The accelerating power of technology | Ray Kurzweil

Ray Kurzweil'den teknoloji bizi nasil etkiliyecek

Çeviri: Taner Tarlakazan Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Well, it's great to be here.

Burada olduğum icin cok mutluyum

We've heard a lot about the promise of technology, and the peril.

Teknolojinin neler vaadettigini ve tehlikelerini cok duyduk.

I've been quite interested in both.

Her ikisi de benim cok ilgimi çekiyor.

If we could convert 0.03 percent

Dunya üzerine duşen guneş ışığının yüzde 0.03'ünü

of the sunlight that falls on the earth into energy,

enerjiye çevirebilirsek

we could meet all of our projected needs for 2030.

2030'a kadar olan ihtiyacimizi karşılayabiliriz.

We can't do that today because solar panels are heavy,

bunu şimdi yapamayız çünkü güneş panelleri ağır,

expensive and very inefficient.

pahali ve verimli degil.

There are nano-engineered designs,

En azindan teoride analiz edilmis

which at least have been analyzed theoretically,

nano dizaynlar mevcut

that show the potential to be very lightweight,

bunlar cok hafif, ucuz ve verimli

very inexpensive, very efficient,

olma potensiyelini gösteriyor

and we'd be able to actually provide all of our energy needs in this renewable way.

ustelik ilerde bu yenilenebilir yol ile butun enerji ihtiyacımızı karşılayabileceğiz.

Nano-engineered fuel cells

Nano teknolojiye sahip yakıt hücreleri

could provide the energy where it's needed.

gereken yerde enerjiyi sağlayabilir.

That's a key trend, which is decentralization,

merkezi nükleer enerji santralleri ve sıvı doğal gaz

moving from centralized nuclear power plants and

tankerlerinden daha çevreci, verimli, kapasitesi fazla

liquid natural gas tankers

ve bozulma riski az olan

to decentralized resources that are environmentally more friendly,

kaynaklara doğru

a lot more efficient

yapılacak trend

and capable and safe from disruption.

anahtar görevi görüyor.

Bono spoke very eloquently,

Bono çok anlamlı bir şekilde konuştu,

that we have the tools, for the first time,

dedi ki tarihte ilk defa

to address age-old problems of disease and poverty.

hastalık ve fakirlik gibi problemlere karşı araçlarımız var.

Most regions of the world are moving in that direction.

Dünyanın çoğu bölgesi bu yönde ilerliyor.

In 1990, in East Asia and the Pacific region,

1990da doğu asya ve pasifik bölgesinde,

there were 500 million people living in poverty --

yoksulluk içinde yaşayan 500 milyon insan vardı

that number now is under 200 million.

şu anda ise bu sayı 200 milyonun altında.

The World Bank projects by 2011, it will be under 20 million,

Dünya Bankasına göre 2011de bu sayı 20 milyonun altına inecek,

which is a reduction of 95 percent.

bu da yüzde 95 lik bir azalma demek.

I did enjoy Bono's comment

Bono'nun Haight Ashbury ile Silikon Vadisi'ni

linking Haight-Ashbury to Silicon Valley.

birleştiren yorumundan çok keyif aldım.

Being from the Massachusetts high-tech community myself,

Massachusetts yüksek teknoloji çevresinden gelme biri olarak,

I'd point out that we were hippies also in the 1960s,

biz de 1960larda hippilerdik,

although we hung around Harvard Square.

Harvard meydanında takılırdık.

But we do have the potential to overcome disease and poverty,

ama hastalık ve yoksulluğu aşabilecek potansiyele sahibiz,

and I'm going to talk about those issues, if we have the will.

ve de bu meseleler hakkında konuşacağım.

Kevin Kelly talked about the acceleration of technology.

Kevin Kelly teknolojinin ivmelenmesi hakkında konuştu.

That's been a strong interest of mine,

bu benim için çok güçlü bir ilgi alanı,

and a theme that I've developed for some 30 years.

ve 30 yıldır üzerinde ilerlemeler kaydettiğim bir tema.

I realized that my technologies had to make sense when I finished a project.

Anladım ki projelerimi bitirdiğim zaman teknolojilerim anlam ifade etmek zorunda.

That invariably, the world was a different place

Değişmez bir biçimde, yeni bir teknolojiyi sürdüğüm

when I would introduce a technology.

zaman dünya değişik bir yer oldu.

And, I noticed that most inventions fail,

ve fark ettim ki çoğu buluşlar başarısız oldu,

not because the R&D department can't get it to work --

Ar-ge departmanının işi başaramaması ile ilgili değildi bu,

if you look at most business plans, they will actually succeed

çoğu iş planına bakarsanız, insanlara yapacaklarını söyledikleri şeyler

if given the opportunity to build what they say they're going to build --

için fırsat sağladığınızda başaracaklardır bunu yapabilirler,

and 90 percent of those projects or more will fail, because the timing is wrong --

ama bu projelerin yüzde 90ından fazlası başarısız olacak, çünkü

not all the enabling factors will be in place when they're needed.

zamanlama yanlış.ihtiyaç olunduğunda işleri kolaylaştıracak faktörler ortada olmayacak.

So I began to be an ardent student of technology trends,

Bende teknoloji trenleri konusunda hevesli bir öğrenci oldum,

and track where technology would be at different points in time,

zamanında daha farklı olabilecek teknolojilerin izini sürüp

and began to build the mathematical models of that.

onların matematiksel modellerini oluşturmaya başladım.

It's kind of taken on a life of its own.

bu biraz bir hayatı kendisi ile almaya benziyor,

I've got a group of 10 people that work with me to gather data

teknolojinin ana sınırlarında farklı alanlarda bilgi toplamak için

on key measures of technology in many different areas, and we build models.

benimle beraber çalışan 10 kişi var,ve biz modeller inşa ediyoruz

And you'll hear people say, well, we can't predict the future.

ve insanların dediklerini duyarsınız, yani geleceği tahmin edemeyiz.

And if you ask me,

ve eğer bana soracak olursanız,

will the price of Google be higher or lower than it is today three years from now,

bundan üç sene sonra Google'ın fiyatı şu anki değerinden az mı fazla mı olacak,

that's very hard to say.

buna cevap vermek oldukça zor .

Will WiMax CDMA G3

WiMax CDMA G3

be the wireless standard three years from now? That's hard to say.

bundan üç sene sonrasının kablosuz bağlantı standardı olacak mı?Bunu söylemek de zor.

But if you ask me, what will it cost

ama eğer bana sorarsanız, 2010da

for one MIPS of computing in 2010,

saniyede bir milyon işlem,

or the cost to sequence a base pair of DNA in 2012,

ya da baz bir DNA çiftini 2012 yılında sıralama,

or the cost of sending a megabyte of data wirelessly in 2014,

ya da kablosuz olarak bir megabayt veriyi 2014de iletmenin fiyatı ne kadar olacak diye?

it turns out that those are very predictable.

Gözüküyor ki bu oldukça tahmin edilebilir.

There are remarkably smooth exponential curves

Bunlar oldukça düzenli bir biçimde giden üstel eğrilerdir

that govern price performance, capacity, bandwidth.

performans, kapasite, bant genişliği bilgilerini sağlar.

And I'm going to show you a small sample of this,

ve bunun bir örneğini sizinle paylaşacağım şimdi,

but there's really a theoretical reason

teknolijinin neden üstel bir düzende geliştiğini

why technology develops in an exponential fashion.

açıklayan teorik bir sebep var.

And a lot of people, when they think about the future, think about it linearly.

ve de bir çok insan, gelecek ile ilgili düşünürken, doğrusal düşünür.

They think they're going to continue

bir probleme ya da bir probleme gidecek bir konuya

to develop a problem

bugünün araçları ile

or address a problem using today's tools,

yaklaşacaklarını düşünürler,

at today's pace of progress,

bugünün ilerlemesi gidişatı ile,

and fail to take into consideration this exponential growth.

ve üstel olarak gelişmeyi hesaba katmada başarısız olurlar.

The Genome Project was a controversial project in 1990.

1990da genom projesi tartışmalıydı.

We had our best Ph.D. students,

en iyi doktora öğrencilerine sahiptik,

our most advanced equipment around the world,

dünya çapında en gelişmiş ekipmanlar vardı,

we got 1/10,000th of the project done,

ve projenin 10binde birini başardık,

so how're we going to get this done in 15 years?

bunu 15 sene içerisinde nasıl bitireceğiz?

And 10 years into the project,

ve projede geçen 10 senede,

the skeptics were still going strong -- says, "You're two-thirds through this project,

şüpheci insanlar hala yanlıştaydı diyorlardı ki ''Projeyi bitirmek için gereken sürenin üç bölü ikisindesiniz

and you've managed to only sequence

ama tüm genomun yalnızca çok küçük

a very tiny percentage of the whole genome."

bir yüzdesini tamamladınız.''

But it's the nature of exponential growth

ama bu üstel ilerlemenin doğasında vardır

that once it reaches the knee of the curve, it explodes.

eğrinin ortasına yaklaşınca artık durdurulamaz bir hal alır.

Most of the project was done in the last

Projenin çoğu son bir kaç

few years of the project.

senede bitti.

It took us 15 years to sequence HIV --

HIV dizilimi yapmak 15 sene aldı

we sequenced SARS in 31 days.

SARS ise 31 günde başarıldı.

So we are gaining the potential to overcome these problems.

yani bu tür sorunların üstesinden gelme potansiyeli kazanıyoruz.

I'm going to show you just a few examples

bu fenomenin nasıl yayıldığını size bir

of how pervasive this phenomena is.

kaç örnekle anlatacağım.

The actual paradigm-shift rate, the rate of adopting new ideas,

gerçek paradigma kayması oranı,yeni fikirleri oluşturmanın oranı,

is doubling every decade, according to our models.

her on yılda ikiye katlanıyor, bizim modellerimize göre.

These are all logarithmic graphs,

bunların hepsi logaritmik grafikler,

so as you go up the levels it represents, generally multiplying by factor of 10 or 100.

yani gözüken değerlerde ilerledikçe 10 veya 100 gibi bir çarpanla da çarpmak lazım.

It took us half a century to adopt the telephone,

telefonu icat etmek yarım yüzyıl aldı,

the first virtual-reality technology.

ilk görsel gerçeklik teknolojisi.

Cell phones were adopted in about eight years.

Cep telefonları 8 senede oluşturuldu.

If you put different communication technologies

eğer bu logaritmik grafiğe değişik iletişim

on this logarithmic graph,

teknolojileri koyarsanız,

television, radio, telephone

televizyon, radyo, telefon

were adopted in decades.

on yıllar boyunca kabul edildiler.

Recent technologies -- like the PC, the web, cell phones --

yeni teknojiler --Kişisel bilgisayar, İnternet, cep telefonlar--

were under a decade.

10 senenin altında bir sürede kabul edildi.

Now this is an interesting chart,

Şimdi bu ilginç bir grafik,

and this really gets at the fundamental reason why

ve de neden evrimsel bir sürecin ivmelendiğinin

an evolutionary process -- and both biology and technology are evolutionary processes --

--biyoloji ve teknoloji evrimsel süreçlerdir--

accelerate.

temel nedenini gösteriyor.

They work through interaction -- they create a capability,

etkileşim yoluyla çalışıyorlar, kullanılabilirlik yaratıyorlar,

and then it uses that capability to bring on the next stage.

ve sonra bu kapasiteyi bir sonraki safha için kullanıyorlar.

So the first step in biological evolution,

yani biyolojik evrimin ilk safhası,

the evolution of DNA -- actually it was RNA came first --

DNAnın evrimi --aslında ilk başta RNA gelir--

took billions of years,

milyarlarca yıl alır,

but then evolution used that information-processing backbone

ama sonra evrim veri işleme belkemiğini

to bring on the next stage.

bir sonraki safhaya taşır.

So the Cambrian Explosion, when all the body plans of the animals were evolved,

Kambriyal Patlamada, hayvanların bütün vücut planlarının evrildiği safha,

took only 10 million years. It was 200 times faster.

sadece 10 milyon yıl sürdü.200 kat daha hızlı.

And then evolution used those body plans

ve sonra evrim bu vücut planlarını

to evolve higher cognitive functions,

daha yüksek bilişsel fonksiyonlara evirdi,

and biological evolution kept accelerating.

ve biyolojik evrim ivmelenmesini sürdürdü.

It's an inherent nature of an evolutionary process.

bu evrim sürecinin doğasında olan bir durum.

So Homo sapiens, the first technology-creating species,

yani Homo sapienler, ilk teknolojiyi oluşturan türler,

the species that combined a cognitive function

karşısına gelebilen uzantı ile

with an opposable appendage --

bilişsel fonksiyonu kombine eden tür,

and by the way, chimpanzees don't really have a very good opposable thumb --

ve bu arada, şempanzelerin karşısına gelebilen başparmakları yoktur,

so we could actually manipulate our environment with a power grip

yani çevremizi bir tutuşla

and fine motor coordination,

ve motor koordinesi ile manipüle edebiliriz

and use our mental models to actually change the world

ve de beyinsel modellerimizi kullanarak dünyayı değiştirip

and bring on technology.

teknolojiyi açığa çıkarabiliriz.

But anyway, the evolution of our species took hundreds of thousands of years,

ama bu arada, türlerimizin evrimi yüzbinlerce yıl aldı,

and then working through interaction,

ve sonra interaktif süreçle beraber,

evolution used, essentially,

evrim kullanıldı, temel olarak,

the technology-creating species to bring on the next stage,

teknolji üreten türleri bir sonraki seviyeye atlatmak için,

which were the first steps in technological evolution.

ki bu da teknolojideki ilk adımlardı.

And the first step took tens of thousands of years --

ve ilk adım on binlerce yıl aldı

stone tools, fire, the wheel -- kept accelerating.

--taş araçları, ateş, tekerlek-- ve ilerleme devam etti.

We always used then the latest generation of technology

bir sonraki nesil için her zaman en son nesil

to create the next generation.

teknolojiyi kullandık.

Printing press took a century to be adopted;

basılı yayının kabul görmesi bir yüzyıl aldı,

the first computers were designed pen-on-paper -- now we use computers.

ilk bilgisayarlar kağıt üstüne yazan kalemler şeklinde tasarlandı ve şu an da bilgisayarları kullanıyoruz.

And we've had a continual acceleration of this process.

bu süreçte sürekli devam eden bir ivmelenme söz konusu.

Now by the way, if you look at this on a linear graph, it looks like everything has just happened,

Şimdi bu arada, buna lineer bir grafik olarak bakarsanız,her şey henüz oluşmuş gibi gözükür,

but some observer says, "Well, Kurzweil just put points on this graph

ama gözlemciler der ki, ''Kurzweil grafiği düz çizginin

that fall on that straight line."

üzerine noktalar atarak yapmış.''

So, I took 15 different lists from key thinkers,

Bende düşürlerden derlenen 15 farklı liste aldım,

like the Encyclopedia Britannica, the Museum of Natural History, Carl Sagan's Cosmic Calendar

Britanika ansiklopedisi, tarih müzesi, Carl Sagan'ın kozmik takvimi,

on the same -- and these people were not trying to make my point;

ve bu insanlar benim anlatmak istediğim şey için çalışmadılar,

these were just lists in reference works,

bunlar kendi çalışmaları için referans işleriydi.

and I think that's what they thought the key events were

ve bunlar o insanların gözünden önemli olan olayların listesi

in biological evolution and technological evolution.

biyolojik ve teknolojik evrim konusunda.

And again, it forms the same straight line. You have a little bit of thickening in the line

ve yine, aynı düz çizgi var.çizgi biraz değişiyor bir kısım yerlerde çünkü

because people do have disagreements, what the key points are,

insanlar fikir ayrılıklarını düşmüş olabiliyor,

there's differences of opinion when agriculture started,

tarımın ne zaman başladığı ile ilgili fikir ayrılıkları var,

or how long the Cambrian Explosion took.

ya da Kambrian patlamanın ne zaman olduğu ile ilgili.

But you see a very clear trend.

ama yine de çok temiz bir gidişat açıkça belli oluyor.

There's a basic, profound acceleration of this evolutionary process.

evrim sürecinin basit ve derin bir ivmelenmesi var.

Information technologies double their capacity, price performance, bandwidth,

bilgi teknolojileri her sene kapasitesini,

every year.

ücrete karşılık performansı ve bant genişliğini iki kat artırıyor.

And that's a very profound explosion of exponential growth.

ve de üstel gelişimin çok belli bir patlaması söz konusu.

A personal experience, when I was at MIT --

kişisel bir deneyim, MIT'deyken

computer taking up about the size of this room,

bilgisayar bu oda kadar yer kaplardı,

less powerful than the computer in your cell phone.

cep telefonunuzdaki işlemciden daha güçsüzdü.

But Moore's Law, which is very often identified with this exponential growth,

ama Moore yasası, ki genelde bu üstel gelişim ile ilişkilendirilir,

is just one example of many, because it's basically

çoğundan sadece birinin örneği çünkü temelde

a property of the evolutionary process of technology.

teknoloji evriminin sürecinin oranı

I put 49 famous computers on this logarithmic graph --

--bu grafiğe 49 ünlü bilgisayar koydum--

by the way, a straight line on a logarithmic graph is exponential growth --

bu arada, --logaritmik grafikte düz çizgi üstelliği ifade eder--

that's another exponential.

bu da üstel.

It took us three years to double our price performance of computing in 1900,

1900da işlem yapmanın ücret performansını iki katına çıkarmak üç senemizi aldı,

two years in the middle; we're now doubling it every one year.

ortada iki sene, ve şu an da her sene iki katına çıkarıyoruz.

And that's exponential growth through five different paradigms.

ve bu da beş farklı paradigmadaki üstel grafik.

Moore's Law was just the last part of that,

Moore yasası sadece bunun son parçası,

where we were shrinking transistors on an integrated circuit,

enterge devre üzerinde, küçültülmüş transistörler varken,

but we had electro-mechanical calculators,

ama elektro-mekanik hesaplayıcılarımız vardı,

relay-based computers that cracked the German Enigma Code,

Alman Enigma kodunu kıran röle-bazlı bilgisayarlar,

vacuum tubes in the 1950s predicted the election of Eisenhower,

Eisenhower'ın 1950deki seçimini tahmin eden vakumlu tüpler,

discreet transistors used in the first space flights

ilk uzay uçuşlarında kullanılan transistörler

and then Moore's Law.

ve sonra Moore yasası.

Every time one paradigm ran out of steam,

bir paradigma miyadını doldurduğunda

another paradigm came out of left field to continue the exponential growth.

her seferinde yeni birisi üstel büyümeyi devam ettirir.

They were shrinking vacuum tubes, making them smaller and smaller.

küçültülmüş vakum tüpleri vardı, küçülttükçe küçülltüler.

That hit a wall. They couldn't shrink them and keep the vacuum.

bir yerde tıkandılar daha da küçültüp vakumlayamadılar.

Whole different paradigm -- transistors came out of the woodwork.

bambaşka bir paradigma yer buldu kendine.transistörler tahtadan olmamaya başladı.

In fact, when we see the end of the line for a particular paradigm,

aslında, belli bir paradigmanın çizgisinin sonunu gördüğümüzde,

it creates research pressure to create the next paradigm.

yeni bir paradigma oluşturmak için araştırma yapılması gerektiği konusunda baskı oluştuğunu anlarız.

And because we've been predicting the end of Moore's Law

çünkü çok uzun bir süredir Moore yasasının sonuna gelindiğini tahmin ediyorduk

for quite a long time -- the first prediction said 2002, until now it says 2022.

ilk tahmin 2002ydi şu anda ise 2022.

But by the teen years,

ama ilk başlarda

the features of transistors will be a few atoms in width,

transistörlerin özellikleri ende bir kaç atom genişliğinde

and we won't be able to shrink them any more.

olacak ve daha da fazla küçültemeyeceğiz.

That'll be the end of Moore's Law, but it won't be the end of

bu Moore yasasının sonu olacak ama işlem yapmanın

the exponential growth of computing, because chips are flat.

üstel gelişmesinin sonu olmayacak çünkü çipler düzdür.

We live in a three-dimensional world; we might as well use the third dimension.

3 boyutlu bir dünyada yaşıyoruz, üçüncü boyutu tabi ki kullanabiliriz.

We will go into the third dimension

üçüncü boyuta gideceğiz ve bu çok

and there's been tremendous progress, just in the last few years,

muazzam bir süreç, son bir kaç yılda,

of getting three-dimensional, self-organizing molecular circuits to work.

üç boyuta geçiş, kendinden organik moleküler devrelerin yürürlüğe girişini getirdi.

We'll have those ready well before Moore's Law runs out of steam.

Moore yasası geçerliliğini yitirmeden önce bunlara sahip olacağız.

Supercomputers -- same thing.

süperbilgisayarlar - aynı şey.

Processor performance on Intel chips,

Intel çiplerindeki işlemci performansı,

the average price of a transistor --

transistörün ortalama fiyatı-

1968, you could buy one transistor for a dollar.

1968de bir transistörü bir dolara alabilirdiniz.

You could buy 10 million in 2002.

2002 de 10 milyon tane alabilirsiniz.

It's pretty remarkable how smooth

bu üstel gelişimin ne kadar düzgün bir

an exponential process that is.

trendi olduğunu görmek çok muhteşem.

I mean, you'd think this is the result of some tabletop experiment,

yani bunu masa üstünde yapılan bir deney sonucu olarak görebilirsiniz,

but this is the result of worldwide chaotic behavior --

ama bu dünya çapındaki kaotik davranışın bir sonucu,

countries accusing each other of dumping products,

ülkeler birbirlerini ürünlerin fiyatını kırmakla suçluyor,

IPOs, bankruptcies, marketing programs.

halka arzlar, iflaslar, pazarlama programları.

You would think it would be a very erratic process,

çok değişken bir süreç olacağını düşünebilirsiniz,

and you have a very smooth

ve yine de bu kaotik sürecin sonunda

outcome of this chaotic process.

elinizde düzgün bir sonuç olur.

Just as we can't predict

tıpkı gazın içindeki bir gaz

what one molecule in a gas will do --

molekülünün ne yapacağını tahmin edememize rağmen

it's hopeless to predict a single molecule --

-tek bir molekülün ne yapacağını tahmin etmek mümkün değildir-

yet we can predict the properties of the whole gas,

yine de tüm gazın özelliklerini termodinamik bilgilerini

using thermodynamics, very accurately.

kullanarak çok doğru olarak bulabiliriz.

It's the same thing here. We can't predict any particular project,

burada da aynı şey var.Tek bir projeyi tahmin edemeyiz,

but the result of this whole worldwide,

ama bunun sonucu dünya çapında,

chaotic, unpredictable activity of competition

kaotik, mücadelenin tahmin edilemez aktivitesi

and the evolutionary process of technology is very predictable.

ve teknolojinin evrim süreci oldukça tahmin edilebilirdir.

And we can predict these trends far into the future.

ve uzak gelecek içinde bunları tahmin edebiliriz.

Unlike Gertrude Stein's roses,

Gertrude Stein'ın güllerindekinin aksine,

it's not the case that a transistor is a transistor.

bir transistör, transistördür asıl mesele değil.

As we make them smaller and less expensive,

onları küçültüp ucuz hale getirdikçe,

the electrons have less distance to travel.

elektronların kat etmesi gereken mesafe azalacak.

They're faster, so you've got exponential growth in the speed of transistors,

daha hızlı olacaklar, yani transistör hızında üstel bir büyüme olacak,

so the cost of a cycle of one transistor

bir transistörün döngüsünün maliyeti

has been coming down with a halving rate of 1.1 years.

yılda 1.1 oranında azalıyor.

You add other forms of innovation and processor design,

eğer diğer formlarda innovasyon ve işlemci tasarımlar geliştirirseniz,

you get a doubling of price performance of computing every one year.

her sene işlemci hızını iki katına çıkarırsınız.

And that's basically deflation --

ve bu basit olarak fiyatlarda azalma demektir

50 percent deflation.

yüzde 50 azalma.

And it's not just computers. I mean, it's true of DNA sequencing;

ve sadece bilgisayarlarda değil.bu DNA dizilimi içinde doğru,

it's true of brain scanning;

beyin taraması içinde doğru,

it's true of the World Wide Web. I mean, anything that we can quantify,

internet içinde doğru.yani ölçebildiğimiz herşey,

we have hundreds of different measurements

yüzlerce farklı ölçüm yapılacak şey var

of different, information-related measurements --

farklı bilgi destekli ölçümler

capacity, adoption rates --

kapasite, kabul edilme oranları

and they basically double every 12, 13, 15 months,

ve basit olarak her 12, 13, 15 ayda bir ikiye katlanırlar,

depending on what you're looking at.

neye baktığınıza bağlı olarak.

In terms of price performance, that's a 40 to 50 percent deflation rate.

ücret performansı olarak, yüzde 40 ila 50 arası bir ücret indirimi anlamına gelir.

And economists have actually started worrying about that.

ve ekonomistler bunun hakkında endişelenmeye başladılar.

We had deflation during the Depression,

ekonomik durgunluk durumunda da ücret indirimi vardı,

but that was collapse of the money supply,

ama bu para desteğinin çöküşüydü,

collapse of consumer confidence, a completely different phenomena.

tüketici güveninin çöküşüydü, tamamen farklı bir fenomen.

This is due to greater productivity,

bu daha iyi üretkenlik sonucu oluyor,

but the economist says, "But there's no way you're going to be able to keep up with that.

ama ekonomistler diyor ki, ''ama bu halde devam etmenin bir yolu tok.

If you have 50 percent deflation, people may increase their volume

eğer yüzde 50 indirim olursa, insanlar harcamalarını yüzde 30,40

30, 40 percent, but they won't keep up with it."

artırabilir, ama bu devam edemez.

But what we're actually seeing is that

ama bizim gerçekte gördüğümüz

we actually more than keep up with it.

böyle devam etmesinden daha da ileri gidileceği.

We've had 28 percent per year compounded growth in dollars

son 50 yılda bilgi teknolojilerinde

in information technology over the last 50 years.

dolarda yılda yüzde 28 oranında bileşik artış yaşadık

I mean, people didn't build iPods for 10,000 dollars 10 years ago.

yani, insanlar 10 sene önce ipodları 10bin dolara üretmedi.

As the price performance makes new applications feasible,

ücret performansı yeni uygulamaları fizible hale getirdikçe,

new applications come to the market.

yeni uygulamalar piyasaya geliyor.

And this is a very widespread phenomena.

ve bu çok yaygın bir fenomen.

Magnetic data storage --

manyetik veri depolaması-

that's not Moore's Law, it's shrinking magnetic spots,

bu Moore yasası ile ilgili değil,bu manyetik noktaları küçültmek,

different engineers, different companies, same exponential process.

farklı mühendisler, farklı şirketler, aynı üstel süreç.

A key revolution is that we're understanding our own biology

bu bilgi terimleri içerisinde kendi biyolojimizi

in these information terms.

anlıyoruz ve bu bir anahtar noktadır.

We're understanding the software programs

kendi vücudumuzu çalıştıran yazılım programlarını

that make our body run.

anlıyoruz.

These were evolved in very different times --

bunlar çok farklı zamanlarda evrildi

we'd like to actually change those programs.

bu programları gerçekten değiştirmek istiyoruz.

One little software program, called the fat insulin receptor gene,

bir küçük yazılım programı,ismi yağ insülin algılayan gen,

basically says, "Hold onto every calorie,

basitçe diyor ki, ''her kaloriyi sakla,

because the next hunting season may not work out so well."

çünkü önümüzdeki av sezonu çok iyi geçmeyebilir.''

That was in the interests of the species tens of thousands of years ago.

bu, türlerin 10binlerce yıl önceki ilgi alanlarıydı.

We'd like to actually turn that program off.

bu programı kapatmayı istiyoruz.

They tried that in animals, and these mice ate ravenously

bunu hayvanlarda denediler, ve fareler aç kurtlar gibi yediler

and remained slim and got the health benefits of being slim.

ve ince kaldılar ve ince kalmanın faydalarından istifade ettiler.

They didn't get diabetes; they didn't get heart disease;

şeker hastalığına yakalanmadılar, kalp krizi geçirmediler,

they lived 20 percent longer; they got the health benefits of caloric restriction

yüzde 20 daha uzun yaşadılar, kalori sınırlamasının faydalarından istifade ettiler

without the restriction.

sınırlama yapmadan.

Four or five pharmaceutical companies have noticed this,

4 veya 5 ilaç firması bunun farkına vardı,

felt that would be

insanlar için ilginç bir ilaç

interesting drug for the human market,

olacağını hissettiler

and that's just one of the 30,000 genes

ve bu biyokimyamızı etkileyen 30bin genden

that affect our biochemistry.

sadece biri.

We were evolved in an era where it wasn't in the interests of people

biz öyle bir çağda büyüdük ki insanların, bu konferanstaki

at the age of most people at this conference, like myself,

çoğu insanın yaşında olduğu gibi, tıpkı benim gibi,

to live much longer, because we were using up the precious resources

daha uzun yaşama isteği yoktu çünkü en kıymetli kaynakları

which were better deployed towards the children

kullanıyorduk ki bunlar çocuklarımıza daha iyi aktarılacak

and those caring for them.

onlara daha iyi bakılacak.

So, life -- long lifespans --

yani, yaşam--uzun yaşam süreleri--

like, that is to say, much more than 30 --

yani, söylemek gerekirse 30dan fazla--

weren't selected for,

onlar için seçilmedi,

but we are learning to actually manipulate

ama aslında bu yazılım programlarını manipüle etmeyi

and change these software programs

ve değiştirmeyi öğreniyoruz

through the biotechnology revolution.

biyoteknoloji devrimi sayesinde.

For example, we can inhibit genes now with RNA interference.

örnek olarak, RNA müdahelesi ile genleri kısıtlayabiliyoruz.

There are exciting new forms of gene therapy

genetik malzemeyi kromozomda doğru yere

that overcome the problem of placing the genetic material

yerleştirme sorununun üstesinden gelen

in the right place on the chromosome.

yeni ve heyecan veren gen terapisi formları var.

There's actually a -- for the first time now,

aslında ilk defa şimdi,

something going to human trials, that actually cures pulmonary hypertension --

insanlar üzerinde denenen, akciğer hipertansiyonuna çözüm olan

a fatal disease -- using gene therapy.

-ölümcül bir hastalık- ve gen terapisini kullanan bir gelişme var.

So we'll have not just designer babies, but designer baby boomers.

yani sadece bebekleri tasarlamayacağız, bebekleri yapanları da tasarlayacağız.

And this technology is also accelerating.

ve bu teknoloji de ivmeleniyor.

It cost 10 dollars per base pair in 1990,

bir baz çift için 1990da 10 dolardı,

then a penny in 2000.

2000de bir peni.

It's now under a 10th of a cent.

şu an ise bir sentin onda birinden az.

The amount of genetic data --

genetik veri miktarı -basitçe bu-

basically this shows that smooth exponential growth

düzgün üstel gelişimi gösteriyor

doubled every year,

her sene iki katına çıkıyor,

enabling the genome project to be completed.

genom projesinin tamamlanmasına imkan tanıyor.

Another major revolution: the communications revolution.

bir başka büyük devrim, iletişim devrimi.

The price performance, bandwidth, capacity of communications measured many different ways;

ücret performansı, bant genişliği, bir çok farklı kablolu kablosuz

wired, wireless is growing exponentially.

iletişim ölçümü kapasitesi, üstel bir biçimde büyüyor.

The Internet has been doubling in power and continues to,

internet gücünü ikiye katlıyor ve birçok farklı yoldan

measured many different ways.

ölçülebilen bir biçimde devam ediyor.

This is based on the number of hosts.

bu sunucuların sayısı baz alınarak yapılmış.

Miniaturization -- we're shrinking the size of technology

minyatürleştirme - teknolojinin boyutunu küçültüyoruz

at an exponential rate,

üstel bir biçimde,

both wired and wireless.

kablolu ve kablosuz olarak.

These are some designs from Eric Drexler's book --

bunlar Eric Drexler'in kitabından bazı tasarımlar

which we're now showing are feasible

şu anda süper işlemcili simülasyonlarda gösterebildiğimiz

with super-computing simulations,

üzere yapılabilir,

where actually there are scientists building

aslında bilim adamları molekül ölçeğinde

molecule-scale robots.

robotlar inşa ediyorlar.

One has one that actually walks with a surprisingly human-like gait,

bir tanesi şaşırtıcı insan benzeri koşma tarzıyla yürüyor,

that's built out of molecules.

moleküllerden inşa edilmiş.

There are little machines doing things in experimental bases.

deneysel olarak bunları yapan küçük makineler var.

The most exciting opportunity

en heyecan verici fırsat ise gerçekten

is actually to go inside the human body

insan vücudunun içine girip şifa verici

and perform therapeutic and diagnostic functions.

ve teşhise dayalı fonksiyonlar gerçekleştirmesi.

And this is less futuristic than it may sound.

ve bu kulağa geldiğinden daha da futuristik.

These things have already been done in animals.

bu şeyler hayvanlarda denendi bile.

There's one nano-engineered device that cures type 1 diabetes. It's blood cell-sized.

tip 1 diyabet hastalığını iyileştiren bir nano mühendislik ürünü var.kan hücresi boyutunda.

They put tens of thousands of these

bunlardan 10binlercesini kan hücrelerine

in the blood cell -- they tried this in rats --

koyuyorlar -bunu farelerde denediler-

it lets insulin out in a controlled fashion,

içerideki insülini kontrollü bir biçimde dışarıya bırakıyor,

and actually cures type 1 diabetes.

ve tip 1 diyabeti iyileştiriyor.

What you're watching is a design

izlediğiniz şey ise robotik bir

of a robotic red blood cell,

kırmızı kan hücresi,

and it does bring up the issue that our biology

ve biyolojimizin gerçekte çok yetersiz

is actually very sub-optimal,

olduğunu gösteriyor,

even though it's remarkable in its intricacy.

ve hatta kendi içerisindeki karmaşıklığı da.

Once we understand its principles of operation,

çalışma prensibini bir kez anladığımızda,

and the pace with which we are reverse-engineering biology is accelerating,

ve yürüttüğümüzde ki bu konudaki ters mühendislik ivmelenmekte,

we can actually design these things to be

bu tür şeyleri binlerce kat daha fazla kapasitede

thousands of times more capable.

tasarlayabiliriz.

An analysis of this respirocyte, designed by Rob Freitas,

bu yapay nano hücrenin analizi, Rob Freitas tarafından tasarlanmış,

indicates if you replace 10 percent of your red blood cells with these robotic versions,

eğer kırmızı kan hücrelerinizin yüzde 10unu bu hücrelerle değiştirirseniz,

you could do an Olympic sprint for 15 minutes without taking a breath.

bir nefesle olimpik bir koşuyu 15 dakikada yapabilirsiniz.

You could sit at the bottom of your pool for four hours --

havuzunuzda dipte 4 saat boyunca oturabilirdiniz

so, "Honey, I'm in the pool," will take on a whole new meaning.

-''Hayatım, havuzdayım,'' demek tamamen yeni bir anlam kazanır.

It will be interesting to see what we do in our Olympic trials.

olimpik denemelerde neler yapabileceğimizi görmek ilginç olacak.

Presumably we'll ban them,

büyük ihtimalle onları yasaklarız,

but then we'll have the specter of teenagers in their high schools gyms

ama sonra liselerinin salonlarında rutin olarak

routinely out-performing the Olympic athletes.

olimpik atletlerin performansını gösteren gençler olurdu.

Freitas has a design for a robotic white blood cell.

Freitas robotik beyaz kan hücresi tasarımına sahip.

These are 2020-circa scenarios,

bunlar 2020 civarında olacak senaryolar,

but they're not as futuristic as it may sound.

ama kulağa geldiği kadar futuristik değil.

There are four major conferences on building blood cell-sized devices;

kan hücresi boyutunda aletlerin yapımı ile ilgilenilen 4 tane büyük konferans var

there are many experiments in animals.

hayvanlar üzerinde bir çok deney yapılıyor.

There's actually one going into human trial,

aslında bir tanesi insanlar üzerinde deneniyor,

so this is feasible technology.

yani bu yapılabilir bir teknoloji.

If we come back to our exponential growth of computing,

eğer üstel işlemci büyümesine dönersek,

1,000 dollars of computing is now somewhere between an insect and a mouse brain.

1000 dolarlık bir işlem bir böceğin ve farenin beyni arasında bir yerlerde.

It will intersect human intelligence

insan zekası ile kapasite olarak

in terms of capacity in the 2020s,

2020lerde kesişecek,

but that'll be the hardware side of the equation.

ama bu denklemin donanım tarafı.

Where will we get the software?

yazılımı nereden elde edeceğiz?

Well, it turns out we can see inside the human brain,

aslında, insan beyninin içini görebileceğimiz ortaya çıkıyor,

and in fact not surprisingly,

ve şaşırtıcı olmayan bir biçimde,

the spatial and temporal resolution of brain scanning is doubling every year.

beyin taramasının uzaysal ve zamansal çözünürlüğü her sene iki kat artıyor.

And with the new generation of scanning tools,

ve yeni nesil tarama aletleri ile,

for the first time we can actually see

ilk defa gerçek olarak

individual inter-neural fibers

ayrı ayrı nöronlar arasındaki fiberleri

and see them processing and signaling in real time --

ve işlem yapmalarını ve sinyal vermeleri gerçek zamanlı olarak görebiliyoruz

but then the question is, OK, we can get this data now,

ve -ama sonra soru tamam,bu veriyi elde ediyoruz,

but can we understand it?

ama anlayabiliyor muyuz?

Doug Hofstadter wonders, well, maybe our intelligence

Doug Hofstadter merak ediyor, aslında, belki zekamız

just isn't great enough to understand our intelligence,

zekamızı anlayacak kadar iyi değildir,

and if we were smarter, well, then our brains would be that much more complicated,

ve eğer daha zeki olsaydık, beyinlerimiz daha fazla karışmış olacaktı,

and we'd never catch up to it.

ve hiç bir zaman yakalama şansımız olmayacaktı.

It turns out that we can understand it.

anlayabileceğimiz ortaya çıktı.

This is a block diagram of

bu bir model ve insan işitsel korteksinin

a model and simulation of the human auditory cortex

bir simülasyonu ve blok diyagramı

that actually works quite well --

aslında gayet iyi çalışıyor

in applying psychoacoustic tests, gets very similar results to human auditory perception.

psikoakustik testler ile insan işitsel algısınınkine çok yakın sonuçlar alınıyor

There's another simulation of the cerebellum --

beyinciğin başka bir simülasyonu

that's more than half the neurons in the brain --

--beyindeki nöronların yarıdan fazlası orada--

again, works very similarly to human skill formation.

yine, insan formasyonuna oldukça yakın olarak çalışıyor.

This is at an early stage, but you can show

şu anda erken aşamada, ama beyin hakkındaki

with the exponential growth of the amount of information about the brain

bilgilerin üstel artışının ve beyin taramasındaki

and the exponential improvement

üstel artışın gösterilmesi ile

in the resolution of brain scanning,

2020lerde insan beyninin

we will succeed in reverse-engineering the human brain

ters mühendisliğinde

by the 2020s.

başarılı olacağız.

We've already had very good models and simulation of about 15 regions

şu an da bir kaç yüz bölgeden 15inde çok iyi modeller

out of the several hundred.

simülasyonları elde ettik.

All of this is driving

bütün bunlar üstel olarak büyüyen

exponentially growing economic progress.

ekonomik süreç.

We've had productivity go from 30 dollars to 150 dollars per hour

son 50 senede işçilerin üretkenliği saatte 30 dolardan

of labor in the last 50 years.

150 dolara çıktı.

E-commerce has been growing exponentially. It's now a trillion dollars.

E-ticaret üstel olarak büyüyor.Şu anda trilyon dolarlarda.

You might wonder, well, wasn't there a boom and a bust?

merak edebilirsiniz, hiç mi patlama ve başarısızlık olmadı?

That was strictly a capital-markets phenomena.

tam anlamıyla kapital pazarlama fenomeni bu.

Wall Street noticed that this was a revolutionary technology, which it was,

Wall Street farkına vardı ki bu devrimsel bir teknolojiydi,ki öyleydi de,

but then six months later, when it hadn't revolutionized all business models,

ama 10 ay sonra, bütün iş modelleri devrimleşmediğinde,

they figured, well, that was wrong,

fark ettiler ki bu yanlış,

and then we had this bust.

ve sonra başarısızlık oldu.

All right, this is a technology

tamam, bu içerisinde olduğumuz

that we put together using some of the technologies we're involved in.

teknolojilerin bir araya gelmesi ile oluşan bir teknoloji.

This will be a routine feature in a cell phone.

bu cep telefonunda rutin bir özellik.

It would be able to translate from one language to another.

bir dilden diğerine çeviri mümkün olacak.

So let me just end with a couple of scenarios.

o zaman birkaç senaryo ile bitireyim.

By 2010 computers will disappear.

2010da bilgisayarlar ortadan kaybolacak.

They'll be so small, they'll be embedded in our clothing, in our environment.

çok küçük olacaklar, giysilerimize monte halde, çevremizde olacaklar.

Images will be written directly to our retina,

görüntüler retinamıza direkt olarak yazılacak,

providing full-immersion virtual reality,

tam monte edilmiş sanal gerçeklik sağlayan,

augmented real reality. We'll be interacting with virtual personalities.

artırılmış gerçek gerçeklik.sanal kişilikler ile iletişime geçeceğiz.

But if we go to 2029, we really have the full maturity of these trends,

ama eğer 2029a gidersek, bu trendlerin tam olgunluğuna ulaşacağız,

and you have to appreciate how many turns of the screw

sürekli gelişen ve hızlanan teknoloji

in terms of generations of technology, which are getting faster and faster, we'll have at that point.

takdir edilesi olacak.

I mean, we will have two-to-the-25th-power

yani bu teknolojilerin 2 üzeri 25. kuvveti kadar

greater price performance, capacity and bandwidth

daha fazla ücret performansı, kapasite ve bantgenişliği

of these technologies, which is pretty phenomenal.

elde edeceğiz ki bu çok şaşırtıcı.

It'll be millions of times more powerful than it is today.

şu ankinden milyonlarca kat daha güçlü olacak.

We'll have completed the reverse-engineering of the human brain,

insan beyninin ters mühendisliğini bitirmiş olacağız,

1,000 dollars of computing will be far more powerful

1000 dolarlık bir işlem insan beyninin ham kapasitesinden

than the human brain in terms of basic raw capacity.

çok daha fazla kuvvetli olacak.

Computers will combine

bilgisayarlar analitik düşünmeyi

the subtle pan-recognition powers

kullanarak insan zekası ile zaten makinelerin

of human intelligence with ways in which machines are already superior,

iyi yaptığı şeyleri

in terms of doing analytic thinking,

bir araya getirecek,

remembering billions of facts accurately.

milyarca gerçeği doğru bir biçimde hatırlayarak.

Machines can share their knowledge very quickly.

makineler bilgilerini çok çabuk olarak paylaşabilirler.

But it's not just an alien invasion of intelligent machines.

ama bu sadece zeki makinelerin istilası olmayacak.

We are going to merge with our technology.

kendi teknolojimiz ile bahsettiğim

These nano-bots I mentioned

nano bot teknolojisini bir araya getiriyoruz

will first be used for medical and health applications:

önce sağlık alanında kullanılacak:

cleaning up the environment, providing powerful fuel cells

çevreyi temizlemek,yakıt sağlamak-- güçlü yakıt hücreleri

and widely distributed decentralized solar panels and so on in the environment.

ve yaygın olarak dağıtılmış güneş panelleri ve bunun gibi doğada bulunan şeyler ile.

But they'll also go inside our brain,

ama bunlar aynı zamanda beynimizin içine de girecek,

interact with our biological neurons.

biyolojik nöronlarımız ile iletişime geçerek.

We've demonstrated the key principles of being able to do this.

bunu yapmanın ana prensiplerinden bahsettik.

So, for example,

yani örnek olarak,

full-immersion virtual reality from within the nervous system,

nöron sistemi ile tam entegre sanal gerçeklik,

the nano-bots shut down the signals coming from your real senses,

nano botlar gerçek hislerinizden gelen sinyalleri keserek,

replace them with the signals that your brain would be receiving

beyninizin eğer o sanal çevrede olsaydınız

if you were in the virtual environment,

algılayacağı sinyaller ile yerlerini değiştirecek,

and then it'll feel like you're in that virtual environment.

ve siz de kendinizi o çevrede hissedeceksiniz.

You can go there with other people, have any kind of experience

oraya diğer insanlar ile beraber gidebilirsiniz, bu duygulara dahil olan

with anyone involving all of the senses.

herhangi biri ile herhangi bir çeşit duyguyu tadabilirsiniz.

"Experience beamers," I call them, will put their whole flow of sensory experiences

''deneyim göstericileri'' adını veriyorum,bunlar bütün algılayıcı deneyim akışlarını

in the neurological correlates of their emotions out on the Internet.

nörolojik bir bağ ile duygulara internet üzerinden birleştirecek.

You can plug in and experience what it's like to be someone else.

başka birisi olmanın deneyimini bunu takıp deneyerek anlayabilirsiniz.

But most importantly,

ama en önemlisi,

it'll be a tremendous expansion

kendi teknolojimiz ile insan beyninin birleşmesi

of human intelligence through this direct merger with our technology,

muazzam bir genişleme olacak,

which in some sense we're doing already.

bazı şekillerde zaten yaptığımız gibi.

We routinely do intellectual feats

rutin olarak zekice marifetler yaparız

that would be impossible without our technology.

teknolojimiz olmadan imkansız olacak şeyleri.

Human life expectancy is expanding. It was 37 in 1800,

insan ömrü beklentisi artıyor.1800 de 37ydi,

and with this sort of biotechnology, nano-technology revolutions,

bu tür bir biyoteknoloji ile, nano teknoloji devrimleri ile,

this will move up very rapidly

bu çok hızlı bir biçimde artıyor

in the years ahead.

önümüzdeki yıllarda.

My main message is that progress in technology

ana mesajım teknolojideki ilerlemenin

is exponential, not linear.

üstel olduğu, lineer değil.

Many -- even scientists -- assume a linear model,

birçokları -bilim adamları dahil- lineer bir model farz ediyor,

so they'll say, "Oh, it'll be hundreds of years

diyorlar ki, ''yapay zekanın nano teknolojideki kopyalamasını

before we have self-replicating nano-technology assembly

yapmamız yüzlerce yıl

or artificial intelligence."

alacak.''

If you really look at the power of exponential growth,

üstel gelişmenin gücüne bakarsanız,

you'll see that these things are pretty soon at hand.

göreceksiniz ki bu tüt şeyler çok yakında olacak.

And information technology is increasingly encompassing

ve bilgi teknolojileri hayatımız artarak kuşatıyor

all of our lives, from our music to our manufacturing

müziğimiz, üretimimiz

to our biology to our energy to materials.

biyolojimiz, enerjimiz, malzemelerimiz.

We'll be able to manufacture almost anything we need in the 2020s,

ihtiyacımız olan neredeyse herşeyi 2020lerde üretecek hale geleceğiz,

from information, in very inexpensive raw materials,

nano teknoloji kullanarak çok pahalı

using nano-technology.

ham maddelerin dönüşümü ile.

These are very powerful technologies.

bunlar çok güçlü teknolojiler.

They both empower our promise and our peril.

umudumuzu ve tehlikeyi artırıyorlar.

So we have to have the will to apply them to the right problems.

doğru işler için bu teknolojileri kullanma isteğine sahip olmamız lazım.

Thank you very much.

çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)