The search for our solar system's ninth planet | Mike Brown

Çeviri: ilker cartı Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

I'm going to tell you a story from 200 years ago.

Size 200 yıl öncesinden bir öykü anlatacağım.

In 1820, French astronomer Alexis Bouvard

1820'de Fransız gök bilimci Alexis Bouvard

neredeyse insanlık tarihinde bir gezegen keşfeden ikinci insan olacaktı.

almost became the second person in human history to discover a planet.

He'd been tracking the position of Uranus across the night sky

Uranüs'ün pozisyonunu, gece gökyüzünde

eski yıldız kataloglarını kullanarak takip ediyordu

using old star catalogs,

and it didn't quite go around the Sun

ve tahminlerinin aksine

the way that his predictions said it should.

ve Güneş'in çevresinde pek dolaşmıyordu.

Sometimes it was a little too fast,

Bazen biraz fazla hızlı,

sometimes a little too slow.

bazense biraz fazla yavaştı.

Bouvard knew that his predictions were perfect.

Bouvard hesaplamalarının mükemmel olduğunu biliyordu.

So it had to be that those old star catalogs were bad.

Yani sorun eski yıldız kataloglarında olmalıydı.

He told astronomers of the day,

Gök bilimcilere bildirdi:

"Do better measurements."

"Daha iyi ölçümler yapın."

So they did.

Yaptılar.

Astronomers spent the next two decades

Gök bilimciler gelecek yirmi yılda

meticulously tracking the position of Uranus across the sky,

titizlikle Uranüs'ün gökyüzündeki pozisyonunu takip ettiler

but it still didn't fit Bouvard's predictions.

ama yine de Bouvard'ın hesaplarına uymadı.

By 1840, it had become obvious.

1840'ta daha da belirginleşti.

The problem was not with those old star catalogs,

Problem eski yıldız kataloglarında değil,

the problem was with the predictions.

problem tahminlerdeydi.

And astronomers knew why.

Gök bilimciler nedenini biliyordu.

They realized that there must be a distant, giant planet

Farkına vardılar ki uzak, devasa bir gezegen olmalıydı;

just beyond the orbit of Uranus

tam da Uranüs'ün yörüngesinde,

that was tugging along at that orbit,

bu yörüngeye çekilmiş,

sometimes pulling it along a bit too fast,

bazen biraz fazla hızla çeken,

sometimes holding it back.

bazen geride tutan.

Must have been frustrating back in 1840

1840'ta tam bir hayal kırıklığı olmalıydı,

to see these gravitational effects of this distant, giant planet

bu uzak, devasa gezegenin yer çekimsel etkileri görülüyor

but not yet know how to actually find it.

ancak henüz ne olduğu bilinmiyordu.

Trust me, it's really frustrating.

Bana güvenin, gerçekten hayal kırıklığıydı.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

But in 1846, another French astronomer,

Ancak 1846'da, başka bir Fransız gök bilimci

Urbain Le Verrier,

Urbain Le Verrier,

worked through the math

hesaplar üzerinde çalıştı

and figured out how to predict the location of the planet.

ve gezegenin yerinin nasıl tahmin edileceğini buldu.

He sent his prediction to the Berlin observatory,

Ölçümlerini Berlin gözlemevine gönderdi,

they opened up their telescope

onlar da teleskoptan baktılar

and in the very first night they found this faint point of light

ve daha ilk geceden zayıf ışık noktasını gördüler,

slowly moving across the sky

yavaşça gökyüzünde ilerleyen

and discovered Neptune.

Neptün'ü keşfettiler.

It was this close on the sky to Le Verrier's predicted location.

Gökyüzünde Le Verrier'in tahmininden şu kadarcık daha yakındı.

The story of prediction and discrepancy and new theory

Tahminin öyküsü, tutarsızlık ve yeni teori

and triumphant discoveries is so classic

ve başarılı keşiflerin klasikleşmesi

and Le Verrier became so famous from it,

ve Le Verrier'in çok ünlenmesiyle

that people tried to get in on the act right away.

başkaları da konuya dahil olmak istediler.

In the last 163 years,

Son 163 yılda,

dozens of astronomers have used some sort of alleged orbital discrepancy

onlarca gök bilimci bir tür yörüngesel tutarsızlığı kullanarak

to predict the existence of some new planet in the solar system.

Güneş sisteminde yeni bir gezegen olduğu tahmininde bulundular.

They have always been wrong.

Hep yanılıyorlardı.

The most famous of these erroneous predictions

En meşhur yanlış tahmin

came from Percival Lowell,

Percival Lowell'den gelmişti,

who was convinced that there must be a planet just beyond Uranus and Neptune,

Uranüs ve Neptün'ün hemen ötesinde bir gezegen olduğuna ikna olmuştu,

messing with those orbits.

bu yörüngeler ondan karmaşıktı.

And so when Pluto was discovered in 1930

Ayrıca Plüton 1930'da

Lowell gözlemevinde keşfedildiğinde

at the Lowell Observatory,

everybody assumed that it must be the planet that Lowell had predicted.

herkes onun Lowell'in bulduğu gezegen olduğunu sanmıştı.

They were wrong.

Yanıldılar.

It turns out, Uranus and Neptune are exactly where they're supposed to be.

Anlaşıldı ki Uranüs ve Neptün tam olarak olmaları gereken yerdelerdi.

It took 100 years,

100 yıl geçmişti;

but Bouvard was eventually right.

ancak sonuçta Bouvard haklıydı.

Astronomers needed to do better measurements.

Gök bilimciler daha iyi ölçümler yapmalıydılar

And when they did,

ve yaptıklarında

those better measurements had turned out that

bu daha iyi ölçümler sayesinde

there is no planet just beyond the orbit of Uranus and Neptune

Uranüs ve Neptün'ün yörüngesinin hemen ardında gezegen olmadığı

and Pluto is thousands of times too small

ve Plüton'un yörüngelerde bir etki yapamayacak kadar

to have any effect on those orbits at all.

binlerce kez daha küçük olduğu açığa çıktı.

So even though Pluto turned out not to be the planet

Plüton'un aslında sanılan gezegen olmadığı

it was originally thought to be,

açığa çıkmış olsa da

it was the first discovery of what is now known to be

günümüzde bilinen ilk keşif olan

thousands of tiny, icy objects in orbit beyond the planets.

gezegenlerin ötesinde yörüngedeki binlerce minik, buzlu cisimden biri.

Here you can see the orbits of Jupiter,

Burada Jüpiter'in yörüngesini görebiliriz,

Saturn, Uranus and Neptune,

Satürn, Uranüs ve Neptün

and in that little circle in the very center is the Earth

ve bu küçük dairenin tam ortasında Dünya

and the Sun and almost everything that you know and love.

ve Güneş ve bildiğimiz ve sevdiğimiz hemen her şey.

And those yellow circles at the edge

Köşedeki sarı daireler

are these icy bodies out beyond the planets.

gezegenlerin ötesindeki buzlu cisimler.

These icy bodies are pushed and pulled

Bu buzlu cisimler,

by the gravitational fields of the planets

gezegenlerin yer çekimsel alanlarıyla

in entirely predictable ways.

tamamen öngörülür şekilde iteklenir ve çekilir.

Everything goes around the Sun exactly the way it is supposed to.

Güneş çevresinde her şey tam olarak olması gerektiği gibi hareket eder.

Almost.

Neredeyse.

So in 2003,

2003'te,

I discovered what was at the time

Tüm Güneş sistemindeki

the most distant known object in the entire solar system.

o zamanlar bilinen en uzak cismini keşfettim.

It's hard not to look at that lonely body out there

Oradaki yalnız cisme bakmamak zordu

and say, oh yeah, sure, so Lowell was wrong,

ve evet, Lowell yanılmıştı,

there was no planet just beyond Neptune,

Neptün'ün hemen ötesinde bir gezegen yoktu;

but this, this could be a new planet.

fakat bu, yeni bir gezegen olabilirdi.

The real question we had was,

Bizim asıl sorumuz şuydu:

what kind of orbit does it have around the Sun?

Güneş çevresinde nasıl bir yörüngeye sahip?

Does it go in a circle around the Sun

Tıpkı bir gezegen gibi

like a planet should?

Güneş etrafında daire çiziyor mu?

Or is it just a typical member of this icy belt of bodies

Yoksa buzlu kitlelerden oluşan kuşaktaki cisimlerden biri gibi mi,

that got a little bit tossed outward and it's now on its way back in?

biraz dışa savrulmuş ve şimdi de eski yerine doğru yol alıyor?

This is precisely the question

Gök bilimcilerin 200 yıl boyunca

the astronomers were trying to answer about Uranus 200 years ago.

Uranüs hakkında cevaplamaya çalıştıkları soru tam da buydu.

They did it by using overlooked observations of Uranus

Keşfinin 91 yıl öncesinden

from 91 years before its discovery

Uranüs'e dair gözden kaçmış bulgular kullanılarak

to figure out its entire orbit.

tüm yörüngeyi anlamaya koyuldular.

We couldn't go quite that far back,

Biz bu kadar geriye gidemezdik

but we did find observations of our object from 13 years earlier

fakat kendi cismimiz için 13 yıl önce bazı gözlemler edindik,

that allowed us to figure out how it went around the Sun.

bu da Güneş çevresinde nasıl dolaştığını kavramaya yaradı.

So the question is,

Soru şu ki

is it in a circular orbit around the Sun, like a planet,

Bir gezegen gibi Güneş çevresinde dairesel yörüngede mi

or is it on its way back in,

yoksa o tipik buzuk kitleler gibi

like one of these typical icy bodies?

eski yerine mi yol alıyor?

And the answer is

Cevap:

no.

Hayır.

It has a massively elongated orbit

10.000 yıl süren Güneş çevresi turuyla

that takes 10,000 years to go around the Sun.

ağır olarak uzamış bir yörüngede.

We named this object Sedna

Zamanının çoğunu geçirdiği soğuğun

after the Inuit goddess of the sea,

ve buzul bölgelerin onuruna denizin İnuit tanrıçası olarak

in honor of the cold, icy places where it spends all of its time.

bunun adını Sedna koyduk.

We now know that Sedna,

Artık Sedna'yı tanıyoruz,

it's about a third the size of Pluto

Plüton'un üçte biri kadar

and it's a relatively typical member

ve Neptün ötesindeki buzul cisimlerin

of those icy bodies out beyond Neptune.

göreceli de olsa tipik bir tanesi.

Relatively typical, except for this bizarre orbit.

Nispeten tipik, tuhaf yörüngesi dışında.

You might look at this orbit and say,

Bu yörüngeye bakıp diyebilirsiniz ki

"Yeah, that's bizarre, 10,000 years to go around the Sun,"

"Evet, Güneş'in çevresini 10.000 yılda dönmek tuhaf"

but that's not really the bizarre part.

ancak gerçekte tuhaf olan kısım bu değil.

The bizarre part is that in those 10,000 years,

Tuhaf olan 10.000 yılda,

Sedna never comes close to anything else in the solar system.

Sedna, Güneş sistemindeki hiçbir şeye asla yaklaşmıyor.

Even at its closest approach to the Sun,

Güneş'e en yakın olduğunda bile,

Sedna is further from Neptune

Sedna'nın Neptün'den uzaklığı

than Neptune is from the Earth.

Neptün'ün Dünya'ya uzaklığından fazla.

If Sedna had had an orbit like this,

Sedna Güneş çevresinde Neptün yörüngesine

that kisses the orbit of Neptune once around the Sun,

bir kez bile temas eden bir yörüngeye sahip olsaydı

that would have actually been really easy to explain.

açıklaması gerçekten çok kolay olurdu.

That would have just been an object

Öyle bir cisim olurdu ki

that had been in a circular orbit around the Sun

Güneş'in çevresinde buzul kitlelerin kısmında

in that region of icy bodies,

dairesel yörüngede bulunmuş,

had gotten a little bit too close to Neptune one time,

Neptün'e bir kez biraz fazlaca yaklaşmış

and then got slingshot out and is now on its way back in.

sonra fırlatılmış ve şimdiki yerine yol alıyor olurdu.

But Sedna never comes close to anything known in the solar system

Fakat Sedna asla Güneş sistemindeki fırlatma etkisi yapabilecek

that could have given it that slingshot.

bilinen herhangi bir şeye yakınlaşmıyor.

Neptune can't be responsible,

Neptün kaynaklı olamaz;

but something had to be responsible.

ancak bir şeyden kaynaklandığı kesindi.

This was the first time since 1845

1845'ten beri ilk kez

that we saw the gravitational effects of something in the outer solar system

yer çekimsel etkinin Güneş sisteminin dış kısmındaki bir şeyden geldiğini gördük

and didn't know what it was.

ve ne olduğunu bilmiyorduk.

I actually thought I knew what the answer was.

Aslında ben cevabın ne olduğunu bildiğimi sandım.

Sure, it could have been some distant, giant planet

Güneş sisteminin dış kısmında

uzak ve dev bir gezegen olabilirdi;

in the outer solar system,

but by this time, that idea was so ridiculous

ancak bu kez bu fikir çok saçma gelmişti

and had been so thoroughly discredited

ve öylesine geçersiz kabul edildi ki

that I didn't take it very seriously.

hiç ciddiye almadım.

But 4.5 billion years ago,

4,5 milyar yıl önce,

when the Sun formed in a cocoon of hundreds of other stars,

Güneş diğer yüzlerce yıldız gibi kozasındayken

any one of those stars

bu yıldızlardan biri

could have gotten just a little bit too close to Sedna

Sedna'ya biraz fazla yaklaşmış

and perturbed it onto the orbit that it has today.

ve bugünkü yörüngesine yerleştirmişti.

When that cluster of stars dissipated into the galaxy,

Kümelenmiş yıldızlar galaksiye açıldığında

the orbit of Sedna would have been left as a fossil record

Sedna'nın yörüngesi Güneş'in bu en eski tarihine yönelik

of this earliest history of the Sun.

bir fosil kaydı olabilirdi.

I was so excited by this idea,

Bu fikir beni çok heyecanlandırmıştı,

by the idea that we could look

Güneş'in doğumuna ilişkin

at the fossil history of the birth of the Sun,

fosil geçmişine bakarak

that I spent the next decade

sonraki 10 yıl boyunca

looking for more objects with orbits like Sedna.

Sedna gibi daha fazla cisim ve yörüngeleri arama fikri.

In that ten-year period, I found zero.

Bu 10 yıllık aralıkta bulduğum, sıfırdı;

(Laughter)

(Gülme sesleri)

But my colleagues, Chad Trujillo and Scott Sheppard, did a better job,

Ama meslektaşlarım Chad Trujillo ve Scott Sheppard daha iyi iş çıkardılar,

and they have now found several objects with orbits like Sedna,

yörüngesi Sedna'ya benzeyen birkaç cisim daha buldular ki

which is super exciting.

bu süper heyecan vericiydi.

But what's even more interesting

Ancak daha da ilginç olan

is that they found that all these objects

tüm bu buldukları cisimler

are not only on these distant, elongated orbits,

sadece uzak ve uzaklaşmış yörüngeler değil,

they also share a common value of this obscure orbital parameter

aynı zamanda az bilinen ortak yörüngesel parametreyi paylaşan

that in celestial mechanics we call argument of perihelion.

günberi kanıtı dediğimiz astronomik mekaniklerdi.

When they realized it was clustered in argument of perihelion,

Kümelenmiş günberi kanıtı olduğunu fark ettiklerinde

they immediately jumped up and down,

aniden havalara uçtular,

saying it must be caused by a distant, giant planet out there,

bir uzak, dev gezegenden kaynaklandığını söyleyerek;

which is really exciting, except it makes no sense at all.

ki bu hiçbir anlam ifade etmemesi dışında çok heyecan vericiydi.

Let me try to explain it to you why with an analogy.

Nasıl olduğunu bir karşılaştırma ile ifade edeyim.

Imagine a person walking down a plaza

Düşünün ki biri plazadan aşağıya iniyor

and looking 45 degrees to his right side.

ve 45 derece sağına bakıyor.

There's a lot of reasons that might happen,

Bunun olmasının pek çok sebebi olabilir,

it's super easy to explain, no big deal.

açıklaması süper kolay, zor değil.

Imagine now many different people,

Düşünün ki birçok farklı insan

all walking in different directions across the plaza,

hepsi plazada farklı bir yöne yürüyor;

but all looking 45 degrees to the direction that they're moving.

fakat hepsi 45 derece yürüdükleri yöne bakıyorlar.

Everybody's moving in different directions,

Herkes farklı yöne yürüyor,

everybody's looking in different directions,

herkes farklı yöne bakıyor

but they're all looking 45 degrees to the direction of motion.

fakat hepsi 45 derece hareket yönüne bakıyor.

What could cause something like that?

Böyle bir şeye ne sebep olabilir?

I have no idea.

Hiçbir fikrim yok.

It's very difficult to think of any reason that that would happen.

Bunun sebebini açıklayan bir fikir bulmak oldukça zor.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

And this is essentially what that clustering

İşte kümelenmenin esasen

in argument of perihelion was telling us.

bize gösterdiği günberi savı burada.

Scientists were generally baffled and they assumed it must just be a fluke

Bilim insanları genellikle şaşkınlığa uğramış ve bunu şansa

ve bazı kötü gözlemlere bağlamış.

and some bad observations.

They told the astronomers,

Gök bilimcilere söyledikleri:

"Do better measurements."

"Daha iyi ölçümler yapın" olmuş.

I actually took a very careful look at those measurements, though,

Ben gerçekten çok dikkatlice ölçümleri inceledim

and they were right.

ve haklıydılar.

These objects really did all share

Bu cisimlerin hepsinin paylaştığı

a common value of argument of perihelion,

bir günberi savı vardı

and they shouldn't.

ve olmamalıydı.

Something had to be causing that.

Bir şey buna sebep oluyordu.

The final piece of the puzzle came into place in 2016,

Yapbozun son parçası 2016'da ortaya çıktı;

when my colleague, Konstantin Batygin,

aramızda yalnız üç ofis olan meslektaşım

who works three doors down from me, and I

Konstantin Batygin ve ben

realized that the reason that everybody was baffled

farkına vardık ki herkesi şaşırtan sebep

was because argument of perihelion was only part of the story.

günberi görüşü bunun sadece bir parçasıydı.

If you look at these objects the right way,

Eğer bu cisimlere doğru şekilde bakarsanız

they are all actually lined up in space in the same direction,

hepsi aslında uzayda aynı doğrultuda sıralanmış,

and they're all tilted in space in the same direction.

hepsi uzayda aynı yöne bükülmüştü.

It's as if all those people on the plaza are all walking in the same direction

Sanki plazadaki tüm insanlar aynı yönde yürüyordu

and they're all looking 45 degrees to the right side.

ve tümü 45 derece sağa bakıyordu.

That's easy to explain.

Bunu açıklamak kolaydı.

They're all looking at something.

Hepsi bir şeye bakıyordu.

These objects in the outer solar system are all reacting to something.

Güneş sistemindeki dışsal cisimlerin hepsi bir şeye göre tepki veriyordu.

But what?

Fakat neye?

Konstantin and I spent a year

Konstantin ve ben uzak, dev bir gezegenin

trying to come up with any explanation other than a distant, giant planet

Güneş'in dışsal yörüngesinde olması dışında bir açıklamaya varabilmek için

in the outer solar system.

bir yıl geçirdik.

We did not want to be the 33rd and 34th people in history to propose this planet

İkimiz de bir gezegene işaret eden tarihteki 33. ya da 34. insan olmak

to yet again be told we were wrong.

ve yanılmış olmak istemiyorduk.

But after a year,

Ancak bir yıl sonra

there was really no choice.

başka bi seçenek yoktu.

We could come up with no other explanation

Uzakta, uzamış yörüngesiyle

other than that there is a distant,

Güneş sisteminin geri kalanına eğimli,

massive planet on an elongated orbit,

Güneş'in dışsal çevresindeki, sadece böyle cisimler için

inclined to the rest of the solar system,

bu modele zorlanmış

that is forcing these patterns for these objects

dev bir gezegenden

in the outer solar system.

başka hiçbir açıklama bulamadık.

Guess what else a planet like this does.

Tahmin edin böyle bir gezegen başka ne yapar?

Remember that strange orbit of Sedna,

Sedna'nın tuhaf yörüngesini anımsayın,

how it was kind of pulled away from the Sun in one direction?

nasıl Güneş'ten bir yönde uzağa çekilir gibiydi?

A planet like this would make orbits like that all day long.

Buna benzer bir gezegen gün boyu buna benzer yörüngeler çizer.

We knew we were onto something.

Bulmaya yaklaşmıştık.

So this brings us to today.

Böylece günümüze geliyoruz.

We are basically 1845, Paris.

1845'te Paris'teyiz.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

We see the gravitational effects of a distant, giant planet,

Uzak, dev gezegenin yer çekimsel etkilerini görüyor

and we are trying to work out the calculations

ve hesaplamalar üzerinde çalışıyoruz;

to tell us where to look, to point our telescopes,

nereye bakacağımızı, teleskobu nereye doğrultacağımızı,

to find this planet.

gezegeni bulmak için.

We've done massive suites of computer simulations,

Çok sayıda bilgisayar simülasyonu yaptık,

massive months of analytic calculations

aylarca çok sayıda analitik hesaplamalar

and here's what I can tell you so far.

ve size aktarabileceklerim şunlar:

First, this planet, which we call Planet Nine,

Birincisi, bu gezegen, biz ona Dokuzuncu Gezegen diyoruz,

because that's what it is,

çünkü... çünkü öyle,

Planet Nine is six times the mass of the Earth.

Gezegen Dokuz, Dünya'nın altı katı kütlesinde.

This is no slightly-smaller-than-Pluto,

Plüton'dan biraz bile küçük değil,

let's-all-argue-about- whether-it's-a-planet-or-not thing.

hadi gezegen mi değil mi tartışalım türünden değil.

This is the fifth largest planet in our entire solar system.

Bu tüm Güneş sistemimizdeki en büyük beşinci gezegen.

For context, let me show you the sizes of the planets.

Bu bağlamda size gezegenlerin büyüklüklerini göstereyim.

In the back there, you can the massive Jupiter and Saturn.

Orada geride, devasa Jüpiter ve Satürn'ü görebiliyoruz.

Next to them, a little bit smaller, Uranus and Neptune.

Onlara komşu, biraz küçük olan Uranüs ve Neptün.

Up in the corner, the terrestrial planets, Mercury, Venus, Earth and Mars.

Yukarıda köşede, karasal gezegenler, Merkür, Venüs, Dünya ve Mars.

You can even see that belt

Hatta Plüton'un da dahil olduğu

of icy bodies beyond Neptune, of which Pluto is a member,

Neptün ötesinde buzul cisimlerle dolu kuşağı da görebilirsiniz,

good luck figuring out which one it is.

hangisi olduğunu bulmada bol şans.

And here is Planet Nine.

Burada is Gezegen Dokuz.

Planet Nine is big.

Gezegen Dokuz büyük.

Planet Nine is so big,

Gezegen Dokuz çok büyük,

you should probably wonder why haven't we found it yet.

muhtemelen neden henüz bulunmadığını merak ediyorsunuz.

Well, Planet Nine is big,

Gezegen Dokuz büyük,

but it's also really, really far away.

ancak gerçekten çok, çok uzakta.

It's something like 15 times further away than Neptune.

Neptün'den 15 kat daha uzakta.

And that makes it about 50,000 times fainter than Neptune.

Bu da onu Neptün'den 50.000 kat daha soluk yapıyor.

And also, the sky is a really big place.

Ayrıca, gökyüzü gerçekten büyük bir yer.

We've narrowed down where we think it is

Olduğunu sandığımız yerden

to a relatively small area of the sky,

gökyüzünün nispeten küçük bir yerine odaklandık,

but it would still take us years

ama yine de yıllar sürecek bir iş,

to systematically cover the area of the sky

sahip olduğumuz büyük teleskoplarla

with the large telescopes that we need

gokyüzünün o alanını sistematik bir şekilde tarayarak

to see something that's this far away and this faint.

o uzak ve sönük şeyi bulabilmek uzun sürecek.

Luckily, we might not have to.

Neyse ki belki de bunu yapmak zorunda değiliz.

Just like Bouvard used unrecognized observations of Uranus

Tıpkı Bouvard'ın Uranüs'ün keşfinden 91 yıl önce

from 91 years before its discovery,

tanımlanmamış gözlemleri kullanması gibi.

I bet that there are unrecognized images

Eminim Gezegen Dokuz'un yerini gösteren

that show the location of Planet Nine.

tanımlanmamış fotoğraflar vardır.

It's going to be a massive computational undertaking

Tüm eski veriden gözden geçirmek

to go through all of the old data

ve hareket eden sönük gezegeni seçmek için

and pick out that one faint moving planet.

çok fazla bilgisayarlı işlem yükü doğacaktır.

But we're underway.

Ancak iş üstündeyiz

And I think we're getting close.

ve bence gittikçe yaklaşıyoruz.

So I would say, get ready.

Yani diyebilirim ki... Hazırlanın.

We are not going to match Le Verrier's

Le Verrier'in rekorunu kıramayız:

"make a prediction,

"Bir tahminde bulunun,

have the planet found in a single night

tahmininize en yakın noktada,

that close to where you predicted it" record.

bir gecede o gezegeni bulun" rekoru.

But I do bet that within the next couple of years

Ama eminim ki önümüzdeki birkaç yılda

some astronomer somewhere

kimi gök bilimciler bir yerlerde,

will find a faint point of light,

gökyüzünde yavaşça ilerleyen,

slowly moving across the sky

zayıf bir ışık noktası olarak bulacakları,

and triumphantly announce the discovery of a new,

büyük olasılıkla sonuncu keşif de olmayan, Güneş sisteminin keşfedilen

and quite possibly not the last,

sıradaki yeni gerçek gezegenini

real planet of our solar system.

başarıyla duyuracaklar.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)