Beware online "filter bubbles" | Eli Pariser

Eli: Paraser: Çevrim içi "Filtre baloncukları" 'na dikkat ediniz.

Çeviri: Alim Baytekin Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Mark Zuckerberg,

Mark Zuckerberg,

a journalist was asking him a question about the news feed.

bir gazateci ona haber yayınlayıcı hakkında bır soru soruyordu.

And the journalist was asking him,

Ve gazeteci ona soruyordu,

"Why is this so important?"

"Niçin bu çok önemli?"

And Zuckerberg said,

Ve Zeckeberg dediki,

"A squirrel dying in your front yard

"Afrika'da ölen insanlardansa,

may be more relevant to your interests right now

belki bir sincabın önümüzdeki bahçede ölmesi

than people dying in Africa."

şu an belki daha ilgi alanımız içindedir."

And I want to talk about

Ve konuşmak istediğim

what a Web based on that idea of relevance might look like.

Web tabanlı içeriğin ne gibi bu konu hakkında ilgili olacağı.

So when I was growing up

Gerçekten kırsal alan olan

in a really rural area in Maine,

Maine'de büyürken,

the Internet meant something very different to me.

İnternetin manası bana çok farklı geliyordu.

It meant a connection to the world.

Dünya ile bağlantı anlamına geliyordu.

It meant something that would connect us all together.

Hep birimizi birbirine bağlayabilmek anlamına geliyordu.

And I was sure that it was going to be great for democracy

Ve kesinlikle emindim ki, demokrasi

and for our society.

ve bizim topluma mükemmel olacaktı.

But there's this shift

Fakat bilginin çevrimiçi dolaşımında

in how information is flowing online,

bir kayma var.

and it's invisible.

ve bu gözle görünmüyor.

And if we don't pay attention to it,

Ve eğer bizler buna dikkat etmez isek,

it could be a real problem.

bu bir gerçek sorun olabilir.

So I first noticed this in a place I spend a lot of time --

Böylece ilk olarak çok zaman harcadığım yerde

my Facebook page.

benim Facebook sayfamda farkına vardım.

I'm progressive, politically -- big surprise --

Ben yenilikçi, politlik olarak --büyük sürpriz --

but I've always gone out of my way to meet conservatives.

fakat ben herzaman tutucu kesimle tanışmak için kendi yolumun dışına çıkıyordum.

I like hearing what they're thinking about;

Onların ne düşündüklerini dinlemek benim hoşuma gider;

I like seeing what they link to;

Onların nelere bağlandılarını görmek benim hoşuma gider;

I like learning a thing or two.

Bir iki şey öğrenmek benim hoşuma gider.

And so I was surprised when I noticed one day

Ve bir gün tutucu kesimin benim Facebook yayınından

that the conservatives had disappeared from my Facebook feed.

yok olduğunu farkedince şaşırmıştım.

And what it turned out was going on

Ve karşıma çıkan bu gelişen olayda,

was that Facebook was looking at which links I clicked on,

Facebook'un benim hangi bağlantılara tıkladığıma bakıyor olmasıydı,

and it was noticing that, actually,

ve o ,aslında, benim özgürlükçü arkadaşlarımın

I was clicking more on my liberal friends' links

linklerine tutucu kesimin linklerinden daha fazla

than on my conservative friends' links.

tıkladığımın farkına varıyordu.

And without consulting me about it,

Ve bana bu konu hakkında danışmadan,

it had edited them out.

onları düzenliyordu.

They disappeared.

Onlar yok oldu.

So Facebook isn't the only place

Böylelikle Facebook sadece

that's doing this kind of invisible, algorithmic

görünmeyen gibi, algoritmik düzenlemeler

editing of the Web.

yapan Web'te tek bir yer değildi.

Google's doing it too.

Google'da bunu yapıyor.

If I search for something, and you search for something,

Eğer ben birşey ararsam, ve sen bir sey arasan,

even right now at the very same time,

şuanda aynı zaman içerisinde bile,

we may get very different search results.

biz çok farklı arama sonuçları alabiliriz.

Even if you're logged out, one engineer told me,

Eğer çıkış yaptıysanız bile, bir mühendis bana söyledi ki,

there are 57 signals

Google'ın baktıkları

that Google looks at --

57 tane sinyaller var --

everything from what kind of computer you're on

hangi tür bilgisyarın başında olduğundan

to what kind of browser you're using

hangi tür tarayıcı kullandığıdan

to where you're located --

nerede olduğuna kadar herşey --

that it uses to personally tailor your query results.

şu sizlerin kişisel sorgulama terzinizinin...

Think about it for a second:

... sonuçlarını kullanıyor. Bir saniye için düşünün:

there is no standard Google anymore.

Artık bir standard Google yok.

And you know, the funny thing about this is that it's hard to see.

Ve bildiğiniz üzere, bunun komik tarafıda bunun zor görünmesi.

You can't see how different your search results are

Siz başkalarının arama sonuçları ile

from anyone else's.

kedinizikinin ne kadar farklı olduğunu göremezsiniz.

But a couple of weeks ago,

Fakat bir kaç hafta önce,

I asked a bunch of friends to Google "Egypt"

Bir çok arkadaşıma ''Mısır 'ı '' Google'lamasını

and to send me screen shots of what they got.

ve bana ekran görüntülerini göndermesini söyledim.

So here's my friend Scott's screen shot.

Buradaki benim arkadaşım Scott' ın ekran görüntüsü.

And here's my friend Daniel's screen shot.

Ve buradaki benim arkadaşım Daniel' in ekran görüntüsü

When you put them side-by-side,

Bunları yanyana koyduğumuzda,

you don't even have to read the links

iki sayfanın farklılığını okumak için

to see how different these two pages are.

bağlantıları bile okumak zorunda değilsiniz.

But when you do read the links,

Fakat bağlantıları okuduğunuzda,

it's really quite remarkable.

bu gerçekten oldukça kayda değer.

Daniel didn't get anything about the protests in Egypt at all

Daniel Google sonuçlarının ilk sayfasında

in his first page of Google results.

Mısır'daki protestolarla ilgli hiç bir şey almadı.

Scott's results were full of them.

Scott'ın sonuçlarını onlarla doluydu.

And this was the big story of the day at that time.

Ve bu o zaman için günün hikayesiydi.

That's how different these results are becoming.

Bu sonuçların ne kadar faklılaşmakta olduklarını gösteriyor.

So it's not just Google and Facebook either.

Böylece bu sadace Google'da ve Facebook'da değiller.

This is something that's sweeping the Web.

Bu Web'i süpüren bir şeydir.

There are a whole host of companies that are doing this kind of personalization.

Bu tür kişileştirmeyi yapan birçok sunucu firmaları bulunmaktadır.

Yahoo News, the biggest news site on the Internet,

Yahoo Haberleri, Internet'teki enbüyük haber sitesi,

is now personalized -- different people get different things.

kişileştirilmiştir -- farklı kişiler farklı seyler alıyorlar.

Huffington Post, the Washington Post, the New York Times --

Huffington Post, the Washington Post, the New York Times --

all flirting with personalization in various ways.

Farklı yönlerle bu kişiselleştirilmekle oynaşıyorlar.

And this moves us very quickly

Ve bu bizi internetin düşündüğü ile bizim

toward a world in which

ne görmek istediğimizi gösteren

the Internet is showing us what it thinks we want to see,

tarafa doğru çok çabuk taşıyor,

but not necessarily what we need to see.

fakat bizim gerekli görmemiz gerekenleri değil.

As Eric Schmidt said,

Eric Schmidt'in dediği gibi,

"It will be very hard for people to watch or consume something

''Birşeyin bir his çerçevesince uygun hale getirilmedikçe

that has not in some sense

insanlar için bir şey izlemek

been tailored for them."

veya tüketmek çok zor olacak.''

So I do think this is a problem.

Bundan dolayı, bence bu bir problem.

And I think, if you take all of these filters together,

Ve bence, eğer tüm bu filtreleri bir araya alırsanız,

you take all these algorithms,

tüm bu algoritmaları alırsanız,

you get what I call a filter bubble.

Benim dediğim filtre baloncuğu elde derseniz.

And your filter bubble is your own personal,

Ve sizin filtre baloncuğu sizin kişisel

unique universe of information

çevrimiçi yaşadığınız

that you live in online.

özel evrensel bilginizdir.

And what's in your filter bubble

Ve filtle boloncuğunuzdaki ne olduğu

depends on who you are, and it depends on what you do.

sizin kim olduğunuza, ve sizin ne yaptığına bağlıdır.

But the thing is that you don't decide what gets in.

Fakat neyin alınıp neyin alınmadığına sizin karar vermediğinizdir.

And more importantly,

Ve en önemlisi ise, neyin düzenlenip

you don't actually see what gets edited out.

neyin düzenlenmediğini sizin görmediğinizdir.

So one of the problems with the filter bubble

Böylelikle, Netflix'deki bazı araştırmacılar

was discovered by some researchers at Netflix.

filtre boloncuğundaki problemlerden birini keşfettiler.

And they were looking at the Netflix queues, and they noticed something kind of funny

Ve Netflix'deki sıralanmalara bakıyorlardı, ve bir çoğumuzunda

that a lot of us probably have noticed,

farkına vardığı komik bir şeyin farkına vardılar,

which is there are some movies

bizim evlerdeki bazı filmler

that just sort of zip right up and out to our houses.

düzeniğinde hızlıca girer ve çıkar.

They enter the queue, they just zip right out.

Onlar sıranlamaya girerler, düzenekten hızlıca çıkarlar.

So "Iron Man" zips right out,

Böylece ''Iron Man'' düzenekten hızlıca çıkar,

and "Waiting for Superman"

ve ''Süpermeni Beklerken''

can wait for a really long time.

uzun bir süre bekleyebilir.

What they discovered

Netflix'teki sıralanmamızda

was that in our Netflix queues

buldukları efsane bir mücadelenin

there's this epic struggle going on

bizim gelecek tutkulu raflarla

between our future aspirational selves

teşvik edici rafların arasında

and our more impulsive present selves.

yaşandığını keşfettiler.

You know we all want to be someone

Biliyorsunuz ki bizim tüm sitediğimiz

who has watched "Rashomon,"

''Rashomon' u'' izlemiş olan bir kişi olmaktır,

but right now

fakat şu an için

we want to watch "Ace Ventura" for the fourth time.

dördüncü defa ''Ace Ventura' yı'' izlemek istiyoruz.

(Laughter)

(Kahkaha)

So the best editing gives us a bit of both.

Böylelikle en iyi düzenleme bize biraz her ikisinden verir.

It gives us a little bit of Justin Bieber

Bize biraz Justin Bieber

and a little bit of Afghanistan.

ve biraz Afganistan verir.

It gives us some information vegetables;

Bize biraz sebzeler hakkında bilgi verir,

it gives us some information dessert.

bize biraz tatlılar hakkında bilgi verir.

And the challenge with these kinds of algorithmic filters,

Ve buradaki algoritmik türünde filtrelerdeki

these personalized filters,

buralardaki kişiselleştirilmiş filtrelerdeki,

is that, because they're mainly looking

zorlanma bulunmaktadır. Çünkü sizin

at what you click on first,

genelde neye ilk tıkladığınıza bakıyorlar,

it can throw off that balance.

Dengenin dışına çıkabilir.

And instead of a balanced information diet,

Ve diet hakkında dengelenmiş bir bilgi yerine,

you can end up surrounded

abur cubur hakkında bilgi ile

by information junk food.

sizleri kuşatmış halde bırakabilir.

What this suggests

Hatalı internet hakkındaki gerçekten tavsiye

is actually that we may have the story about the Internet wrong.

edilmiş hikayeye sahip olabiliriz.

In a broadcast society --

Bir yayın ve yayımlama topluluğunun içindeki --

this is how the founding mythology goes --

bu mitoloji buluşunun nasıl ilerlediğidir --

in a broadcast society,

Bir yayın ve yayımlama topluluğunun içindeki,

there were these gatekeepers, the editors,

Kapıcılar, düzenlemeciler vardı,

and they controlled the flows of information.

ve onlar bilgi akışlarını kontrol ettiler.

And along came the Internet and it swept them out of the way,

Ve İnternetin gelişi ile oları ortalıktan süpürüp attı,

and it allowed all of us to connect together,

ve hep birimizi birbirimize bağlamamızı sağladı,

and it was awesome.

ve tapılacak gibiydi.

But that's not actually what's happening right now.

Fakat şu an gerçekte olan bu değil.

What we're seeing is more of a passing of the torch

Bizim gördüğümüz insan kapıcılarından

from human gatekeepers

daha fazla algoritmiklere

to algorithmic ones.

meşalenin el değişimidir.

And the thing is that the algorithms

Ve olay şu ki, algoritmalarda içeyerleşik

don't yet have the kind of embedded ethics

düzenlemeciler olduğu gibi ahlak

that the editors did.

kurallarına benzer şeyler henüz yok.

So if algorithms are going to curate the world for us,

Bizim için eğer algoritmalar dünyaya papaz yardımcılığı yapacaklarsa,

if they're going to decide what we get to see and what we don't get to see,

eğer bizim ne görebildiklerimizi ve görmediklerimizin kararını vereceklerse,

then we need to make sure

o halde bizim emin olmamız gereken

that they're not just keyed to relevance.

onların sadece uygunluk konumunda bulundurulmamalı.

We need to make sure that they also show us things

Bizim emin olmamız gereken onların aynı zamanda

that are uncomfortable or challenging or important --

rahatsızlık verici veya zorlayacı veya önemli olanlarıda göstermeleri --

this is what TED does --

TED'in yaptığı budur --

other points of view.

diğer düşüncelerin yönleri.

And the thing is, we've actually been here before

Ve toplum olarak bizim daha önceden

as a society.

bulunduğumuz konum.

In 1915, it's not like newspapers were sweating a lot

1915'de, gazetelerin yurtdaşlık sorumlukları ile

about their civic responsibilities.

çok terledikleri gibi değil.

Then people noticed

O halde insanların farkına vardıkları

that they were doing something really important.

onların çok önemli işler yapıyorlardı.

That, in fact, you couldn't have

Konu olarak doğrusu, eğer vatandaşlar

a functioning democracy

iyi akan bir bilgi almazlarsa

if citizens didn't get a good flow of information,

işleyen bir demokrasi sahibi olamazlar.

that the newspapers were critical because they were acting as the filter,

Şu gazeteler eleştirilsel idi, çünkü onlar filtre rölünde idiler,

and then journalistic ethics developed.

ve sonradan gazetecilik ahlakı geliştirildi.

It wasn't perfect,

O mükemmel değildi,

but it got us through the last century.

fakat geçmiş yüzyılda bize geçirdi.

And so now,

Ve böylelikle şimdi,

we're kind of back in 1915 on the Web.

Biz şu anda Web'te 1915'e dönmüş bulunmakta gibiyiz.

And we need the new gatekeepers

Ve bizim şifreleştirme de sorumlulukları

to encode that kind of responsibility

yazdıkları program kodlara

into the code that they're writing.

yazacak yeni kapıcılara ihtiyacımız var.

I know that there are a lot of people here from Facebook and from Google --

Biliyorum ki, burada Facebook'tan ve Google'dan bir çok kişi var --

Larry and Sergey --

Larry ve Sergey --

people who have helped build the Web as it is,

Web'in olduğu gibi inşasından yardım edenler,

and I'm grateful for that.

ve buna çok minnettarım.

But we really need you to make sure

Fakat bizim gerçekten sizinlerin

that these algorithms have encoded in them

bir umumi hayat hissine, bir yurtdaşlık sorumlulukları ile ilişkin

a sense of the public life, a sense of civic responsibility.

bu algoritimlerdeki içlerini şifrelenmesinden emin olmanızdır.

We need you to make sure that they're transparent enough

Bizim sizlerden emin olmanızı istediğimiz, filtrelerden

that we can see what the rules are

geçenlerin kararlaştırılmasında

that determine what gets through our filters.

kuralların görünebilecek kadar şeffaf olması gerekmesidir.

And we need you to give us some control

Ve biz sizlerden bizlere biraz control vermenizi istiyoruz ki,

so that we can decide

böylece neyin geçiğ neyin geçmediğinin

what gets through and what doesn't.

kararını biz verebilelim.

Because I think

Çünkü bence

we really need the Internet to be that thing

biz gerçekten Internetin hepimizin hayallerini kurduğumuz

that we all dreamed of it being.

bir şey olmasını istiyoruz.

We need it to connect us all together.

Bizim birbirimize hep beraber bağlanmaya ihitiyacımız var.

We need it to introduce us to new ideas

Bizim yeni fikirleri tanıtılmamız

and new people and different perspectives.

ve yeni insanlar ve farklı düşünce yönleri.

And it's not going to do that

Ve Web'in birliği isole edilmiş halde bize bırakılırsa

if it leaves us all isolated in a Web of one.

o bunları hiç yapmayacak.

Thank you.

Teşekkür Ederim.

(Applause)

(Alkış)