John Maeda: Designing for simplicity

Tłumaczenie: Karolina Ginalska Korekta: Marcin Kasiak

On simplicity. What a great way to start.

O prostocie. Świetny początek.

First of all, I've been watching this trend

Po pierwsze, obserwuję trend

where we have these books like such and such "For Dummies."

z książkami typu "Dla Opornych".

Do you know these books, these such and such "For Dummies?"

Znacie te książki? "Cośtam-cośtam dla Opornych"?

My daughters pointed out that I'm very similar looking, so this is a bit of a problem.

Córki zwróciły uwagę, że wyglądam podobnie, więc to trochę problem.

(Laughter)

(Śmiech)

But I was looking online at Amazon.com for other books like this.

Szukałem w sieci na stronie Amazon.com podobnych książek.

You know, there's also something called the "Complete Idiot's Guide?"

Wyobraźcie sobie, że jest tam książka pod tytułem "Kompletny Przewodnik Idioty".

There's a sort of business model around being stupid in some sense.

W oparciu o głupotę powstał rodzaj modelu biznesowego.

We like to have technology make us feel bad, for some strange reason.

Lubimy czemuś otaczać się techniką, która nas przygnębia.

But I really like that, so I wrote a book called "The Laws of Simplicity."

Ale ja naprawdę lubię ten temat, więc napisałem książkę „Prawa prostoty”.

I was in Milan last week, for the Italian launch.

W zeszłym tygodniu byłem w Mediolanie na promocji włoskiej.

It's kind of a book about questions, questions about simplicity.

W książce tej w pewnym sensie chodzi o pytania – pytania o prostotę.

Very few answers. I'm also wondering myself, what is simplicity?

Bardzo niewiele odpowiedzi. Sam się też zastanawiam, czym jest prostota?

Is it good? Is it bad? Is complexity better? I'm not sure.

Czymś dobrym? Czymś złym? Czy złożoność jest lepsza? Nie wiem.

After I wrote "The Laws of Simplicity,"

Po napisaniu „Praw Prostoty"

I was very tired of simplicity, as you can imagine.

byłem prostotą tą bardzo zmęczony, jak możecie sobie wyobrazić.

And so in my life, I've discovered that

A więc w swoim własnym życiu odkryłem, że

vacation is the most important skill for any kind of over-achiever.

najważniejszą umiejętnością każdego ambitniaka są wakacje,

Because your companies will always take away your life,

ponieważ wasze firmy zabiorą wam całe życie,

but they can never take away your vacation -- in theory.

ale nie mogą zabrać wam wakacji - przynajmniej w teorii.

(Laughter)

(Śmiech)

So, I went to the Cape last summer to hide from simplicity,

Zeszłego lata udałem się do Cape, aby ukryć się przed prostotą,

and I went to the Gap, because I only have black pants.

a także do Gap, bo posiadam tylko czarne spodnie.

So I went and bought khaki shorts or whatever,

Kupiłem spodenki khaki, nieważne,

and unfortunately, their branding was all about "Keep It Simple."

ale niestety ich kolekcja nastawiona była na prostotę („Keep It Simple”).

(Laughter)

(Śmiech)

I opened up a magazine, and Visa's branding was,

Otworzyłem gazetę, a tam Visa

"Business Takes Simplicity."

też promuje prostotę („Business Takes Simplicity").

I develop photographs, and Kodak said, "Keep It Simple."

Wywołuję zdjęcia, a Kodak do mnie: „Czas na prostotę” („Keep it Simple").

So, I felt kind of weird that simplicity was sort of following me around.

Poczułem się nieswojo, że prostota się mnie niejako uczepiła.

So, I turned on the TV, and I don't watch TV very much,

Włączyłem telewizję, a nie oglądam jej zbyt wiele,

but you know this person? This is Paris Hilton, apparently.

ale znacie tę osobę – to jest podobno Paris Hilton.

And she has this show, "The Simple Life."

Ma ona swój program „Proste życie”.

So I watched this. It's not very simple, a little bit confusing.

Obejrzałem go. Nie jest to życie zbyt proste, a raczej trochę zagmatwane.

(Laughter)

(Śmiech)

So, I looked for a different show to watch.

Poszukałem innego programu.

So, I opened up this TV Guide thing,

Zajrzałem do gazety z programem telewizyjnym

and on the E! channel, this "Simple Life" show is very popular.

i okazało się, że na kanale E! ten program „Proste życie” jest bardzo popularny.

They'll play it over, and over, and over.

Będą go puszczali na okrągło.

(Laughter)

(Śmiech)

So it was traumatizing, actually.

Tak naprawdę było to traumatyczne przeżycie.

So, I wanted to escape again, so I went out to my car.

Chciałem więc uciec ponownie, więc pojechałem samochodem.

And Cape Cod, there are idyllic roads, and all of us can drive in this room.

Cape Code ma naprawdę bajeczne drogi - wszyscy w tej sali mają prawo jazdy.

And when you drive, these signs are very important.

W czasie jazdy te znaki są bardzo ważne.

It's a very simple sign, it says, "road" and "road approaching."

To jest bardzo prosty znak, oznacza „Drogę” i „Drogę dojazdową”.

So I'm mostly driving along, okay, and then I saw this sign.

Najczęściej jadę bez problemów i wtedy napotykam taki znak.

(Laughter)

(Śmiech)

So, I thought complexity was attacking me suddenly,

Wtedy myślę, że nagle atakuje mnie złożoność

so I thought, "Ah, simplicity. Very important."

i jak ważna jest prostota.

But then I thought, "Oh, simplicity. What would that be like on a beach?

Poźniej znowu myślę: „Jak wyglądałaby prostota na plaży?

What if the sky was 41 percent gray? Wouldn't that be the perfect sky?"

Co, gdyby niebo było szare w 41 procentach – czy nie byłoby to nadal idealne niebo?"

I mean that simplicity sky.

Mam na myśli to niebo prostoty.

But in reality, the sky looked like this. It was a beautiful, complex sky.

Ale w rzeczywistości niebo wyglądało tak: było piękne i skomplikowane.

You know, with the pinks and blues. We can't help but love complexity.

Z różami i błękitami. Nie możemy nie kochać złożoności.

We're human beings: we love complex things.

Jesteśmy ludźmi, uwielbiamy to, co złożone.

We love relationships -- very complex. So we love this kind of stuff.

Uwielbiamy związki. Jesteśmy istotami złożonymi. Uwielbiamy takie rzeczy.

I'm at this place called the Media Lab.

Pracuję w Media Lab.

Maybe some of you guys have heard of this place.

Być może niektórzy z was słyszeli o tym miejscu.

It's designed by I. M. Pei, one of the premier modernist architects.

Zaprojektował go I.M Pei, jeden z głównych architektów modernistycznych.

Modernism means white box, and it's a perfect white box.

Modernizm oznacza białą skrzynkę i jest to idealna biała skrzynka.

(Laughter)

(Śmiech)

And some of you guys are entrepreneurs, etc., whatever.

Niektórzy z was to przedsiębiorcy, itd.

Last month, I was at Google, and, boy, that cafeteria, man.

W zeszłym miesiącu byłem w siedzibie Google i ich bufet – rany!

You guys have things here in Silicon Valley like stock options.

Tutaj w Dolinie Krzemowej macie rzeczy takie jak opcje na zakup akcji.

See, in academia, we get titles, lots of titles.

My w środowisku akademickim otrzymujemy tytuły – wiele tytułów.

Last year at TED, these were all my titles. I had a lot of titles.

W zeszłym roku w TED-zie to były wszystkie moje tytuły. Dostałem wiele tytułów.

I have a default title as a father of a bunch of daughters.

Mam tytuł domyślny ojca grupki córek.

This year at TED, I'm happy to report that I have new titles,

W tym roku w TED-zie mam przyjemność ogłosić, że otrzymałem nowe tytuły,

in addition to my previous titles.

oprócz tych, które już posiadam.

Another "Associate Director of Research."

Kolejny Wicedyrektor Badań.

And this also happened, so I have five daughters now.

Zdarzyło się też to, a więc mam teraz pięć córek.

(Laughter)

(Śmiech)

That's my baby Reina. (Applause) Thank you.

To jest moja córka Reina. Dziękuję.

And so, my life is much more complex because of the baby, actually,

Moje życie z powodu dziecka jest więc tak naprawdę znacznie bardziej skomplikowane,

but that's okay. We will still stay married, I think.

ale to nic. Myślę, że pozostaniemy małżeństwem.

But looking way back, when I was a child --

Wracając do czasów dzieciństwa –

you see, I grew up in a tofu factory in Seattle.

dorastałem w fabryce tofu w Seattle.

Many of you may not like tofu because you haven't had good tofu,

Wielu z was może nie lubi tofu, bo nie jedliście dobrego tofu,

but tofu's a good food. It's a very simple kind of food.

ale jest to dobre jedzenie. Bardzo proste.

It's very hard work to make tofu.

Trzeba się napracować, żeby zrobić tofu.

As a child, we used to wake up at 1 a.m. and work till 6 p.m., six days a week.

Jako dzieci wstawaliśmy o 1 w nocy i pracowaliśmy do 6 wieczorem, sześć dni w tygodniu.

My father was kind of like Andy Grove, paranoid of the competition.

Mój ojciec był typem Andy’ego Grove’a, miał paranoję na punkcie konkurencji.

So often, seven days a week. Family business equals child labor.

A więc często pracowaliśmy po 7 dni w tygodniu. Firma rodzinna równa się wyzysk nieletnich.

We were a great model. So, I loved going to school.

Byliśmy świetnym modelem. Uwielbiałem więc chodzić do szkoły.

School was great, and maybe going to school

Szkoła była rewelacyjna i może chodzenie do szkoły

helped me get to this Media Lab place, I'm not sure.

pomogło mi znaleźć się w tym miejscu zwanym Media Lab, nie wiem.

(Laughter)

(Śmiech)

Thank you.

Dziękuję.

But the Media Lab is an interesting place, and it's important to me

Ale Media Lab jest ciekawym miejscem i wiele dla mnie znaczy

because as a student, I was a computer science undergrad,

jako byłego studenta informatyki,

and I discovered design later on in my life.

grafikę odkryłem dopiero później.

And there was this person, Muriel Cooper.

Była tam osoba o imieniu Muriel Cooper.

Who knows Muriel Cooper? Muriel Cooper?

Ktoś ją zna? Muriel Cooper?

Wasn't she amazing? Muriel Cooper. She was wacky.

Czyż nie była ona wyjątkowa? Muriel Cooper. Była zwariowana.

And she was a TEDster, exactly, and she showed us,

Była też TED-sterką i pokazała nam –

she showed the world how to make the computer beautiful again.

pokazała światu w jaki sposób ponownie wydobyć piękno z komputera.

And she's very important in my life,

Jest bardzo ważną osobą w moim życiu,

because she's the one that told me to leave MIT and go to art school.

ponieważ to właśnie ona kazała mi opuścić MIT i iść do szkoły sztuk pięknych.

It was the best advice I ever got. So I went to art school, because of her.

Była to najlepsza rada jaką kiedykolwiek otrzymałem. Z jej więc powodu poszedłem do tej szkoły.

She passed away in 1994,

Zmarła w 1994 roku,

and I was hired back to MIT to try to fill her shoes, but it's so hard.

a mnie przyjęli z powrotem do MIT-u. Próbuję ją zastąpić, ale jest to trudne zadanie.

This amazing person, Muriel Cooper.

Ta wspaniała osoba, Muriel Cooper.

When I was in Japan -- I went to an art school in Japan --

Kiedy byłem w Japonii – chodziłem tam do szkoły sztuk pięknych –

I had a nice sort of situation, because somehow I was connected to Paul Rand.

byłem w dość dobrym położeniu, ponieważ w jakiś tam sposób byłem powiązany z Paulem Randem.

Some of you guys know Paul Rand,

Niektórzy z was znają Paula Randa,

the greatest graphic designer -- I'm sorry -- out there.

najwspanialszego grafika - przepraszam - tam na górze.

The great graphic designer Paul Rand

Wspaniały grafik Paul Rand:

designed the IBM logo, the Westinghouse logo.

zaprojektował logo IBM, logo Westinghouse -

He basically said, "I've designed everything."

w zasadzie sam stwierdził: „Zaprojektowałem wszystko”.

And also Ikko Tanaka was a very important mentor in my life --

Ikko Tanaka też był bardzo ważnym mentorem w moim życiu –

the Paul Rand of Japan. He designed most of the major icons of Japan,

taki Paul Rand Japonii. Zaprojektował większość najważniejszych symboli Japonii,

like Issey Miyake's brand and also Muji.

takich jak markę Issey Miyake, a także Muji.

When you have mentors -- and yesterday,

Kiedy ma się mentorów - wczoraj

Kareem Abdul-Jabbar talked about mentors,

Kareem Abdul-Jabbar mówił na ten temat,

these people in your life -- the problem with mentors is that they all die.

tych ludzi w waszym życiu - problem z nimi jest taki, że umierają.

This is a sad thing, but it's actually a happy thing in a way,

Jest to smutne, ale w pewnym sensie tak naprawdę, to jest dobra rzecz,

because you can remember them in their pure form.

bo możemy ich zapamiętać w najczystszej formie.

I think that the mentors that we all meet sort of humanize us.

Myślę, że mentorzy, których spotykamy w pewien sposób nas uczłowieczają.

When you get older, and you're all freaked out, whatever,

W miarę upływu czasu, kiedy zaczynamy wariować,

the mentors calm us down.

mentorzy nas uspokajają.

And I'm grateful for my mentors, and I'm sure all of you are too.

Jestem wdzięczny za swoich mentorów i jestem pewien, że wy też.

Because the human thing is very hard when you're at MIT.

Pracując w MIT bardzo trudno jest o ten ludzki element.

The T doesn't stand for "human," it stands for "technology."

T nie jest skrótem od słowa "ludzki", ale "technika".

And because of that, I always wondered about this human thing.

Dlatego zawsze zastanawiałem się nad czynnikiem ludzkim.

So, I've always been Googling this word, "human,"

Od dawna też wpisuję słowo "ludzki" w Google,

to find out how many hits I get.

żeby zobaczyć ile ma trafień.

And in 2001, I had 26 million hits, and for "computer,"

W 2001 roku było 26 milionów trafień, a dla hasła "komputer",

because computers are against humans a bit,

bo komputery są trochę przeciwko ludziom,

I have 42 million hits. Let me do an Al Gore here.

było 42 miliony trafień. Pozwólcie, że zabawię się tu w Ala Gore’a.

So, if you sort of compare that, like this,

A więc jeśli porównamy to, w taki właśnie sposób,

you'll see that computer versus human --

okazuje się, że stosunek słowa „komputer" do słowa „człowiek" –

I've been tracking this for the last year --

obserwuję to od roku –

computer versus human over the last year has changed.

stosunek „komputera" do „człowieka" zmienił się w ciągu ostatniego roku.

It used to be kind of two to one. Now, humans are catching up.

Wcześniej wynosił on około 2:1. Teraz ludzie nadrabiają straty.

Very good, us humans! We're catching up with the computers.

Brawo dla nas, ludzi: doganiamy komputery.

In the simplicity realm, it's also interesting.

W dziedzinie prostoty jest to także bardzo interesujące,

So if you compare complexities to simplicity,

a więc porównując zawiłości do prostoty,

it's also catching up in a way, too.

prostota w pewien sposób też nadrabia.

So, somehow humans and simplicity are intertwined, I think.

Myślę więc, że ludzie i prostota są ze sobą w jakiś sposób powiązani.

I have a confession: I'm not a man of simplicity.

Muszę wyznać: nie jestem człowiekiem prostoty.

I spent my entire early career making complex stuff.

Spędziłem wczesne etapy swojej kariery robiąc rzeczy skomplikowane.

Lots of complex stuff.

Dużo tego było.

I wrote computer programs to make complex graphics like this.

Pisałem programy komputerowe, żeby móc stworzyć taką skomplikowaną grafikę.

I had clients in Japan to make really complex stuff like this.

W Japonii miałem klientów, dla których tworzyłem naprawdę skomplikowane rzeczy, takie jak te.

And I've always felt bad about it, in a sense.

W pewnym sensie zawsze źle się z tym czułem.

So, I hid in a time dimension.

Ukryłem się więc w wymiarze czasu:

I built things in a time-graphics dimension.

tworzyłem rzeczy w wymiarze czasowym i graficznym.

I did this series of calendars for Shiseido.

Zrobiłem serię kalendarzy dla Shiseido.

This is a floral theme calendar in 1997,

To jest kalendarz z 1997 roku o tematyce kwiatowej,

and this is a firework calendar. So, you launch the number into space,

a to kalendarz z fajerwerkami. Wystrzela się więc numer w przestrzeń,

because the Japanese believe that when you see fireworks,

bo Japończycy wierzą w to, że widząc fajerwerki

you're cooler for some reason.

jest się z jakiegoś powodu fajniejszym.

This is why they have fireworks in the summer.

Dlatego latem są u nich fajerwerki.

A very extreme culture.

Bardzo ekstremalna kultura.

Lastly, this is a fall-based calendar,

Na koniec, jest to kalendarz oparty na motywie jesieni,

because I have so many leaves in my yard.

bo u mnie w ogrodzie jest pełno liści.

So this is the leaves in my yard, essentially.

W gruncie rzeczy więc są to liście w moim ogródku.

And so I made a lot of these types of things.

Robiłem wiele tego rodzaju rzeczy.

I've been lucky to have been there before people made these kind of things,

Miałem szczęście zrobić je zanim wymyślili je inni.

and so I made all this kind of stuff that messes with your eyes.

Zrobiłem wiele tego typu rzeczy, od których można dostać oczopląsu.

I feel kind of bad about that.

Jest mi w pewnym sensie źle z tym.

Tomorrow, Paola Antonelli is speaking. I love Paola.

Jutro wystąpi Paola Antonelli – uwielbiam ją.

She has this show right now at MoMA,

Ma ona teraz wystawę w MoMA,

where some of these early works are here on display at MoMA, on the walls.

gdzie na ścianach wystawione są niektóre z jej wczesnych prac.

If you're in New York, please go and see that.

Jeśli będziecie w Nowym Jorku to idźcie obejrzeć.

But I've had a problem, because I make all this flying stuff

Ale mam problem, bo tworzę te niesamowite rzeczy

and people say, "Oh, I know your work.

i ludzie mi mówią: „Znam twoją twórczość,

You're the guy that makes eye candy."

jesteś tym facetem od programu eye candy (dosł. słodycz dla oczu)".

And when you're told this, you feel kind of weird.

I kiedy mi to mówią, czuję się trochę dziwnie.

"Eye candy" -- sort of pejorative, don't you think?

„Słodycz dla oczu" - niezbyt to pochlebne, nie sądzicie?

So, I say, "No, I make eye meat," instead.

I mówię wtedy: „Nie, tworzę mięso dla oczu".

(Laughter)

(Śmiech)

And eye meat is something different, something more fibrous,

„Mięso dla oczu" brzmi może inaczej, bardziej treściwie,

something more powerful, perhaps. But what could that be, eye meat?

i ma większą moc. Ale co mogłoby być takim „mięsem dla oczu"?

I've been interested in computer programs all my life, actually.

Programy komputerowe interesowały mnie właściwie całe życie.

Computer programs are essentially trees,

Programy to w zasadzie drzewa

and when you make art with a computer program, there's kind of a problem.

i kiedy przy użyciu programu zaczynasz tworzyć sztukę pojawia się problem.

Whenever you make art with a computer program,

Za każdym razem, kiedy tworzysz sztukę przy użyciu programu komputerowego

you're always on the tree, and the paradox is that

zawsze znajdujesz się na drzewie i paradoks polega na tym, że

for excellent art, you want to be off the tree.

aby stworzyć wspaniałą sztukę musisz z tego drzewa zejść.

So, this is sort of a complication I've found.

Napotkałem tego rodzaju komplikacje.

So, to get off the tree, I began to use my old computers.

Żeby zatem zejść z tego drzewa zacząłem używać starych komputerów.

I took these to Tokyo in 2001 to make computer objects.

Zabrałem je w 2001 roku do Tokio, żeby zbudować z nich obiekty komputerowe.

This is a new way to type, on my old, color Classic.

Jest to nowy sposób pisania, na moim starym kolorowym Klasyku.

You can't type very much on this.

Nie można za wiele na nim napisać.

I also discovered that an IR mouse responds to CRT emissions

Odkryłem też, że mysz IR reaguje na sygnał ekranu CRT

and starts to move by itself, so this is a self-drawing machine.

i zaczyna się sama poruszać, jest to więc urządzenie samorysujące.

And also, one year, the G3 Bondi Blue thing --

Poza tym, jednego roku pojawiło się niebieskie urządzenie bondi G3,

that caddy would come out, like, dangerous, like, "whack," like that.

niebezpieczne, jak „grzmot”, właśnie tak.

But I thought, "This is very interesting. What if I make like a car crash test?"

Ale pomyślałem sobie „To jest bardzo interesujące. Ciekawe co się stanie, gdy poddam je testowi zderzeniowemu?"

So I have a crash test.

Zrobiłem więc test.

(Laughter)

(Śmiech)

And sort of measure the impact. Stuff like this are things I made,

I pomiary zderzenia. Tworzyłem tego typu rzeczy,

just to sort of understand what these things are.

żeby zrozumieć czym one są.

(Laughter)

(Śmiech)

Shortly after this, 9/11 happened, and I was very depressed.

Niedługo później zdarzył się 11 września i byłem bardzo przygnębiony.

I was concerned with contemporary art

Martwił mnie stan sztuki współczesnej,

that was all about piss, and sort of really sad things,

gdzie wszechobecna była złość i w ogóle naprawdę smutne rzeczy.

and so I wanted to think about something happy.

Ja chciałem robić coś weselszego,

So I focused on food as my area --

dlatego skoncentrowałem się w swojej sztuce na jedzeniu -

these sort of clementine peel things.

na czymś w rodzaju rzeczy zrobionych ze skórki mandarynki.

In Japan, it's a wonderful thing to remove the clementine peel

W Japonii czymś wspaniałym jest obranie mandarynki

just in one piece. Who's done that before? One-piece clementine?

i zachowanie skórki w całości. Komu udało się to wcześniej? Jednoczęściowa skórka mandarynki?

Oh, you guys are missing out, if you haven't done it yet.

Nie wiecie, co tracicie jeśli jeszcze nie spróbowaliście.

It was very good, and I discovered I can make sculptures out of this,

Było to naprawdę świetne i odkryłem, że mogę z tego robić rzeźby

actually, in different forms.

i to w różnych formach.

If you dry them quick, you can make, like, elephants and steers and stuff,

Jeśli się je szybko wysuszy to można z nich robić słonie, woły i inne rzeczy.

and my wife didn't like these, because they mold, so I had to stop that.

Mojej żonie się to jednak nie podobało, bo skórki pleśnieją, więc musiałem przestać.

So, I went back to the computer, and I bought five large fries,

Wróciłem więc do komputera, kupiłem pięć dużych porcji frytek

and scanned them all. And I was looking for some kind of food theme,

i je wszystkie zeskanowałem. Szukałem jakiegoś motywu opartego na żywności,

and I wrote some software to automatically lay out french-fry images.

więc napisałem oprogramowanie, które automatycznie projektuje obrazy frytek.

And as a child, I'd hear that song, you know,

Jako dziecko słuchałem tej piosenki:

"Oh, beautiful, for spacious skies, for amber waves of grain,"

„Piękna, z powodu obszernych niebios, bursztynowych fal zboża",

so I made this amber waves image.

i stworzyłem ten obraz bursztynowych fal.

It's sort of a Midwest cornfield out of french fries.

Jest to w pewnym sensie pole uprawne Środkowego Zachodu zrobione z frytek.

And also, as a child, I was the fattest kid in class,

Także jako dziecko byłem najgrubszy w klasie,

so I used to love Cheetos. Oh, I love Cheetos, yummy.

uwielbiałem chrupki Cheetos. Uwielbiam Cheetos, pycha!

So, I wanted to play with Cheetos in some way.

Chciałem więc pobawić się jakoś Cheetosami.

I wasn't sure where to go with this. I invented Cheeto paint.

Nie wiedziałem za bardzo, w którym kierunku pójść. Wynalazłem farbę Cheeto.

Cheeto paint is a very simple way to paint with Cheetos.

Farba Cheeto to bardzo prosty sposób na malowanie Cheetosami.

(Laughter)

(Śmiech)

I discovered that Cheetos are good, expressive material.

Odkryłem, że Cheetosy są dobrym materiałem do ekspresji.

And with these Cheetos, I began to think,

Zacząłem przy tym rozmyślać:

"What can I make with these Cheetos?"

„Co mogę zrobić z tymi Cheetosami?”

And so, I began to crinkle up potato chip flecks, and also pretzels.

Zacząłem więc układać kawałki chipsów ziemniaczych i precli.

I was looking for some kind of form,

Szukałem jakiejś formy

and in the end, I made 100 butter-fries. Do you get it?

i w końcu stworzyłem 100 motyli. Widzicie?

(Laughter)

(Śmiech)

And each butter-fry is composed of different pieces.

I każdy taki motyl składa się z różnych kawałków.

People ask me how they make the antenna.

Ludzie pytają mnie jak robię czułki.

Sometimes, they find a hair in the food. That's my hair.

Czasami znajdują włos w jedzeniu – to jest mój włos.

My hair's clean -- it's okay.

Moje włosy są czyste. Nie martwcie się.

I'm a tenured professor, which means, basically, I don't have to work anymore.

Jestem profesorem z gwarancją zatrudnienia, co w zasadzie oznacza, że nie muszę już pracować.

It's a strange business model. I can come into work everyday

Jest to dziwny model biznesowy. Codzienie mogę przychodzić do pracy

and staple five pieces of paper and just stare at it with my latte.

i zszyć pięć kartek papieru, a później gapić się na nie popijając latté.

End of story.

Koniec historii.

(Laughter)

(Śmiech)

But I realized that life could be very boring,

Zdałem sobie jednak sprawę z tego, że takie życie może być dość nudne,

so I've been thinking about life, and I notice that my camera --

więc rozmyślam sobie o życiu i widzę, że mój aparat -

my digital camera versus my car, a very strange thing.

aparat cyfrowy a samochód – to bardzo dziwna rzecz.

The car is so big, the camera is so small,

Samochód jest taki duży, a aparat taki mały,

yet the manual for the camera is so much bigger than the car manual.

a mimo to instrukcja obsługi aparatu jest znacznie dłuższa niż samochodu.

It doesn't make any sense.

Nie ma to żadnego sensu.

(Laughter)

(Śmiech)

So, I was in the Cape one time, and I typed the word "simplicity,"

Któregoś razu byłem w Cape i wpisałem w wyszukiwarkę słowo „prostota".

and I discovered, in this weird, M. Night Shyamalan way,

Odkryłem, w dziwny sposób na miarę M. Night Shyamalana,

that I discovered [the] letters, M, I, T. You know the word?

litery "M-I-T”, znacie to słowo?

In the words "simplicity" and "complexity," M, I, T occur in perfect sequence.

W słowach „simplicity” (pol. prostota) i „complexity” (pol. złożoność) litery „M-I-T” występują w idealnym porządku.

It's a bit eerie, isn't it?

Dziwne, prawda?

So, I thought, maybe I'll do this for the next twenty years or something.

Pomyślałem więc sobie, że może zajmę się tym przez jakieś kolejne 20 lat.

And I wrote this book, "The Laws of Simplicity."

Napisałem więc tę książkę „Prawa prostoty” –

It's a very short, simple book. There are ten laws and three keys.

jest to bardzo prosta, krótka książka. Jest tam dziesięć praw i trzy klucze.

The ten laws and three keys -- I won't go over them because that's why I have a book,

Nie będę teraz o tym mówił, bo po to właśnie napisałem książkę,

and also that's why it's on the Web for free.

i dlatego jest ona dostępna w sieci za darmo.

But the laws are kind of like sushi in a way: there are all kinds.

Prawa te są jednak w pewnym sensie jak sushi: jest ich wiele rodzajów.

In Japan, they say that sushi is challenging.

W Japonii mówi się, że sushi to duże wyzwanie.

You know the uni is the most challenging, so number ten is challenging.

Najbardziej zaś uni, a więc prawo numer 10 jest ambitne –

People hate number ten like they hate uni, actually.

ludzie nienawidzą prawa numer 10, tak jak nienawidzą uni.

The three keys are easy to eat, so this is anago, cooked already, so easy to eat.

Trzy klucze są łatwe do strawienia, a więc jest to anago, już ugotowane, a więc łatwe do strawienia.

So enjoy your sushi meal later, with the laws of simplicity.

Życzę wam smacznego sushi po wykładzie, wraz z Prawami Prostoty.

Because I want to simplify them for you.

Bo chcę je dla was uprościć.

Because that's what this is about. I have to simplify this thing.

Bo właśnie o to tu chodzi - muszę tę rzecz uprościć.

So, if I simplify the laws of simplicity,

Jeśli więc uproszczę Prawa Prostoty,

I have what's called the cookie versus laundry thing.

otrzymam coś co nazywa się zjawiskiem „ciastko a pranie”.

Anyone who has kids knows that if you offer a kid

Każdy kto ma dzieci wie, że jeśli zaoferujemy dziecku

a big cookie or a small cookie,

duże ciastko albo małe ciastko,

which cookie are they going to take? The big cookie.

które ciastko weźmie? Oczywiście, że duże.

You can say the small cookie has Godiva chocolate bits in it,

Można mu nawet powiedzieć, że małe ciastko ma kawałki czekolady Godiva,

but it doesn't work. They want the big cookie.

ale to nie działa. Dzieciaki i tak chcą duże ciastko.

But if you offer kids two piles of laundry to fold,

Ale jeśli kazać im poskładać dwa stosy prania,

the small pile or the big pile, which will they choose?

mały i duży, który wybiorą?

Strangely, not the big pile. So, I think it's as simple as this.

Dziwne, ale nie duży stos. Myślę więc, że jest to tak proste.

You know, when you want more, it's because you want to enjoy it.

Jeśli chcemy więcej, to po to, żeby się tym cieszyć;

When you want less, it's because it's about work.

jeśli zaś chcemy mniej, to dlatego, że chodzi o pracę.

And so, to boil it all down, simplicity is about living life

A więc wszystko sprowadza się do tego, że w prostocie chodzi o życie,

with more enjoyment and less pain.

w którym jest więcej przyjemności, a mniej bólu.

I think this is sort of simple more versus less.

Myślę, że chodzi tu po prostu o mniej vs. więcej.

Basically, it always depends.

W zasadzie, to zawsze zależy.

This book I wrote because I want to figure out life.

Napisałem tę książkę, bo chcę znaleźć odpowiedź na pytanie czym jest życie.

I love life. I love being alive. I like to see things.

Kocham życie, kocham żyć. Lubię patrzeć na świat.

And so life is a big question, I think, in simplicity,

Uważam, że życie jest dużą sprawą, w prostocie,

because you're trying to simplify your life.

ponieważ próbujemy swoje życie uprościć.

And I just love to see the world. The world is an amazing place.

Uwielbiam oglądać świat. Świat jest niesamowitym miejscem.

By being at TED, we see so many things at one time.

Obecność w TED-zie daje nam możliwość zobaczenia tak wielu rzeczy jednocześnie.

And I can't help but enjoy looking at everything in the world.

Nie mogę nic poradzić na to, że przyjemność mi sprawia patrzenie na to wszystko.

Like everything you see, every time you wake up.

Wszystko, co widzimy kiedy się rano budzimy.

It's such a joy to sort of experience everything in the world.

Doświadczanie wszystkiego, co oferuje nam świat to wielka radość,

From everything from a weird hotel lobby,

począwszy od osobliwego lobby hotelowego,

to Saran wrap placed over your window,

poprzez saran na oknie,

to this moment where I had my road in front of my house paved dark black,

skończywszy na tym, że na czarnej drodze przed moim domem

and this white moth was sitting there dying in the sun.

siedziała biała ćma i umierała na słońcu.

And so, this whole thing has struck me as exciting to be here,

Wszystko to, według mnie, sprawia, że fascynującą sprawą jest być tutaj,

because life is finite.

ponieważ życie nie trwa wiecznie.

This was given to me by the chairman of Shiseido.

Podarował mi to prezes Shiseido.

He's an expert in aging. This horizontal axis is how old you are --

Jest on ekspertem od starzenia. Oś pozioma oznacza wiek –

twelve years old, twenty-four years old, seventy-four, ninety-six years old --

12 lat, 24, 74, 96 –

and this is some medical data. So, brain strength increases up to 60,

a to są dane medyczne. Siła mózgu wzrasta do 60-tki,

and then after 60, it sort of goes down. Kind of depressing in a way.

a później spada. W pewnym sensie jest to przygnębiające.

Also, if you look at your physical strength.

Spójrzmy także na siłę fizyczną.

You know, I have a lot of cocky freshmen at MIT, so I tell them,

W MIT jest wielu aroganckich studentów pierwszego roku. Mówię do nich:

"Oh, your bodies are really getting stronger and stronger,

„Wasze ciała są naprawdę coraz silniejsze,

but in your late twenties and mid-thirties, cells, they die."

ale pod koniec dwudziestki i w połowie trzydziestki komórki obumierają”.

OK. It gets them to work harder, sometimes.

OK. Czasami zmusza ich to do cięższej pracy.

And if you have your vision, vision is interesting.

Wzrok jest też rzeczą ciekawą.

As you age from infant age, your vision gets better,

Od wieku niemowlęcego wzrok się poprawia,

and maybe in your late teens, early twenties, you're looking for a mate,

i kiedy szukacie partnera, może tuż przed lub po dwudziestce,

and your vision goes after that.

wzrok zaczyna się pogarszać.

(Laughter)

(Śmiech)

Your social responsibility is very interesting.

Odpowiedzialność społeczna to także ciekawa rzecz.

So, as you get older, you may, like, have kids, whatever.

W miarę jak się starzejemy, może mamy dzieci, itd.

And then the kids graduate, and you have no responsibility any more --

Później dzieciaki kończą szkołę i kończy się nasza odpowiedzialność –

that's very good, too.

to też jest bardzo dobre.

But if any of you people ask,

Ale jeśli ktoś z was zapyta:

"What actually goes up? Does anything go up?

„Co tak naprawdę wzrasta? Czy cokolwiek wzrasta?

What's the positive part of this, you know?" I think wisdom always goes up.

Gdzie tu jest coś pozytywnego?” – myślę, że mądrość wzrasta.

I love these eighty-year-old, ninety-year-old guys and women.

Uwielbiam takich 80-90-letnich ludzi.

They have so many thoughts, and they have so much wisdom,

Mają oni tak wiele przemyśleń i mądrości.

and I think -- you know, this TED thing, I've come here.

Myślę, że ta inicjatywa TED, przyszedłem tutaj.

And this is the fourth time, and I come here for this wisdom, I think.

Już po raz czwarty przyszedłem tutaj po wiedzę, tak mi się wydaje.

This whole TED effect, it sort of ups your wisdom, somehow.

TED w efekcie w jakiś sposób zwiększa mądrość.

And I'm so glad to be here, and I'm very grateful to be here, Chris.

Chris, bardzo się cieszę i jestem wdzięczny, że mogę tutaj być.

And this is an amazing experience for me as well.

Dla mnie to też niesamowite doświadczenie.