New York -- before the City | Eric Sanderson

Eric Sanderson pictures New York -- before the City

Çeviri: Yunus ASIK Gözden geçirme: Eren Gokce

The substance of things unseen.

Görülmemiş şeylerin maddi varlığı.

Cities, past and future.

Şehirlerin geçmişi ve geleceği.

In Oxford, perhaps we can use Lewis Carroll

Oxford'da, belki Lewis Caroll'ı kullanabiliriz;

and look in the looking glass that is New York City

kendisi bir ayna olan New York şehrine bakıp

to try and see our true selves,

kendimizi görmeye çalışabiliriz

or perhaps pass through to another world.

veya belki de başka bir dünyaya geçiş yapabiliriz.

Or, in the words of F. Scott Fitzgerald,

Ya da F. Scott Fitzgerald'ın sözleriyle;

"As the moon rose higher,

"Ay daha da yükselirken,

the inessential houses began to melt away

yavaş yavaş eski adanın farkına varana kadar,

until gradually I became aware of the old island

gereksiz evler erimeye başladı,

here that once flowered for Dutch sailors' eyes,

bir zamanlar Hollandalı denizcilerin gözünde çiçeklenen buralar,

a fresh green breast of the new world."

yeni dünyanın yeşil bir memesiydi."

My colleagues and I have been working for 10 years

Meslektaşlarımla birlikte 10 yıldır

to rediscover this lost world

bu kayıp dünyayı tekrar keşfetmek üzere

in a project we call The Mannahatta Project.

Mannahatta Projesi adlı bir projeyle uğraşıyoruz.

We're trying to discover what Henry Hudson would have seen

Henry Hudson'ın, New York limanına girdiği 12 Eylül 1609 günü

on the afternoon of September 12th, 1609,

öğleden sonrasında neler görmüş

when he sailed into New York harbor.

olabileceğini keşfetmeye çalışıyoruz.

Bu hikâyeyi size üç perdede anlatmak istiyorum.

And I'd like to tell you the story in three acts,

and if I have time still, an epilogue.

Zamanım kalırsa bir son söz ile kapanış yapacağım.

So, Act I: A Map Found.

Birinci Perde: Bulunmuş bir harita.

So, I didn't grow up in New York.

Ben New York'ta büyümedim.

I grew up out west in the Sierra Nevada Mountains, like you see here,

Gördüğünüz gibi, Sierra Nevada dağlarının batısında yer alan

in the Red Rock Canyon.

Red Rock Kanyonu'nda büyüdüm.

And from these early experiences as a child

Çocukluk yıllarımdan başlayarak,

I learned to love landscapes.

doğal alanları sevmeyi öğrendim.

And so when it became time for me to do my graduate studies,

Üniversiteye gitme vaktim geldiğinde, yeni yeni yükselişe geçen

I studied this emerging field of landscape ecology.

bir konu olan doğal alan ekolojisi bölümünde okudum.

Landscape ecology concerns itself

Doğal alan ekolojisinde,

with how the stream and the meadow and the forest and the cliffs

akarsular, çayırlar, ormanlar ve yamaçların, bitkiler ve hayvanlar için

make habitats for plants and animals.

nasıl yaşam alanı yarattığı ele alınır.

This experience and this training

Edindiğim deneyim ve eğitimim sayesinde

lead me to get a wonderful job with the Wildlife Conservation Society,

bütün dünyadaki yaban hayatını ve doğal alanları kurtarmak için çalışan

which works to save wildlife and wild places all over the world.

Wildlife Conservation Society (Yaban Hayatı Koruma Derneği)'de

harika bir işe girdim.

And over the last decade,

Geçtiğimiz 10 yıldan beri,

I traveled to over 40 countries

40'ı aşkın ülkeye giderek

to see jaguars and bears and elephants

jaguarları, ayıları, filleri, kaplanları

and tigers and rhinos.

ve gergedanları gördüm.

But every time I would return from my trips I'd return back to New York City.

Fakat bu gezilerden her döndüğümde, hep New York'a dönüyordum.

And on my weekends I would go up, just like all the other tourists,

Hafta sonları ise bütün turistler gibi ben de Empire State binasının

to the top of the Empire State Building,

tepesine çıkıp manzarayı ve

and I'd look down on this landscape, on these ecosystems,

ekosistemleri seyreder ve merak ederdim, "Acaba bu doğal alan,

and I'd wonder, "How does this landscape

nasıl oluyor da bitki ve hayvanlar için

work to make habitat for plants and animals?

bir yaşam alanı oluşturuyor?"

How does it work to make habitat for animals like me?"

"Benim gibi hayvanlara nasıl bir yaşam alanı sağlıyor?"

I'd go to Times Square and I'd look at the amazing ladies on the wall,

Times Meydanı'na gidip duvardaki muhteşem kadınlara bakar ve

and wonder why nobody is looking at the historical figures just behind them.

neden kimse onların hemen arkasında duran tarihi figürlere bakmaz diye düşünürdüm.

I'd go to Central Park and see the rolling topography of Central Park

Central Park'a gider, Central Park'ın inişli çıkışlı topografisinin

come up against the abrupt and sheer

Manhattan merkezinin apansız ve

topography of midtown Manhattan.

şeffaf topografisiyle çelişkisini görürdüm.

I started reading about the history and the geography in New York City.

New York şehrinin tarihi ve coğrafyası hakkında okumaya başladım.

I read that New York City was the first mega-city,

New York'un 1950 yılında, 10 milyonu aşkın

a city of 10 million people or more, in 1950.

nüfusu ile ilk mega şehir olduğunu okudum.

I started seeing paintings like this.

Buna benzer tablolar görmeye başladım.

For those of you who are from New York,

New York'lular için belirteyim; burası,

this is 125th street under the West Side Highway.

West Side otobanının altındaki 125. cadde.

(Laughter)

(Kahkahalar)

It was once a beach. And this painting

Bir zamanlar bir kumsaldı. Bu tabloda,

has John James Audubon, the painter, sitting on the rock.

ressam John James Audubon bir kayanın üzerinde oturuyor.

And it's looking up on the wooded heights of Washington Heights

Tablodaki ressam Washington Heights'in ormanlık tepelerine,

to Jeffrey's Hook, where the George Washington Bridge goes across today.

bugün George Washington Köprüsü'nün geçtiği Jeffrey's Hook'a bakıyor.

Or this painting, from the 1740s, from Greenwich Village.

1740'lardan, Greenwich Village'in resmedildiği tablo.

Those are two students at King's College -- later Columbia University --

King's College'den iki öğrenci -- sonradan Columbia Üniversitesi oldu --

sitting on a hill, overlooking a valley.

bir tepede oturup vadiyi seyrediyorlar.

And so I'd go down to Greenwich Village and I'd look for this hill,

Ben de Greenwich köyüne gidip resimdeki tepeyi aradım.

and I couldn't find it. And I couldn't find that palm tree.

Fakat tepeyi bulamadım. Palmiye ağacını da bulamadım.

What's that palm tree doing there?

O palmiye ağacının orada işi ne?

(Laughter)

(Kahkahalar)

So, it was in the course of these investigations that I ran into a map.

Bu araştırmalarım sırasında, tesadüf sonucu bir harita buldum.

And it's this map you see here.

Burada gördüğünüz haritayı buldum.

It's held in a geographic information system

Coğrafi bir bilgi sisteminde çizilmiş,

which allows me to zoom in.

ben de yakından bakabiliyorum.

This map isn't from Hudson's time, but from the American Revolution,

Bu harita, Hudson zamanından değil, Amerikan devriminden kalmış;

170 years later, made by British military cartographers

170 yıl sonra New York şehrinin işgali sırasında İngiliz

during the occupation of New York City.

askeri haritacıları çizmişler.

And it's a remarkable map. It's in the National Archives here in Kew.

Kaydadeğer bir harita. Burada, Kew'deki Ulusal Arşivler'de saklanıyor.

And it's 10 feet long and three and a half feet wide.

Üç metre boyunda ve bir metre eninde.

And if I zoom in to lower Manhattan

Manhattan'ın aşağısına yakınlaşırsam,

you can see the extent of New York City as it was,

New York'un Amerikan devriminin tam da sona erdiği

right at the end of the American Revolution.

dönemki büyüklüğünü görebilirsiniz.

Here's Bowling Green. And here's Broadway.

Burası Bowling Green. Burası da Broadway.

And this is City Hall Park.

Burası ise City Hall Park.

So the city basically extended to City Hall Park.

Yani temelde şehir, City Hall Park'a doğru yayılmış.

And just beyond it you can see features

Bunun hemen ötesinde de,

yok olmuş özellikleri ve kaybolmuş şeyleri görebilirsiniz.

that have vanished, things that have disappeared.

This is the Collect Pond, which was the fresh water source for New York City

Burası; ilk 200 yılında New York'un, ayrıca ondan önce

for its first 200 years,

binlerce yıl boyunca,

and for the Native Americans for thousands of years before that.

Amerikan yerlilerinin tatlı su kaynağı olan Collect Pond.

You can see the Lispenard Meadows

Buradan, şu anda TriBeCa olan yerden geçen

draining down through here, through what is TriBeCa now,

Lispenard Çayırları'nı, ayrıca Battery'den başlayıp

and the beaches that come up from the Battery,

42. caddeye kadar uzanan sahilleri

all the way to 42nd St.

görebilirsiniz.

This map was made for military reasons.

Bu harita askeri nedenlerle hazırlanmıştı.

They're mapping the roads, the buildings, these fortifications

Yolların, binaların ve inşa ettikleri

that they built.

tahkimatların haritasını çıkarıyorlar.

But they're also mapping things of ecological interest,

Ama aynı zamanda ekolojik açıdan ilgili yerleri,

also military interest: the hills,

askeri açıdan ilgili yerleri, tepeleri,

the marshes, the streams.

bataklıkları, dereleri haritaya yansıtıp ekliyorlar.

This is Richmond Hill, and Minetta Water,

Burası Richmond Tepesi ve eskiden

which used to run its way through Greenwich Village.

Greenwich Köyü'nden geçen Minetta Deresi.

Or the swamp at Gramercy Park, right here.

Hemen burada yer alan Gramercy Parkı'ndaki bataklık.

Or Murray Hill. And this is the Murrays' house

Murray Tepesi. Murray'in aynı adlı

on Murray Hill, 200 years ago.

tepe üzerindeki evi, 200 yıl önce.

Here is Times Square,

Times Meydanı burada,

the two streams that came together to make a wetland

Amerikan Devrimi'nin sonundaki hâliyle, Times Meydanı'nın

in Times Square, as it was at the end of the American Revolution.

olduğu yerde birleşerek sulak bir alan oluşturan iki akarsu.

So I saw this remarkable map in a book.

Bu enteresan haritayı bir kitapta gördüm.

And I thought to myself, "You know, if I could georeference this map,

Kendi kendime, "Aslında, bu haritanın coğrafi referansını bulursam,

if I could place this map in the grid of the city today,

bu haritayı şehrin bugünkü hâliyle eşleştirebilirsem,

I could find these lost features

şehrin şu an kayıp olan

of the city,

o özelliklerini bulabilirdim.

in the block-by-block geography that people know,

İnsanların blok blok bildiği yerleşimlerdeki,

the geography of where people go to work, and where they go to live,

işe gittikleri ve yaşadıkları yerlerdeki ve yemek yemeyi

and where they like to eat."

sevdikleri yerlerdeki bileşenlerini."

So, after some work we were able to georeference it,

Biraz uğraştıktan sonra coğrafi referansları bulabildik.

which allows us to put the modern streets on the city,

Bu da bize şehrin modern caddelerini,

and the buildings, and the open spaces,

binalarını ve açık alanlarını, yakınlaştırarak

so that we can zoom in to where the Collect Pond is.

Collect Pond'un yerini görebilecek şekilde yerleştirme imkânı verdi.

We can digitize the Collect Pond and the streams,

Collect Pond'u ve akıntıları sayısallaştırabiliyoruz

and see where they actually are in the geography of the city today.

ve şehrin bugünkü coğrafyasında aslında nerede olduklarını görebiliyoruz.

So this is fun for finding where things are

Gördüğünüz gibi şehirdeki bileşenlerin, eski topografiye göre

relative to the old topography.

nerelerde olduğunu görmek oldukça eğlenceli.

Ama bu haritayla ilgili başka bir fikrim daha vardı.

But I had another idea about this map.

If we take away the streets, and if we take away the buildings,

Caddeleri ve binaları uzaklaştırırsak

and if we take away the open spaces,

ve açık alanları da çıkartırsak,

then we could take this map.

artık şöyle bir harita elde ediyoruz.

If we pull off the 18th century features

18. yüzyıldaki bileşenleri çıkardığımızda,

we could drive it back in time.

zamanda geriye doğru gidebiliyoruz.

We could drive it back to its ecological fundamentals:

Ekolojik temellerini görecek şekilde geriye gidebiliyoruz:

to the hills, to the streams,

Tepelere, nehirlere,

to the basic hydrology and shoreline, to the beaches,

temel hidrolojisine ve kıyılara, kumsallara,

the basic aspects that make the ecological landscape.

ekolojik topografiyi oluşturan temel ögelere.

Then, if we added maps like the geology, the bedrock geology,

Ardından, jeoloji, kaya yatakları jeolojisi,

and the surface geology, what the glaciers leave,

buzulların bıraktığı yüzey jeolojisi gibi haritaları eklersek,

if we make the soil map,

Ulusal Koruma Hizmetleri tarafından belirlenen

with the 17 soil classes,

17 toprak sınıfının

that are defined by the National Conservation Service,

toprak haritasını yaparsak,

if we make a digital elevation model

tepelerin ne kadar yükseklikte olduğunu bize söyleyen,

of the topography that tells us how high the hills were,

yüzeyin dijital bir yükselti modelini yaparsak,

then we can calculate the slopes.

eğimleri hesaplayabiliriz.

We can calculate the aspect.

Yönleri hesaplayabiliriz.

We can calculate the winter wind exposure --

Kış rüzgârına maruziyeti ölçebiliriz --

böylece kış rüzgârının hangi yönden estiğini buluruz.

so, which way the winter winds blow across the landscape.

The white areas on this map are the places protected from the winter winds.

Haritadaki beyaz alanlar kış rüzgârından korunmuş bölgelerdir.

Lenape denen Amerikan yerlilerinin

We compiled all the information about where the Native Americans were, the Lenape.

yaşadığı bölgelerin verilerini birleştirdik.

And we built a probability map of where they might have been.

Böylece, nerede olmuş olabilecekleri konusunda bir olasılık haritası yaptık.

So, the red areas on this map indicate the places

Haritadaki kırmızı bölgeler,

Manhattan'da insan yaşamına en uygun bölgelerdir.

that are best for human sustainability on Manhattan,

places that are close to water,

Suya yakın yerler,

places that are near the harbor to fish,

balıkçılık için limana yakın yerler,

places protected from the winter winds.

kış rüzgârlarından korunmuş yerler.

We know that there was a Lenape settlement

Burada, Collect Pond'un yakınında

down here by the Collect Pond.

bir Lenape yerleşimi olduğunu biliyoruz.

Bir çeşit bahçe yetiştirme sistemi kurduklarını biliyoruz.

And we knew that they planted a kind of horticulture,

that they grew these beautiful gardens of corn, beans, and squash,

Böylece o güzel mısır, fasulye ve kabak bahçelerini yetiştirdiler.

the "Three Sisters" garden.

Buna "Üç Kız kardeş" bahçesi deniyor.

So, we built a model that explains where those fields might have been.

Biz de bu tarlaların nerede olabileceğine dair bir model yaptık.

And the old fields, the successional fields that go.

Eski alanlar, arkadan gelen alanların da.

And we might think of these as abandoned.

Bunları terk edilmiş olarak düşünebilirdik.

But, in fact, they're grassland habitats

Fakat, aslında buralar çayır kuşları

for grassland birds and plants.

ve bitkiler için çayırlık doğal ortamlar.

And they have become successional shrub lands,

Bunlar, daha sonra çalılık alanlara dönüştüler

and these then mix in to a map of all the ecological communities.

ve tüm ekolojik toplulukların haritasına karıştılar.

And it turns out that Manhattan had 55 different ecosystem types.

Anlaşılan o ki Manhattan'da, 55 farklı ekosistem tipi vardı.

You can think of these as neighborhoods,

Bunları, TriBeCa, Yukarı Doğu Yakası

as distinctive as TriBeCa and the Upper East Side and Inwood --

ve Inwood gibi birbirinden farklı komşular olarak düşünebilirsiniz.

that these are the forest and the wetlands

Buralar, ormanlık, sulak alanlar,

and the marine communities, the beaches.

deniz toplulukları ve sahillerdi.

And 55 is a lot. On a per-area basis,

55 büyük bir sayıdır.

Manhattan had more ecological communities

Alan başına bakıldığında Manhattan,

per acre than Yosemite does,

Yosemite, Yellowstone ve Amboseli'den

than Yellowstone, than Amboseli.

daha fazla ekolojik topluluğa sahipti.

It was really an extraordinary landscape

Gerçekten de sıradışı bir biyolojik

that was capable of supporting an extraordinary biodiversity.

çeşitliliği sürdürmeye muktedir sıradışı bir coğrafyaydı.

So, Act II: A Home Reconstructed.

Perde II: Tekrar Yapılandırılan Yuva.

So, we studied the fish and the frogs and the birds and the bees,

Balıkları, kurbağaları, kuşları, arıları,

the 85 different kinds of fish that were on Manhattan,

Manhattan'da bulunan 85 farklı balık çeşidi,

the Heath hens, the species that aren't there anymore,

artık var olmayan türler olan funda tavukları,

the beavers on all the streams, the black bears,

tüm akarsulardaki kunduzlar, siyah ayılar

and the Native Americans, to study how they used

ve topraklarını nasıl kullandıklarını ve düşündüklerini öğrenmek üzere

and thought about their landscape.

Amerikan yerlilerini araştırdık.

We wanted to try and map these. And to do that what we did

Bunları haritalamak istedik. Bunun için de doğal ortam

was we mapped their habitat needs.

gereksinimlerini haritaladık.

Where do they get their food?

Yiyeceklerini nereden elde ediyorlardı?

Where do they get their water? Where do they get their shelter?

Sularını nereden alıyorlardı? Barınak olarak nereleri kullanıyorlardı?

Where do they get their reproductive resources?

Üreme kaynaklarını nereden alıyorlardı?

To an ecologist, the intersection of these is habitat,

Bir ekolojist için bunların kesişimi doğal ortamdır

but to most people, the intersection of these is their home.

fakat çoğu insan için bunlar yuva anlamına gelir.

So, we would read in field guides, the standard field guides

Arazi rehberlerini okuduk, belki sizin de raflarınızda olan

that maybe you have on your shelves,

standart arazi rehberlerini.

you know, what beavers need is, "A slowly meandering stream

Biliyorsunuz; kunduzların ihtiyaç duyduğu şey, "yavaş akan,

with aspen trees and alders and willows,

kavak, kızılağaç ve söğütlerin olduğu,

suya yakın akarsulardır." Bu, bir kunduz için en iyi ortamdır.

near the water." That's the best thing for a beaver.

So we just started making a list.

Dolayısıyla bir liste yapmaya başladık.

Here is the beaver. And here is the stream,

Buradaki bir kunduz ve burada da akarsu,

and the aspen and the alder and the willow.

kavak, kızılağaç ve söğüt var.

As if these were the maps that we would need

Bunları, kunduzların nerede olduğunu

to predict where you would find the beaver.

tahmin etmeye yarayacak haritalar gibi kullandık.

Or the bog turtle, needing wet meadows and insects and sunny places.

Ya da nemli çayırlar, böcekler ve güneşli yerleri seven bataklık kaplumbağalarının.

Or the bobcat, needing rabbits and beavers and den sites.

Ya da tavşanlar, kunduzlar ve inlere ihtiyaç duyan vaşakların.

And rapidly we started to realize that beavers can be

Birden fark ettik ki, kunduzlar aslında

something that a bobcat needs.

vaşakların ihtiyaç duyduğu bir şey olabilir.

But a beaver also needs things. And that having it

Ama kunduz başka şeylere de ihtiyaç duyar.

on either side means that we can link it together,

Her iki tarafta bu ihtiyacı fark ettikten sonra bunları ilişkilendirerek,

that we can create the network

bu türlerin doğal ortam

of the habitat relationships for these species.

ilişkileri için bir şebeke yaratabileceğimizi gördük.

Moreover, we realized that you can start out

Başlangıç olarak bir kunduz uzmanı olarak

as being a beaver specialist,

başlasanız bile, bir kavağın neye ihtiyacı

but you can look up what an aspen needs.

olduğunu görebileceğinizi fark ettik.

An aspen needs fire and dry soils.

Kavağın ateşe ve kuru toprağa ihtiyacı var.

And you can look at what a wet meadow needs.

Islak bir çayırlığın neye ihtiyacı olduğunu da görebilirsiniz.

And it need beavers to create the wetlands,

Nemli alanları için kunduzlara

and maybe some other things.

ve belki daha başka şeylere ihtiyacı var.

But you can also talk about sunny places.

Güneşli bölgeler için de konuşabilirsiniz.

So, what does a sunny place need? Not habitat per se.

Peki, güneşli bir bölgenin ihtiyacı nedir? Sadece habitat değil.

But what are the conditions that make it possible?

Fakat bunu mümkün kılan şartlar neler?

Or fire. Or dry soils.

Veya ateşi ya da kuru toprağı.

And that you can put these on a grid that's 1,000 columns long

Tüm bunları baştan başa 1000 kolon genişliğinde ve aşağı doğru

across the top and 1,000 rows down the other way.

1000 satırlık bir tabloya yerleştirebilirsiniz.

And then we can visualize this data like a network,

Ardından bu veriyi, bir ağ şeklinde

like a social network.

sosyal bir ağ gibi görebiliyoruz.

And this is the network of all the habitat relationships

Bu ağ, Manhattan'daki tüm bitki ve hayvanların,

of all the plants and animals on Manhattan,

habitat ilişkileri ve ihtiyaç duydukları

and everything they needed,

şeylerin bir ağı olarak karşımıza çıkıyor.

going back to the geology,

Jeolojiye, ağın tam merkezindeki

going back to time and space at the very core of the web.

zaman ve mekâna gidebilmenizi sağlıyor.

We call this the Muir Web. And if you zoom in on it it looks like this.

Buna Muir Ağı diyoruz ve yakından baktığınızda böyle gözüküyor.

Each point is a different species

Her bir nokta farklı bir tür,

or a different stream or a different soil type.

farklı bir akarsu veya başka bir toprak tipi.

And those little gray lines are the connections that connect them together.

Bu küçük gri çizgiler bunları birbirine bağlayan bağlar.

They are the connections that actually make nature resilient.

Bunlar, aslında tabiatı dayanıklı kılan bağlantılar.

And the structure of this is what makes nature work,

Bu ağın, doğayı işler hâlde tutan yapılanması

seen with all its parts.

tüm kısımlarıyla görünür durumda.

We call these Muir Webs after the Scottish-American naturalist

Bu ağlara, Muir Ağları diyoruz. İskoç asıllı Amerikalı doğa bilimci

John Muir, who said, "When we try to pick out anything by itself,

John Muir diyor ki: "Herhangi bir şeyi ele aldığımızda,

we find that it's bound fast by a thousand invisible cords

onun evrendeki her şeyle, binlerce görünmez ve koparılmaz

that cannot be broken, to everything in the universe."

kablo aracılığıyla bağlantılı olduğunu görürüz."

So then we took the Muir webs and we took them back to the maps.

Muir Ağları'nı aldık ve bunları haritalara uyguladık.

So if we wanted to go between 85th and 86th,

Diyelim ki 85. ve 86. cadde ile

and Lex and Third,

Lex ve 3. bulvar arasına gitmek istedik.

maybe there was a stream in that block.

Belki bu blokta bir akarsu vardı.

And these would be the kind of trees that might have been there,

Belki bir zamanlar orada bunun gibi

and the flowers and the lichens and the mosses,

ağaçlar, çiçekler, likenler, yosunlar,

the butterflies, the fish in the stream,

kelebekler, akarsu balıkları

the birds in the trees.

ve ağaçlarda böyle kuşlar vardı.

Maybe a timber rattlesnake lived there.

Belki burada bir çıngıraklı yılan yaşıyordu.

And perhaps a black bear walked by. And maybe Native Americans were there.

Belki bir kara ayı dolaşıyordu. Belki de Amerika Yerlileri vardı.

And then we took this data.

Sonra bu veriyi aldık.

You can see this for yourself on our website.

İnternet sayfamızda siz de görebilirsiniz.

You can zoom into any block on Manhattan,

Manhattan'daki herhangi bir bloğa yakınlaşarak,

and see what might have been there 400 years ago.

400 yıl önce orada neler olabileceğini görebilirsiniz.

And we used it to try and reveal a landscape

Perde III'de, bu bilgileri, o zamanki yüzey şekillerini

here in Act III.

ortaya çıkartmakta kullandık.

We used the tools they use in Hollywood

Hollywood'dakilerin, filmlerde gördüğümüz

to make these fantastic landscapes that we all see in the movies.

fantastik yüzey şekillerini yaparken kullandığı araçları kullandık.

And we tried to use it to visualize Third Avenue.

Bunu, 3. Bulvarı görselleştirmek için kullanmaya çalıştık.

So we would take the landscape and we would build up the topography.

Araziyi alıp topografisini inşa etmemiz gerekiyordu.

We'd lay on top of that the soils and the waters, and illuminate the landscape.

Toprakları ve suları üzerine serdik, bölgeyi aydınlattık.

We would lay on top of that the map of the ecological communities.

Ekolojik toplulukları gösteren haritayı üzerine ekledik.

And feed into that the map of the species.

Tür haritasıyla besleme yaptık.

So that we would actually take a photograph,

Aslında Times Meydanı üzerinden uçarak,

flying above Times Square, looking toward the Hudson River,

Hudson'un gelmesini beklerken Hudson Nehri'ne doğru

waiting for Hudson to come.

bir fotoğraf çekebildik.

Using this technology, we can make these

Bu teknolojiyi kullanarak bu olağanüstü

fantastic georeferenced views.

georeferanslı görüntüleri elde edebiliriz.

We can basically take a picture out of any window

Manhattan'da herhangi bir pencereden çekilen fotoğrafla

on Manhattan and see what that landscape looked like 400 years ago.

manzaranın 400 yıl önce neye benzediğini görebiliyoruz.

This is the view from the East River, looking up Murray Hill

Bu, bugünkü Birleşmiş Milletler'in olduğu, Doğu Nehri'nden,

at where the United Nations is today.

Murray Tepesi'nin görüntüsü.

This is the view looking down the Hudson River,

Hudson Nehri'nin aşağı doğru olan görüntüsü.

with Manhattan on the left, and New Jersey out on the right,

Sol tarafında Manhattan ve sağ tarafında Atlantik Okyanusu'na

looking out toward the Atlantic Ocean.

doğru bakan New Jersey.

This is the view over Times Square,

Bu da doğuya bakan kunduz gölüyle

with the beaver pond there, looking out toward the east.

Times Meydanı'nın yukarıdan görüntüsü.

So we can see the Collect Pond, and Lispenard Marshes back behind.

Collect Pond ve arkasındaki Lispenard Bataklığı'nı görebiliriz.

We can see the fields that the Native Americans made.

Amerikalı yerlilerin yaptığı yerleri görebilirsiniz.

And we can see this in the geography of the city today.

Bugünkü şehrin coğrafyasında bunu görebiliriz.

So when you're watching "Law and Order," and the lawyers walk up the steps

Siz "Law ve Order"'ı izlerken ve avukatlar yukarı çıkarken,

they could have walked back down those steps

New York Adliye Sarayı'ndan aşağı doğru

of the New York Court House, right into the Collect Pond,

geri inselerdi, yan taraflarında Collect Pond vardı,

400 years ago.

400 yıl önce.

So these images are the work of my friend and colleague,

Bu görüntüler, bugün burada dinleyici olarak bulunan

Mark Boyer, who is here in the audience today.

arkadaşım ve meslektaşım Mark Boyer'e ait.

And I'd just like, if you would give him a hand,

Sadece bu iyi çalışmalarının sesini duyurabilmesi için

to call out for his fine work.

alkışlamak isterseniz.

(Applause)

(Alkışlar)

There is such power in bringing science and visualization together,

Bilim ve görselleştirmeyi bir araya getiren böyle bir gücümüz var,

that we can create images like this,

belki de aynanın her iki tarafına bakarak,

perhaps looking on either side of a looking glass.

bu gibi görüntüleri oluşturabiliriz.

And even though I've only had a brief time to speak,

Konuşmak için kısa bir sürem olmasına rağmen,

I hope you appreciate that Mannahatta was a very special place.

umarım Mannahatta'nın çok özel bir yer olduğunu takdir edersiniz.

The place that you see here on the left side

Sol tarafta gördüğünüz yer birbirine bağlanmıştı.

was interconnected. It was based on this diversity.

Çeşitlilik üzerine dayandırılmıştı.

It had this resilience that is what we need in our modern world.

Modern dünyada ihtiyacımız olan dayanıklılık vardı.

But I wouldn't have you think that I don't like the place

Epeyce yaptığım burayı sevmiyorum düşüncesini

on the right, which I quite do. I've come to love the city

yapmak zorunda kalmıyorum. Bu şehri, çeşitlilik üzerine türünü,

and its kind of diversity, and its resilience,

dayanıklılığını, yoğunluk üzerine bağımlılığını

and its dependence on density and how we're connected together.

ve birlikte nasıl bağlı olduğumuzu sevmeye başladım.

In fact, that I see them as reflections of each other,

Aslında onları, Lewis Carroll'ın "Aynanın İçinden"'de

much as Lewis Carroll did in "Through the Looking Glass."

çokça yaptığı gibi birbirlerinin yansımaları olarak görüyorum.

We can compare these two and hold them in our minds at the same time,

Şu iki şeyi karşılaştırabilir ve aynı anda aklımızda tutabiliriz,

that they really are the same place,

gerçekte aynı yer oldukları

that there is no way that cities can escape from nature.

ve şehirlerin doğadan kurtulmasının hiçbir yolunun olmadığı.

And I think this is what we're learning about building cities in the future.

Gelecekte şehirleri nasıl inşa edeceğimizi öğrediğimizi düşünüyorum.

So if you'll allow me a brief epilogue, not about the past,

Kısa bir sonsöz için bana izin verirseniz, geçmiş hakkkında değil

but about 400 years from now,

ama yaklaşık 400 yıl sonrası için.

what we're realizing is that

Şehirlerin insanlar için yaşam yerleri

cities are habitats for people,

olduğunu fark ediyoruz

ve insanların ihtiyaçlarını tedarik etmeleri gerekir:

and need to supply what people need:

a sense of home, food, water, shelter,

Ev duygusu, yiyecek, su, barınak,

reproductive resources, and a sense of meaning.

üreme kaynakları ve anlam duygusu.

This is the particular additional habitat requirement of humanity.

Bu, insanlığın belirli ilave yaşam alanı gereksinimidir.

And so many of the talks here at TED are about meaning,

Burada TED'de yapılan konuşmaların çoğu,

about bringing meaning to our lives

farklı yolların tüm türleriyle, teknoloji yoluyla,

in all kinds of different ways, through technology,

sanat yoluyla, bilim yoluyla

through art, through science,

hayatımıza anlam getirme konusu üzerinedir.

so much so that I think we focus so much on

O kadar ki, hayatımızın o tarafına

that side of our lives, that we haven't given enough

çok odaklandığımızı, yiyecek, su ve barınak

attention to the food and the water and the shelter,

ve çocuk yetiştirmek için gereken ilgiyi

and what we need to raise the kids.

yeterince vermediğimizi düşünüyorum.

So, how can we envision the city of the future?

Geleceğin şehrini nasıl öngörebiliriz?

Well, what if we go to Madison Square Park,

Peki, Madison Square Park'a gidersek

and we imagine it without all the cars,

ve tüm arabalar olmadan hayal etsek,

and bicycles instead

araba yerine bisikletleri,

and large forests, and streams instead of sewers and storm drains?

kanalizasyon ve yağmur kanalları yerine de büyük ormanlar ve akarsuları?

What if we imagined the Upper East Side

Yukarı Doğu Yakası'nı

with green roofs, and streams winding through the city,

yeşil çatılar, şehrin içinde dolaşan akarsularla

and windmills supplying the power we need?

ve güç teminimiz için de yel değirmelerini hayal etsek?

Or if we imagine the New York City metropolitan area,

Ya da şu an 12 milyon kişinin evi olan metropolitan alan

currently home to 12 million people,

New York şehrini düşünürsek,

but 12 million people in the future, perhaps living at the density of Manhattan,

ama belki de alanın sadece %36'sında Manhattan yoğunluğunda yaşayacak

in only 36 percent of the area,

gelecekteki 12 milyon kişi,

with the areas in between covered by farmland,

ihtiyacımız olan tarım arazileri,

covered by wetlands,

sulama alanları ve

covered by the marshes we need.

bataklık bölgeler arasındaki alanlarla.

This is the kind of future I think we need,

Bu tür bir geleceğe ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum,

is a future that has the same diversity

Manhattan'ın benzeri çeşitliliğe,

and abundance and dynamism of Manhattan,

bolluğa ve dinamizme sahip bir geleceğe,

but that learns from the sustainability of the past,

ama bunu geçmişin sürdürülebilirliğinden,

of the ecology, the original ecology, of nature with all its parts.

ekolojiden, orijinal ekolojiden ve doğanın tüm parçalarından öğrenen.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)