3 thoughtful ways to conserve water | Lana Mazahreh

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

In March 2017,

Mart 2017'de,

the mayor of Cape Town officially declared Cape Town a local disaster,

Cape Town belediye başkanı kenti resmen felaket bölgesi ilan etti,

as it had less than four months left of usable water.

çünkü kentte ancak 4 ay yetecek kadar kullanılabilir su vardı.

Residents were restricted to 100 liters of water per person, per day.

Şehrin sakinleri günde yalnızca kişi başına 100 litre suyla sınırlandı.

But what does that really mean?

Peki bu ne demek?

With 100 liters of water per day,

Günde yalnızca 100 litre suyla

you can take a five-minute shower,

beş dakikalık duş alabilirsiniz,

wash your face twice

yüzünüzü iki kez yıkayabilir

and probably flush the toilet about five times.

ve muhtemelen sifonu beş kez çekebilirsiniz.

You still didn't brush your teeth,

Hâlâ dişlerinizi fırçalamadınız,

you didn't do laundry,

çamaşır yıkamadınız,

and you definitely didn't water your plants.

çiçeklerinizi sulayamadınız.

You, unfortunately, didn't wash your hands after those five toilet flushes.

Ne yazık ki sifonu çektikten sonra ellerinizi de yıkayamadınız.

And you didn't even take a sip of water.

Su bile içemediniz.

The mayor described this as that it means

Belediye başkanı bu durumu

a new relationship with water.

su ile yeni bir ilişki olarak yorumladı.

Today, seven months later,

Bugün, yedi ay sonrasında,

I can share two things about my second home with you.

ikinci evim ile ilgili sizinle iki şey paylaşabilirim.

First: Cape Town hasn't run out of water just yet.

Birincisi, Cape Town'da henüz su tükenmedi.

But as of September 3rd,

Ancak 3 Eylül itibariyle,

the hundred-liter limit dropped to 87 liters.

100 litrelik sınır 87 litreye düştü.

The mayor defined the city's new normal as one of permanent drought.

Belediye başkanı bu yeni normal durumu kalıcı bir kuraklık olarak tanımladı.

Second:

İkincisi ise,

what's happening in Cape Town is pretty much coming to many other cities

bugün Cape Town'da olanlar pek çok diğer şehir ve dünya ülkelerinin

and countries in the world.

başına gelecek.

According to the Food and Agriculture Organization of the United Nations,

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu'na göre,

excluding countries that we don't have data for,

hakkında veri sahibi olmadığımız ülkeler hariç,

less than five percent of the world's population

dünya nüfusunun %5'inden daha azı

is living in a country that has more water today than it did 20 years ago.

20 yıl önce sahip olduğundan daha fazla suya sahip bir ülkede yaşıyor.

Everyone else is living in a country that has less water today.

Diğer herkes daha az suya sahip ülkelerde yaşıyor.

And nearly one out of three are living in a country

Yaklaşık her üç kişiden biri su kriziyle karşı karşıya

that is facing a water crisis.

bir ülkede yaşıyor.

I grew up in Jordan,

Ben Ürdün'de büyüdüm,

a water-poor country that has experienced absolute water scarcity since 1973.

1973'ten beri tam bir su kıtlığı çekmiş su fakiri bir ülke.

And still, in 2017,

Hâlâ 2017 yılında,

only 10 countries in the world have less water than Jordan.

dünyada 10 ülke Ürdün'den daha az suya sahip.

So dealing with a lack of water is quite ingrained in my soul.

Bu yüzden su yokluğuyla ilgilenmek içime işlemiş.

As soon as I was old enough to learn how to write my name,

Adımı yazmayı öğrenecek yaşa geldiğim an,

I also learned that I need to conserve water.

suyu korumam gerektiğini de öğrendim.

My parents would constantly remind my siblings and I to close the tap

Anne ve babamız sürekli bana ve kardeşime dişlerimizi fırçalarken

when we brushed our teeth.

musluğu kapamamızı söylerdi.

We used to fill balloons with flour instead of water when we played.

Oyun oynarken balonları suyla değil, unla doldururduk.

It's just as much fun, though.

Aynı şekilde eğlenceli ama.

(Laughter)

(Kahkaha)

And a few years ago,

Birkaç yıl önce de

when my friends and I were dared to do the Ice Bucket Challenge,

arkadaşlarımla Bir Kova Buz kampanyasını denemeye kalktığımızda

we did that with sand.

bunu kumla yaptık.

(Laughter)

(Kahkaha)

And you might think that, you know, that's easy,

Bunun kolay olduğunu düşünebilirsiniz,

sand is not ice cold.

kum nasıl olsa buz değil.

I promise you, sand goes everywhere,

Emin olun, kum her tarafa ulaşıyor

and it took ages to get rid of it.

ve temizlenmek çok uzun sürüyor.

But what perhaps I didn't realize

Ancak muhtemelen fark etmediğim şey,

as I played with flour balloons as a child,

çocukken içi un dolu balonlarla oynarken

and as I poured sand on my head as an adult,

ve yetişkin hâlimde kafamdan aşağı kum dökerken

is that some of the techniques that seem second nature to me

benim ve kurak ülkelerde yaşayan insanlar için

and to others who live in dry countries

alışkanlık hâline gelmiş bu teknikler

might help us all address what is fast becoming a global crisis.

küresel bir kriz olma yolunda ilerleyen bir sorunda bize yardım edebilir.

I wish to share three lessons today,

Bugün üç ders paylaşmak istiyorum,

three lessons from water-poor countries

su fakiri ülkelerden ve su krizine rağmen

and how they survived and even thrived despite their water crisis.

hayatta kalmış, hatta başarılı olmuş insanlardan çıkarılacak üç ders.

Lesson one:

Birinci ders:

tell people how much water they really have.

İnsanlara gerçekten ne kadar suya sahip olduklarını söyleyin.

In order to solve a problem,

Bir sorunu çözmek için,

we need to acknowledge that we have one.

önce sorunun varlığını kabullenmemiz gerek.

And when it comes to water,

Konu su olunca,

people can easily turn a blind eye,

insanlar durumu kolayca görmezden gelebiliyor,

pretending that since water is coming out of the tap now,

şu an musluktan su aktığı için

everything will be fine forever.

her şey yolunda gidecekmiş gibi.

But some smart, drought-affected countries

Bazı bilge, kuraklık çekmiş ülkeler

have adopted simple, innovative measures

basit yeni önlemler alarak

to make sure their citizens, their communities and their companies

vatandaşlarının, toplumlarının ve şirketlerinin

know just how dry their countries are.

kuraklığın boyutunu anlamalarını sağladı.

When I was in Cape Town earlier this year,

Bu yılın başında Cape Town'dayken

I saw this electronic billboard on the freeway,

karayolunda ışıklı reklam panosu ilgimi çekti,

indicating how much water the city had left.

şehirde ne kadar su kaldığını gösteriyordu.

This is an idea they may well have borrowed from Australia

Bu fikir, Avustralya 1997 ve 2009 yılları arasında

when it faced one of the worst droughts of the country's history

tarihinin en kötü kuraklığı yaşarken

from 1997 to 2009.

onlardan alınmış bir fikir.

Water levels in Melbourne dropped to a very low capacity

Melbourne'deki su düzeyleri

of almost 26 percent.

neredeyse %26'ya düştü.

But the city didn't yell at people.

Ancak şehir insanlara bağırmadı.

It didn't plead with them not to use water.

Su kullanmamaları için onlarla anlaşmaya çalışmadı.

They used electronic billboards to flash available levels of water

Şehrin her yerinde vatandaşlara elektronik reklam panoları aracılığıyla

to all citizens across the city.

ne kadar suları kaldığı gösterildi.

They were honestly telling people how much water they really have,

Dürüstçe insanlara ne kadar su olduğunu söylüyorlardı

and letting them take responsibility for themselves.

ve böylece sorumluluk almaları sağlanıyordu.

By the end of the drought, this created such a sense of urgency

Kuraklığın sonuna gelindiğinde, bu durum topluluk kavramının yanısıra

as well as a sense of community.

acil durum kavramını da pekiştirdi.

Nearly one out of three citizens in Melbourne had invested

Melbourne'de yaklaşık her üç kişiden biri

in installing rainwater holding tanks for their own households.

kendi evleri için yağmur suyu toplayan depolar satın aldı.

Actions that citizens took didn't stop at installing those tanks.

Vatandaşların yaptıkları su depoları kurmakla sınırlı kalmadı.

With help from the city,

Şehrin de yardımıyla,

they were able to do something even more impactful.

çok daha etkili bir şey yapmayı başardılar.

Taking me to lesson two:

Bu da bizi ikinci derse götürüyor:

empower people to save water.

İnsanların suyu korumalarını mümkün kılın.

Melbourne wanted people to spend less water in their homes.

Melbourne insanlardan evlerinde daha az su harcamalarını istedi.

And one way to do that is to spend less time in the shower.

Bunu yapmanın bir yolu duşta daha az zaman geçirmek.

However, interviews revealed that some people, women in particular,

Ancak araştırmalar gösterdi ki bazı insanlar, özellikle kadınlar

weren't keen on saving water that way.

bu şekilde su korumaya yatkın değildi.

Some of them honestly said,

Bazıları dürüstçe şöyle söyledi:

"The shower is not just to clean up.

''Duş yalnızca temizlenmek için değil.

It's my sanctuary.

O benim sığınağım.

It's a space I go to relax, not just clean up."

Sadece temizlenmek için rahatlamak için de gittiğim yer.''

So the city started offering water-efficient showerheads for free.

Sonra şehir ücretsiz su tasarruflu duş başlıkları dağıttı.

And then, now some people complained that the showerheads looked ugly

Sonra insanlar duş başlıklarının çirkin olduğundan

or didn't suit their bathrooms.

ve banyolarına uymadığından yakındı.

So what I like to call "The Showerhead Team"

''Duş başlığı takımı'' dediğim bir grup

developed a small water-flow regulator

mevcut duş başlıklarının içine yerleştirilebilen

that can be fitted into existing showerheads.

su akışını etkileyen küçük bir regülatör geliştirdi.

And although showerhead beauty doesn't matter much to me,

Duş başlığının görünümü benim için önemli olmasa da

I loved how the team didn't give up

ekibin yılmadan

and instead came up with a simple, unique solution

insanların suyu korumaları için

to empower people to save water.

basit, eşsiz bir çözüm bulması çok güzel.

Within a span of four years,

Dört yıl boyunca,

more than 460,000 showerheads were replaced.

460.000 üzerinde duş başlığı değiştirildi.

When the small regulator was introduced,

Küçük regülator ilk çıktığında,

more than 100,000 orders of that were done.

100.000 sipariş almıştı.

Melbourne succeeded in reducing the water demands per capita

Melbourne %50 oranında kişi başına su miktarını

by 50 percent.

azaltmayı başardı.

In the United Arab Emirates,

Birleşik Arap Emirlikleri'nde

the second-most water-scarce country in the world,

yani dünyanın ikinci su kıtlığı yaşayan ülkesi,

officials designed what they called the "Business Heroes Toolkit" in 2010.

yetkililer 2010'da ''İş Kahramanları Araç Kiti''ni tasarladılar.

The aim was to motivate and empower businesses

Amaç işletmelerin su ve enerji tüketimini

to reduce water and energy consumption.

azaltmalarını motive etmekti.

The toolkit practically taught companies

Araç kiti şirketlere

how to measure their existing water-consumption levels

su tüketim düzeylerini ölçmeyi öğretiyordu

and consisted of tips to help them reduce those levels.

ve bu düzeyleri nasıl aşağı çekecekleriyle ilgili ipuçları içeriyordu.

And it worked.

İşe yaradı.

Hundreds of organizations downloaded the toolkit.

Yüzlerce organizasyon araç kitini indirdi.

And several of them joined

Bazıları

what they called the "Corporate Heroes Network,"

''Kurumsal Kahramanlar Ağı'' dedikleri gruba katıldı,

where companies can voluntarily take on a challenge

burada şirketleri gönüllü olarak

to reduce their water-consumption levels to preset targets

bir yıl içerisinde su tüketim düzeylerini önceden belirledikleri

within a period of one year.

hedeflere indirmeye çalıştılar.

Companies which completed the challenge saved on average 35 percent of water.

Bu görevi tamamlayan şirketler ortalama %35 oranında su muhafaza ettiler.

And one company, for example,

Örneğin bir şirket

implemented as many water-saving tips as they could in their office space.

ofis alanında mümkün olduğu kadar su koruma esaslarını uyguladı.

They replaced their toilet-flushing techniques, taps, showerheads --

Sifon, musluk, duş başlığı teknikleri...

you name it.

adını siz koyun.

If it saved water, they replaced it,

Su korunması sağlıyorsa, uyguladılar,

eventually reducing their employees' water consumption by half.

sonunda çalışanların su tüketimini yarı yarıya azalttılar.

Empowering individuals and companies to save water is so critical,

Birey ve şirketlerin su korumaları için donatılması çok önemli

yet not sufficient.

fakat yeterli değil.

Countries need to look beyond the status quo

Ülkelerin, mevcut durumun ilerisini görmeleri

and implement country-level actions

ve suyun korunması için

to save water.

ülke çapında önlem almaları gerek.

Taking me to lesson three:

Bu da beni üçüncü derse taşıyor:

look below the surface.

Görünenenden fazlasına bakın.

Water savings can come from unexpected places.

Su koruma politikaları hiç umulmadık yerlerden çıkabiliyor.

Singapore is the eighth most water-scarce country in the world.

Singapur dünyanın 8. su kıtlığı yaşayan ülkesi.

It depends on imported water for almost 60 percent of its water needs.

Su ihtiyacının neredeyse yüzde 60'ı için su ithal ediyor.

It's also a very small island.

Küçük bir ada.

As such, it needs to make use of as much space as possible

Dolayısıyla yağmur suyu toplamak için mümkün olduğunca

to catch rainfall.

çok alana ihtiyacı var.

So in 2008,

2008 yılında,

they built the Marina Barrage.

Marina Barrage'ı inşa ettiler.

It's the first-ever urban water reservoir built in the middle of the city-state.

Şehrin ortasına inşa edilmiş ilk kentsel su rezervuarı.

It's the largest water catchment in the country,

Ülkenin en büyük su toplayıcısı,

almost one-sixth the size of Singapore.

neredeyse Singapur'un altıda biri.

What's so amazing about the Marina Barrage

Marrina Barrage'ın harika yanı

is that it has been built to make the maximum use of its large size

büyük boyutuyla maksimum kullanım sağlamak için tasarlanması

and its unexpected yet important location.

ve hiç umulmadık ama önemli yeri.

It brings three valuable benefits to the country:

Ülkeye üç değerli katkısı var:

it has boosted Singapore's water supply by 10 percent;

Singapur'un su tedariğini %10 arttırdı;

it protects low areas around it from floods

çevresindeki düşük rakımlı yerleri selden koruyor,

because of its connection to the sea;

çünkü denize bağlantısı var

and, as you can see,

ve gördüğünüz gibi,

it acts as a beautiful lifestyle attraction,

çok güzel bir gezi merkezi,

hosting several events,

pek çok faaliyet burada gerçekleşiyor,

from art exhibitions to music festivals,

sanat gösterileri, müzik festivalleri,

attracting joggers, bikers, tourists all around that area.

koşucular, bisikletçiler, turistler alanın her yerinde.

Now, not all initiatives need to be stunning

Tüm hareketlerin göz kamaştırıcı

or even visible.

veya görünür olması gerekmiyor.

My first home, Jordan, realized that agriculture is consuming

İlk evim Ürdün, tarımın tatlı suyunun

the majority of its fresh water.

büyük kısmını kullandığını fark etti.

They really wanted to encourage farmers

Çiftçileri fazla su istemeyen

to focus on growing low water-intensive crops.

ürünler yetiştirmeleri için teşvik etmeyi çok istediler.

To achieve that,

Bunu başarmak için,

the local agriculture is increasing its focus on date palms and grapevines.

yerel tarım giderek hurma ağacı ve üzüm üzerinde odaklanıyor.

Those two are much more tolerant to drought conditions

Bu ikisi diğer sebze ve meyvelere göre

than many other fruits and vegetables,

kuraklığa en dayanıklı bitkiler,

and at the same time,

aynı zamanda,

they are considered high-value crops, both locally and internationally.

her yerel hem de uluslararası olarak değerleri çok yüksek.

Locals in Namibia,

Namibia yerlileri,

one of the most arid countries in Southern Africa,

Güney Afrika'nın en kurak yerlerinden biri,

have been drinking recycled water since 1968.

1968 yılından bu yana geri dönüştürülmüş su içiyorlar.

Now, you may tell me many countries recycle water.

Birçok ülkenin su geri dönüştürdüğünü söyleyebilirsiniz,

I would say yes.

evet öyle

But very few use it for drinking purposes,

ancak çok azı bunu içmek için yapıyor,

mostly because people don't like the thought

çünkü insanlar bir kez tuvaletlerinden geçen suyun

of water that was in their toilets going to their taps.

musluklarından akması düşüncesini sevmiyorlar.

But Namibia could not afford to think that way.

Fakat Namibia bunu düşünme lüksüne sahip değil.

They looked below the surface to save water.

Suyu korumak için görünenin ötesine bakıyorlar.

They are now a great example

Atık suyun nasıl ve ne zaman

of how, when countries purify waste water to drinking standards,

içme suyu hâline getirilebileceğine çok güzel örnek teşkil ediyorlar,

they can ease their water shortages,

su kıtlıklarını hafifletebiliyorlar,

and in Namibia's case,

Namibia'da

provide drinking water for more than 300,000 citizens in its capital city.

başkentte 300.000 üzerinde vatandaşa içme suyu sağlanıyor.

As more countries which used to be more water rich

Daha çok su zengini ülke,

are becoming water scarce,

su fakiri olmaya başlarken

I say we don't need to reinvent the wheel.

direksiyonu yeniden icat etmemize gerek yok diyorum.

If we just look at what water-poor countries have done,

Su fakiri ülkelerin yaptıklarına bakarsak

the solutions are out there.

çözümler ortada.

Now it's really just up to all of us

Harekete geçmek

to take action.

sadece bize kalmış.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)