Jorge Ramos: Why journalists have an obligation to challenge power (with English subtitles) | TED

Translator: Camille Martínez

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Selda Yener

I'm a journalist,

Ben bir gazeteciyim

and I'm an immigrant.

ve bir göçmenim.

And these two conditions define me.

Bu iki husus beni tanımlıyor.

I was born in Mexico,

Meksika'da doğdum

but I've spent more than half my life reporting in the United States,

ama hayatımın yarısından çoğu

ABD'de gazetecilik yaparak geçti,

a country which was itself created by immigrants.

kendisi de göçmenler tarafından oluşturulmuş bir ülke.

As a reporter

Gazeteci olarak,

and as a foreigner,

bir yabancı olarak,

I've learned that neutrality,

şunu öğrendim ki tarafsızlık,

silence

sessiz kalmak

and fear aren't the best options --

ve korku iyi tercihler değil,

not in journalism, nor in life.

ne gazetecilikte ne de hayatta.

Neutrality

Tarafsızlık,

is often an excuse that we journalists use

pek çok kez biz gazetecilerin, asıl sorumluluklarımızı saklamak için

to hide from our true responsibility.

kullandığımız bir bahanedir.

What is that responsibility?

Peki bu sorumluluk nedir?

It is to question

Güç sahibi kişileri

and to challenge

sorgulamak

those in positions of power.

ve onlara meydan okumak.

That's what journalism is for.

Gazeteciliğin amacı budur.

That's the beauty of journalism:

Gazeteciliğin güzel yanı da budur:

to question and challenge the powerful.

Güçlüye karşı meydan okumak.

Of course, we have the obligation to report reality as it is,

İşte bu yüzden gerçeği olduğu gibi bildirmeye mecburuz,

not how we would like it to be.

istediğimiz şekilde değil.

In that sense, I agree with the principle of objectivity:

Bu açıdan nesnellik ilkesine katılıyorum;

if a house is blue, I say that it's blue.

bir ev maviyse eğer, mavi derim.

If there are a million unemployed people, I say there are a million.

Bir milyon işsiz varsa, bir milyon derim.

But neutrality

Ancak tarafsızlık

won't necessarily lead me to the truth.

bizi her zaman doğruya götürmüyor.

Even if I'm unequivocally scrupulous,

İnanılmaz detaycı olsam bile,

and I present both sides of a news item --

ki bir haberin her zaman iki yüzünü birden sunarım,

the Democratic and the Republican,

Demokrat ve Cumhuriyetçi,

the liberal and the conservative,

liberal ve muhafazakar,

the government's and the opposition's --

hükümet ve muhalefet,

in the end, I have no guarantee,

sonunda ne benim ne de sizin için

nor are any of us guaranteed that we'll know what's true

neyin doğru neyin yanlış olduğuna dair hiçbir garanti yok.

and what's not true.

Life is much more complicated,

Hayat bundan çok dafa fazla karmaşık,

and I believe journalism should reflect that very complexity.

ve bence gazetecilik bu karmaşıklığı aynı şekilde yansıtabilmeli.

To be clear: I refuse

Şunu açıklığa kavuşturayım:

to be a tape recorder.

Kayıt cihazı olmayacağım.

I didn't become a journalist to be a tape recorder.

Kayıttan haberci olmak için gazeteci olmadım.

I know what you're going to say: no one uses tape recorders nowadays.

Şunu diyeceğinizi biliyorum: Artık kimse kayıt cihazı kullanmıyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

In that case, I refuse to take out my cell phone

Bu yüzden telefonumu çıkarıp

and hit the record button

kayıt tuşuna dokunmak

and point it in front of me as if I were at a concert,

ve bir konserdeymişim gibi önüme koymak istemiyorum,

like a fan at a concert.

tıpkı konsere giden bir hayran gibi.

That is not true journalism.

Bu gerçek gazetecilik değil.

Contrary to what many people think,

Çoğunuzun düşündüğünün aksine,

journalists are making value judgments all the time,

gazeteciler her zaman değer yargılarıyla karşı karşıya kalıyor;

ethical and moral judgments.

etik ve ahlâki değer yargıları.

And we're always making decisions that are exceedingly personal

Bizse her zaman son derece kişisel

ve olağanüstü öznel

and extraordinarily subjective.

kararlar veriyoruz.

For example:

Örneğin:

What happens if you're called to cover a dictatorship,

Şili'de Augusto Pinochet'in veya Küba'da Fidel Castro'nun

like Augusto Pinochet's regime in Chile

diktatörlüğü gibi bir durumu

or Fidel Castro's in Cuba?

örtbas etmeniz istense ne olur?

Are you going to report only what the general and commander want,

Yalnızca kumandanın veya generalin istediğini mi haber yapacaksınız

or will you confront them?

yoksa onlarla yüzleşecek misiniz?

What happens if you find out that in your country

Diyelim ki ülkenizde veya komşu ülkede

or in the country next door,

öğrencilerin kaybolduğunu,

students are disappearing

ve gizli mezarların ortaya çıktığını

and hidden graves are appearing,

veya bütçeden milyonların kaybolduğunu

or that millions of dollars are disappearing from the budget

ve sanki sihirli bir şekilde

and that ex-presidents are magically now multimillionaires?

eski devlet başkanlarının multi milyoner olduğunu

fark etseniz ne olur?

Will you report only the official version?

Sadece resmi açıklamayı mı iletirsiniz?

Or what happens

Veya şu olsa ne olur;

if you're assigned to cover

en önemli süper gücün başkanlık seçimlerini haber yapacaksınız

the presidential elections of the primary superpower,

ve adaylardan biri

and one of the candidates makes comments that are racist,

ırkçı, seksist ve yabancı düşmanı söylemler yapıyor

ve sizden beklenen

sexist

bunu örtbas etmeniz.

and xenophobic?

That happened to me.

Bu benim başıma geldi.

And I want to tell you what I did,

Size ne olduğunu anlatmak istiyorum,

but first, let me explain where I'm coming from,

fakat önce izninizle, tepkimi anlayabilmeniz için

so you can understand my reaction.

nereden geldiğimi açıklayayayım.

I grew up in Mexico City, the oldest of five brothers,

Mexico City'de büyüdüm. Beş kardeşin en büyüğüydüm.

and our family simply couldn't afford to pay for all of our college tuition.

Hepimizin üniversite masraflarını karşılamak için

yeterli paramız yoktu,

So I studied in the morning, and worked in the afternoon.

o yüzden gündüzleri okula gider, geceleri çalışırdım.

Eventually,

Çok zaman sonra,

I got the job I had always wanted:

bana her zaman aradığım işi verdiler:

television reporter.

televizyon muhabiri.

It was a big opportunity.

Büyük bir fırsattı.

But as I was working on my third story, I ended up

Ancak üçüncü haberimde

criticizing the president,

kendimi başkanı

and questioning the lack of democracy in Mexico.

ve Meksika'daki demokrasi noksanlığını eleştirirken buldum.

In Mexico, from 1929 to 2000, elections were always rigged;

1929'dan 2000 yılına kadar Meksika'da seçimler hep hileliydi.

the incumbent president would hand-pick his successor.

Başkan, halefini

kendi eliyle seçerdi.

That's not true democracy.

Bu gerçek bir demokrasi değildi.

To me it seemed like a brilliant idea to expose the president,

Bana göre başkanı ifşa etmek harika bir fikirdi,

but to my boss --

fakat işverenim...

(Laughter)

(Kahkahalar)

My boss didn't think it was such a great idea.

İşverenim harika olduğunu düşünmüyordu.

At that time, the presidential office, Los Pinos, had issued a direct censor

O zamanlar Los Pinos Başkanlığı medyaya karşı

against the media.

bir sansür kararı çıkarmıştı,

My boss, who, aside from being in charge of the show I worked for,

çalıştığım programın yetkilisi işverenim

was also in charge of a soccer team.

aynı zamanda bir futbol takımının sorumlusuydu

I always suspected that he was more interested in goals

ve her zaman haberlerden ziyade atılan gollerle ilgili olduğunu düşündüm.

than in the news.

He censored my report.

Haberimi sansürlemişti.

He asked me to change it, I said no,

Değiştirmemi istedi, kabul etmedim,

so he put another journalist on the story

o da yazılması beklenen şeyi yazması için

to write what I was supposed to say.

başka bir gazeteciyi görevlendirdi.

I did not want to be a censored journalist.

Sansürlü bir gazeteci olmak istemiyordum.

I don't know where I found the strength,

O gücü nasıl bıulduğumu bilmiyorum,

but I wrote my letter of resignation.

istifa mektubumu yazdım,

And so at 24 years of age -- just 24 --

böylelikle henüz 24 yaşındayken

I made the most difficult and most transcendental decision of my life.

hayatımın en zor ve en büyük kararını verdim.

Not only did I resign from television,

Yalnızca televizyondan değil,

but I had also decided to leave my country.

ülkeden de ayrılma kararıydı bu.

I sold my car, a beat-up little red Volkswagen,

Arabamı sattım,

kırık dökük kırmızı bir Volkswagen,

came up with some money

biraz para buldum

and said goodbye to my family,

ve aileme, arkadaşlarıma,

to my friends,

to my streets,

sokaklarıma, kaldığım evlere

to my favorite haunts -- to my tacos --

ve tabii takolarıma hoşçakal dedim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

and I bought a one-way ticket

Los Angeles, Kaliforniya'ya

to Los Angeles, California.

tek yön gidiş bileti aldım.

And so I became

Böylelikle dünyadaki

one of the 250 million immigrants that exist in the world.

250 milyon göçmenden

birine dönüştüm.

Ask any immigrant

Herhangi bir göçmene

about the first day they arrived in their new country,

yeni ülkelerindeki ilk günlerini sorun,

and you'll find that they remember absolutely everything,

her şeyi hatırlıyor olacaklardır,

like it was a movie with background music.

tıpkı arka planında müzik olan bir film gibi.

In my case, I arrived in Los Angeles, the sun was setting,

Los Angeles'a vardım, güneş parlıyordu

and everything I owned --

ve sahip olduğum her şey

a guitar, a suitcase and some documents --

bir gitar, bir valiz ve bir deste belgeden ibaretti.

I could carry all of it

İki elimle taşıyabileceğim

with my two hands.

tüm her şey.

That feeling of absolute freedom,

O nihai özgürlük duygusunu

I haven't experienced since.

bir daha asla hissetmedim.

And I survived with what little I had.

Sahip olduklarımla yaşadım.

I obtained a student visa; I was studying.

Öğrenci vizesi almıştım,

okuyordum.

I ate a lot of lettuce and bread, because that's all I had.

Bol bol marul ve ekmek yerdim, çünkü fazlasını alamıyordum.

Finally, in 1984,

Sonunda 1984'te

I landed my first job as a TV reporter in the United States.

televizyon habercisi olarak

ABD'de ilk işime girdim.

And the first thing I noticed was that in the US,

Fark ettiğim ilk şey Amerika'daki iş arkadaşlarımın

my colleagues criticized -- and mercilessly --

o zamanki başkan Donald Reagan'ı çok sert bir dille eleştirmeleriydi

then president Ronald Reagan,

ve hiçbir şey olmuyordu;

and absolutely nothing happened; no one censored them.

kimse sansür koymuyordu

And I thought:

ve kendime dedim ki:

I love this country.

Bu ülkeye bayıldım!

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

And that's how it's been

Böylece

for more than 30 years:

tamamen özgür habercilikle

reporting with total freedom,

30 yılı geride bıraktım

and being treated as an equal despite being an immigrant --

ve göçmen olmama rağmen eşit koşullarda çalışıyordum,

until, without warning,

taa ki kısa bir süre önce

I was assigned to cover the recent US presidential election.

geçtiğimiz başkanlık seçimlerini haber yapmakla görevlendirilene kadar.

On June 16, 2015,

16 Temmuz 2015'te

a candidate who would eventually become the president of the United States

en sonunda ABD başkanı

olacak bir aday

said that Mexican immigrants

meksikalı göçmenlerin suçlu,

were criminals,

uyuşturucu satıcısı

drug traffickers

ve tecavüzcü

and rapists.

olduğunu söyledi.

And I knew

Biliyordum,

that he was lying.

yalan söylüyordu.

I knew he was wrong for one very simple reason:

Yalan söylediğini tek bir sebepten biliyordum:

I'm a Mexican immigrant.

Ben Meksikalı bir göçmenim

And we're not like that.

ve biz böyle değiliz.

So I did what any other reporter would have done:

Ben de her gazetecinin yapacağı bir şey yaptım:

I wrote him a letter by hand

Kendisine bir mektup yazdım,

requesting an interview,

röportaj talebinde bulundum

and I sent it to his Tower in New York.

ve mektubu New York'taki kulesine gönderdim.

The next day

Ertesi gün,

I was at work,

ofisteydim ve ansızın

and I suddenly began to receive hundreds of calls and texts

telefonuma yüzlerce arama ve mesaj gelmeye başladı,

on my cell phone,

some more insulting than others.

hepsi hakaret içeriyordu.

I didn't know what was happening until my friend came into my office

Neler olduğunu anlayamadım,

taa ki iş arkadaşım ofise varıp

and said, "They published your cell number online."

''Telefon numaranı internette yayınlamışlar.'' diyene kadar.

They actually did that.

Bunu gerçekten yaptılar.

Here's the letter they sent

İşte numaramı ifşa ederek

where they gave out my number.

gönderdikleri yazı.

Don't bother writing it down, OK? I already changed it.

Boşuna uğraşmayın, numarayı çoktan değiştirdim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But I learned two things.

Bundan iki şey öğrendim.

The first one is that you should never, never, ever

Birincisi asla, asla ve asla

give your cell number to Donald Trump.

telefon numaranızı

Donald Trump'a vermeyin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

The second lesson was that I needed to stop being neutral

İkinci şey ise artık tarafsız olmaktan

at that point.

vazgeçmem gerektiğiydi.

From then on, my mission as a journalist changed.

O andan itibaren gazetecilik misyonum değişti.

I would confront the candidate

Adayla yüzleşecek ve ona

and show that he was wrong,

Amerika'daki göçmenler hakkında

that what he said about immigrants in the US was not true.

söylediklerinin doğru olmadığını

gösterecektim.

Let me give you some figures.

Bazı veriler paylaşayım.

Ninety-seven percent of all undocumented people in the United States

Amerika'daki kayıtsız insanların

% 97'si

are good people.

iyi insanlar.

Less than three percent have committed a serious crime,

Yüzde 3'ünden daha azı ciddi bir suç işlemişler,

or "felony," as they say in English.

buna İngilizcede ''felony'' deniyor.

In comparison, six percent of US citizens have committed a serious crime.

Buna karşın,

Amerikalıların yüzde 6'sı ciddi bir suç işlemiş.

The conclusion is that undocumented immigrants behave much better

Karşılaştırma gösteriyor ki

kayıtsız göçmenler Amerikalılara kıyasla

than US citizens.

çok daha az suç işliyor.

Based on that data, I made a plan.

Bu verilerden sonra bir plan yaptım.

Eight weeks after they published my cell number,

Numaramı yayınladıktan sekiz hafta sonra,

I obtained a press pass for a press conference

bir basın toplantısına giriş izni aldım,

for the candidate gaining momentum in the polls.

anketlerde öne çıkan adayla

I decided to confront him

bizzat yüzleşme kararı

in person.

almıştım.

But ...

Fakat...

things didn't turn out exactly as I had planned; watch:

İşler tam olarak beklendiği gibi gitmedi:

[Donald Trump Press Conference Dubuque, Iowa]

[Donald Trump basın toplantısı - Dubuque, Iowa]

(Video) Jorge Ramos: Mr. Trump, I have a question about immigration.

Jorge Ramos: Sayın Trump, göçmenlikle ilgili bir sorum var.

Donald Trump: Who's next? Yes, please.

Donald Trump: Sıradaki? Evet, lütfen.

JR: Your immigration plan is full of empty promises.

JR: Göçmenlikle ilgili planınız boş vaatlerle dolu.

DT: Excuse me, you weren't called. Sit down. Sit down!

DT: Otur. Sana söz hakkı verilmedi. JR: Gazeteciyim.

JR: I'm a reporter; as an immigrant and as a US citizen,

Gazeteci ve ABD vatandaşı olarak soru sorma hakkım var.

I have the right to ask a question.

DT: Hayır, sana söz hakkı verilmedi. JR: Soru sorma hakkım --

DT: No you don't. JR: I have the right to ask --

DT: Univision'a geri dön.

DT: Go back to Univision.

JR: This is the question:

Soru şu:

You cannot deport 11 million people.

11 milyon insanı ülkeden çıkaramazsınız.

You cannot build a 1900-mile wall.

3,000 km'lik bir duvar inşa edemezsiniz.

You cannot deny citizenship to children in this country.

Bu ülkedeki çocukları vatandaşlıktan mahrum edemezsiniz.

DT: Sit down. JR: And with those ideas --

DT: Otur yerine lütfen. JR: Bu fikirler --

DT: You weren't called.

JR: I'm a reporter and I have -- Don't touch me, sir.

DT: Söz hakkı verilmedi.

JR: Ben gazeteciyim ve -- Bana dokunmayın.

Guard 1: Please don't disrupt. You're being disruptive.

Koruma 1: Lütfen bölmeyin. Bölüyorsunuz.

JR: I have the right to ask a question. G1: Yes, in order. In turn, sir.

JR: Soru sorma hakkım var. K1: Evet, sırayla, sıranızı bekleyin.

Guard 2: Do you have your media credential?

Koruma 2: Basın kimliğiniz var mı?

JR: I have the right --

JR: Soru sorma hakkım --

G2: Where? Let me see. JR: It's over there.

K2: Nerede? Görmek istiyorum. JR: Orada.

Man: Whoever's coming out, stay out.

Başka biri: Çıkın dışarı.

K2: Sıranızı beklemeniz gerek.

G2: You've just got to wait your turn.

Man: You're very rude. It's not about you.

O kişi: Kabasınız. Bu sizinle ilgili değil.

O kişi: Ülkemden gidin!

JR: It's not about you -- Man: Get out of my country!

O kişi: Konu sizinle ilgili değil.

Man: It's not about you.

JR: I'm a US citizen, too.

Ben de ABD vatandaşıyım.

Her neyse. Univison. Olmaz. Konu sizle ilgili değil.

Man: Well ...whatever. No, Univision. It's not about you.

JR: It's not about you. It's about the United States.

JR: Konu sizle de ilgili değil, ABD ile ilgili.

(Applause)

(Alkışlar)

(Alkışlar)

(Applause ends)

Whenever I see that video,

Bu videoyu ne zaman izlesem

the first thing I always think is that hate

ilk düşündüğüm şey şu olur:

is contagious.

Nefret bulaşıcıdır.

If you notice, after the candidate says, "Go back to Univision" -- that's code;

Adayın ''Univision'a geri dön'' deyişini fark ettiyseniz eğer,

bu sözler kod gibi;

what he's telling me is, "Get out of here."

aslında bana ''git buradan'' diyor,

One member of his entourage, as if he had been given permission, said,

korumalarından biri

sanki buna izni varmış gibi

"Get out of my country,"

''Ülkemden git'' diyor,

not knowing that I'm also a US citizen.

benim de Amerikan vatandaşı olduğumdan habersiz.

After watching this video many times,

Bu videoyu defalarca seyrettikten sonra anladım ki

I also think that in order to break free from neutrality --

tarafsızlıktan kopmak için,

and for it to be a true break --

gerçekten kopmak için

one has to lose their fear,

korkularımızı aşmamız

and then learn how to say, "No;

ve ''Hayır'' demeyi öğrenmemiz gerek. ''Hayır susmayacağım.

I'm not going to be quiet.

I'm not going to sit down.

Oturmayacağım

And I'm not going to leave."

ve gitmeyeceğim.''

The word "no" --

''Hayır'' kelimesi

(Applause)

(Alkışlar)

"no" is the most powerful word that exists in any language,

''Hayır'' tüm dillerde

en güçlü kelime

and it always precedes any important change in our lives.

ve her zaman hayatımızda her önemli değişiklikte var.

And I think there's enormous dignity

Bence gruptan ayrılıp direnmek

and it generates a great deal of respect

ve ''hayır'' diyebilmek için

to be able to step back

büyük itibar

and to push back and say,

ve saygınlık

"No."

gerekiyor.

Elie Wiesel -- Holocaust survivor,

Yahudi soykırımından sağ kalan,

Nobel Peace Prize recipient

Nobel Barış Ödülü alan

and who, unfortunately, we lost very recently --

ve kısa süre önce kaybettiğimiz

Elia Wiesel

said some very wise words:

çok bilgece sözler söylemişti:

"We must take a side.

''Taraf tutmalıyız.

Neutrality helps only the oppressor,

Tarafsızlık yalnızca zalime yardım eder,

never the victim."

mağdura değil.''

And he's completely right.

Tamamen haklı.

We journalists are obligated to take sides in certain circumstances;

Biz gazeteciler belli koşullar altında taraf tutmak zorundayız.

in cases of racism,

Irkçılık durumlarında,

discrimination,

ayrımcılık,

corruption,

yozlaşma,

lying to the public,

kamu yalanları,

dictatorships and human rights,

diktatörlük ve insan hakları durumunda,

we need to set aside neutrality and indifference.

tarafsızlık ve kaygısızlığı bir kenara bırakmamız gerek.

Spanish has a great word

İspanyolca'da gazetecilerin sahip olması

to describe the stance that journalists should take.

gereken tutumu tarif eden çok güzel bir kelime var.

The word is "contrapoder [anti-establishment]."

Contrapoder (güç karşıtı).

Basically, we journalists should be on the opposite side

Gazeteciler gücün olduğu yerin

from those in power.

diğer tarafında olmalılar.

But if you're in bed with politicians,

Çünkü bir politikacıyla birlik halindeyseniz,

if you go to the baptism or wedding of the governor's son

valinin oğlunun vaftiz töreni veya düğünü olsun

or if you want to be the president's buddy,

ya da başkanla arkadaş olmak isterseniz,

how are you going to criticize them?

onu nasıl eleştireceksiniz?

When I'm assigned to interview a powerful or influential person,

Güç sahibi insanlarla ne zaman röportaj yapacak olsam

I always keep two things in mind:

her zaman iki şey düşünürüm:

if I don't ask this difficult and uncomfortable question,

Eğer o zor ve rahatsız edici soruyu ben sormazsam,

no one else is going to;

başka kimse sormayacak.

and that I'm never going to see this person again.

Üstelik o kişiyi

bir daha asla görmeyeceğim.

So I'm not looking to make a good impression

O yüzden iyi intiba bırakma

or to forge a connection.

veya bir bağ kurma amacım yok.

In the end, if I have to choose between being the president's friend

Sonuç olarak, başkanın dostu veya düşmanı olmak arasında seçim yapmak gerekse,

or enemy,

I always prefer to be their enemy.

düşmanı olmayı tercih ederim.

In closing:

Kısacası,

I know this is a difficult time to be an immigrant and a journalist,

hem bir göçmen hem de bir gazeteci olmanın çok zor olduğu bir zamandayız

but now more than ever,

ama eskisine nazaran yeri geldiğinde

we need journalists who are prepared,

tarafsızlığını bırakmaya hazır

at any given moment,

daha fazla gazeteciye

to set neutrality aside.

ihtiyacımız var.

Personally, I feel like I've been preparing for this moment

Şahsen, her zaman bu ana hazırmışım gibi hissediyorum.

my whole life.

When they censored me when I was 24,

24 yaşında işime sansür koyduklarında

I learned that neutrality, fear and silence often make you an accomplice

tarafsızlık, korku ve sessizliğin,

pek çok kez suç, suistimal

in crime, abuse

ve adaletsizliğe

and injustice.

yardım ettiğini öğrendim.

And being an accomplice to power

Güce yardım etmek

is never good journalism.

hiçbir zaman iyi gazetecilik değildir.

Now, at 59 years old,

Bugün 59 yaşında,

I only hope to have a tiny bit

24 yaşında sahip olduğum

of the courage and mental clarity I had at 24,

değerler ve kararlılığın sadece küçük bir kısmına sahip olmayı

and that way, never again

ve böylelikle asla

remain quiet.

sessiz kalmamayı umuyorum.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)