Ingrid Betancourt: What six years in captivity taught me about fear and faith (w/ subtitles) | TED

Translator: Camille Martínez

Çeviri: Muhammed Boğatekin Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

The first time

Hayatımda ilk kez korktuğumda

I felt fear

I was 41 years old.

kırk bir yaşındaydım.

People have always said I was brave.

Sürekli bana çok cesur olduğumu söylerlerdi.

When I was little, I'd climb the highest tree,

Küçüklüğümden beri yüksek yüksek ağaçlara tırmanır

and I'd approach any animal fearlessly.

her hayvana hiç korkmadan yaklaşırım.

I liked challenges.

Bir şeylere kafa tutmayı severdim.

My father used to say,

Babam hep şöyle derdi:

"Good steel can withstand any temperature."

"Çeliğin sağlamı her türlü ateşe dayanandır."

And when I entered into Colombian politics,

Ben de Kolombiya siyasetine atıldığımda

I thought I'd be able to withstand any temperature.

her türlü ateşe dayabileceğimi sanmıştım.

I wanted to end corruption;

Ülkedeki yolsuzluğun

I wanted to cut ties between politicians and drug traffickers.

ve devlet-uyuşturucu mafyası arasındaki ilişkinin kökünü kurutmayı istiyordum.

The first time I was elected,

Dokunulamaz denilen siyasetçilerin yaptıkları yolsuzlukları

it was because I called out, by name,

direk isimleriyle ifşa ettim diye olsa gerek

corrupt and untouchable politicians.

ilk kez seçilmiştim.

I also called out the president

Uyuşturucu mafyalarıyla olan bağlarından ötürü

for his ties to the cartels.

Cumhurbaşkanıyla da hesaplaştım.

That's when the threats started.

Tam da bundan olsa gerek artık ölüm tehditleri almaya başladım.

I had to send my very young children out of the country one morning,

Daha ufacık çocuklarımı

bir sabah gizlice uçağa binmeleri için

hidden, all the way to the airport, in the French ambassador's armored car.

Fransız büyükelçisinin zırhlı aracıyla kaçırmak zorunda kaldım.

Days later,

Yetmedi saldırıya uğradım.

I was the victim of an attack, but emerged unharmed.

Neyse ki kıl payı atlattım.

The following year,

Bir sonraki sene

the Colombian people elected me with the highest number of votes.

Kolombiya halkı büyük bir oy çoğunluğuyla beni senatör olarak seçti.

I thought people applauded me because I was brave.

Cesaretim için beni ödüllendirdiklerini düşünmüştüm.

I, too, thought I was brave.

Ben de cesur olduğumu düşünmüyor değildim

But I wasn't.

ama öyle değildi.

I had simply never before experienced

Aslında gerçek korku nedir

true fear.

hiç görmemiş ve yaşamamıştım.

That changed

Bu devran,

on February 23, 2002.

23 Şubat 2002'de değişti.

At the time, I was a presidential candidate in Colombia

O sıralar Cumhurbaşkanı adayıydım

promoting my campaign agenda,

ve seçim kampanyamızı yürütüyorduk

when I was detained by a group of armed men.

ta ki bir grup silahlı

They were wearing uniforms with military garments.

ve askeri üniformalı adam

bizi gözaltına alana kadar.

I looked at their boots; they were rubber.

Botlarına baktım, kauçuktandı.

And I knew

Halbuki Kolombiya ordusu deri bot giyerdi.

that the Colombian army wore leather boots.

I knew that these were FARC guerrillas.

Onların FARC gerillaları olduklarını anlamıştım.

From that point on, everything happened very quickly.

Her şey göz açıp kapayıncaya kadar bir anda oluverdi.

The commando leader ordered us to stop the vehicle.

Komutan arabayı durdurun dedi.

Meanwhile, one of his men stepped on an antipersonnel mine

Demeye kalmadan adamlarından biri mayına basıp

and flew through the air.

havaya uçtu

He landed, sitting upright,

ve tam da önüme oturur vaziyette düşüverdi.

right in front of me.

We made eye contact

Onunla göz göze geldik

and it was then that the young man understood:

ve tam o anda genç adam

his rubber boot with his leg still in it

kauçuk botun içindeki ayağının kopup uzaklara düştüğünü fark etti.

had landed far away.

(Sighs)

(İç çeker)

He started

Avaz avaz

screaming like crazy.

bağırmaya başladı.

And the truth is,

İnanın

I felt -- as I feel right now, because I'm reliving these emotions --

o gün ne hissettiysem

şimdi de aynısını hissediyorum

çünkü o anda yaşadığım duygularım yeniden canlanıyor.

I felt at that moment that something inside of me was breaking

O an sanki içimde bir şeyler kırıldı.

and that I was being infected with his fear.

Onun korkusunun bana da bulaştığını hissedebiliyordum.

My mind went blank and couldn't think;

Beynim durmuş gözlerimin önüne bir perde inmişti,

it was paralyzed.

felç olmuş gibiydim.

When I finally reacted,

Şoku atlatır atlatmaz

I said to myself,

içimden ilk şunu dedim:

"They're going to kill me,

"Buraya kadarmış, beni öldürecekler.

and I didn't say goodbye to my children."

Çocuklarıma bir veda bile edemedim."

As they took me into the deepest depths of the jungle,

Beni ormanın derinliklerine doğru kaçırırlarken

the FARC soldiers announced

FARC militanları

that if the government didn't negotiate,

eğer hükümet pazarlığa yanaşmazsa

they'd kill me.

beni öldüreceklerini söylediler.

And I knew

Hükümetin de

that the government wouldn't negotiate.

buna asla yanaşmayacağından emindim.

From that point on,

O günden sonra

I went to sleep in fear every night --

her gece korkarak uyudum.

cold sweats,

Soğuk soğuk terler akıttım,

shaking,

tir tir titredim,

stomach ache,

karnıma sancılar girdi,

insomnia.

gözüme uyku girmedi...

But worse than that was what was happening to my mind,

Olan en çok da kafama oldu

because my memory was being erased: all the phone numbers,

çünkü hafızamdan bildiğim tüm telefon numaraları,

addresses,

tüm adresler,

names of very dear people,

eşin dostun isimleri,

even significant life events.

hayatımdaki önemli olaylar

hepsi silinip gitmişti.

And so,

Artık akıl sağlığımdan şüphe etmeye başlamıştım.

I began to doubt myself, to doubt my mental health.

And with doubt came desperation,

Şüphe umutsuzluğu,

and with desperation came depression.

umutsuzluk da depresyonu beraberinde getirmişti.

I was suffering notorious behavioral changes

Hal ve hareketlerim değişiyordu,

and it wasn't just paranoia in moments of panic.

paranoya olmuştum deyip geçmek bunun yanında basit kalır.

It was distrust,

Bu; bir çeşit güvensizlik,

it was hatred,

nefret

and it was also the urge to kill.

ve hatta öldürme isteği gibi bir şeydi.

This, I realized

Bunun farkına beni boynumdan bir ağaca zincirlediklerinde fark ettim.

when they had me chained by the neck to a tree.

They kept me outside that day,

O gün beni dışarıda,

bardaktan boşanırcasına yağan tropik yağmurun altında bıraktılar.

during a tropical downpour.

I remember feeling an urgent need to use the bathroom.

Çok sıkışmıştım

ve bir an önce tuvalete gitmem gerekiyordu.

"Whatever you have to do,

"Tuvalete gitmek istiyorsan

you'll do in front of me,

karşımda

bitch,"

kaşarlık yap"

the guard screamed at me.

diye bağırdı nöbetçi.

And I

Ben

decided at that moment

işte tam o anda

to kill him.

onu öldürmeye karar verdim.

And for days,

Günler boyunca

I was planning, trying to find the right moment, the right way to do it,

doğru yer ve zamanda onu nasıl öldürebilirimi planladım.

filled with hatred,

Nefret köpürüyordum,

filled with fear.

korkuyordum da.

Then suddenly,

Ta ki bir durup,

I rose up,

düşünüp

snapped out of it

kendime

and thought:

şunu diyene kadar:

"I'm not going to become one of them.

"Onlara benzemeyeceğim.

I'm not going to become an assassin.

Onlar gibi katil olmayacağım."

I still have enough freedom

En azından

hala kim olmak istediğime

to decide

karar verebiliyordum.

who I want to be."

That's when I learned that fear

Tam o anda

brought me face to face with myself.

korkumla yüzleşmeyi öğrendim.

It forced me

Tüm gücümü,

to align my energies,

tüm enerjimi toplamaya çalışıyordum.

to align my meridians.

I learned that facing fear

Korkuyla yüzleşip daha güçlü olmak için

could become a pathway to growth.

korkuyu kendime bir basamak yaptım.

A lot of emotions arise when I talk about all of this,

Şöyle bir dönüp düşündüğümde

but when I think back,

içime birçok his doluyor

I'm able to identify

ama o gün başarmak için yaptığım her şeyi çok iyi hatırlıyorum.

the steps I took to do it.

I want to share three of them with you.

Bunların üçünü sizlerle paylaşmak istiyorum.

The first

Bunların ilki:

was to be guided by principles.

İlkelerimden şaşmadım

Because I realized

çünkü şunu farkettim ki

that in the midst of panic and mental block,

o panik ve şok halinde bile

if I followed my principles,

ilkelerimden taviz vermedim.

I acted correctly.

Doğru olan da buydu.

I remember the first night

İlk gecemi çok iyi hatırlıyorum.

in a concentration camp that the guerrillas had built

Gerillaların ormanın tam ortasında yaptığı bir toplama kampındaydık.

in the middle of the jungle,

with 12-foot-high bars,

4 metre yüksekliğinde duvarlar

barbed wire,

ve üstünde dikenli teller,

lookouts in the four corners

gözetleme kulesinde bekçiler

and armed men pointing guns at us 24 hours a day.

ve sürekli namlularını bize uzatmış silahlı adamlar vardı.

That morning, the first morning,

Orada uyandığımız ilk sabah

some men arrived, yelling:

birkaç adam bağırarak geldi:

"Count off! Count off!"

"Sağ baştan say, sağ baştan say!"

My fellow hostages woke up, startled,

Arkadaşlarım korkuyla uyandılar

and began to identify themselves in numbered sequence.

ve bir bir saymaya başladılar

But when it was my turn,

ama sıra bana geldiğinde

I said,

ben saymadım.

"Ingrid Betancourt.

"Ingrid Betancourt.

If you want to know if I'm here, call me by my name."

Madem yoklama alıyorsunuz beni ismimle çağırabilirsiniz" dedim.

The guards' fury

Arkadaşlarım

was nothing compared to that of the other hostages,

gerillalardan daha çok kızmıştı bana.

because, obviously they were scared --

Çünkü hepsi çok korkmuştu.

we were all scared --

Korkmuştuk

and they were afraid that, because of me, they would be punished.

ve benim yüzümden onlar da

cezalandıracaklar sanmışlardı

But for me,

ama benim için kimliğimi savunmak

beyond fear was the need to defend my identity,

korkudan önce geliyordu

to not let them turn me into a thing or a number.

ve beni basit bir sayı yerine koymalarına izin vermeyecektim.

That was one of the principles:

Bu, benim ilkemdi.

to defend

Aynı zamanda

what I considered to be human dignity.

benliğimi ve onurumu da savunuyordum.

But make no mistake:

Gelin görün ki

the guerrillas had it all

o gerilla bir insan sarrafıydı

very well analyzed --

ve ne yaptığını çok iyi biliyordu,

they had been kidnapping for years,

senelerdir adam kaçırıyorlardı

and they had developed a technique

ve artık bir teknik geliştirmişlerdi:

to break us,

Bizi birbirimize düşürme

to defeat us, to divide us.

ve kırdırma tekniği.

And so,

Şimdi geldik ikinci aşamaya:

the second step

was to learn how to build supportive trust,

Güven ve dayanışmayı sağlayıp

to learn how to unite.

birleşmeyi öğrenmeye.

The jungle is like a different planet.

Orman bambaşka bir dünyaydı.

It's a world

Böyle...

sis, pus,

of shadows, of rain,

yağmur, nem,

with the hum of millions of bugs --

majiña karıncası, mermi karınca,

majiña ants, bullet ants.

eşek arısı, sürüyle haşere... Ne ararsanız var.

I didn't stop scratching a single day while I was in the jungle.

Kendimi kaşımadığım tek bir gün geçmedi.

And of course, there were tarantulas, scorpions, anacondas ...

Tarantula mı dersiniz akrep mi

anakonda mı...

I once came face to face with a 24-foot long anaconda

Bir keresinde 8 metrelik bir anakondayla karşı karşıya geldik.

that could have swallowed me in one bite.

İstese beni tek lokmada yutabilirdi.

Jaguars ...

Ya jaguarlara ne demeli...

But I want to tell you

Ama gelin görün ki

that none of these animals did us as much harm

bu hayvanların hiçbiri

insanoğlunun verdiği kadar zarar vermedi bize.

as the human beings.

The guerrillas terrorized us.

Gerillalar bizi korkuttukları yetmezmiş gibi

They spread rumors.

birbirimize de düşürüyordu.

Yalan yanlış dedikoduları arkadaşlar arasında yayıp

Among the hostages, they sparked betrayals,

jealousy,

kıskançlık, kin ve güvensizlik yaratıyorlardı.

resentment,

mistrust.

The first time I escaped for a long time was with Lucho.

İlk defa

Lucho ile beraber

uzun bir süre firar edebildim.

Lucho had been a hostage for two years longer than I had.

Lucho benden iki sene önce kaçırılmıştı.

We decided to tie ourselves up

Pirana ve timsah dolu

with ropes

karanlık sularda

to have the strength to lower ourselves into that dark water

birbirimizden güç alabilmek için

full of piranhas and alligators.

kendimizi birbirimize iple bağlamaya karar verdik.

What we did was, during the day, we would hide in the mangroves.

Sabahları bataklığa girip saklanıyor,

And at night,

geceleri de nehre girip yol alıyorduk.

we would leave, get in the water,

and we would swim and let the current carry us.

Bazen yüzüyor bazen de kendimizi akıntıya bırakıyorduk.

That went on for several days.

Birçok günümüz böyle geçti.

But Lucho

Maalesef Lucho

became sick.

hastalandı.

He was diabetic,

Diyabetti

and he fell into a diabetic coma.

ve şeker komasına girdi.

So the guerrillas captured us.

Öyle olunca da

gerillalar bizi yakaladı ama olsun.

But after having lived through that with Lucho,

Lucho'yla yaşadığımız bu maceradan

after having faced fear together, united,

ve korkuyla ikimiz beraber yüzleşdikten sonra

not punishment, not violence -- nothing --

ne verdikleri cezalar ne de şiddet,

hiçbir şey

could ever again divide us.

bir daha bizi ayırmayı başaramadı.

What's certain is,

Şurası kesin:

all the guerrillas' manipulation was so damaging to us

Gerillaların yaptığı onca manipülasyon bize epey bir zarar verdi.

that even today,

Bugün bile hala

among some of the hostages

kaçırılan arkadaşlar arasında

from back then,

ta o zamanlardan kalan

tensions linger,

dargınlık

passed down from all that poison

ve küskünlükler var.

Bunların hepsi

that the guerrillas created.

gerillaların eseri.

The third step

Üçüncü adım ise

is very important to me,

benim için çok önemli

and it's a gift that I want to give to you.

ve bunu sizlere de armağan etmek istiyorum.

The third step is to learn how to develop faith.

Üçüncü adım

inanmayı öğrenmek.

I want to explain it like this:

Yaşadığım bir örnekten gidelim:

Jhon Frank Pinchao

Jhon Frank Pinchao

was a police officer

bir polis memuruydu.

who had been a hostage for more than eight years.

Sekiz seneden fazladır esir tutuluyordu.

He was famous for being the biggest scaredy-cat of us all.

"Korkak tavuk" olarak nam salmıştı aramızda

But Pincho -- I called him "Pincho" --

ama Pincho,

ben ona öyle diyorum,

Pincho decided that he wanted to escape.

Pincho kaçmaya karar verdi

And he asked me to help him.

ve benden yardım etmemi istedi.

By that point, I basically had a master's degree in escape attempts.

Ne de olsa ben o sıralar kaçmanın kitabını yazmıştım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So

Neyse...

we got started but we had a delay,

İşe koyulacağız ama bir sıkıntımız vardı.

because first, Pincho had to learn how to swim.

Pincho yüzme bilmiyordu ve öğrenmesi lazımdı.

And we had to carry out all these preparations in total secrecy.

Yapacağımız her hazırlığı

gizlice yapmamız gerekiyordu.

Anyway, when we finally had everything ready,

Yaptık da.

En sonunda artık kaçmaya hazırdık.

Pincho came up to me one afternoon and said,

Pincho gecenin bir yarısı yanıma yaklaşıp:

"Ingrid, suppose I'm in the jungle,

"Ingrid, diyelim ki ormandayım

and I go around and around in circles, and I can't find the way out.

dönüp dönüp duruyorum ama bir türlü çıkışı bulamıyorum

Ne yapacağım?" diye sordu.

What do I do?"

"Pincho,

"Pincho,

you grab a phone,

o zaman ellerini açıyor

and you call the man upstairs."

ve yukarıdakinden yardım istiyorsun" dedim.

"Ingrid, you know I don't believe in God."

"Ingrid,

biliyorsun ki Allah'a inanmıyorum" dedi.

"God doesn't care. He'll still help you."

"Farketmez,

yine de Allah sana yardım eder."

(Applause)

(Alkış)

It rained all night that night.

O gece hiç durmadan yağmur yağdı

The following morning,

ve ertesi sabah,

the camp woke up to a big commotion,

bütün kamp büyük bir sürprizle uyandı,

because Pincho had fled.

Pincho kaçmıştı.

They made us dismantle the camp, and we started marching.

Bizleri gruplara ayırıp yürütmeye başladılar

During the march,

ve yürüyüş boyunca

the head guerrillas told us that Pincho had died,

çete elebaşları Pincho'nun öldüğünü,

and that they had found his remains

bir Anakonda'nın onu yediğini

ve cesedinin kalan parçalarını bulduklarını söylediler.

eaten by an anaconda.

Seventeen days passed --

Tam 17 gün sonra,

and believe me, I counted them, because they were torture for me.

inanın bana saydım,

çünkü benim için bir işkence gibiydi.

But on the seventeenth day,

Tam 17'nci günde kokusu çıktı,

the news exploded from the radio:

radyo haberleri bas bas bağırıyordu:

Pincho was free and obviously alive.

Pincho kaçmıştı

ve hayattaydı.

And this was the first thing he said:

Pincho radyoda ilk şunu söyledi:

"I know my fellow hostages are listening.

"Arkadaşlarımın beni duyduğunu biliyorum.

Ingrid,

Ingrid

I did what you told me.

dediğin şeyi yaptım.

I called the man upstairs,

Yukarıdakinden yardım istedim

and he sent me the patrol that rescued me from the jungle."

ve beni ormandan kurtaran o ekibi gönderdi."

That was an extraordinary moment,

Çok ama çok değişik bir duyguydu benim için

because ...

çünkü

obviously fear is contagious.

korku bulaşıcı olduğu kadar

But faith is, too.

inanç da bulaşıcıydı.

Faith isn't rational or emotional.

İnanç öyle bir şey ki ne mantıksal ne duygusal.

Faith

İnanç

is an exercise of the will.

bir çeşit irade işi.

It's the discipline of the will.

İrade olmadan olmuyor.

It's what allows us to transform everything that we are --

Bu da bizim tüm zayıf noktalarımızı

ve güçsüz taraflarımızı

our weaknesses, our frailties,

bizi daha da kuvvetlendiren

into strength, into power.

bir güce çeviriyordu.

It's truly a transformation.

Bu gerçekten bir dönüşümdü.

It's what gives us the strength

Bu bize güç veriyor,

to stand up

ayakta tutuyor,

in the face of fear

korkuyla başa çıkıp

look above it,

bizi bir adım daha öteye taşıyor,

and see beyond it.

daha da uzağı görmemizi sağlıyordu.

I hope you remember that,

Umarım sizler de bunu hiç unutmazsınız

because I know we all need

çünkü şunu biliyorum ki

to connect with that strength we have inside of us

hayatımızın çalkantılı zamanlarında

for the times when there's a storm raging around our boat.

ihtiyacımız olan güç

tam da bizde, içimizdedir.

Many, many, many, many years passed

Seneler seneler seneler geçti,

before I could return to my house.

evimden yurdumdan uzakta...

But when they took us, handcuffed, into the helicopter

Ama sonunda bizi ormandan kurtarıp

ellerimiz kelepçeli helikoptere bindirdiler ve kurtardılar.

that finally took us out of the jungle,

Her şey göz açıp kapayıncaya kadar oldu ve bitti.

everything happened as quickly as when they kidnapped me.

Tıpkı beni kaçırdıkları gün olduğu gibi.

In an instant,

Bir an,

I saw the guerrilla commander at my feet,

önümde yerde

ağzı bağlanmış

gagged,

gerilla elebaşını

and the rescue leader,

ve "Biz Kolombiya Ordusuyuz

yelling:

ve sizler artık özgürsünüz!"

"We're the Colombian army!

You are free!"

diye bağıran ekip komutanını gördüm.

The shriek

O gün

that came out of all of us

özgür olduğumuzu duyunca

when we regained our freedom,

sevinçten attığımız o çığlık,

continues to vibrate in me to this day.

sanki dünmüş gibi hala kulağımda yankılanıyor.

Now,

Artık

I know they can divide all of us,

şunu anladım ki herkes ve her şey bizi bölüp

they can manipulate us all with fear.

yarattığı korkuyla yönetebilir.

The "No" vote on the peace referendum in Colombia;

Kolombiya Barış Referandumundaki "hayır" oyu da,

Brexit;

Brexit de,

the idea of a wall between Mexico and the United States;

Amerika-Meksika sınırına duvar örme fikri de,

Islamic terrorism --

Radikal İslam da...

they're all examples of using fear politically

Bunların hepsi

bizi bölmek ve ayırmak isteyen

to divide and recruit us.

siyasi korkutmalardır.

We all feel fear.

Şu anda hepimiz korkuyoruz

But we can all avoid being recruited

ama ilkelerimize ve inançlarımıza

using the resources we have -- our principles, unity, faith.

sıkı sıkıya bağlanırsak bizi parmağının ucunda oynatamazlar.

Yes, fear is part of the human condition,

Korku tabii ki de insani bir şeydir.

as well as being necessary for survival.

Ayrıca hayatta kalabilmemiz için de gereklidir

But above all,

ama daha da önemlisi

it's the guide by which each of us builds

her birimizin kimliğimizi ve kişiliğimizi

our identity, our personality.

oluşturmasını sağlayan bir çeşit rehberdir.

It's true, I was 41 years old the first time I felt fear,

Evet, doğru.

İlk kez korktuğumda 41 yaşındaydım

and feeling fear was not my decision.

ve korkmak benim seçimim değildi

But it was my decision what to do with that fear.

ama korkuyla birlikte ne yapacağım benim seçimimdi.

You can survive

Korkunun peşinde sürüklenerek

crawling along, fearful.

yaşamak mümkün

But you can also

ama korkuyu yenip

rise above the fear,

kanatlanarak göğe çıkmak

rise up, spread your wings,

ve yükseğe,

and soar, fly high, high, high, high, until you reach the stars,

yükseğe, daha da yükseğe

hepimizin gitmek istediği yıldızlara uzanabilmek de mümkün.

where all of us want to go.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)