The next species of human | Juan Enriquez

Juan Enriquez akıllara durgunluk veren yeni bilimi bizlerle paylasiyor

Çeviri: Ayşe Demirel Gözden geçirme: Esen Kılıç

There's a great big elephant in the room called the economy.

Odada devasa büyüklükte bir fil var, bu filin ismi ekonomi.

So let's start talking about that.

Hadi biraz bundan bahsedelim

I wanted to give you a current picture of the economy.

Size ekonominin şu anki tablosunu sunmak istiyorum

That's what I have behind myself.

İşte tam arkamdaki de bu tablo...

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But of course what we have to remember is this.

Ama elbette hatırlamamız gereken şey şu.

And what you have to think about is,

(Krizle başa çıkmanın yolu, uzun vadede, siz ateşle dans ederken...ondan gözünüzü ayırmamanızdır)

when you're dancing in the flames, what's next?

siz ateşle dans ederken, sırada ne var?

So what I'm going to try to do in the next 17 and a half minutes

Önümüzdeki 17.5 dakika boyunca şunu yapmaya çalışacağım;

is I'm going to talk first about the flames --

size bu alevlerden ve ekonomide--

where we are in the economy --

nerede bulunduğumuzdan bahsedeceğim.

and then I'm going to take three trends

daha sonra TED'de son 25 yıldır

that have taken place at TED over the last 25 years

yer almış ve bu konferansta da yer alacak olan

and that will take place in this conference

üç akımı ele alacağım ve

and I will try and bring them together.

bu ikisini bir araya getirmeye çalışacağım.

And I will try and give you a sense of what the ultimate reboot looks like.

Böylece size son yenilenmenin ne olacağına dair bir fikir vermeye çalışacağım.

Those three trends are

Bahsettiğim 3 akım,

the ability to engineer cells,

kök hücre mühendisliği,

the ability to engineer tissues,

doku mühendisliği,

and robots.

ve robotlar.

And somehow it will all make sense.

Bir şekilde bunların hepsi size birşeyler çağrıştıracak.

But anyway, let's start with the economy.

Yinede, ekonomi ile başlayalım.

There's a couple of really big problems that are still sitting there.

Halen var olan gerçekten ciddi birkaç büyük sorun var.

One is leverage.

İlki finansal kaldıraç sistemi.

And the problem with leverage is

Kaldıraçla ilgili problem şu:

it makes the U.S. financial system look like this.

Amerika'nın finansal sistemine şöyle bir görüntü veriyor

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So, a normal commercial bank has nine to 10 times leverage.

Normal bir ticari banka yüzde 9-10 oranında kaldıraç kullanır.

That means for every dollar you deposit, it loans out about nine or 10.

Yani yatırdığınız her bir dolara 9-10 oranında borç verilir.

A normal investment bank is not a deposit bank,

Normal bir yatırım bankası birikim bankası değildir.

it's an investment bank;

Yatırım bankasında ise,

it has 15 to 20 times.

15-20 katı veriliyor.

It turns out that B of A in September had 32 times.

Eylül ayında Amerikan Bankası'nda bu 32 kattı.

And your friendly Citibank had 47 times.

Ve sevgili arkadaşınız Citibank'da 47 kattı.

Oops.

Oops!

That means every bad loan goes bad 47 times over.

Bu her kötü borçlanmanın 47 kat daha kötü olması demek.

And that, of course, is the reason why all of you

ve elbette bu, hepinizin bu cici insanlara

are making such generous and wonderful donations

ne kadar cömert ve harika BAĞIŞLAR

to these nice folks.

yaptığınız anlamına da geliyor

And as you think about that,

Siz bunu düşünürken

you've got to wonder: so what do banks have in store for you now?

Şunu merak etmelisiniz; bankalar kasalarında sizin için ne saklıyor?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It ain't pretty.

Bu hiç hoş değil.

The government, meanwhile, has been acting like Santa Claus.

Bu sırada devlet ise Noel Baba gibi davranıyor.

We all love Santa Claus, right?

Hepimiz Noel Babayı severiz, değil mi?

But the problem with Santa Clause is,

Noel Baba hakkındaki sorun şu;

if you look at the mandatory spending of what these folks have been doing

Bu arkadaşların yaptığı zorunlu harcamalara bir bakarsanız,

and promising folks,

ve bu bankalara

it turned out that in 1967, 38 percent was mandatory spending

1967 yılında "iyileştirme" adı altında yapılan

on what we call "entitlements."

zorunlu harcamalar %38 olarak hesaplanırken,

And then by 2007 it was 68 percent.

2007'de bu rakam %68'e çıkmış.

And we weren't supposed to run into 100 percent until about 2030.

Ve hemde 2030 civarına kadar %100'e çıkmamamız gerekirken.

Except we've been so busy giving away a trillion here, a trillion there,

Ama bir trilyon oraya, bir trilyon buraya dağıtmakla o kadar meşguldük ki

that we've brought that date of reckoning forward

oturup ileriye dönük hesap yapacağımız tarihi

to about 2017.

2017 yılına dek erteledik.

And we thought we were going to be able to lay these debts off on our kids,

Ve bu borçların hepsini çocuklarımızın üstüne devredebileceğimizi sandık.

but, guess what?

Ama tahmin edin bakalım ne oldu?

We're going to start to pay them.

Artık ödemeye başlayacağız.

And the problem with this stuff is, now that the bill's come due,

Sorun şu, ödeme günü geldiğinde

it turns out Santa isn't quite as cute when it's summertime.

(Devletin) Noel Baba'nın yazın olduğu kadar şirin olmadığı ortaya çıktı.

Right?

Değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Here's some advice from one of the largest investors in the United States.

İşte ABD'deki en büyük yatırımcıdan öğütler.

This guy runs the China Investment Corporation.

Bu kişi Çin Yatırım Kurumununu yönetiyor.

He is the main buyer of U.S. Treasury bonds.

ABD hazine bonolarının ana alıcısı bu kişidir.

And he gave an interview in December.

Aralık ayındaki bir röportajında verdiği öğütler.

Here's his first bit of advice.

İlk öğüt (Size borç veren ülkelere iyi davranın)

And here's his second bit of advice.

Buda ikincisi (Elbette size destek oluruz, eğer sürdürülebilirse)

And, by the way,

Bu arada, Çin Başbakanı

the Chinese Prime Minister reiterated this at Davos last Sunday.

geçen Pazar günü Davos'ta bunu tekrarladı.

This stuff is getting serious enough

Bu olay ciddiye gidiyor,

that if we don't start paying attention to the deficit,

bu bütçe açığına gereken önemi vermeye başlamazsak

we're going to end up losing the dollar.

Dolar'ı kaybetmeye başlayacağız.

And then all bets are off.

Ve işte o zaman "Bütün bahisler" kapanır.

Let me show you what it looks like.

Size olayın nasıl gözüktüğünü göstereyim.

I think I can safely say

Şu an güvenle söyleyebilirim ki,

that I'm the only trillionaire in this room.

bu odadaki tek trilyoner benim.

This is an actual bill.

Bu gerçek bir fatura.

And it's 10 triliion dollars.

Ve bu fatura 10 trilyon dolar.

The only problem with this bill is it's not really worth very much.

Tek problemimiz, artık bu fatura çok para etmiyor.

That was eight bucks last week, four bucks this week,

Geçen hafta sekiz dolardı, bu hafta dört dolara düştü.

a buck next week.

haftaya bir dolar.

And that's what happens to currencies when you don't stand behind them.

Eğer para biriminizin arkasında durmazsanız bu olur.

So the next time somebody as cute as this shows up on your doorstep,

Bir dahaki sefere, bu kadar şirin biri kapınızda belirdiğinde,

and sometimes this creature's called Chrysler and sometimes Ford and sometimes ... whatever you want --

ve hatta bu yaratığın adı Chrysler, Ford veya bazen de....- her ne isim verdiyseniz- olsa da,

you've just got to say no.

sadece hayır demek zorundasınız.

And you've got to start banishing a word that's called "entitlement."

'İyileştirme' kelimesini de artık kafanızdan silmeye başlayın.

And the reason we have to do that in the short term

Kısa vadede bunu yapma nedenimiz

is because we have just run out of cash.

artık nakit paramızın tükenmiş olmasıdır

If you look at the federal budget, this is what it looks like.

Devlet bütçesine baktığınızda, görünen durum böyle.

The orange slice is what's discretionary.

Turuncu dilim "ihtiyari harcamalar" kısmı.

Everything else is mandated.

Geri kanal herşey yetkilendirilmiş halde.

It makes no difference if we cut out the bridges to Alaska in the overall scheme of things.

Görünüş itibariyle Alaska ile aramızdaki köprüleri kaldırmaktan bir farkı yok.

So what we have to start thinking about doing

Artık sağlık harcamalarına kısıtlama getirmeyi

is capping our medical spending

düşünmeye başlamalıyız.

because that's a monster that's simply going to eat the entire budget.

çünkü bu canavar basitçe bütçenin tamamını yemek üzere.

We've got to start thinking about asking people

ve artık insanlardan biraz daha geç emekli olmalarını

to retire a little bit later.

istemeyi düşünmeliyiz.

If you're 60 to 65 you retire on time.

60-65 yaş arasındaysanız zamanında emekli olursunuz.

Your 401(k) just got nailed.

401K'nız (şirkette biriken emeklilik fonunuz) hazırlanır.

If you're 50 to 60 we want you to work two years more.

50-60 yaş arasındaysanız 2 yıl daha fazla çalışmanızı istiyoruz

If you're under 50 we want you to work four more years.

50 yaş altıysanız, 4 yıl daha fazla çalışmanızı istiyoruz.

The reason why that's reasonable is,

Bunun mantıklı olma sebebi şu,

when your grandparents were given Social Security,

Büyükbabalarınıza verilen Sosyal Güvenlik hakkını

they got it at 65 and were expected to check out at 68.

onlar 65 yaşında aldılar ve 68'de işten ayrılmaları beklendi

Sixty-eight is young today.

Bugün 68 yaş genç bir yaş.

We've also got to cut the military about three percent a year.

Ayrıca Ordu'dan da her sene üçte bir kesmeliyiz.

We've got to limit other mandatory spending.

Diğer zorunlu harcamaların hepsine limit koymalıyız.

We've got to quit borrowing as much,

Bu kadar çok borç almaya son vermeliyiz

because otherwise the interest is going to eat that whole pie.

yoksa pastanın tamamını faizler yiyecek.

And we've got to end up with a smaller government.

ve sonunda daha küçük bir hükümete sahip olmalıyız.

And if we don't start changing this trend line,

Ve bu eğilimi değiştirmeye başlamazsak

we are going to lose the dollar

doları kaybedeceğiz ve --

and start to look like Iceland.

Izlanda gibi görünmeye başlayacağız.

I got what you're thinking.

Şu an düşündüğünüz şeyi biliyorum.

This is going to happen when hell freezes over.

Bu ancak cehennem donduğunda mümkün diyorsunuz

But let me remind you this December it did snow in Vegas.

ama anımsatayım, bu aralık ayı Vegas'a kar yağdı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Here's what happens if you don't address this stuff.

Eğer bu konuyu konuşmazsak ne olur?

So, Japan had a fiscal real estate crisis

Japonya 1980'lerin sonunda

back in the late '80s.

emlak sektöründe mali bir kriz yaşadı.

And its 225 largest companies today

Ve bugünün en büyük 225 şirketi

are worth one quarter of what they were 18 years ago.

18 yıl önce bugünkü değerlerinin dörtte biri ediyorlardı.

We don't fix this now,

Bunu düzeltmezsek,

how would you like to see a Dow 3,500 in 2026?

2026'da, 3.500'lerde bir DOW (Wall Street) görmeye ne dersiniz?

Because that's the consequence of not dealing with this stuff.

Şu an düzeltmezsek olacak olan budur.

And unless you want this person

Ancak bu kişinin yalnızca Florida'nın değil,

to not just become the CFO of Florida, but the United States,

ABD'nin de CFO'su olduğunu görmek istiyorsanız, o başka.

we'd better deal with this stuff.

Bu konu ile bir an önce ilgilenmeliyiz.

That's the short term. That's the flame part.

Bu kısa vadede. Bu işin alev kısmı.

That's the financial crisis.

İşte bu finansal krizdir.

Now, right behind the financial crisis there's a second and bigger wave

Şimdi, finansal krizin hemen arkasında ikinci bir dalga var.

that we need to talk about.

İşte bunun hakkında konuşmak lazım.

That wave is much larger, much more powerful,

Bu dalga çok daha geniş ve güçlü

and that's of course the wave of technology.

Elbette bahsettiğim şey teknolojinin dalgası.

And what's really important in this stuff is,

Bu konuda gerçekten önemli olan

as we cut, we also have to grow.

kısıtlama yaparken, büyümemizin şart olması.

Among other things, because startup companies

Hepsinden öte, yeni başlayan şirketler

are .02 percent of U.S. GDP investmentm

ABD'nin GDP yatırımından %0.2'lik pay alırlarken

and they're about 17.8 percent of output.

getirinin %17.8'ini sağlıyorlar.

It's groups like that in this room that generate the future of the U.S. economy.

ABD ekonomisinin geleceğini yaratanlar buradaki gibi bir grup insan.

And that's what we've got to keep growing.

İşte bu büyütmek zorunda olduğumuz şey bu.

We don't have to keep growing these bridges to nowhere.

Bu köprüyü hiç bir yere kurararak büyümek zorunda değiliz.

So let's bring a romance novelist into this conversation.

O zaman romantik bir yazarı konuşmaya dahil edelim.

And that's where these three trends come together.

--Herşeyin bittiğini düşündüğünüz anda, bir zaman gelecek....ve bu bir başlangıç olacak--

That's where the ability to engineer microbes,

İşte bu nokta, bu üç eğilimin birleştiği nokta.

the ability to engineer tissues,

Burada Mikrobiyoloji, doku mühendisliği ve

and the ability to engineer robots

robot mühendisliği birleşerek

begin to lead to a reboot.

yenilenmeye öncülük ediyorlar.

And let me recap some of the stuff you've seen.

Bazı eski başlıkları tekrarlamama izin verin.

Craig Venter showed up last year

Craig Verner geçen sene buraya geldi

and showed you the first fully programmable cell that acts like hardware

hardware gibi davranabilen ilk programlanabilir hücreyi size tanıttı.

where you can insert DNA and have it boot up as a different species.

DNA ekleyip başka bir türe aitmiş gibi yenileyebiliyorsunuz

In parallel, the folks at MIT

Paralel olarak, MIT'dekiler

have been building a standard registry of biological parts.

standart kayıtlı biyolojik uzuvlar inşa ediyorlar

So think of it as a Radio Shack for biology.

Biyolojinin Radio Shack'ı olarak görebilirsiniz (Ç.N: teknoloji-market)

You can go out and get your proteins, your RNA, your DNA, whatever.

Gidip proteinlerinizi, RNA veya DNA'nızı alabiliyorsunuz.

And start building stuff.

sonra evde kendiniz inşa etmeye başlıyorsunuz..

In 2006 they brought together high school students and college students

2006 yılında yüksekokul ve üniversite öğrencilerini toplayıp

and started to build these little odd creatures.

bu ufak tefek tuhaf şeyleri oluşturmaya başladılar

They just happened to be alive instead of circuit boards.

Bir elektrik devresinden ziyade yaşayan şeyler oldular.

Here was one of the first things they built.

İnşa ettikleri ilk şeylerden birkaçı

So, cells have this cycle.

Hücrelerde böyle bir döngü var.

First they don't grow.

Önce büyümüyorlar,

Then they grow exponentially.

sonra inanılmaz ölçüde büyüyor

Then they stop growing.

ve büyümeyi kesiyorlar.

Graduate students wanted a way of telling which stage they were in.

Mezuniyet sınıfları hangi evrelerde olduklarını göstermek istediler

So they engineered these cells

Ve bu hücreleri inşa ettiler;

so that when they're growing in the exponential phase,

hücreler aşırı büyüme evresinde iken

they would smell like wintergreen.

kekliküzümü gibi kokmaya ayarlandılar

And when they stopped growing they would smell like bananas.

Ve büyümeleri durunca da muz kokmaları gerekiyordu.

And you could tell very easily when your experiment was working

Artık kolayca deneyinizin çalışıp çalışmadığını,

and wasn't, and where it was in the phase.

çalışıyorsa da hangi fazda olduğunu biliyordunuz.

This got a bit more complicated two years later.

2 yıl sonra iş biraz daha kompleks bir hal aldı.

Twenty-one countries came together. Dozens of teams.

21 ülke bir araya geldi, düzinelerce takım.

They started competing.

Yarışmaya başladılar.

The team from Rice University started to engineer the substance in red wine

Rice üniversitesi kırmızı şarabın içinde bulunan ve size iyi gelen

that makes red wine good for you

maddenin üzerinde çalışmaya başladı

into beer.

ve bunu biraya aktardılar.

So you take resveratrol and you put it into beer.

Yani resveratolü alıp biraya koydular.

Of course, one of the judges is wandering by, and he goes,

Elbette, dolaşan hakemlerden biri sayıklamaya başladı,

"Wow! Cancer-fighting beer! There is a God."

"Wow! Kanserle savaşan Bira! Tanrı varmış!"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The team from Taiwan was a little bit more ambitious.

Taiwan takımı daha bir azimliydi

They tried to engineer bacterias in such a way

Bakterileri aslında böbreklerinizmiş gibi davranacakları

that they would act as your kidneys.

şekilde inşa etmeye çalıştılar.

Four years ago, I showed you this picture.

4 yıl önce size bu fotoğrafı gösterdim,

And people oohed and ahhed,

Herkes ah'ladı, oh'ladı...

because Cliff Tabin had been able to grow an extra wing on a chicken.

Çünkü Cliff Tabin bir tavukta ekstra bir kanat yetiştirmeyi başarmıştı.

And that was very cool stuff back then.

Geçmişte bu acayip bir başarıydı.

But now moving from bacterial engineering to tissue engineering,

Şimdi bakteri mühendisliğinden doku mühendisliğine geçerken

let me show you what's happened in that period of time.

bu dönemde neler olduğunu sizlere göstermeme izin verin

Two years ago, you saw this creature.

2 yıl önce, bu yaratığı gördünüz,

An almost-extinct animal from Xochimilco, Mexico

Xochimilco, Mexico'dan neredeyse türü tükenmiş bir canlı

called an axolotl

ismi Axolotl,

that can re-generate its limbs.

kol ve bacaklarını yeniden çıkarabiliyor

You can freeze half its heart. It regrows.

kalbinin yarısını dondurun, yeniden tamamlanıyor

You can freeze half the brain. It regrows.

Beyininin yarısını dondurun, yeniden büyüyor.

It's almost like leaving Congress.

Neredeyse aynen Kongre'den ayrılmak gibi...

(Laughter)

gülüşmeler

But now, you don't have to have the animal itself to regenerate,

Şimdi, hayvanların kendini yenilemesine gerek kalmadı

because you can build cloned mice molars in Petri dishes.

çünkü klonlanmış fare dişini petri kaplarında inşa edebiliyorsunuz.

And, of course if you can build mice molars in Petri dishes,

Ve, elbette eğer petri kabında sıçan dişi inşa edebiliyorsanız

you can grow human molars in Petri dishes.

insan dişini de petri kabında büyütebilirsiniz.

This should not surprise you, right?

Bu sizi şaşırtmamalı, değil mi?

I mean, you're born with no teeth.

Yani dişsiz doğdunuz.

You give away all your teeth to the tooth fairy.

İlk dişlerinizin hepsini de diş perisine verdiniz.

You re-grow a set of teeth.

Yeni bir diş seti çıkarıyorsunuz.

But then if you lose one of those second set of teeth, they don't regrow,

Ama sonra, bu dişleri yeniden kaybettiğinizde yeniden büyümüyorlar,

unless, if you're a lawyer.

tabii bir avukat değilseniz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But, of course, for most of us,

Ama elbette çoğumuz için

we know how to grow teeth, and therefore we can take adult stem teeth,

artık nasıl diş yetiştireceğimizi biliyoruz. Dişin erişkin kök hücresini alıyor

put them on a biodegradable mold, re-grow a tooth,

biyo-ayrıştırıcı bir kalıba koyuyorsunuz, yeniden diş yetiştiriyorsunuz.

and simply implant it.

ve basitçe implante ediyorsunuz

And we can do it with other things.

Ve bunu başka şeyler için de yapabiliriz.

So, a Spanish woman who was dying of T.B. had a donor trachea,

Tüberkülozdan ölmek üzere olan ispanyol kadın trake donörüydü.

they took all the cells off the trachea,

onun trakesindeki tüm hücrelerini aldılar

they spraypainted her stem cells onto that cartilage.

ve kök hücrelerini geride kalan kıkırdak dokusuna püskürttüler

She regrew her own trachea,

Kendi trakesini yeniden büyüttü

and 72 hours later it was implanted.

ve 72 saat sonra da implante ettiler.

She's now running around with her kids.

Şimdi çocuklarıyla etrafta koşturuyor

This is going on in Tony Atala's lab in Wake Forest

Bu Tony Atala'nın Wake Forest'ta ki, savaşta yaralanan askerler için

where he is re-growing ears for injured soldiers,

kulaklar büyüttüğü laboratuvarında gerçekleşiyor.

and he's also re-growing bladders.

Ayrıca safra kesesi de büyütüyorlar.

So there are now nine women walking around Boston

Boston'da şu anda 9 kadın yenilenmiş safra keseleri ile

with re-grown bladders,

etrafta dolaşıyor.

which is much more pleasant than walking around with a whole bunch of plastic bags

ki bu yaşamınızın sonuna dek plastik torbalara bağlanmış halde

for the rest of your life.

gezmekten çok daha hoş.

This is kind of getting boring, right?

Bu gittikçe sıkıcı olmaya başladı, değil mi?

I mean, you understand where this story's going.

Yani, bu hikayenin nereye gittiğini kestirebiliyorsunuzdur?

But, I mean it gets more interesting.

Ama, gittikçe ilginçleşiyor da.

Last year, this group was able to take all the cells off a heart,

Geçen sene, bu grup bir kalpten bütün kalp hücrelerini almayi başardı

leaving just the cartilage.

Geride sadece kıkırdak dokusu kaldı.

Then, they sprayed stem cells onto that heart, from a mouse.

Sonrasında, kök hücreleri bir fare kalbinin üstüne püskürttüler.

Those stem cells self-organized, and that heart started to beat.

Bu kök hücreler, kendileri organize oldular ve kalp atmaya başladı.

Life happens.

Hayat oluşuyor!

This may be one of the ultimate papers.

Bu basılmış en son yayınlardan.

This was done in Japan and in the U.S., published at the same time,

Japonya ve U.S'de aynı anda yayınlandı

and it rebooted skin cells into stem cells, last year.

ve geçen sene de deri hücreleri kök hücreye dönüştürüldü.

That meant that you can take the stuff right here,

Buradaki dokuyu alıyorsunuz,

and turn it into almost anything in your body.

ve vücutta istediğiniz neyse ona çeviriyorsunuz.

And this is becoming common, it's moving very quickly,

Bu artık sıradanlaştı, çok hızlı ilerliyor,

it's moving in a whole series of places.

ve dünyada pek çok yerde çalışmalar yapılıyor.

Third trend: robots.

Üçüncü trend ise robotlardı.

Those of us of a certain age grew up expecting that by now

Bizim gibi belirli bir yaştakiler şimdiye dek hep,

we would have Rosie the Robot from "The Jetsons" in our house.

Jetgillerdeki Robot Rosie'nin evimizde çalışacağı günleri bekledik.

And all we've got is a Roomba.

Ama elimizdeki tek şey Roomba. (ÇN: robot elektrik süpürgesi)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We also thought we'd have this robot to warn us of danger.

Hatta bu robot'un bizi tehlikelere karşı uyaracağını düşünmüştük

Didn't happen.

Olmadı.

And these were robots engineered for a flat world, right?

Bunlar bir apartman dairesi için yapılmış robotlardı, değil mi?

So, Rosie runs around on skates

Yani, Rosie tekerlekler üstünde hareket ediyordu.

and the other one ran on flat threads.

ve diğeri de düz bir sistemin üzerinde.

If you don't have a flat world, that's not good,

Eğer düz bir dünyanız yoksa, bu iyi değildir.

which is why the robot's we're designing today are a little different.

Bu nedenle günümüzde robotlar biraz daha farklı dizayn ediliyor.

This is Boston Dynamics' "BigDog."

Bu Boston Dynamics şirketinin BigDog'u

And this is about as close as you can get to a physical Turing test.

ve bu fiziksel bir Turing testine gelebileceğiniz en yakın noktadır.

O.K., so let me remind you, a Turing test is where you've got a wall,

Tamam, size anımsatmama izin verin, Turing testi duvar varken yapılır.

you're talking to somebody on the other side of the wall,

sizse duvarın diğer tarafındaki biriyle konuşuyorsunuz.

and when you don't know if that thing is human or animal --

ve eğer bunun bir insan ya da hayvan olduğunu bilemezseniz

that's when computers have reached human intelligence.

işte o zaman bilgisayarlar insan zekasına ulaşmış demektir.

This is not an intelligence Turing rest,

Bu bir zeka Turing testi değil,

but this is as close as you can get to a physical Turing test.

ama yine de fiziksel bir turing testine en yaklaşabileceğiniz durumdur.

And this stuff is moving very quickly,

Bu alet çok hızlı hareket ediyor,

and by the way, that thing can carry about 350 pounds of weight.

bu arada, bu şey yaklaşık 160 kg. taşıyabiliyor.

These are not the only interesting robots.

İlginç olan tek robotlar bunlar değil.

You've also got flies, the size of flies,

Ayrıca birde, Harvard'dan Robert Wood tarafından

that are being made by Robert Wood at Harvard.

yapılan sinekler var, gerçe sinek boyunda.

You've got Stickybots that are being made at Stanford.

Standford'da yapılmakta olan stickybot'lar da var.

And as you bring these things together,

Bunların hepsini bir araya getirdiğinizde

as you bring cells, biological tissue engineering and mechanics together,

yani hücreler, biyolojik doku mühendisliği ve mekanik

you begin to get some really odd questions.

işte o zaman sıradışı sorularla karşılaşmaya başlıyorsunuz.

In the last Olympics, this gentleman,

Son olimpiyatlarda, bu beyefendi,

who had several world records in the Special Olympics,

daha önce yapılan özel olimpiyatlarda pek çok rekoru olduğu halde

tried to run in the normal Olympics.

normal olimpiyatlara katılmaya gayret etti.

The only issue with Oscar Pistorius

Oscar Pisorius'un fiziksel durumu şöyle,

is he was born without bones in the lower part of his legs.

bacaklarının alt kısmındaki kemikleri olmadan doğmuş

He came within about a second of qualifying.

Sıralama turlarında yeterince iyi bir sürede koşmuştu.

He sued to be allowed to run,

Koşabilmek için dava açtı

and he won the suit,

ve davayı kazandı.

but didn't qualify by time.

Ama iyi bir süre yapamadı.

Next Olympics, you can bet that Oscar, or one of Oscar's successors,

Bir sonraki olimpiyatlarda, Oscar veya Oscar'ın takipçilerinden birisi

is going to make the time.

bu barajı aşacak.

And two or three Olympics after that, they are going to be unbeatable.

Ve 2-3 olimpiyat sonrasında yenilmez olacaklar.

And as you bring these trends together, and as you think of what it means

Bu trendleri bir araya getirip, bir zamanlar tamamen sağır olan ancak

to take people who are profoundly deaf, who can now begin to hear --

şimdi duymaya başlayan insanları alıp, bunun ne anlama geldiğini düşünün.

I mean, remember the evolution of hearing aids, right?

İşitme cihazlarındaki devrimi anımsıyorsunuz, değil mi?

I mean, your grandparents had these great big cones,

Büyükbabanızda o büyük külahlardan vardı

and then your parents had these odd boxes

ve anne-babanızda akşam yemeği sırasında

that would squawk at odd times during dinner,

cızırtı çıkaran o tuhaf kutulardan vardı

and now we have these little buds that nobody sees.

ve şimdi kimsenin görmediği bu küçük tomurcuklar var.

And now you have cochlear implants

Şimdi de koklear implantlar var.

that go into people's heads and allow the deaf to begin to hear.

İnsanların kafalarına yerleştiriyorsunuz ve sağırlar işitmeye başlıyor.

Now, they can't hear as well as you and I can.

Yani sizin ve benim gibi işitmiyorlar elbette

But, in 10 or 15 machine generations they will,

ama 10-15 nesil sonrasındaki makinalarla, işitecekler

and these are machine generations, not human generations.

bunlar makine nesilleri olacak, insan nesli değil.

And about two or three years after they can hear as well as you and I can,

Yani 2-3 yıl sonra aynen bizim gibi işitmeye başlayacaklar.

they'll be able to hear maybe how bats sing, or how whales talk,

hatta yarasaların nasıl şarkı söyleyip, balinaların nasıl konuştuğunu,

or how dogs talk, and other types of tonal scales.

yada köpeklerin nasıl konuştuğunu ve diğer tip ton skalalarını duyabilecekler.

They'll be able to focus their hearing,

İşitmelerine konsantre olabilecek

they'll be able to increase the sensitivity, decrease the sensitivity,

seslere hassasiyeti arttırıp, azaltabilecekler,

do a series of things that we can't do.

bizim yapamayacağımız pek çok şeyi yapacaklar.

And the same thing is happening in eyes.

Gözler için de aynı durum söz konusu.

This is a group in Germany that's beginning to engineer eyes

Bu Almanya'da göz mühendisliğine başlayan bir ekip

so that people who are blind can begin to see light and dark.

böylece kör kişiler artık karanlık ve aydınlığı görebilecek.

Very primitive.

Çok ilkelce.

And then they'll be able to see shape.

Daha sonra şekilleri görebilmeye başlayacaklar

And then they'll be able to see color, and then they'll be able to see in definition,

Daha sonra renkleri ve derken, ayrıntıları görebilecekler.

and one day, they'll see as well as you and I can.

Bir gün gelecek, sizin benim gibi görecekler.

And a couple of years after that, they'll be able to see in ultraviolet,

Ondan birkaç yıl sonra da ultraviyole ışınlarını görmeyi başaracaklar,

they'll be able to see in infrared, they'll be able to focus their eyes,

Kızılötesini görüp, gözlerine odaklanabilecekler.

they'll be able to come into a microfocus.

ve mikro-odaklanmayı başaracaklar,

They'll do stuff you and I can't do.

Bizim yapamadıklarımızı yapacaklar.

All of these things are coming together,

Bütün bunlar artık birleşiyor,

and it's a particularly important thing to understand,

ve özellikle şunu anlamamız çok önemli,

as we worry about the flames of the present,

şu an alevlerden endişe ediyorken

to keep an eye on the future.

gelecekten gözümüzü ayırmamalıyız.

And, of course, the future is looking back 200 years,

Ve elbette, gelecek 200 yıl öncesine de bakmak demek,

because next week is the 200th anniversary of Darwin's birth.

çünkü önümüzdeki hafta Darwin'in doğuşunun 200. yıldönümü.

And it's the 150th anniversary of the publication of "The Origin of Species."

Türlerin Kökeni'nin basımının da 150. yıldönümü.

And Darwin, of course, argued that evolution is a natural state.

Darwin, elbette, evrimin doğal bir durum olduğunu iddia ediyordu.

It is a natural state in everything that is alive, including hominids.

Canlı olan herşey için, hominidler de dahil, geçerli olan doğal bir durum.

There have actually been 22 species of hominids

Gerçekte çevrede yaşayan 22 tür hominidin olduğu

that have been around, have evolved, have wandered in different places,

ve evrimleştikleri, değişik yerlere dağıldıkları

have gone extinct.

ve soylarının tükendiği biliniyor.

It is common for hominids to evolve.

Hominidler için evrimleşme sıradandır.

And that's the reason why, as you look at the hominid fossil record,

Ve bu yüzden, hominid fosil kayıtlarına baktığınızda,

erectus, and heidelbergensis, and floresiensis, and Neanderthals,

erectus, heildelbergensis, floresiensis, neanderthals ve Homo Sapiens

and Homo sapiens, all overlap.

hepsi üst üste binmektedir.

The common state of affairs is to have overlapping versions of hominids,

Üst üste binen hominid versiyonları olması çok yaygın bir durum,

not one.

tek değil yani.

And as you think of the implications of that,

Bu konuda akıl yürütürseniz

here's a brief history of the universe.

işte size evrenin hikayesi.

The universe was created 13.7 billion years ago,

Evren 13.7 milyar yıl önce yaratıldı,

and then you created all the stars, and all the planets,

ve siz yıldızları yarattınız, sonra gezegenleri,

and all the galaxies, and all the Milky Ways.

ve bütün galaksileri, bütün Milky Way'leri.

And then you created Earth about 4.5 billion years ago,

Dünyayı ise 4.5 milyar yıl önce yarattınız,

and then you got life about four billion years ago,

4 milyar yıl önce de hayatı başlattınız,

and then you got hominids about 0.006 billion years ago,

hominidler 0.006 milyar yıl önce vardılar,

and then you got our version of hominids about 0.0015 billion years ago.

bizim bildiğimiz hominid versiyonu 0.0015 milyar yıl önce yaratıldı,

Ta-dah!

Ta-Daaah!

Maybe the reason for thr creation of the universe,

Belki de, evrenin, galaksilerin, tüm gezegenlerin

and all the galaxies, and all the planets, and all the energy,

ve bütün bu enerjinin ve bütün kara enerjinin ve

and all the dark energy, and all the rest of stuff

bütün diğer şeylerin yaratılmasının nedeni

is to create what's in this room.

bu odada olanı yaratmak içindi.

Maybe not.

Ya da değildi.

That would be a mildly arrogant viewpoint.

Bu biraz ukala bir bakış açısı olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So, if that's not the purpose of the universe, then what's next?

Yani, eğer evrenin amacı bu değilse, sırada ne var?

(Laughter)

gülüşmeler

I think what we're going to see is we're going to see a different species of hominid.

Bence göreceğimiz şey hominidlerin farklı bir türü.

I think we're going to move from a Homo sapiens into a Homo evolutis.

Sanırım Homo Sapiens'den Homo Evolutis'e doğru geçiş yapacağız.

And I think this isn't 1,000 years out.

ve bence bu 1000 yıl dahi sürmeyecek.

I think most of us are going to glance at it,

Hatta çoğumuz onlara bir göz atma fırsatı bulacağız,

and our grandchildren are going to begin to live it.

torunlarımızsa onlarla yaşamaya başlayacaklar.

And a Homo evolutis brings together these three trends

Ve bir Homo Evolutis, bu üç trendi, kendisinin ve

into a hominid that takes direct and deliberate control

diğer türlerin evrimi üzerindeki doğrudan ve kasıtlı kontrolü

over the evolution of his species, her species and other species.

eline alan bir hominid türünde bir araya getirecek.

And that, of course, would be the ultimate reboot.

Ve tabii ki bu da en son yenilenme olacak.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)