Beware online "filter bubbles" | Eli Pariser

Translator: Nana Dikhaminjia Reviewer: Levan Lashauri

Mark Zuckerberg,

მარკ ცუკერბერგს ჟურნალისტი

a journalist was asking him a question about the news feed.

ფეისბუკის სიახლეების ზოლის შესახებ ეკითხებოდა.

And the journalist was asking him,

შეკითხვა იყო:

"Why is this so important?"

„რატომ არის ეს ასეთი მნიშვნელოვანი?“

And Zuckerberg said,

ცუკერბერგმა უპასუხა:

"A squirrel dying in your front yard

„ამ წუთას თქვენ ეზოში მომაკვდავი ციყვი,

may be more relevant to your interests right now

შეიძლება უფრო შეესაბამებოდეს თქვენს ინტერესებს,

than people dying in Africa."

ვიდრე აფრიკაში მომაკვდავი ადამიანები“

And I want to talk about

დღეს მინდა ვისაუბრო იმაზე,

what a Web based on that idea of relevance might look like.

თუ როგორი შეიძლება იყოს შესაბამისობის ამ იდეაზე დაფუძნებული ინტერნეტი,

So when I was growing up

მოზარდობის პერიოდში,

in a really rural area in Maine,

მეინის შტატის ერთ-ერთ რაიონში,

the Internet meant something very different to me.

ინტერნეტი განსაკუთრებული რამ იყო ჩემთვის.

It meant a connection to the world.

ის ნიშნავდა კავშირს მსოფლიოსთან.

It meant something that would connect us all together.

ნიშნავდა იმას, რაც ყველა ჩვენგანს ერთმანეთთან დაგვაკავშირებდა.

And I was sure that it was going to be great for democracy

მჯეროდა, რომ ის არაჩვეულებრივი რამ იქნებოდა დემოკრატიისა

and for our society.

და ჩვენი საზოგადოებისთვის.

მაგრამ ახლა

But there's this shift

ინფორმაციის ონლაინ გავრცელების წესები შეიცვალა

in how information is flowing online,

and it's invisible.

და ეს ცვლილება უხილავია.

And if we don't pay attention to it,

ამ ცვლილების უყურადღებოდ დატოვება,

it could be a real problem.

მნიშვნელოვან პრობლემებს გამოიწვევს.

So I first noticed this in a place I spend a lot of time --

პირველად ეს ცვლილება იქ შევნიშნე, სადაც დიდ დროს ვატარებ,

my Facebook page.

ჩემ ფეისბუკის გვერდზე.

I'm progressive, politically -- big surprise --

პოლიტიკურად პროგრესული ვარ, რა სიურპრიზია, მაგრამ ყოველთვის

but I've always gone out of my way to meet conservatives.

ვცდილობდი კონსერვატორებთან ურთიერთობას.

I like hearing what they're thinking about;

მინდა ვიცოდე, რაზე ფიქრობენ ისინი;

I like seeing what they link to;

მინდა ვხედავდე, თუ რასთან აიგივებენ თავს;

I like learning a thing or two.

მომწონს სიახლეების გაგება და სწავლა.

And so I was surprised when I noticed one day

და გამიკვირდა, როცა ერთ დღეს შევამჩნიე,

that the conservatives had disappeared from my Facebook feed.

რომ კონსერვატორები გაქრნენ ჩემი სიახლეების გვერდიდან.

And what it turned out was going on

როგორც აღმოჩნდა,

was that Facebook was looking at which links I clicked on,

ფეისბუკი აკვირდებოდა, რა ბმულებს ვხსნიდი

and it was noticing that, actually,

და შეამჩნია, რომ უფრო ხშირად

I was clicking more on my liberal friends' links

ჩემი ლიბერალური მეგობრების ბმულებს ვხსნიდი

than on my conservative friends' links.

ვიდრე კონსერვატორი მეგობრებისას

And without consulting me about it,

და ისე, რომ არც არაფერი უკითხავს,

it had edited them out.

მან ისინი ამოაგდო ჩემი სიახლეებიდან.

They disappeared.

ისინი გაქრნენ.

So Facebook isn't the only place

ფეისბუქი არ არის ერთადერთი ადგილი,

that's doing this kind of invisible, algorithmic

რომელიც ახდენს ინტერნეტის ამგვარ უხილავ,

editing of the Web.

ალგორითმულ რედაქტირებას.

Google's doing it too.

გუგლიც იგივეს აკეთებს.

If I search for something, and you search for something,

თუკი მე და თქვენ ერთი და იგივე სიტყვებს ჩავწერთ საძიებო ზოლში,

even right now at the very same time,

თუნდაც ახლა, ერთი და იგივე დროს,

we may get very different search results.

ძიების განსხვავებულ შედეგებს მივიღებთ.

Even if you're logged out, one engineer told me,

გუგლის სისტემაში თქვენი მომხმარებლითაც რომ არ იყოთ შესული,

there are 57 signals

ერთმა ინჟინერმა მითხრა, რომ არსებობს 57 სიგნალი,

that Google looks at --

რომელსაც გუგლი აკვირდება,

everything from what kind of computer you're on

დაწყებული იმით, თუ როგორ კომპიუტერს

to what kind of browser you're using

და რომელ ინტერნეტ-ბრაუზერს იყენებთ,

to where you're located --

დამთავრებული თქვენი ადგილმდებარეობით

that it uses to personally tailor your query results.

და ამ სიგნალების გამოყენებით თქვენზე არგებს ძიების შედეგებს.

Think about it for a second:

დაფიქრდით ამაზე სულ ერთი წამით:

there is no standard Google anymore.

უკვე აღარ არსებობს სტანდარტული გუგლი.

And you know, the funny thing about this is that it's hard to see.

და ყველაზე საინტერესო ისაა, რომ ეს მოქმედება თითქმის უხილავია.

You can't see how different your search results are

თქვენ ვერ ხედავთ, როგორ განსხვავდება

from anyone else's.

თქვენი ძიების შედეგები სხვების შედეგებისგან.

But a couple of weeks ago,

რამდენიმე კვირის წინ,

I asked a bunch of friends to Google "Egypt"

მე ვთხოვე ჩემს მეგობრებს, გუგლში მოეძებნათ „ეგვიპტე“

and to send me screen shots of what they got.

და ჩემთვის გამოეგზავნათ შედეგები.

So here's my friend Scott's screen shot.

აი, ჩემი მეგობრის სკოტის ეკრანის სურათი.

And here's my friend Daniel's screen shot.

აი, ჩემი მეგობრის დენიელის ეკრანის სურათი.

When you put them side-by-side,

როცა მათ გვერდიგვერდ დადებთ,

you don't even have to read the links

ბმულების წაკითხვაც კი არ გჭირდებათ,

to see how different these two pages are.

რომ დაინახოთ სხვაობა ამ ორ გვერდს შორის.

But when you do read the links,

მაგრამ თუ ბმულებსაც წაიკითხავთ,

it's really quite remarkable.

მაშინ ეს სხვა მნიშვნელობას შეიძენს.

Daniel didn't get anything about the protests in Egypt at all

დენიელს არაფერი მიუღია ეგვიპტის პროტესტების შესახებ

in his first page of Google results.

გუგლის საძიებო შედეგების პირველ გვერდზე.

Scott's results were full of them.

სკოტის შედეგები სავსე იყო ამ ინფორმაციით

And this was the big story of the day at that time.

და ეს პროტესტები იყო დღის მთავარი ამბავი.

That's how different these results are becoming.

აი, ამდენად განსხვავებული ხდება ძიების შედეგები.

So it's not just Google and Facebook either.

მხოლოდ გუგლი და ფეისბუქი არ იქცევა ასე.

This is something that's sweeping the Web.

ეს უკვე მთელ ინტერნეტზე ვრცელდება.

There are a whole host of companies that are doing this kind of personalization.

უამრავი კომპანია მიმართავს ამ ტიპის პერსონალიზაციას.

Yahoo News, the biggest news site on the Internet,

იაჰუუ ნიუსი, ინტერნეტის ყველაზე დიდი საინფორმაციო პორტალი,

is now personalized -- different people get different things.

უკვე პერსონალიზებულია, ყოველი ადამიანი განსხვავებულ შედეგს იღებს.

Huffington Post, the Washington Post, the New York Times --

ჰაფინგტონ პოსტი, ვაშინგტონ პოსტი, ნიუ იორკ ტაიმსი,

all flirting with personalization in various ways.

ყველა ეთამაშება პერსონალიზაციას ამა თუ იმ ფორმით

And this moves us very quickly

და ამ ყველაფერს ძალიან სწრაფად მივყავართ

toward a world in which

იმ სამყაროსკენ,

the Internet is showing us what it thinks we want to see,

სადაც ინტერნეტი ყოველთვის გვიჩვენებს იმას, რისი ნახვაც გვსურს მისი აზრით,

but not necessarily what we need to see.

მაგრამ მათ შორის შეიძლება არ იყოს ის, რისი ნახვა მართლაც გვჭირდება.

As Eric Schmidt said,

როგორც ერიკ შმიდტი ამბობს,

"It will be very hard for people to watch or consume something

„ხალხისთვის რთული იქნებოდა იმის ყურება, ან გამოყენება,

that has not in some sense

რაც გარკვეული თვალსაზრისით,

been tailored for them."

მათზე არაა მორგებული“.

So I do think this is a problem.

ვფიქრობ, რომ ეს პრობლემაა

And I think, if you take all of these filters together,

და მე ვფიქრობ, რომ თუკი ყველა ასეთ ფილტრს შევკრებთ,

you take all these algorithms,

ყველა ალგორითმს ერთად შევკრებთ,

you get what I call a filter bubble.

მივიღებთ იმას, რასაც მე "გაფილტრულ ბუშტს" ვუწოდებ.

And your filter bubble is your own personal,

თითოეული თქვენგანის "გაფილტრული ბუშტი" არის თქვენი პირადი,

unique universe of information

უნიკალური ინფორმაციული სამყარო,

that you live in online.

რომელშიც თქვენ ონლაინ ცხოვრობთ.

And what's in your filter bubble

და თქვენი "გაფილტრული ბუშტი"

depends on who you are, and it depends on what you do.

დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას წარმოადგენთ და საქმიანობთ თქვენ.

But the thing is that you don't decide what gets in.

პრობლემა ისაა, რომ თქვენ თავად არ წყვეტთ, რა ხვდება შიგნით

And more importantly,

და რაც უფრო მნიშვნელოვანია,

you don't actually see what gets edited out.

თქვენ ვერც კი ხედავთ, რა წაიშალა.

So one of the problems with the filter bubble

გაფილტრული ბუშტის ერთ-ერთი პრობლემა

was discovered by some researchers at Netflix.

ნეტფლიქსზე აღმოაჩინა რამდენიმე მკვლევარმა.

And they were looking at the Netflix queues, and they noticed something kind of funny

ისინი უყურებდნენ ნეტფლიქსის რიგებს, და აღმოაჩინეს რაღაც უცნაური,

that a lot of us probably have noticed,

რაც ალბათ ბევრ ჩვენგანს შეუმჩნევია მანამდე,

which is there are some movies

რომ არის ზოგიერთი ფილმი,

that just sort of zip right up and out to our houses.

რომელიც პირდაპირ მოდის ჩვენს სახლებში.

They enter the queue, they just zip right out.

ანუ დგებით რიგში, და ეს ფილმები პირდაპირ მოდიან:

So "Iron Man" zips right out,

„რკინის კაცი“ უცებ მოდის

and "Waiting for Superman"

ხოლო „სუპერმენის ლოდინს“

can wait for a really long time.

შეიძლება დიდი ხნის ლოდინი დასჭირდეს.

What they discovered

რაც მათ აღმოაჩინეს,

was that in our Netflix queues

არის ნეტფლიქსის რიგში

there's this epic struggle going on

გამართული ბრძოლა

between our future aspirational selves

ჩვენს მომავალ სასურველ მესა

and our more impulsive present selves.

და ჩვენს უფრო იმპულსურ ამჟამინდელ მეს შორის.

You know we all want to be someone

იცით, რომ ყველას გვსურს ვიყოთ ვიღაც,

who has watched "Rashomon,"

ვისაც უნახავს „რაშომონი“,

but right now

მაგრამ ამ წუთას

we want to watch "Ace Ventura" for the fourth time.

ჩვენ გვსურს მეოთხეჯერ ვუყუროთ "ეის ვენტურას",

(Laughter)

(სიცილი)

მაშ, საუკეთესო შერჩევა მოგვცემს ცოტაოდენ ორივეს:

So the best editing gives us a bit of both.

It gives us a little bit of Justin Bieber

მოგვცემს მცირე რაოდენობით ჯასტინ ბიბერს

and a little bit of Afghanistan.

და მცირე რაოდენობით ავღანეთს.

It gives us some information vegetables;

მოგვცემს ცოტა ბოსტნეულ ინფორმაციას;

it gives us some information dessert.

და ცოტა ტკბილეულ ინფორმაციას.

And the challenge with these kinds of algorithmic filters,

ამ ტიპის ალგორითმული ფილტრების პრობლემა,

these personalized filters,

ამ პერსონალიზებული ფილტრების პრობლემაა,

is that, because they're mainly looking

რომ რადგან ისინი მეტწილად აკვირდებიან

at what you click on first,

თუ რა ბმულებს აჭერთ თქვენ პირველად,

it can throw off that balance.

ისინი არღვევენ ამ ბალანსს.

And instead of a balanced information diet,

ანუ ბალანსირებული საინფორმაციო დიეტის ნაცვლად,

you can end up surrounded

თქვენ რჩებით

by information junk food.

მავნე საინფორმაციო საკვების ამარა.

What this suggests

ეს მიდგომა ნიშნავს,

რომ ჩვენ შეიძლება არასწორად გვესმოდეს ინტერნეტის არსი.

is actually that we may have the story about the Internet wrong.

In a broadcast society --

დაარსების ლეგენდის თანახმად,

this is how the founding mythology goes --

სამაუწყებლო საზოგადოებაში,

სამაუწყებლო საზოგადოებაში,

in a broadcast society,

იყვნენ კარიბჭის მცველები, რედაქტორები,

there were these gatekeepers, the editors,

and they controlled the flows of information.

რომლებიც აკონტროლებდნენ საინფორმაციო ნაკადს.

And along came the Internet and it swept them out of the way,

შემდეგ მოვიდა ინტერნეტი, რომელმაც განდევნა ისინი

and it allowed all of us to connect together,

და საშუალება მოგვცა, ყველა დავკავშირებოდით ერთმანეთს

and it was awesome.

და ეს შესანიშნავი იყო.

But that's not actually what's happening right now.

მაგრამ ახლა ასე აღარ ხდება.

What we're seeing is more of a passing of the torch

ჩვენ ვხედავთ, როგორ გადაეცემა გასაღები

from human gatekeepers

ადამიანი მცველებისგან

to algorithmic ones.

ალგორითმულ მცველებს.

And the thing is that the algorithms

და საქმე ისაა, რომ ალგორითმებს

don't yet have the kind of embedded ethics

ჯერ არ აქვთ თანდაყოლილი ეთიკა,

that the editors did.

რაც ადამიან რედაქტორებს ჰქონდათ.

So if algorithms are going to curate the world for us,

ამგვარად, თუკი ალგორითმებმა უნდა მართონ სამყარო ჩვენს ნაცვლად,

if they're going to decide what we get to see and what we don't get to see,

თუკი მათ უნდა გადაწყვიტონ, რა უნდა ვნახოთ და რა არა,

then we need to make sure

მაშინ უნდა დავრწმუნდეთ,

that they're not just keyed to relevance.

რომ მათი მოქმედება მხოლოდ შესაბამისობას არ უკავშირდება.

We need to make sure that they also show us things

უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ისინი გვიჩვენებენ,

that are uncomfortable or challenging or important --

რაც არაკომფორტულია, გამომწვევია, ან მნიშვნელოვანი.

this is what TED does --

ანუ, როგორც TED აკეთებს,

other points of view.

გვაცნობს განსხვავებულ თვალთახედვებს.

And the thing is, we've actually been here before

საქმე ისაა, რომ უკვე გავიარეთ

as a society.

ასეთი მდგომარეობა, როგორც საზოგადოებამ.

In 1915, it's not like newspapers were sweating a lot

1915 წელს, გაზეთებს დიდად არ ანაღვლებდათ

about their civic responsibilities.

სამოქალაქო პასუხისმგებლობა.

Then people noticed

შემდეგ ადამიანებმა შეამჩნიეს,

that they were doing something really important.

რომ ისინი რაღაც მნიშვნელოვანს აკეთებდნენ.

That, in fact, you couldn't have

რომ სინამდვილეში

a functioning democracy

დემოკრატია ვერ იმუშავებს,

if citizens didn't get a good flow of information,

თუკი მოქალაქეები არ იღებენ ინფორმაციის კარგ ნაკადს,

that the newspapers were critical because they were acting as the filter,

რომ გაზეთები მნიშვნელოვანია, რადგან ისინი ფილტრივით მოქმედებენ

and then journalistic ethics developed.

და შემდეგ განვითარდა ჟურნალისტური ეთიკა.

It wasn't perfect,

ის არ იყო სრულყოფილი,

but it got us through the last century.

მაგრამ მან გადაგვატანინა ბოლო საუკუნე.

And so now,

ახლა კი,

we're kind of back in 1915 on the Web.

ჩვენ თითქოს უკან 2015-ში დავბრუნდით, ინტერნეტის მხრივ.

And we need the new gatekeepers

ჩვენ გვჭირდება, რომ კარიბჭის ახალმა მცველებმა

to encode that kind of responsibility

მსგავსი პასუხისმგებლობა ჩანერგონ

into the code that they're writing.

იმ ალგორითმების კოდებში, რომელთაც ქმნიან.

I know that there are a lot of people here from Facebook and from Google --

ვიცი, რომ აქ ფეისბუკის და გუგლის ბევრი თანამშრომელი იმყოფება

Larry and Sergey --

ლარი და სერგეი, ადამიანები,

people who have helped build the Web as it is,

ვინც ინტერნეტი შექმნა დღევანდელი სახით

and I'm grateful for that.

და მე თქვენი მადლიერი ვარ.

But we really need you to make sure

მაგრამ თქვენ უნდა უზრუნველყოთ,

that these algorithms have encoded in them

რომ ამ ალგორითმებში ჩადებული იყოს

a sense of the public life, a sense of civic responsibility.

საზოგადობრივი ცხოვრების, სამოქალაქო პასუხისმგებლობის შეგრძნება.

We need you to make sure that they're transparent enough

თქვენ უნდა გახადოთ ეს ალგორითმები საკმარისად გამჭვირვალე,

that we can see what the rules are

რომ დავინახოთ, თუ რა წესებით

that determine what gets through our filters.

განისაზღვრება ჩვენს ფილტრებში შემოსული ინფორმაციის ნაკადი.

And we need you to give us some control

გვსურს, რომ გარკვეული კონტროლი გვქონდეს,

so that we can decide

რომ თავად შეგვეძლოს გადაწყვეტა,

what gets through and what doesn't.

თუ რა შემოვა ჩვენს ბუშტში და რა არა.

Because I think

რადგან მე ვფიქრობ,

we really need the Internet to be that thing

რომ ჩვენ მართლა გვჭირდება ისეთი ინტერნეტი,

that we all dreamed of it being.

რომელზეც ყოველი ჩვენგანი ოცნებობდა.

We need it to connect us all together.

ჩვენ გვჭირდება ის, რომ ერთმანეთთან დაგვაკავშიროს.

We need it to introduce us to new ideas

გვჭირდება, რომ გაგვაცნოს ახალი იდეები,

and new people and different perspectives.

ახალი ადამიანები და განსხვავებული ხედვები.

And it's not going to do that

ეს კი არასდროს მოხდება,

if it leaves us all isolated in a Web of one.

თუკი ის ყოველ ჩვენგანს იზოლირებულად, საკუთარ ქსელში დატოვებს.

Thank you.

გმადლობთ.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)