What a digital government looks like | Anna Piperal

Çeviri: Burakhan Uçar Gözden geçirme: Can Boysan

Almost 30 years ago,

Bundan yaklaşık 30 yıl önce,

my country was facing the need to rebuild everything from scratch.

ülkem her şeyi sıfırdan tekrar kurmak zorunda kaldı.

After years of Soviet occupation,

Sovyet işgalinden yıllar sonra

Estonia regained its independence, but we were left with nothing.

Estonya bağımsızlığını tekrar kazandı fakat elimizde hiçbir şey kalmamıştı.

No infrastructure, no administration, no legal code.

Ne altyapı, ne yönetim ne de yasal herhangi bir şey.

Organizational chaos.

Organizasyonel bir kaos adeta.

Out of necessity,

İhtiyaçtan ötürü

ülke liderleri o dönemde zorlu kararlar almak durumunda kalmıştı.

the state leaders back then had to make some daring choices.

The ones that our country could afford.

Ülkemizin gücünün yeteceği kararlar.

There was a lot of experimentation and uncertainty

Birçok deneme ve belirsizlik vardı.

but also a bit of luck involved,

Biraz da şans tabii.

particularly in the fact that we could count on a number

Özellikle de kaliteli vizyonerlere,

of brilliant visionaries,

kriptograflara ve mühendislere güvenebilmemiz konusunda.

cryptographers and engineers.

I was just a kid back then.

O zamanlar sadece bir çocuktum.

Today, we are called the most digital society on earth.

Bugünse, en dijital topluluk olarak anılıyoruz.

I'm from Estonia,

Ben Estonyalıyım.

and we've been declaring taxes online since 2001.

2001'den bu yana vergi beyannamelerini online olarak bildiriyoruz.

We have been using digital identity and signature since 2002.

2002'den beri dijital kimlik ve dijital imza kullanıyoruz.

We've been voting online since 2005.

2005'ten beri ise, online olarak oy kullanıyoruz.

And for today, pretty much the whole range of the public services

Aklınıza gelebilecek her türlü toplum hizmetlerini

that you can imagine:

online olarak veriyoruz;

education, police, justice, starting a company,

eğitim, polis, adalet, şirket kurmak

applying for benefits, looking at your health record

yardım başvurusunda bulunmak, sağlık kayıtlarına bakmak

or challenging a parking ticket --

veya bir park cezasına itiraz etmek.

that's everything that is done online.

Bunların hepsi online olarak yapılan şeyler.

In fact, it's much easier to tell you

Aslında, henüz online olarak yapamadığımız

what are the three things we cannot yet do online.

üç şeyi söylemek daha kolay:

We have to show up to pick up our ID documents,

Kimlik kartımızı almak için bizzat bulunmamız gerekiyor.

get married or divorced,

Evlenmek veya boşanmak

or sell real estate.

ya da emlak satışlarını gerçekleştirmek için de.

That's pretty much it.

Hepsi bu.

So, that's why don't freak out

Bu nedenle her yıl

when I tell you that every year

vergi beyannamesine başlamak için

I can't wait to start doing my tax declaration.

sabırsızlandığımı söylediğim zaman şaşırmamalısınız.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Because all I have to do

Çünkü yapmam gereken tek şey,

is sit on my couch with a mobile phone,

elimde telefonumla koltuğa oturup

swipe a few pages with prefilled data on income and deductions

gelir ve gider verileriyle ilgili hazırlanmış birkaç sayfayı yana kaydırmak

and hit submit.

ve gönder tuşuna basmak.

After three minutes,

Üç dakika sonra ise,

I'm looking at the tax return amount.

vergi iade tutarım hazır.

It actually feels like a quite rewarding experience.

Aslında oldukça kârlı bir iş.

No tax advisors,

Vergi danışmanları yok.

no collecting receipts,

Makbuz toplamak yok.

no doing the math.

Hesap yapmak yok.

And have I mentioned that I have not visited a state office

Ayrıca herhangi bir devlet dairesine gitmeyeli

for almost seven years?

neredeyse yedi yıl olduğunu söylemiş miydim?

Indeed, one of the features of the modern life

Gelişen teknolojiyi ve bugünün imkanlarını düşündüğümüzde

that has no reason to exist anymore,

artık "var olmak" için herhangi bir neden bırakmayan modern yaşamın

considering technological possibilities of today,

bir diğer getirisi ise,

is the labyrinth of bureaucracy.

bürokrasi labirenti.

We've almost got rid of it completely in Estonia,

Kendini dijitalleştiren bir hükûmet olarak

in an effort coordinated by the government that has also digitized itself.

gösterilen çabayla bu labirentten neredeyse tamamen kurtulduk.

For instance, cabinet of ministers' work in e-Cabinet is absolutely paperless.

Örneğin, bakanlar kurulu artık elektronik olarak kağıt kullanmadan çalışıyor.

The central idea behind this development

Bu gelişmenin arkasındaki ana fikir

is transformation of the state role

devletin rolünün dönüştürülmesi ve güven kavramının dijitalleştirilmesi.

and digitalization of trust.

Think about it.

Bir düşünün.

In most countries, people don't trust their governments.

Çoğu ülkenin vatandaşları hükûmete güvenmiyor.

And the governments don't trust them back.

Hükûmet de vatandaşa güvenmiyor.

And all the complicated paper-based formal procedures

Ve kağıt üzerindeki karışık prosedürlerin

are supposed to solve that problem.

bu durumu çözmesi gerekiyor.

Except that they don't.

Fakat çözmüyor.

They just make life more complicated.

Sadece hayatı daha karmaşık hale getiriyorlar.

I believe Estonian experience is showing that technology can be the remedy

Ben Estonya'nın deneyiminin

vatandaşların ihtiyacına anında dönüş yapan

for getting the trust back,

verimli ve kullanıcı merkezli bir sistem kurarak

while creating an efficient,

user-centric service delivery system

teknolojinin bu güveni geri kazanmak için

that actively responds to citizens' needs.

bir çare olabileceğini gösterdiğine inanıyorum.

We did not do it by digitizing bureaucracy as it is.

Bunu, bürokrasiyi olduğu gibi dijitalleştirerek yapmadık.

But by rather agreeing on a few strong, common principles,

Birkaç etkili ve ortak prensipte anlaşarak

redesigning rules and procedures,

kuralları ve prosedürleri yeniden tasarlayarak,

getting rid of unnecessary data collection

gereksiz bilgi toplamaktan

and task duplication,

ve iş çoğaltmaktan kaçınarak

and becoming open and transparent.

ve açık ve şeffaf davranarak yaptık.

Let me give you a glimpse

Şimdi sizlere e-Estonya'nın

into some of the key e-Estonia design principles today.

birkaç anahtar tasarım prensibinden bahsedeyim.

First, it is essential to guarantee privacy and confidentiality

Verilerin ve bilgilerin gizliliğinin garanti altına alınması

of data and information.

ilk sırada yer alıyor.

This is achieved through a strong digital identity

Bu da devlet tarafından verilen

that is issued by the state

her şeyle uyumlu güvenilir bir dijital kimlik ile sağlanabilir.

and compatible with everything.

In fact, every Estonian has one.

Ve her Estonyalı'da bu kart bulunur.

The identity is doubled with a strong digital signature

Kimlik, hem Estonya'da hem de Avrupa Birliği'nde geçerli olan

that is accepted, used and legally binding

ve yasal olarak bağlayıcı olan dijital imza ile iki kimlik halini alır.

both in Estonia and the European Union.

When the system can properly and securely identify who is using it,

Sistem uygun ve güvenli bir şekilde kartı kullanan kişiyi tanımladığında

after logging in, it will provide access to the personal data of the citizen

giriş yaptıktan sonra vatandaşın kişisel verisine

and all the public services within one tool,

ve tek araçta bulunan bütün toplum hizmetlerine erişim sağlayarak,

and allow to authorize anything by signing digitally.

dijital imzayla herhangi bir işlemi gerçekleştirmeye izin verir.

A second principle, and one of the most transformative,

En dönüşümsel olan prensiplerden bir diğeri ise,

is called "Once only."

"yalnızca bir kere" olarak adlandırılıyor.

It means that the state cannot ask for the same data

Yani, devlet aynı bilgiyi yalnızca bir kere sorabilir

more than once,

nor can store it in more than one place.

ve yalnızca tek bir yerde depolayabilir.

For instance,

Örneğin,

eğer nüfus idaresine bir kere evlilik ya da doğum belgenizi vermişseniz

if you've already provided your birth or marital certificate

to the population registry,

this is the only place where this data is going to be held.

bilgilerinizin saklanacağı tek yer nüfus idaresidir.

And no other institution will be ever asking for it again.

Başka hiçbir kuruluş sizden tekrar bu bilgileri istemez.

Once only is a very powerful rule,

"Yalnızca bir kere" kuralı,

as it defines the whole structure of the data collection in a country,

bir ülkedeki bütün veri topluluğu yapısını;

what information is collected

yani, hangi bilgiler tanımlı ve ondan sorumlu olan kişi gibi faktörleri

and who is responsible for maintaining it,

making sure we avoid centralization of data,

bilginin tek bir yerde toplanmasına ve kopyalanmasına

duplication of data,

imkan vermeyen ve ayrıca güncel kalmasını sağlayan

and guarantee that it's actually up to date.

oldukça güçlü bir kural.

This distributed approach also avoids the problem

Bu parçalı yaklaşım

zincirin en zayıf halkasından kopması problemini de ortadan kaldırıyor.

of the single point of failure.

But since the data cannot be replicated,

Fakat, veri çoğaltılamadığından veya birden fazla alınamadığından,

or collected more than once,

it means that the design has to keep in mind

tasarlanan yapının, sistemdeki bilgilere

secure and robust access to that information at all times,

her zaman güvenli ve sağlam bir şekilde erişebilir olmasını zorunlu kılıyor

so the public institution can offer a service.

ve böylece kamu kurumları hizmet verebiliyor.

This is exactly the role of the data exchange platform

Bu da 2001'den beri kullanımda olan

called the X-Road

"X-Road" isimli

that has been in use since 2001.

veri değişim programının sorumluluğunda.

Just like a highway,

Tıpkı bir otoban gibi,

it connects public sector databases and registries,

kamu kurumları, belediyeler ve özel işletmeler

local municipalities and businesses,

arasındaki veri alışverişlerinin

organizing a real-time, secure and regulated data exchange,

gerçek zamanlı, güvenli ve kurallara uygun şekilde gerçekleşmesini

saving an auditable trace after each move.

ve her işlem sonrasında denetlenebilir bir iz bırakmasını sağlar.

Here's a screenshot of a live feed

İşte X-Road üzerinde gerçekleştirilen işlemleri

showing all the requests performed on the X-Road

ve neleri kolaylaştırdığını gösteren

and all the services that it actually facilitates.

bir ekran görüntüsü.

And this is the real picture

Ve bu da kamu ve özel sektör veritabanları

of all the connections between public and private sector databases.

arasındaki bağlantıyı gösteren asıl resim.

As you can see,

Gördüğünüz gibi

herhangi bir merkezi veritabanı yok.

there is no central database whatsoever.

Confidentiality and privacy are definitely very important.

Kişisel ve kamusal gizlilik oldukça önemli.

But in the digital world,

Fakat dijital dünyada,

reliability and integrity of information

güvenilebilirlik ve bilgi bütünlüğü operasyonlar için hayati önem taşıyor.

is just critical for operations.

For instance,

Mesela,

if someone changes your medical health record,

eğer birisi sizin veya doktorunuzun bilgisi olmadan, sağlık kaydınızda

let's say allergies,

without you or your doctor knowing,

örneğin, alerjilerinizde bir değişiklik yaparsa,

treatment could be deadly.

tedavi ölümcül olabilir.

That's why in a digital society, a system like an Estonian one,

Bu nedenle, Estonya gibi

when there's almost no paper originals,

hiçbir işin kağıt üzerinde değil de,

there's almost only digital originals,

dijital olarak yapıldığı bir toplumda;

integrity of data,

verilerin bütünlüğü,

data exchange rules, software components

veri değişim kuralları, yazılım bileşenleri

and log files is paramount.

ve LOG dosyaları fevkalade olmalı.

We use a form of blockchain that we invented back in 2007,

Eş zamanlı olarak veri bütünlüğünü kontrol etmek

ve garanti altına almak için,

way before blockchain even became a thing,

2007 yılında tasarladığımız, ki o zamanlar daha yeni tanınıyordu,

to check and guarantee the integrity of data in real time.

bir tür Blok Zinciri kullanıyoruz.

Blockchain is our auditor

Blok Zinciri bizim denetmenimiz ve verilere ulaşım sağlanmamasına

and a promise that no access to the data

or data manipulation remains unrecorded.

veya veri işlemlerinin kaydedilmesine dair garantimiz.

Data ownership is another key principle in the design of the system.

Veri sahipliği ise,

sistemin tasarımındaki bir diğer ana prensip.

Aren't you worried by the fact that governments, tech companies

Peki, hükûmetlerin, teknoloji şirketlerinin

and other businesses around the world

veya diğer işletmelerin sizden aldıkları

claim data they've collected about you is theirs,

ve size ait olan bilgilere erişim izni vermemek için

generally refuse to give access to that information,

ve o bilgilerin nasıl kullanıldığını veya 3. partilerle paylaşıldığını

and often fail to prove how it was used

reddetmek adına, kendilerine aitmiş gibi göstermelerinden endişelenmediniz mi?

or shared with third parties?

I don't know, for me it seems like a quite disturbing situation.

Bilemiyorum, bence oldukça rahatsız edici bir durum.

The Estonian system is based on the principle

Estonya sisteminin prensibine göre;

that an individual is the owner of the data collected about him,

birey kendinden alınan verinin sahibidir.

thus has an absolute right to know what information is collected

Bu nedenle, hangi bilgisinin kim tarafından kullanıldığını

and who has been accessing it.

bilmeye kesinlikle hakkı vardır.

Every time a policeman, a doctor or any state officer

Bir polis, doktor veya devlet memuru

is accessing personal information of the citizens online,

online olarak vatandaşın kişisel verisine ulaşacağı zaman,

first they only get to access it after logging in

ilk olarak işlerini yapabilmeleri için yetkileri olan bilgiye,

to the information they're authorized to see to do their job.

giriş yaptıktan sonra erişebilmektedir.

And secondly, every time they're making requests,

Ve ikinci olarak, sistemde her işlem yaptıkları zaman,

this is saved in a log file.

bu işlemler LOG dosyasına kaydedilmektedir.

This detailed log file is part of the state public services

Görmüş olduğunuz LOG dosyası devlet kamu servisinin bir kısmı.

and allows real transparency,

Ve vatandaşların gizlilik hakkını garanti altına alan

making sure no privacy violation will remain unnoticed to the citizen.

oldukça şeffaf bir uygulama.

Now, of course, this is only a simplified summary

Fakat tabii ki bunlar, e-Estonya'nın tasarım prensiplerinin

of all the design principles that e-Estonia is built on.

oldukça basitleştirilmiş ve özetlenmiş hâli.

And now, government is building up

Şimdi ise,

to get ready for use of artificial intelligence

hükûmet yapay zekâ ve insanların içinde bulunduğu farklı durumlarda;

and building a whole new generation of public services --

doğum yapmak, işsiz kalmak

proactive services

veya iş kurmak gibi, sorunsuzca çalışacak yeni nesil bir kamu hizmeti,

that would activate seamlessly

based on different life situations that people might be in,

such as childbirth, unemployment or starting a business.

proaktif hizmet için hazırlanıyor.

Now, of course,

Tabii ki

running a digital society with no paper backup

hiç kağıt kullanmadan

dijital bir toplumu yönetmek bir sorun olabilir, değil mi?

can be an issue, right?

Even though we trust our systems to be solid,

Sistemlerimize oldukça güvenmemize rağmen,

but one can never be too cautious as we experienced back in 2007,

kimse, ilk defa 2007 yılında yaşadığımız

when the first cyberincident happened,

siber kaza anında bizim olduğumuz kadar temkinli olamaz.

and it literally blocked part of our networks,

Saatlerce erişim sağlanamamıştı ve bazı ağlar tamamen kapanmıştı.

making access to the services impossible for hours.

We survived.

Ve atlatmayı başardık.

But this event put cybersecurity at the very top of agenda,

Ayrıca bu olay, platformumuzu hem güçlendirme hem de sağlamlaştırma için

both in terms of strengthening the platform and backing it up.

siber güvenliği en önemli gündemimiz haline getirdi.

So how do you back up a country-wide system in a small state

Fakat, ülke çapındaki bir sistemi nasıl her şeyin aşırı yakın olduğu

where everything is super close?

küçük bir devlet düzeyinde sağlamlaştırabilirsiniz?

Well for instance, you can export a copy of the data

Örneğin, verinin bir kopyasını

outside the country territory

ülke topraklarının dışına,

to an extraterritorial space of an embassy.

dokunulmaz büyükelçilik alanına ihraç edebilirsiniz.

Today, we have those data embassies

Biz de bugün Estonya'nın,

that are holding the most critical digital assets of Estonia,

en önemli dijital bilgilerini tutan,

guaranteeing continuity of operations,

verilerini korumakla birlikte işlemlerin devamlılığını sağlayan,

protection of our data,

en önemlisi ise egemenliğimizi koruyan bu veri elçiliklerini kurduk.

and most importantly, our sovereignty.

Even in case of a physical attack on our territory.

Bölgemize fiziksel bir saldırı durumunda bile güvendeler.

Some of you might be thinking by now:

Bazılarınız, şu an bu sistemin olumsuz taraflarını düşünüyor olabilirsiniz.

Where are the downsides?

Well, going all digital

Bütün işleri dijital ortamda yürütmek

is administratively, and let's be honest, financially more efficient.

idari açıdan, dürüst olmak gerekirse, finansal açıdan daha kârlı.

Interfacing primarily with computer systems

Başlıca, her şeyin bilgisayar üzerinden olması

might create an impression that the human factor,

"insan faktörünü" yani seçilen siyasetçileri

elected politicians

ve siyasete atılmayı

and participating in democratic processes

daha önemsiz gösteriyormuş gibi bir algı söz konusu olabiliyor.

is somehow less important.

And there are also some people

Ayrıca, yeteneklerini işlevsiz kılabileceğinden dolayı

who feel threatened by pervasive technology

teknoloji tarafından kuşatılmayı

that might make their skills obsolete.

tehdit olarak gören kişiler de bulunmakta.

So all in all, unfortunately,

Yani sonuç olarak ne yazık ki, ülkemizi dijital platformda yönetmek,

running a country on a digital platform

has not saved us from political power struggles

bizi politik güç savaşlarından

and polarization in the society,

ve toplumdaki kutuplaşmalardan kurtarmadı.

as we have seen in the last elections.

En son seçimlerde de gördüğümüz gibi.

Well, until there are humans involved.

Yani en azından insanlar dahil olana kadar.

One last question.

Son bir soru.

If everything is location-independent

Eğer her şey konum olarak bağımsız ise

and I can access all of the services from anywhere in the world,

ve ben dünyanın herhangi bir yerinden istediğim hizmete ulaşabiliyorsam,

why cannot others tap into some of these services,

niçin Estonya sınırları dışında yaşayan diğer insanlar da ulaşamasın?

even if they don't reside within Estonian borders?

Five years ago,

Beş yıl önce, hükûmet çapında

we launched a governmental start-up called e-Residency program

start-up olarak bilinen ve bugün on binlerce insanın katıldığı

that for today joins tens of thousands of people.

e-Vatandaşlık adlı bir program başlattık.

These are businessmen and women from 136 different countries,

Bunlar, 136 farklı ülkeden

benimkine benzer bir kimlik kartı kullanarak

who establish their businesses digitally,

Avrupa Birliği yasaları çerçevesinde dijital olarak kendi işletmelerini kuran,

who do their banking online,

and who run their companies virtually over e-Estonia platform,

online olarak banka işlerini yapan ve fiilen e-Estonya platformu üzerinden

within European Union legal framework,

kendi şirketlerini yöneten girişimciler.

using an e-identity card similar to mine

Ve bu saydıklarımın hepsini

and all of that from anywhere in the world.

dünyanın herhangi bir yerinden yapabilmekteler.

The Estonian system is location-independent

Estonya sistemi konum farkı gözetmez

and user-centric.

ve kullanıcı merkezlidir.

It prioritizes inclusiveness, openness and reliability.

Önceliği; kapsayıcılık, açıklık ve güvenilirliktir.

It puts security and transparency at its center.

Şeffaflık ve güvenlik merkezli çalışır.

And the data into the hands of the rightful owner,

Ve veriler tamamen hak sahiplerindedir.

the person they refer to.

Yani kimin bilgileriyse onda kalır.

Don't take my word for it.

Söylediklerimle yetinmeyin.

Try it.

Kendiniz deneyin.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)