start with silence.

Sessizlikle başlayalım.

Silence is one of the most precious conditions for humans,

Sessizlik, insanların sahip olduğu en değerli şeylerden biridir.

because it allows us to feel the depth of our presence.

Çünkü varlığımızın derinliğini hissetmemize olanak sağlar.

This is one of the reasons why the advent of electric cars

Elektrikli araçların ilerleyişinin

has generated lots of enthusiasm among people.

yoğun bir heyecan yaratmasının bir sebebi de budur.

For the first time, we could associate the concept of cars

Tarihte ilk defa, araba konseptini

with the experience of silence.

sessizlikle bağdaştırabiliriz.

Cars can finally be quiet:

Arabalar nihayet sessiz olabilir,

peace in the streets,

sokaklarda huzur,

a silent revolution in the cities.

şehirlerde sessizlik devrimi.

(Hum)

(Elektrik motoru sesi)

But silence can also be a problem.

Ama sessizlik aynı zamanda bir sorun olabilir.

The absence of sound, in fact, when it comes to cars,

Konu arabalar olunca sesin yokluğu

it can be quite dangerous.

aslında çok tehlikeli olabilir.

Think of blind people,

Görme engelli kişilerin

who can't see a car which is approaching.

arabaların geldiğini göremediklerini düşünün.

And now, if it's electric, they can't even hear it.

Şimdi ise elektrikli arabaların sesini bile duyamayacaklar.

Or think of every one of us as we are walking around the city,

Ya da şehir içinde yürürken düşüncelere daldığımızı

we are absorbed in our thoughts, and we detach from the surroundings.

ve çevremizde olup bitenleri fark etmediğimizi düşünün.

In these situations, sound can become our precious companion.

Bu gibi durumlarda ses, bizim için değerli bir rehber.

Sound is one of the most wonderful gifts of our universe.

Ses, evrenin en muhteşem armağanlarından biri.

Sound is emotion

Ses bir duygu

and sound is sublime,

ve olağanüstü.

and when it comes to cars, sound is also information.

Arabalar söz konusu olunca ses aynı zamanda bilgi verici.

In order to protect pedestrians

Yayaları korumak

and to give acoustic feedback to the drivers,

ve sürücülere sesli bir geri bildirim vermek için

governments around the world have introduced several regulations

dünya devletleri elektrikli araçlara

which prescribe the presence of a sound for electric vehicles.

ses verecek bazı yasalar koydular.

In particular, they require minimum sound levels

Özellikle saatte 30 km hıza kadar

at specific frequency bands

bazı frekans bantlarında

up to the speed of 30 kilometers per hour.

en düşük ses seviyesine ihtiyaç duyuyorlar.

Besides this speed,

Bu hızın üstünde,

the natural noise of the car is considered as sufficient.

aracın doğal sesi yeterli olarak görülüyor.

These regulations have generated different reactions

Bu yasalar, sesten yana olanlar

among those who favor sounds and those who fear the presence

ve şehirde çok gürültü olacağını düşünenler arasında

of too much noise in the city.

çeşitli tepkiler doğurdu.

However, I don't see it as the noise of the car.

Ancak bunu araba gürültüsü olarak görmüyorum.

I rather see it as the voice of the car.

Daha ziyade arabanın dile gelmesi olarak görüyorum.

And this is one of my biggest challenges, and privileges, at the same time.

Bu, hayatımdaki en büyük zorluk ve aynı zamanda en büyük ayrıcalık.

I design the voice of electric cars.

Elektrikli arabaların sesini tasarlıyorum.

We all know how a combustion engine sounds like,

İçten yanmalı motorların sesini hepimiz biliyoruz

and we do actually also know how an electric engine sounds like.

ve aslında elektrik motorunun da nasıl ses çıkardığını biliyoruz.

Think of the electric tramway.

Elektrikli bir tramvay düşünün.

As soon as it moves,

Harekete başladığı anda

it creates this ascending high-frequency pitch sound,

ıslık sesi dediğimiz

which we called "whistling" sound.

tırmanan, ince bir ses çıkarır.

However, if we would just amplify this sound,

Ancak bu sesi güçlendirseydik

we would still not be able to fulfill the legal requirements.

yine de yasal gereklilikleri yerine getirmezdik.

That's also why we need to compose new sound.

Yeni bir ses yaratmamızın sebeplerinden biri de bu.

So how do we go after it?

Peki nasıl yaratırız?

In many cities, the traffic is already very chaotic,

Birçok şehirde trafik zaten karmakarışık

and we don't need more chaos.

ve biz daha fazla karışıklık istemiyoruz.

But the streets of the 21st century are a great case study

Aykırılıklar ve düzensizliklerle kaynayan 21. yüzyıl sokakları

teeming with transience, cross purposes and disarray.

harika bir çalışma sahası.

Bu saha, kargaşayı nasıl azaltacağımıza dair

And this landscape offers a great opportunity

for developing new solutions on how to reduce this chaos.

yeni çözümler getirmek için harika bir fırsat.

I have conceived a new approach that tries to reduce the chaos

Uyum getirerek kargaşayı azaltmayı deneyen

yeni bir yaklaşım tasarladım.

by introducing harmony.

Since many people don't know how an electric car could sound like,

Birçok insan elektrikli arabanın nasıl ses çıkardığını bilmediğinden

I have to define, first of all, a new sound world,

ilk önce yeni bir ses dünyası tanımlamalıyım.

something that doesn't belong to our previous experience

Geçmiş deneyimlerimize ait olmayan

but creates a reference for the future.

ancak gelecek için bir referans yaratacak bir ses dünyası.

Together with a small team, we create lots of sonic textures

Küçük bir takımla beraber duygu aktaran

that are able to transmit emotion.

birçok ses dokusu tasarladık.

Just like a painter with colors,

Aynı bir ressamın renklerle yaptığı gibi

we are able to connect feelings and frequencies

duygular ve frekansları birbirlerine bağlayabiliriz.

so that whenever one is approaching a car,

Bu sayede birisi bir arabaya yaklaşırken

we can feel an emotion

bir hissiyat oluşturabilir.

which, besides fulfilling the legal requirements,

Bu durum, yasal gereklilikleri yerine getirmenin dışında

speaks also about the character and the identity of the car.

arabanın karakteri ve kimliği hakkında da bilgi verir.

I call this paradigm "sound genetics."

Ben bu paradigmaya "ses genetiği" diyorum.

With sound genetics, I define, first of all, an aesthetic space of sound,

Ses genetiği ile öncelikle estetik bir ses alanı tanımlıyorum

and at the same time, I search for new, innovative methods

ve aynı zamanda daha önceden bilmediğimiz, soyut dünyaları

for generating soundscapes that we don't know,

zihnimizde canlandırabilecek, onları algılanabilir

soundscapes that allow us to envision abstract worlds,

ve duyulabilir kılacak yeni ses düzenleri için

to make them tangible and audible.

yenilikçi yöntemler arıyorum.

Sound genetics is based on three steps.

Ses genetiği üç madde üzerine kuruludur.

The first one is the definition of a sonic organism,

Birincisi ses organizmasının tanımı.

the second one is a description of sonic variations,

İkincisi ses çeşitlerinin betimlenmesi.

and the third one is the composition of sound genes.

Üçüncüsü ise ses genlerinin derlenmesi.

The description of a sonic organism is based on a cluster of properties

Ses yapısının tasviri, birtakım özelliklere dayanır.

that every sound that I compose should have.

Yarattığım her ses bu özellikleri içermelidir.

[Sound is moving.]

[Ses hareket ediyor.]

I transfer to a small sound entity, such as the sound of a car,

Bu özellikleri araba sesi gibi küçük bir ses varlığına aktarırım.

the power of the motion of music,

Böylece müziğin devinim gücü

so that sound can move so.

sesi harekete geçirebilir.

[Sound is acting.]

[Ses rol yapıyor.]

And just like a dancer on a stage,

Aynı sahnedeki bir dansçı gibi

sound will project trajectories of sound in the air.

ses, havada ses yörüngeleri oluşturacaktır.

[Sound is memory.]

[Ses anıdır.]

And it's not just about the sound of a car.

Bu sadece arabanın sesiyle ilgili değil.

It's the memory of my father coming back home.

Bu babamın eve dönüşünün anısı.

[Sound is hypnotizing.]

[Ses büyüleyicidir.]

And sound has the power to create an unexpected sense of wonder,

Ses, beklenmeyen

muhteşem bir uyandırma gücüne sahip.

which hypnotizes.

And ultimately,

En nihayetinde,

[Sound is superhuman.]

[Ses insanüstüdür.]

sound goes beyond the human condition,

ses insan durumunun ötesine geçer

because it allows us to transcend.

çünkü bu sınırı geçmemize olanak tanır.

As a second step, we define the sonic variations.

İkinci adım olarak ses çeşitlerini tanımlarız.

[Identity prism]

[Kimlik prizması]

Just like humans, where different bodies generate different voices,

Aynı farklı insanların farklı sesler çıkarması gibi

also different car shapes have a different acoustic behavior

farklı araba şekilleri, geometrisi ve malzemesine bağlı olarak

which depends on the geometry and the materials.

çeşitli akustik davranışlara sahiptir.

So we have to know, first of all, how this car propagates the sound outside

Öncelikle akustik ölçümler yardımıyla arabanın

dışarıya sesi nasıl yaydığını bilmeliyiz.

by means of acoustic measurements.

And just like a single voice is able to produce different tones and timbres,

Böylelikle tek bir ses nasıl değişik tonlar ve ses renklerini üretebiliyorsa

at the same time, we produce different sonic variations

aynı zamanda biz de tanımladığım sekiz kelimelik alan içinde

within a space of eight words that I defined.

çeşitli sonik varyasyonlar üretebiliriz.

And some of them are, to me, really important,

Bunlardan vizyonerlik, zarafet,

such as the concept of "visionary,"

hareketlilik, kapsayıcılık konseptleri

of "elegance," of "dynamic," of "embracing."

benim için çok önemli.

And once we have defined these two aspects,

Bu iki unsuru tanımladıktan sonra

we have what I call the identity prism,

arabanın ses kimliği gibi olan

which is something like the sonic identity card of a car.

kimlik prizması dediğim şeyi elde ederiz.

And as a third step, we enter the world of the sound design,

Üçüncü adım olarak, ses genlerinin düzenlendiği

where the sound genes are composed

ve yeni bir modelin doğduğu

and a new archetype is conceived.

ses tasarımı dünyasına gireriz.

Now let me show you another example

Şimdi size bir ses alanını

nasıl bir melodiye çevirdiğimin örneğini göstermeme izin verin.

of how I transform a sound field into a melody.

Think that I am a violin player on stage.

Sahnedeki bir kemancı olduğumu hayal edin.

If I would start to play the violin,

Eğer kemanı çalmaya başlarsam

I would generate a sound field which would propagate in this hall,

bu salonu dolduracak bir ses alanı üretirim

and at some point, the sound field would hit the side walls

ve önünde sonunda bu ses alanı yan duvarlara çarpar

and would be scattered all over the place.

ve tüm mekâna dağılmış olur.

And this is how it looked like.

Kemanın oluşturduğu ses alanı böyle görünürdü.

Some time ago, I captured several ways of sound to hit side walls.

Bir süre önce sesin yan duvarlara çarpmasının birkaç yolunu keşfettim.

And last year, I was asked by the Bavarian Radio Symphony Orchestra

Geçen sene Bavarian Radio Symphony Orchestra'dan

to compose ringtones that they were going to play.

çalacakları parçaları düzenlemem istendi.

So one of them, I had the idea to start from this sound field.

Bu işe ses alanından başlamak aklıma geldi.

I took a section,

Bir bölümü aldım

I superimposed the section over the distribution

ve bu bölümü, sahnedeki müzisyenlerin dağılımı ile

of the musicians onstage,

üst üste yerleştirdim.

and then I followed the blooming of the sound field

Daha sonra hızla büyüyen ses alanını

üç değişkene göre takip ettim:

by means of three parameters:

time, intensity and frequency.

zaman, şiddet ve frekans.

Then I wrote down all the gradients for each instrument,

Sonrasında her enstrüman için bu gradyanı oluşturdum.

and as you can see, for instance,

Gördüğünüz gibi parça,

the piece will start with the string section playing very softly,

yaylıların hafifçe çalmasıyla başlayacak, ondan sonra nefesliler

and then it's going to have a crescendo as the brasses, the woods will jump in,

ve tahta enstrümanların girmesiyle bir kreşendo ile devam edecek

and the melody will end with a harp and a piano

ve melodi en yüksek aralıkta çalan

playing on the highest range.

bir arp ve piyano ile bitecek.

Let's listen how it sounded like.

Hadi nasıl olduğunu dinleyelim.

(Ethereal music)

(Uhrevi müzik)

(Music ends)

(Müzik biter.)

So this is the sound of my alarm clock, actually, in the morning.

Aslında bu benim sabah alarmım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And now let's go back to electric cars.

Şimdi elektrikli arabalara geri dönelim.

And let's listen to the first example that I showed you.

Hadi size ilk gösterdiğim örneği dinleyelim.

(Uğultu)

(Hum)

And now I would like to show you how a potential sound,

Şimdi size elektrikli arabalar için ses genetiklerine dayalı

based on the sound genetics for electric cars, could sound like.

potansiyel bir sesin nasıl olduğunu göstermek isterim.

(Ethereal music)

(Uhrevi müzik)

(Pitch rises with acceleration)

(Hızlanmayla birlikte ses yükseliyor.)

Cars are a metaphor of time, distance and journey,

Arabalar zamanın, yolun ve yolculuğun,

of setting out and returning,

yola çıkmanın ve dönmenin,

of anticipation and adventure,

beklenti ve maceranın

but, at the same time, of intelligence and complexity,

ama aynı zamanda zekâ ve karmaşanın,

of human intuition and accomplishment.

önsezi ve başarının metaforudur

And the sound has to glorify all that.

ve ses bunların hepsini yüceltmek zorundadır.

I see cars both as living creatures

Arabaları hem canlı varlıklar

and as highly complex performative art installations.

hem de çok karmaşık sanat eserleri olarak görüyorum.

The sounds that we envision through sound genetics

Ses genetikleri yoluyla

kafamızda canlandırdığımız sesler,

allow us not only to celebrate this complexity

sadece bu karmaşıklığı yüceltmeye değil,

but also to make the world a more elegant and safe space.

aynı zamanda bu dünyayı daha zarif ve güvenli yapmamıza olanak sağlar.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)