Medical tech designed to meet Africa's needs | Soyapi Mumba

Çeviri: IBRAHIM TUFEKCI Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Like every passionate software engineer out there,

Her tutkulu yazılım mühendisi gibi

I closely follow technology companies in Silicon Valley,

ben de Silikon Vadisi'ndeki şirketleri yakından takip ediyorum,

pretty much the same way soccer fans follow their teams in Europe.

tıpkı Avrupa'da fanatiklerin futbol takımlarını takip ettiği gibi.

I read articles on tech blogs

Teknoloji bloglarındaki yazıları okur,

and listen to podcasts on my phone.

telefonumdan dijital yayınlar dinlerim.

But after I finish the article,

Yayınları bitirdikten sonra ise

lock my phone and unplug the headphones,

telefonumu kapatır, kulaklıkları çıkarırım,

I'm back in sub-Saharan Africa,

manzaranın hiç de aynı olmadığı

where the landscape is not quite the same.

Sahara altı Afrika'ya geri dönmüş olurum.

We have long and frequent power outages,

Burada sık sık, uzun süreli elektrik kesintileri olur,

low penetration of computers,

bilgisayar alımları düşük,

slow internet connections

internet bağlantıları yavaştır

and a lot of patients visiting understaffed hospitals.

ve çok sayıda hasta yetersiz çalışanlı hastanelere gider.

Since the HIV epidemic,

HIV salgınından bu yana

hospitals have been struggling to manage regular HIV treatment records

hastaneler, sayıları giderek artan normal HIV tedavisi vakalarıyla

for increasing volumes of patients.

baş etmekte güçlük çekiyor.

For such environments,

Bu tür ortamlarda

importing technology systems developed elsewhere has not worked,

başka yerlerde geliştirilen teknoloji sistemleri ithali işe yaramıyor,

but in 2006, I joined Baobab Health,

fakat 2006'da Malawi'deki sağlık sorunları için

a team that uses locally based engineers

uygun önlemler geliştiren

to develop suitable interventions

bölgedeki mühendislerle çalışan bir ekip olan

that are addressing health care challenges in Malawi.

Baobab Health organizasyonuna katıldım.

We designed an electronic health record system

Sağlık çalışanları tarafından hasta muayenesi sırasında kullanılan

that is used by health care workers while seeing patients.

elektronik bir sağlık kayıt sistemi tasarladık.

And in the process we realized that we not only had to design the software,

Bu süreçte sadece yazılımı tasarlamamız değil,

we had to implement the infrastructure as well.

altyapıyı da uygulamaya sokmamız gerektiğini fark ettik.

We don't have enough medical staff

Her hastayı kapsamlı bir şekilde muayene etmek için

to comprehensively examine every patient,

yeterli tıbbi personelimiz yoktu,

so we embedded clinical guidelines within the software

biz de iş yükünde bize yardım eden hemşire ve çalışanlara

to guide nurses and clerks

rehberlik edecek

who assist with handling some of the workload.

yazılım için tıbbi prensipler geliştirdik.

Everyone has a birthday,

Herkesin bir doğum günü var

but not everyone knows their birthday,

ama herkes doğum gününü bilmez.

so we wrote algorithms to handle estimated birthdates

bu yüzden tahmini doğum tarihlerini derlemeleri için

as complete dates.

algoritmalar yazdık.

How do we follow up patients living in slums

Ev ve sokak numaraları olmayan gecekonduda yaşayan hastaları

with no street and house numbers?

nasıl takip edecektik?

We used landmarks to approximate their physical addresses.

Bunun için fiziksel adreslerine yakın yer işaretleri kullandık.

Malawi had no IDs to uniquely identify patients,

Malavi'de hastaları tanımlayacak için kimlik kartları yok,

so we had to implement unique patient IDs

bu yüzden hastaneler arası hasta kaydını tutmak için

to link patient records across clinics.

benzersiz hasta kimlikleri geliştirdik.

The IDs are printed as barcodes

Kimlikler kişisel sağlık dökümanları üzerine

on labels that are stuck on personal health booklets

hastalar tarafından saklanmak üzere

kept by each patient.

barkod olarak basıldı.

With this barcoded ID,

Bu barkodlu kimlikle

a simple scan with a barcode reader

basit bir barkod okuyucu

quickly pulls up the patient's records.

hastanın kayıtlarını ortaya çıkarabilir.

No need to rewrite their personal details

Böylece her gekdiklerinde

on paper registers at every visit.

kişisel bilgilerini kağıda dökmeye gerek kalmadı.

And suddenly, queues became shorter.

Kurukları birden kısaldı.

This meant patients, typically mothers with little children on their backs,

bu da sırtlarında çocuklarını taşıyan annelerin

had to spend less time waiting to be assisted.

yardım alabilmesi için daha az beklemeleri demekti.

And if they lose their booklets,

Dökümanlarını kaybetseler dahi

their records can still be pulled by searching with their names.

isimlerinden arama yapılarak kayıtlarına ulaşılabiliyor.

Now, the way we pronounce and spell names varies tremendously.

İsimleri telaffuz şeklimiz müthiş bir şekilde değişiyor.

We freely mix R's and L's,

Kolaylıkla R ve L'leri karıştırıyorduk,

English and vernacular versions of their names.

İsimlerinin İngilizce ve yerel ağızlardaki versiyonları.

Even soundex,

Soundex dediğimiz

a standard method for grouping words by how similar they sound,

telaffuz yakınlığına göre kelimelerin standart şekilde gruplanması bile

was not good enough.

yeterli değildi.

So we had to modify it

Mevcut kayıtlarla eşleşmesi için

to help us link and match existing records.

düzenlememiz gerekiyordu.

Before the iPhone,

iPhone öncesinde

software engineers developed for personal computers,

yazılım mühendisleri kişisel bilgisayarlar geliştirdi

but from our experience,

ama tecrübemize dayanarak

we knew our power system is not reliable enough

elektrik sistemimizin kişisel bilgisayarlar için yeterince güvenilir

for personal computers.

olmadığını biliyorduk.

So we repurposed touch screen point-of-sale terminals

Bu yüzden perakende mağazalarının

that are meant for retail shops

tıbbi istasyonlara dönüşmeleri için

to become clinical workstations.

dokunmatik ekranlı satış noktaları geliştirdik.

At the time, we imported internet appliances called i-Openers

O sıralar dot-com döneminde

that were manufactured during the dot-com era

başarısız bir ABD şirketi tarafından üretilmiş i-Openers adlı

by a failed US company.

internet araç gereçleri ithal ettik.

We modified their screens

Dokunmatik sensörler eklemek

to add touch sensors

ve elektrik sistemlerinin

and their power system to run from rechargeable batteries.

yenilenebilir bataryalar kullanabilmesi için ekranlarını düzelttik.

When we started, we didn't find a reliable network to transmit data,

İlk başladığımızda veri transferi için güvenilir bir ağ bulamadık,

especially from rural hospitals.

özellikle kırsal hastanelerden.

So we built our own towers,

Biz de kendi kulelerimizi inşa ettik,

created a wireless network

kablosuz bir ağ yarattık

and linked clinics in Lilongwe,

ve Malawi'nin başkenti Lilongwe'deki

Malawi's capital.

hastanelerle bağlantısını kurduk.

(Applause)

(Alkışlar)

With a team of engineers

Hastane kampüsünde çalışan

working within a hospital campus,

bir mühendis ekibi ile

we observed health care workers use the system

sağlık çalışanlarının sistemi kullandıklarını

and iteratively build an information system

ve sürekli bir bilgi sistemi oluşturduklarını

that is now managing HIV records

bununla da Malavi'deki tüm devlet hastanelerinde

in all major public hospitals in Malawi.

HIV kayıtlarını takip ettiklerini gözlemledik.

These are hospitals serving over 2,000 HIV patients, each clinic.

Her hastanede 2.000 üzerinde HIV hastasına bakan hastaneler bunlar.

Now, health care workers who used to spend days

Daha önce üç aylık rapor hazırmalamak için

to tally and prepare quarterly reports

günlerce vakit harcayan sağlık çalışanları

are producing the same reports within minutes,

şimdi aynı raporları birkaç dakika içinde hazırlıyor

and health care experts from all over the world

ve dünyanın dört bir yanından sağlık uzmanları

are now coming to Malawi to learn how we did it.

bunu nasıl yaptığımızı öğrenmek için Malavi'ye geliyor.

(Applause)

(Alkışlar)

It is inspiring and fun

Dünyadaki teknolojik gelişmeleri takip etmek

to follow technology trends across the globe,

ilham verici ve eğlenceli olsa da

but to make them work

bunların ancak Sahra altı Afrika'daki

in low-resourced environments

kamu hastaneleri gibi

like public hospitals in sub-Saharan Africa,

düşük kaynaklı ortamlarda işe yaraması için

we have had to become jacks-of-all-trades

pek çok konuda uzman olup

and build whole systems, including the infrastructure,

altyapı dahil tüm sistemleri inşa etmemiz gerekti,

from the ground up.

hem de sıfırdan başlayarak.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)