Do you really know why you do what you do? | Petter Johansson

Çeviri: Begum Tuglu Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

So why do you think the rich should pay more in taxes?

Zenginlerin daha fazla vergi ödemeleri gerektiğini neden düşünüyorsunuz?

Why did you buy the latest iPhone?

En son çıkan iPhone'u neden satın aldınız?

Why did you pick your current partner?

Şu anki eşinizi neden seçtiniz?

And why did so many people vote for Donald Trump?

Neden bu kadar insan Donald Trump'a oy verdi?

What were the reasons, why did they do it?

Sebep neydi, bunları neden yaptılar?

So we ask this kind of question all the time,

Bunun gibi soruları her zaman sorarız

and we expect to get an answer.

ve bir cevap alabilmeyi bekleriz.

And when being asked, we expect ourselves to know the answer,

Ve bize bu soru sorulduğunda, neden böyle yaptığımızın

to simply tell why we did as we did.

cevabını bildiğimizi düşünürüz.

But do we really know why?

Ama gerçekten biliyor muyuz?

So when you say that you prefer George Clooney to Tom Hanks,

Yani George Clooney'i Tom Hanks'e tercih etmenizin sebebi

due to his concern for the environment,

çevreye karşı duyarlı olması derseniz,

is that really true?

bu gerçekten doğru mudur?

So you can be perfectly sincere and genuinely believe

Tercihinizin bu yüzden olduğuna içtenlikle

that this is the reason that drives your choice,

inanıyor olabilirsiniz.

but to me, it may still feel like something is missing.

Ama bana göre burada hâlâ eksik bir şey var.

As it stands, due to the nature of subjectivity,

Gördüğünüz üzere öznelliğin doğasından dolayı

it is actually very hard to ever prove that people are wrong about themselves.

insanların kendileri hakkında yanlış düşündüklerini kanıtlamak gerçekten zor.

So I'm an experimental psychologist,

Ben deneysel bir psikoloğum

and this is the problem we've been trying to solve in our lab.

ve laboratuvarımızda çözmeye çalıştığımız problem bu.

So we wanted to create an experiment

Bu yüzden insanların kendileri hakkında

that would allow us to challenge what people say about themselves,

ne kadar emin olduklarına bağlı olmadan, söyledikleri şeylere meydan okuyan

regardless of how certain they may seem.

bir deney yaratmak istedik.

But tricking people about their own mind is hard.

Ancak insanları kendi zihinleri hakkında kandırmak zor.

So we turned to the professionals.

Bu yüzden profesyonellere baktık.

The magicians.

Sihirbazlara,

So they're experts at creating the illusion of a free choice.

yani bağımsız bir tercihte illüzyon yaratan uzmanlara.

So when they say, "Pick a card, any card,"

"Bir kart seç, herhangi bir kart." dediklerinde

the only thing you know is that your choice is no longer free.

bildiğiniz tek şey tercihimizin bağımsız olmadığı.

So we had a few fantastic brainstorming sessions

Bu yüzden bir grup İsveçli sihirbazla

with a group of Swedish magicians,

beyin fırtınası seansları düzenledik

and they helped us create a method

ve bize insanların tercihlerini

in which we would be able to manipulate the outcome of people's choices.

manipüle edecek bir metot yaratmak için yardım ettiler.

This way we would know when people are wrong about themselves,

Böylece insanların kendileri hakkında yanlış düşündüklerini,

even if they don't know this themselves.

onlar bilmese bile, bilecektik.

So I will now show you a short movie showing this manipulation.

Şimdi size bu manipülasyonu içeren kısa bir film göstereceğim.

So it's quite simple.

Aslında çok kolay.

The participants make a choice,

Katılımcılar bir seçim yapıyorlar

but I end up giving them the opposite.

ama ben onlara tam tersini veriyorum.

And then we want to see: How did they react, and what did they say?

Sonrasında görmek istediğimiz şey: Nasıl tepki verdiler ve ne dediler?

So it's quite simple, but see if you can spot the magic going on.

Aslında çok basit, ama bakın bakalım sihri görebiliyor musunuz?

And this was shot with real participants, they don't know what's going on.

Ve bu çekim gerçek katılımcılarla çekildi; ne olduğunu bilmiyorlardı.

(Video) Petter Johansson: Merhaba, ben Petter.

(Video) Petter Johansson: Hi, my name's Petter.

Kadın: Merhaba ben Becka.

Woman: Hi, I'm Becka.

PJ: Sana bunun gibi resimler göstereceğim.

PJ: I'm going to show you pictures like this.

Ve sen hangisini daha çekici bulduğuna karar vereceksin.

And you'll have to decide which one you find more attractive.

Becka: OK.

Becka: Tamam.

PJ: And then sometimes, I will ask you why you prefer that face.

PJ: Ve bazen sana neden bu yüzü tercih ettiğini soracağım.

Becka: Tamam.

Becka: OK.

PJ: Hazır mısın? B: Evet.

PJ: Ready? Becka: Yeah.

PJ: Why did you prefer that one?

PJ: Neden bunu tercih ettin?

Becka: The smile, I think.

Becka: Gülüş, sanırım.

PJ: Smile.

PJ: Gülüş.

Man: One on the left.

Adam: Soldaki.

Again, this one just struck me.

Yine söylüyorum, bu beni etkiledi.

Interesting shot.

Değişik bir çekim.

Since I'm a photographer, I like the way it's lit and looks.

Fotoğrafçı olduğum için ışığı ve görünüşünü sevdim.

Petter Johansson: But now comes the trick.

Petter Johansson: Ama şimdi hile geliyor.

(Video) Woman 1: This one.

(Video) Kadın 1: Bu.

PJ: So they get the opposite of their choice.

PJ: Seçimlerinin tam tersini alıyorlar.

And let's see what happens.

Ve bakalım neler oluyor.

Woman 2: Um ...

Kadın 2: Hmm ...

I think he seems a little more innocent than the other guy.

Bence bu adam diğerinden biraz daha masum görünüyor.

Man: The one on the left.

Adam: Soldaki.

I like her smile and contour of the nose and face.

Gülüşünü ve burnunun ve yüzünün şeklini sevdim.

So it's a little more interesting to me, and her haircut.

Bu yüzden bana daha değişik geldi. Saç kesimi de öyle.

Woman 3: This one.

Kadın 3: Bu.

I like the smirky look better.

Sırıtmasını daha çok beğendim.

PJ: You like the smirky look better?

PJ: Sırıtmasını daha mı çok beğendin?

(Laughter)

(Gülüşme)

Woman 3: This one.

Kadın 3: Bu.

PJ: What made you choose him?

PJ: Neden bunu seçtin?

Woman 3: I don't know, he looks a little bit like the Hobbit.

Kadın 3: Bilmiyorum. Biraz Hobbit gibi gözüküyor.

(Laughter)

(Gülüşme)

PJ: And what happens in the end

PJ: Ve sonunda onlara deneyin

when I tell them the true nature of the experiment?

gerçek yapılışını anlatınca ne oluyor?

Yeah, that's it. I just have to ask a few questions.

Evet, bu kadar. Sadece son birkaç soru sormam gerek.

Man: Sure.

Adam: Tabi.

PJ: What did you think of this experiment, was it easy or hard?

PJ: Deney hakkında ne düşündün? Zor muydu kolay mıydı?

Man: It was easy.

Adam: Kolaydı.

PJ: During the experiments,

PJ: Deney sırasında

I actually switched the pictures three times.

resimleri üç kez değiştirdim.

Was this anything you noticed?

Bunu fark ettin mi?

Man: No. I didn't notice any of that.

Adam: Hayır. Bunu hiç fark etmedim.

PJ: Not at all? Man: No.

PJ: Hiç mi? Adam: Evet.

Switching the pictures as far as ...

Resimleri değiştirmek derken ...

PJ: Yeah, you were pointing at one of them but I actually gave you the opposite.

PJ: Evet, sen bir tanesini işaret ederken ben aslında sana diğerini verdim.

Man: The opposite one. OK, when you --

Adam: Diğerini. Tamam, yani --

No. Shows you how much my attention span was.

Hayır. Dikkatimin ne kadar olduğunu gösteriyor.

(Laughter)

(Gülüşme)

PJ: Did you notice that sometimes during the experiment

PJ: Deney süresince bazen resimleri değiştirdiğimi

I switched the pictures?

fark ettin mi?

Woman 2: No, I did not notice that.

Kadın 2: Hayır, fark etmedim.

PJ: You were pointing at one, but then I gave you the other one.

PJ: Sen bir tanesine işaret ediyordun, ben sana diğerini verdim.

No inclination of that happening?

Bunu hiç anlamadın mı?

Woman 2: No.

Kadın 2: Hayır.

Woman 2: I did not notice.

Kadın 2: Fark etmedim.

(Laughs)

(Gülüşme)

PJ: Thank you.

PJ: Teşekkürler.

Woman 2: Thank you.

Kadın 2: Teşekkürler.

PJ: OK, so as you probably figured out now,

PJ: Tamam, şimdi muhtemelen anlamışsınızdır.

the trick is that I have two cards in each hand,

İşin hilesi elimde iki karttan

and when I hand one of them over,

birini veriyorken

the black one kind of disappears into the black surface on the table.

siyah olanın siyah arka planda kaybolması.

So using pictures like this,

Bu şekilde resimleri kullandığımda

normally not more than 20 percent of the participants detect these tries.

katılımcıların normalde en fazla %20'si fark ediyor.

And as you saw in the movie,

Filmde de gördüğünüz gibi

when in the end we explain what's going on,

sonunda neler olduğunu açıkladığımızda

they're very surprised and often refuse to believe the trick has been made.

herkes çok şaşırıyor ve bir hile olduğuna inanmıyorlar.

So this shows that this effect is quite robust and a genuine effect.

Bu gösteriyor ki deneyin etkisi güçlü ve gerçek olmuş.

But if you're interested in self-knowledge, as I am,

Ama kendi bildiklerimizle benim kadar ilgiliyseniz

the more interesting bit is,

daha da ilginç olan şey

OK, so what did they say when they explained these choices?

bu seçimler açıklandığında ne dedikleri.

So we've done a lot of analysis

Deneylerdeki sözlü sonuçlarla

of the verbal reports in these experiments.

birçok analiz yaptık.

And this graph simply shows

Ve bu grafik gösteriyor ki

that if you compare what they say in a manipulated trial

onların manipüle edilen zamanda söylediklerini manipüle edilmeyene

with a nonmanipulated trial,

karşılaştırdığımızda,

that is when they explain a normal choice they've made

yani yaptıkları normal bir seçimi açıkladıklarında

and one where we manipulated the outcome,

ve sonucu manipüle ettiğimizde

we find that they are remarkably similar.

sonuçlar son derece benzerdi.

So they are just as emotional, just as specific,

Aynı derecede duygusal ve spesifiklerdi

and they are expressed with the same level of certainty.

ve aynı derecede kesin olarak ifade edilmişti.

So the strong conclusion to draw from this

Bu yüzden buradan çıkaracağımız güçlü sonuç

is that if there are no differences

gerçek bir seçimle

between a real choice and a manipulated choice,

manipüle edilmiş bir seçim arasında fark olmadığı.

perhaps we make things up all the time.

Muhtemelen birçok zaman bir şeyleri uyduruyoruz.

But we've also done studies

Aslında söyledikleri şeyleri

where we try to match what they say with the actual faces.

gerçek yüzlerle karşılaştıran çalışmalar da yaptık.

And then we find things like this.

Ve bunun gibi şeyler bulduk.

So here, this male participant, he preferred the girl to the left,

Mesela burada, erkek bir katılımcı soldaki kadını tercih etti

he ended up with the one to the right.

ve sağdaki kadının resmini aldı.

And then, he explained his choice like this.

Ve daha sonra tercihini şu şekilde açıkladı:

"She is radiant.

"Çok göz alıcı.

I would rather have approached her at the bar than the other one.

Bir barda diğerine kıyasla bu kadına yanaşırdım.

And I like earrings."

Ve küpelerini sevdim."

And whatever made him choose the girl on the left to begin with,

Ve en başta soldaki kadını seçmesinin nedeni

it can't have been the earrings,

küpeler olamaz,

because they were actually sitting on the girl on the right.

çünkü aslında sağdaki kadında takılılar.

So this is a clear example of a post hoc construction.

Bu post hoc yaratmaya açık bir örnek.

So they just explained the choice afterwards.

Yani seçimleri sonrasında açıkladılar.

So what this experiment shows is,

Bu deneyin gösterdiği şu:

OK, so if we fail to detect that our choices have been changed,

eğer seçimlerimizin değiştiğini fark edemezsek

we will immediately start to explain them in another way.

onları hemen başka bir yolla açıklamaya başlıyoruz.

And what we also found

Bulduğumuz bir diğer şey

is that the participants often come to prefer the alternative,

katılımcıların sevmeye yönlendirildikleri alternatifi

that they were led to believe they liked.

daha sonra tercih etmeleriydi.

So if we let them do the choice again,

Onlara bu seçimi bir daha sorduğumuzda

they will now choose the face they had previously rejected.

daha önce seçmedikleri yüzü seçiyorlardı.

So this is the effect we call "choice blindness."

Biz bu etkiye "tercih körlüğü" adını verdik.

And we've done a number of different studies --

Ve birçok farklı çalışma yaptık --

we've tried consumer choices,

tüketici seçimlerini,

choices based on taste and smell and even reasoning problems.

tat, koku ve hatta mantık problemi bazlı seçimleri denedik.

But what you all want to know is of course

Gerçekten bilmek istediğimiz şey tabii ki

does this extend also to more complex, more meaningful choices?

bu etkinin daha karışık ve anlamlı seçimlere uygulanabilir olup olmadığı.

Like those concerning moral and political issues.

Mesela ahlaki ve politik konulardaki seçimlere.

So the next experiment, it needs a little bit of a background.

Bir sonraki deney biraz arka plan bilgisi gerektiriyor.

So in Sweden, the political landscape

İsveç'te politik arena

is dominated by a left-wing and a right-wing coalition.

sol ve sağ taraflı bir koalisyon içeriyor.

And the voters may move a little bit between the parties within each coalition,

Ve seçmenler iki koalisyondaki partiler arasında gidip gelebiliyorlar.

but there is very little movement between the coalitions.

Ancak koalisyonlar arasındaki değişimler çok az.

And before each elections,

Her seçimden önce

the newspapers and the polling institutes

gazeteler ve seçim kurumları

put together what they call "an election compass"

iki koalisyonu birbirinden ayıracak

which consists of a number of dividing issues

birkaç ayrılıkçı konu içeren

that sort of separates the two coalitions.

bir "seçim pusulası" yayınlıyor.

Things like if tax on gasoline should be increased

Benzindeki vergi artmalı mı

or if the 13 months of paid parental leave

ya da 13 aylık doğum izni cinsiyet eşitliğini artırmak için

should be split equally between the two parents

ebeveynler arasında eşit bir şekilde bölüşülmeli mi

in order to increase gender equality.

gibi sorular içeriyor.

So, before the last Swedish election,

İsveç seçimlerinden önce

we created an election compass of our own.

kendi seçim pusulamızı yarattık.

So we walked up to people in the street

Sokaktaki insanlara

and asked if they wanted to do a quick political survey.

kısa bir politik anket yapmak isteyip istemediklerini sorduk.

So first we had them state their voting intention

Öncelikle iki koalisyon arasında oy verme

between the two coalitions.

niyetlerini sorduk.

Then we asked them to answer 12 of these questions.

Daha sonra 12 soruyu cevaplamalarını istedik.

They would fill in their answers,

Onlar cevapları dolduracaktı;

and we would ask them to discuss,

biz de açıklamalarını soracaktık:

so OK, why do you think tax on gas should be increased?

Evet neden benzin üzerindeki verginin artırılması gerektiğini düşünüyorsunuz?

And we'd go through the questions.

Daha sonra soruların üzerinden gidiyorduk.

Then we had a color coded template

Sonrasında genel skorlarını puanlamamızı sağlayan

that would allow us to tally their overall score.

renk kodlu bir şablonumuz vardı.

So this person would have one, two, three, four

Mesela bu kişinin bir, iki, üç, dört

five, six, seven, eight, nine scores to the left,

beş, altı, yedi, sekiz, dokuz sol puanı olacak.

so he would lean to the left, basically.

Böylece basit bir şekilde sol eğilimli olacaktı.

And in the end, we also had them fill in their voting intention once more.

Ve sonunda, oy verme niyetlerini bir kez daha doldurmalarını istedik.

But of course, there was also a trick involved.

Ama tabii ki bir hile de vardı.

So first, we walked up to people,

Önce insanlara giderek

we asked them about their voting intention

oy verme niyetlerinin ne olduğunu sorduk

and then when they started filling in,

ve onlar doldurmaya başladığında

we would fill in a set of answers going in the opposite direction.

biz onların tam tersi olan başka bir cevap seti doldurduk.

We would put it under the notepad.

Ve bunu defterin altına koyduk.

And when we get the questionnaire,

Anketi aldığımızda

we would simply glue it on top of the participant's own answer.

katılımcının cevaplarının üzerine basitçe yapıştırdık.

So there, it's gone.

İşte burada, oldu bile.

And then we would ask about each of the questions:

Ve daha sonra bu soruları sorduk:

How did you reason here?

Burada ne düşündünüz?

And they'll state the reasons,

Ve onlar da düşündüklerini söyledi.

together we will sum up their overall score.

Birlikte toplam skorlarını hesapladık.

And in the end, they will state their voting intention again.

Ve sonunda, tekrar oy verme niyetlerini söylediler.

So what we find first of all here,

Burada bulduğumuz ilk şey

is that very few of these manipulations are detected.

bu manipülasyonların çok azının fark edildiğiydi.

And they're not detected in the sense that they realize,

Ve fark edilenler şu şekilde tepki vermiyorlardı:

"OK, you must have changed my answer,"

"Hmm, cevabımı değiştirmiş olmalısın."

it was more the case that,

Daha çok şöyleydi:

"OK, I must've misunderstood the question the first time I read it.

"Hmm, ilk okuduğumda soruyu yanlış anlamış olmalıyım.

Can I please change it?"

Değiştirebilir miyim?"

And even if a few of these manipulations were changed,

Ve bu manipülasyonların küçük bir kısmı değiştirildiyse bile

the overall majority was missed.

büyük çoğunluk farkına varmıyordu.

So we managed to switch 90 percent of the participants' answers

Böylelikle katılımcıların genel profillerindeki cevapların %90'ını

from left to right, right to left, their overall profile.

sağdan sola ya da soldan sağa çevirmeyi başardık.

And what happens then when they are asked to motivate their choices?

Peki onlara seçimlerinin arkasındaki motivasyon sorulduğunda ne yaptılar?

And here we find much more interesting verbal reports

Burada yüzlere kıyasla çok daha ilginç

than compared to the faces.

sözlü sonuçlar bulduk.

People say things like this, and I'll read it to you.

İnsanlar şu şekilde şeyler söylüyorlardı, size okuyayım.

So, "Large-scale governmental surveillance of email and internet traffic

"Email'lerde ve internet trafiğinde olan büyük ölçekli hükümet gözetimine

ought to be permissible as means to combat international crime and terrorism."

uluslararası suç ve terörle savaşabilmek için izin verilmelidir."

"So you agree to some extent with this statement." "Yes."

"Buradaki ifadeye katılıyorsunuz değil mi?" "Evet."

"So how did you reason here?"

"Burada nasıl düşündünüz?"

"Well, like, as it is so hard to get at international crime and terrorism,

"Yani, uluslararası suç ve teröre ulaşabilmek çok zor olduğundan

I think there should be those kinds of tools."

bence bu gibi araçlar kullanılmalı."

And then the person remembers an argument from the newspaper in the morning.

Ve bu kişi daha sonra sabahki gazetedeki bir argümanı hatırlıyor.

"Like in the newspaper today,

"Mesela bugünkü gazetedeki gibi,

it said they can like, listen to mobile phones from prison,

hapishanedeki cep telefonlarının dinlenebildiği söyleniyor,

if a gang leader tries to continue his crimes from inside.

olur da bir çete lideri hapishane içinden suç işlemeye devam eder diye.

And I think it's madness that we have so little power

Ve bence bu kadar şey yapma şansımız varken çok azını yapıp

that we can't stop those things

böyle şeyleri durdurmamak

when we actually have the possibility to do so."

tamamen saçmalık."

And then there's a little bit back and forth in the end:

Ve sonunda biraz ileri geri gitme var:

"I don't like that they have access to everything I do,

"Benim yaptığım her şeye erişim olmasını sevmiyorum

but I still think it's worth it in the long run."

ama yine de uzun vadede buna değeceğini düşünüyorum."

So, if you didn't know that this person

Eğer bu insanın az önce

just took part in a choice blindness experiment,

tercih körlüğü deneyinde olduğunu bilmeseydiniz

I don't think you would question

gerçek tercihlerini sorgulayacağınızı

that this is the true attitude of that person.

sanmıyorum.

And what happens in the end, with the voting intention?

Ve en sonunda oy verme niyetiyle ilgili ne oluyor?

What we find -- that one is also clearly affected by the questionnaire.

Bulduğumuz şey bunun da anketle açık bir şekilde etkilendiğiydi.

So we have 10 participants

10 katılımcının görüşü

shifting from left to right or from right to left.

soldan sağa ya da sağdan sola doğru değişti.

We have another 19 that go from clear voting intention

Bunun dışında 19 tanesi kesin bir oy niyetine sahipken

to being uncertain.

tereddütlü duruma geçti.

Some go from being uncertain to clear voting intention.

Bazıları ise tereddütlü olmaktan kesin bir oy niyetine geçti.

And then there is a number of participants staying uncertain throughout.

Ve bu süre boyunca tereddütlü kalan katılımcılar oldu.

And that number is interesting

Bu rakam değişikti

because if you look at what the polling institutes say

çünkü anket kurumlarının bir seçime yaklaştıkça

the closer you get to an election,

dediklerine bakarsanız

the only people that are sort of in play

sadece tercihlerinden emin olmayan insanlar

are the ones that are considered uncertain.

fikir değiştiriyor.

But we show there is a much larger number

Ama buradan gözüküyor ki

that would actually consider shifting their attitudes.

aslında fikir değiştirebilecek insan sayısı çok daha fazla.

And here I must point out, of course, that you are not allowed to use this

Ve burada belirtmeliyim ki, bu metodu tabi ki seçimlerden önce

as an actual method to change people's votes

gerçekten insanların fikrini değiştirmek için

before an election,

kullanamazsınız.

and we clearly debriefed them afterwards

Biz katılımcılara sonrasında kısaca bilgi verdik

and gave them every opportunity to change back

ve sonrasında ilk düşündükleri fikre

to whatever they thought first.

geri dönme fırsatı verdik.

But what this shows is that if you can get people

Bu deneyin asıl gösterdiği şey

to see the opposite view and engage in a conversation with themselves,

insanlara karşı görüşü gösterip onlarla konuşursak

that could actually make them change their views.

fikirlerini gerçekten değiştirmeyi sağlayabileceğimiz.

OK.

Evet.

So what does it all mean?

Yani bunlar ne demek oluyor?

What do I think is going on here?

Ben burada ne olduğunu düşünüyorum?

So first of all,

Öncelikle,

a lot of what we call self-knowledge is actually self-interpretation.

kendi fikrimiz dediğimiz birçok şey aslında kendi yorumlamamız.

So I see myself make a choice,

Kendimi bir seçim yaparken gördüğümde

and then when I'm asked why,

ve daha sonra nedeni sorulduğunda

I just try to make as much sense of it as possible

bir açıklama yaparken olabildiğince mantıklı

when I make an explanation.

olmaya çalışıyorum.

But we do this so quickly and with such ease

Ama bunu o kadar hızlı ve kolayca yapıyoruz ki

that we think we actually know the answer when we answer why.

gerçekten neden olduğunu bildiğimizi düşünüyoruz.

And as it is an interpretation,

Bu bir yorumlama olduğu için

of course we sometimes make mistakes.

tabii ki bazı zamanlar hatalar yapıyoruz.

The same way we make mistakes when we try to understand other people.

Aynı başkalarını anlamaya çalıştığımızda yaptığımız hatalar gibi.

So beware when you ask people the question "why"

Bu yüzden insanlara "neden" sorusunu sorarken dikkat edin

because what may happen is that, if you asked them,

çünkü örneğin şunları sorarsanız

"So why do you support this issue?"

"Neden bu konuyu destekliyorsun?"

"Why do you stay in this job or this relationship?" --

"Neden bu ilişkide ya da işte kalmayı tercih ediyorsun?"

what may happen when you ask why is that you actually create an attitude

insanlar cevap olarak bu soruları sormadan önce olmayan

that wasn't there before you asked the question.

bir düşünce geliştirebilirler.

And this is of course important in your professional life, as well,

Ve tabii ki bu profesyonel hayatınızda da önemli olur

or it could be.

ya da olabilir.

If, say, you design something and then you ask people,

Eğer bir şey tasarlarsanız ve insanlara sorarsanız:

"Why do you think this is good or bad?"

"Neden iyi ya da kötü olduğunu düşünüyorsunuz?"

Or if you're a journalist asking a politician,

Ya da bir gazeteciyseniz ve bir politikacıya şöyle soruyorsanız:

"So, why did you make this decision?"

"Peki neden bu kararı verdiniz?"

Or if indeed you are a politician

Ya da aslında siz bir politikacıysanız

and try to explain why a certain decision was made.

ve bir seçiminizin nedenini açıklamaya çalışıyorsanız...

So this may all seem a bit disturbing.

Bunlar biraz rahatsız edici gözükebilir.

But if you want to look at it from a positive direction,

Ama buna pozitif bir yönden bakmak isterseniz,

it could be seen as showing,

aslında gözüktüğümüzden

OK, so we're actually a little bit more flexible than we think.

daha esnek olabiliyoruz anlamına da gelebilir.

We can change our minds.

Fikirlerimizi değiştirebiliyoruz.

Our attitudes are not set in stone.

Davranışlarımız kalıplar içinde değil.

And we can also change the minds of others,

Ve aynı zamanda eğer başkalarını konuya dâhil etmeyi ve

if we can only get them to engage with the issue

karşı görüşü göstermeyi başarabilirsek, onların

and see it from the opposite view.

fikirlerini de değiştirebiliriz.

And in my own personal life, since starting with this research --

Ve benim kendi özel hayatımda bu araştırmaya başladıktan sonra

So my partner and I, we've always had the rule

eşimle birlikte söylediğimiz şeyleri geri alabilme

that you're allowed to take things back.

şansımız olduğu bir kural koyduk.

Just because I said I liked something a year ago,

Bir şeyi bir yıl önce sevdiğimi söylemem

doesn't mean I have to like it still.

hâlâ sevdiğim anlamına gelmez.

And getting rid of the need to stay consistent

Tutarlı olma gerekliliğini hayatımızdan kaldırmak

is actually a huge relief and makes relational life so mush easier to live.

aslında çok büyük bir rahatlama ve ilişkilerin yaşanmasını kolaylaştırıyor.

Anyway, so the conclusion must be:

Her neyse, burada sonuç şu olmalı:

know that you don't know yourself.

Kendinizi bilmediğinizi bilin.

Or at least not as well as you think you do.

Ya da en azından sandığınız kadar bilmediğinizi.

Thanks.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)