Johanna Figueira: Simple, effective tech to connect communities in crisis | TED

Çeviri: Burakhan Uçar Gözden geçirme: Ezgisu Karakaya

I'm an immigrant from Venezuela,

Ben Venezuela göçmeniyim.

and I've lived in the US for six years.

Altı yıl boyunca Amerika'da yaşadım.

If you ask me about my life as an expatriate,

Gurbetteki hayatımı soracak olursanız

I would say that I've been lucky.

şanslı olduğumu söylerdim.

But it hasn't been easy.

Ancak yine de kolay değildi.

Growing up, I never thought that I was going to leave my homeland.

Büyürken memleketimden ayrılacağımı hiç düşünmemiştim.

I participated in my first student protest in 2007,

Başkan en önemli haber ağlarından birini kapatınca

when the president shut down one of the most important news networks.

2007'de ilk öğrenci protestoma katıldım.

I was getting my bachelor's degree in communications,

İletişim bölümünde lisans eğitimi alıyordum.

and that was the first time I realized I couldn't take free speech for granted.

İlk kez o zaman ifade özgürlüğümün olmadığını fark ettim.

We knew things were getting bad, but we never saw what was coming:

Bir şeylerin kötü gittiğini biliyorduk ama neyle karşılaşacağımızı öngöremedik:

an economic crisis, infrastructure breaking down,

Ekonomik kriz ve altyapının çökmesi,

citywide electrical blackouts,

şehir genelinde elektrik kesintisi,

the decline of public health care and shortage of medicines,

halk sağlık hizmetlerinin gerilemesi,

disease outbreaks and starvation.

ilaç kıtlığı, salgın hastalıklar ve açlık.

I moved to Canada with my husband in 2013,

2013'te eşimle Kanada'ya taşındık.

and we always thought we'd move back home when the crisis improved.

Her zaman, kriz bittiğinde eve geri dönmeyi düşünüyorduk.

But we never did.

Fakat asla dönmedik.

Nearly all my childhood friends have left the country,

Çocukluk arkadaşlarımın neredeyse hepsi ülkeyi terk etti.

but my parents are still there.

Ailem hâlâ orada.

There have been moments where I've called my mom,

Annemi aradığım bazı zamanlarda

and I could hear people screaming and crying in the background

göz yaşartıcı gaz bombası nedeniyle

as teargas bombs exploded in the streets.

arkadan gelen ağlama ve çığlık seslerini duyabiliyordum.

And my mom, as if I couldn't hear it, would always tell me,

Annem, sesleri duymuyormuşum gibi her zaman şöyle derdi:

(Speaking Spanish)

(İspanyolca konuşuyor)

"We're fine, don't worry."

"İyiyiz, endişelenme."

But of course, I worry.

Fakat tabii ki endişeleniyordum.

It's my parents, and I'm 4,000 miles away.

Onlar benim ailem ve ben onlardan 6.500 km uzaktayım.

Today, I'm just one of more than four million Venezuelans

Bugün, kendi topraklarını terk etmek zorunda kalan

who have left their home country.

4 milyonu aşkın Venezuelalıdan yalnızca biriyim.

A lot of my friends are Venezuelan immigrants,

Arkadaşlarımın çoğu Venezualalı göçmenler.

and in the last few years,

Son birkaç yıldır,

we've begun talking about how we could make a difference

bu kadar uzakta yaşarken

when we live so far away.

Venezuela için nasıl bir farklılık yaratabileceğimizi tartışıyorduk.

That is how Code for Venezuela was born in 2019.

2019'da, bu tartışmaların sonunda, Code for Venezuela doğdu.

It began with a hackathon, because we are experts in tech,

Her şey hackaton ile başladı.

and we thought we could use our tech skills

Çünkü biz teknoloji uzmanlarıyız ve bu yeteneklerimizi

alt tabakadaki insanlara çözüm bulmak için kullanmalıyız diye düşündük.

to create solutions for people on the ground.

But first, we needed to find some experts actually living inside Venezuela

Ancak ilk olarak, bize rehberlik etmeleri için

Venezuela'da yaşayan uzmanlar bulmamız gerekiyordu.

to guide us.

We'd see so many other hackathons

Teoride oldukça dahiyane ve inanılmaz teknolojik çözümler bulan

that came up with wily, ambitious, incredible technological solutions

diğer hackathonlar gördük.

that sounded great in theory but ultimately failed to work

Ancak bu teorileri, yardım etmek istedikleri ülkede

in the actual countries they were intended to help.

uygulamaya çalıştıklarında başarısız oluyorlardı.

Many of us have been living abroad for years,

Çoğumuz yıllardır yurt dışında yaşıyor

and we are detached from the day-to-day problems

ve Venezuela'daki insanların

that people are facing in Venezuela.

karşılaştığı problemlerden bihaberiz.

So we turned to the experts actually living inside of the country.

Bu yüzden biz de direkt olarak Venezuela'da yaşayan uzmanlara başvurduk.

For example, Julio Castro,

Örneğin Julio Castro, kendisi bir doktor

a doctor and one of the leaders of Médicos por la Salud.

ve Médicos por la Salud öncülerinden biri.

When the government stopped publishing official health care data in 2015,

2015 yılında hükûmet, resmi sağlık hizmeti verilerini

Dr. Julio began collecting information himself,

yayımlamayı durdurduğunda

using an informal but coordinated system

Dr. Julio kendisi bilgi toplamaya başladı.

Gayri resmi fakat koordineli bir sistemle cep telefonuyla iletişim kurarak yaptı.

of cell phone communications.

They track available personnel, medical supplies, mortality data,

Mevcut personelleri, tıbbi malzemeleri,

ölüm oranlarını ve yaygın hastalıkları

disease outbreaks;

compile it into a report;

tek bir raporda birleştirdi

and then share that on Twitter.

ve Twitter'da paylaştı.

He became our go-to expert on health care in Venezuela.

Venezuela'da başvurduğumuz sağlık hizmeti uzmanımız oldu.

Luis Carlos Díaz,

Luis Carlos Díaz, sansür eylemlerini

a widely recognized journalist who reports acts of censorship

ve Venezuela'da insan hakları ihlalinden mağdur olan insanları rapor eden

and human rights violations suffered by the people of Venezuela,

oldukça bilindik bir gazeteci.

he helps us make sense of what is happening there,

Haberleri hükümet kontrol ettiği için

since the news is controlled by the government.

bize olup bitenleri haber ederek yardımcı oluyor.

We call these people our heroes on the ground.

Biz bu insanlara pelerinsiz kahramanlar diyoruz.

With their expert advice, we came up with a series of challenges

Onların uzman tavsiyeleri sayesinde

hackathon katılımcıları için sorun olan birçok konuya çözüm bulduk.

for hackathon participants.

In that first hackathon, we had 300 participants

İlk hackathonda,

yedi ülkeden 300 katılımcıyla birlikte

from seven countries

come up with 16 different project submissions.

16 farklı proje sunumu aldık.

We picked the projects with the most potential

Projeler arasından potansiyeli en yüksek olanları seçtik.

and continued working on them after the event.

Hackathondan sonra onlar üzerinde çalışmaya devam ettik.

Today, I'll share two of our most successful projects

Bugün, şimdiye kadar yapabildiklerimizi göstermek için

to give you a taste of the impact we are having so far.

en başarılı iki projemizi sizlerle paylaşacağım:

They're called MediTweet and Blackout Tracker.

MediTweet ve Blackout Tracker.

MediTweet is an intelligent Twitter bot

MediTweet, Venezuelalıların ihtiyaç duydukları ilaçları bulmalarını sağlayan

that helps Venezuelans find the medicine they need.

akıllı bir Twitter botu.

Right now in Venezuela,

Bugün Venezuela'da hastalanıp hastaneye giderseniz

if you get sick and you go to a hospital,

there is a good chance they won't have the right medical supplies to treat you.

sizi iyileştirmek için ellerinde doğru tıbbi malzemenin

bulunmama ihtimali çok yüksek.

The situation is so bad

Durum o kadar kötü ki

that patients often get a "shopping list" from the doctor

hastalar doktorlardan

instead of a prescription.

reçete yerine "alışveriş listesi" alıyor.

I live the need for this firsthand.

Bu projeye bizzat benim de ihtiyacım var.

My mom was diagnosed with cancer in 2015.

Anneme 2015'te kanser teşhisi konuldu.

She needed to have a lumbar puncture

Son teşhis ve tedavi planı için

to get a final diagnosis and treatment plan.

lomber ponksiyona ihtiyacı vardı.

But the needle for this procedure wasn't available.

Fakat bunun için gereken iğne yoktu.

I was in Venezuela at that time,

O sıralar Venezuela'daydım.

and I was seeing my mom getting worse in front of me every day.

Annemin durumu, gözlerimin önünde her gün daha da kötüye gidiyordu.

After looking everywhere, we found the needle in a site

Her yerde aradıktan sonra

iğneyi, Latin Amerika'nın eBay'i gibi olan bir yerde bulduk.

that is like the eBay of Latin America.

I met the seller in a local bakery,

Satıcıyla yerli bir fırında buluştuk.

and it was like buying something on the black market.

Kara borsadan alışveriş yapmak gibi bir şeydi.

My mom brought the needle to her doctor, and he did the procedure.

Annem iğneyi doktora götürdü ve doktor da işlemi gerçekleştirdi.

Without this, she could have died.

Bunlar olmasa, annem ölebilirdi.

But it's not just medical supplies,

Fakat sorun sadece tıbbi malzeme değil.

it's medicines, too.

İlaçlar da sorun.

When she was first diagnosed,

Kanser teşhisi anneme ilk konduğunda

we bought her treatment in a state pharmacy,

ilaçlarını devlet eczanesinden alıyorduk.

and it was, like, practically free.

Neredeyse ücretsiz sayılırdı.

But then the state pharmacy ran out,

Ancak bir süre sonra ilaçlar tükendi

and we still had six months of treatment ahead.

ve tedavinin daha altı ayı vardı.

Six months of treatment ahead.

Kalan altı aylık bir süreç.

We bought some medicines online and the rest in Mexico.

İlaçların bazılarını internetten, gerisini ise Meksika'dan aldık.

Now she's in her third year of remission,

Annem şimdi remisyonunun üçüncü yılında.

and every time that I call,

Her aradığımda diyor ki:

she tells me, "I'm fine, don't worry."

"Endişelenme, ben iyiyim."

But not everyone can afford to leave the country,

Fakat herkesin ülkeyi terk edecek maddi durumu yok.

and many aren't healthy enough to travel.

Çoğunun sağlık durumu seyahat için uygun değil.

That is why people turn to Twitter,

Bu nedenle insanlar Twitter'a yöneliyor.

buying and selling medicines using the hashtag #ServicioPublico,

İlaç alıp satmak için

"kamu hizmeti" anlamına gelen #ServicioPublico etiketini kullanıyor.

meaning "public service."

Our Twitter bot scans Twitter for the hashtag #ServicioPublico

Twitter botumuz #ServicioPublico etiketini tarıyor.

and connects users who are asking for specific medicines

Özel ilaç arayan kişilerle

with those who are selling their private leftovers.

bu ilaçları satan kişiler arasında bağlantı kuruyor.

We also pool the location data of those Twitter users

Ayrıca Twitter kullanıcılarının konum bilgilerini de topluyoruz.

and use it for a visualization tool.

Bunu bir görselleştirme aracı olarak kullanıyoruz.

It gives local organizations like Médicos por la Salud

Böylelikle, Médicos por la Salud gibi yerel kuruluşlara,

a sense of where they have a shortage.

ilaç eksikliği yaşayan yerleri gösteriyor.

We can also apply machine learning algorithms

Ayrıca, makine öğrenimi algoritmalarının kullanımına da başvuruyoruz.

to detect clusters of disease.

Bu şekilde, hastalık yerlerini belirliyoruz.

If they've received humanitarian aid,

İnsani yardım alabilirlerse

this could help them to make better decisions

ilaç dağıtımı konusunda

about the distributions of the supplies.

daha iyi kararlar verebilirler.

Our second project, is called Blackout Tracker.

İkinci projemiz: Blackout Tracker.

Venezuela is currently going through an electricity crisis.

Venezuela bugünlerde elektrik krizinde.

Last year, Venezuela suffered what some people consider

Geçen yıl, bazılarına göre Venezuela tarihindeki

the worst power failures in Venezuelan history.

en ağır güç kesintisi yaşandı.

I had two long days without communication with my parents.

Ailemle iletişim kuramadığım bitmek bilmeyen iki gün geçirdim.

Some cities experienced blackouts every day.

Bazı şehirlerde her gün kesinti yaşandı.

But you only know about this on social media.

Fakat bunlar sadece sosyal medyada yayıldı.

The government won't report blackouts on the news.

Hükümet, kesinti raporlarını haber yapmadı.

When the power goes out,

Kesinti meydana gelir gelmez

many Venezuelans, we quickly tweet out the location with the hashtag #SinLuz,

birçok Venezuelalı "elektrik kesintisi'' anlamına gelen #SinLuz etiketiyle

meaning "without electricity,"

konumlarını hızlıca tweet atıyor.

before their phones ran out of battery,

Tabii bunu telefonlarının şarjı bitmeden önce yapıyorlar

so people around the country know what is happening.

ve ülkedeki insanlar neler olup bittiğini öğreniyor.

Like MediTweet,

MediTweet'in yaptığı gibi

Blackout Tracker scans Twitter for the hashtag #SinLuz

Blackout, #SinLuz etiketini tarar

and creates a map using the location data of those users.

ve kullanıcıların konum bilgilerini kullanarak bir harita çıkarır.

You can quickly see

Böylelikle, kesintilerin nerede olduğunu

where the blackouts are happening today

and how many blackouts have happened over time.

ve zaman içinde ne kadar kesinti olduğunu

anında görebilirsiniz.

People want to know what is happening,

İnsanlar neler olup bittiğini bilmek istiyor.

and this is our answer.

Bu da bizim cevabımız.

But it's also a way of holding the government accountable.

Bu sistem aynı zamanda hükümeti sorumlu tutmayı da sağlıyor.

It's easy for them to deny that the problem exists

Çünkü onlar için problemi inkar etmek

ya da bahane üretmek kolay.

or make excuses,

because there is no official data on it.

Çünkü ortada resmi bir veri yok.

Blackout Tracker shows how bad the problem really is.

Blackout tracker, sorunun gerçek büyüklüğünü gösteriyor.

Now, some people in Silicon Valley may look at these projects

Silikon Vadisi'nde yaşayan bazı kişiler bu projelere bakıp

and say that there are no major technological innovations.

ortada büyük bir teknolojik yenilik olmadığını söyleyebilirler.

But that is the point.

Asıl mesele de bu.

These projects are not insanely advanced,

Bu projeler aşırı gelişmiş değil.

but it's what the people of Venezuela need,

Fakat Venezuela'daki insanların ihtiyacı olan bu

and they can have a tremendous impact.

ve oldukça büyük bir etkileri var.

Beyond these projects, perhaps our most significant accomplishment

Bu projelerin ötesinde elde ettiğimiz en büyük başarı,

is that a movement has been created,

bir akım başlatmak oldu.

one where people around the world are coming together

Dünya çapında insanların bir araya gelip mesleki becerilerini

to use their professional skills to create solutions for the people of Venezuela.

Venezuela'daki insanlara çözüm bulmak için kullandığı bir akım.

And because we are partnering with locals,

Yerlilerle ortak olduğumuz için

we are creating the solutions that people want and need.

insanların ihtiyaç duyduğu ve istediği şeyler için çözüm buluyoruz.

What is so great about this

Ayrıca bu işin en iyi yanı

is that we are using our professional skills,

mesleki becerilerimizi kullanıyor olmamız.

so it comes easily and naturally.

Böylelikle daha kolay ve doğal oluyor.

It's not that hard for us to make a difference.

Değişim yaratmak bizim için zor değil.

If someone from San Francisco

Eğer San Fransisco'dan bir kişi,

were to hire professionals to create solutions

Blackout Tracker veya MediTweet projeleri gibi

like MediTweet or Blackout Tracker,

bir çözüm üretmek için profesyonel birini tutarsa

it would cost a small fortune.

bu onlara küçük bir servete mal olur.

By donating our services,

Servislerimize bağış yaparak

we are making a bigger impact than if we were just to donate money.

sadece para bağışı yapmış olmaktan daha büyük bir etki meydana getiriyoruz.

And you can do the same thing --

Siz de aynısını yapabilirsiniz.

not in Venezuela, necessarily,

Venezuela'da olmak zorunda değil.

but in your own community.

Kendi toplumunuzda da yapabilirsiniz.

In a world that is more connected than ever,

Hiç olmadığı kadar bağlantılı bir dünyada

we still see how specialized communities can be living isolated or in silos.

özel toplulukların hâlâ toplumdan nasıl ayrı yaşadığını görüyoruz.

There are so many great ways to help,

Yardım etmenin bir çok yolu var.

Ancak ben inanıyorum ki,

but I believe that you can use your professional skills

mesleki becerilerinizi kullanarak çeşitli toplumlarla iletişim kurabilir

to connect diverse communities and create effective solutions

ve bu ilişkiler yoluyla çözümler üretebilirsiniz.

through those relationships.

Anyone with knowledge and professional skills

Bilgi ve mesleki becerilere sahip herkesin

has a powerful force to bring hope to a community.

toplumumuza ümit verme gücü var.

For us at Code for Venezuela,

Bizim için

Code for Venezuela daha başlangıç.

this is just the beginning.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)