How your emotions change the shape of your heart | Sandeep Jauhar

360,549 views ・ 2019-10-05

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Magdalena Nowak Korekta: Rysia Wand
00:13
No other organ,
0
13207
1746
Żaden inny narząd
00:14
perhaps no other object in human life,
1
14977
3653
ani inna rzecz w ludzkim życiu
00:18
is as imbued with metaphor and meaning as the human heart.
2
18654
4153
nie jest tak nasycona znaczeniem i metaforą jak ludzkie serce.
00:23
Over the course of history,
3
23347
1411
Od początków dziejów
00:24
the heart has been a symbol of our emotional lives.
4
24782
3341
serce było symbolem emocji.
00:28
It was considered by many to be the seat of the soul,
5
28520
4302
Uważano je za rezydencję duszy,
00:32
the repository of the emotions.
6
32846
2408
magazyn emocji.
00:35
The very word "emotion" stems in part from the French verb "émouvoir,"
7
35278
6774
Samo słowo "emocja" wywodzi się z francuskiego słowa "émouvoir",
00:42
meaning "to stir up."
8
42076
1546
oznaczającego "wzruszyć".
00:44
And perhaps it's only logical that emotions would be linked to an organ
9
44028
4488
Może to logiczne, że emocje wiążemy z organem,
00:48
characterized by its agitated movement.
10
48540
2947
który charakteryzują nagłe ruchy.
00:51
But what is this link?
11
51511
1559
Ale co to za więź?
00:53
Is it real or purely metaphorical?
12
53492
3124
Zwykła metafora czy rzeczywistość?
00:57
As a heart specialist,
13
57426
1971
Jako kardiolog
00:59
I am here today to tell you that this link is very real.
14
59421
5537
chciałbym dzisiaj dowieść, że ta więź jest jak najbardziej realna.
01:05
Emotions, you will learn,
15
65391
2074
Emocje mogą mieć
01:07
can and do have a direct physical effect on the human heart.
16
67489
5417
i mają bezpośredni wpływ na serce.
01:14
But before we get into this,
17
74446
1376
Zanim do tego dojdziemy,
01:15
let's talk a bit about the metaphorical heart.
18
75846
2463
przedstawmy serce jako metaforę.
01:18
The symbolism of the emotional heart endures even today.
19
78879
4057
Symbolizm serca obowiązuje do dzisiaj.
01:23
If we ask people which image they most associate with love,
20
83415
5222
Jeśli zapytamy ludzi, co ilustruje miłość,
01:28
there's no question that the Valentine heart would the top the list.
21
88661
4320
na pierwszym miejscu zawsze będzie serce.
01:33
The heart shape, called a cardioid,
22
93614
3007
Kształt serca, zwany kardioidą,
01:36
is common in nature.
23
96645
1440
jest powszechny w przyrodzie.
01:38
It's found in the leaves, flowers and seeds of many plants,
24
98550
4913
Można go znaleźć na liściach, kwiatach i nasionach,
01:43
including silphium,
25
103487
1942
łącznie z sylfionem,
01:45
which was used for birth control in the Middle Ages
26
105453
3234
którego używano w średniowiecznej antykoncepcji.
01:48
and perhaps is the reason why the heart became associated
27
108711
3321
Może dlatego serce kojarzy się
01:52
with sex and romantic love.
28
112056
2675
z seksem i miłością romantyczną.
01:55
Whatever the reason,
29
115708
1384
Bez względu na powód
01:57
hearts began to appear in paintings of lovers in the 13th century.
30
117116
4911
kształt serca zaczął pojawiać się na obrazach w XIII wieku.
02:02
Over time, the pictures came to be colored red,
31
122479
3717
Z czasem zaczęto je malować na czerwono,
02:06
the color of blood,
32
126220
1842
czyli kolor krwi,
02:08
a symbol of passion.
33
128086
1388
symbol namiętności.
02:09
In the Roman Catholic Church,
34
129969
1890
W kościele rzymskokatolickim
02:11
the heart shape became known as the Sacred Heart of Jesus.
35
131883
4298
kształt serca stał się symbolem Najświętszego Serca Jezusa.
02:16
Adorned with thorns and emitting ethereal light,
36
136559
3786
Ozdobiony cierniami i emitujący eteryczne światło,
02:20
it became an insignia of monastic love.
37
140369
3192
stał się symbolem Bożej miłości.
02:24
This association between the heart and love has withstood modernity.
38
144039
4881
Kojarzenie serca z miłością przetrwało do dzisiaj.
02:28
When Barney Clark, a retired dentist with end-stage heart failure,
39
148944
5169
Kiedy Barney Clark, emerytowany dentysta ze schyłkową niewydolnością serca,
02:34
received the first permanent artificial heart in Utah in 1982,
40
154137
5835
pierwszy otrzymał sztuczne serce w 1982 roku,
02:39
his wife of 39 years reportedly asked the doctors,
41
159996
4839
jego 39-letnia żona ciągle pytała lekarzy:
02:45
"Will he still be able to love me?"
42
165780
1984
"Czy będzie mnie nadal kochał?".
02:48
Today, we know that the heart is not the source of love
43
168715
3460
Dzisiaj wiemy, że serce nie jest źródłem miłości
02:52
or the other emotions, per se;
44
172199
2004
ani emocji samym w sobie;
02:54
the ancients were mistaken.
45
174227
1656
starożytni się mylili.
02:55
And yet, more and more, we have come to understand
46
175907
2587
Coraz bardziej jednak przekonujemy się,
02:58
that the connection between the heart and the emotions is a highly intimate one.
47
178518
4801
że więź serca z emocjami jest wielce zażyła.
03:03
The heart may not originate our feelings,
48
183343
2663
Serce nie odpowiada za produkcję emocji,
03:06
but it is highly responsive to them.
49
186030
2094
ale na nie silnie reaguje.
03:08
In a sense, a record of our emotional life
50
188148
2902
W pewnym sensie historia naszych emocji
03:11
is written on our hearts.
51
191074
2138
zapisywana jest w sercu.
03:13
Fear and grief, for example, can cause profound cardiac injury.
52
193909
4802
Strach i rozpacz mogą spowodować poważny uraz serca.
03:18
The nerves that control unconscious processes such as the heartbeat
53
198735
4451
Nerwy kontrolujące nieświadome procesy, takie jak bicie serca,
03:23
can sense distress
54
203210
1822
odbierają silne uczucia
03:25
and trigger a maladaptive fight-or-flight response
55
205056
4938
i włączają tryb "walcz lub uciekaj",
03:30
that triggers blood vessels to constrict,
56
210018
3488
przez który zawężają się żyły,
03:33
the heart to gallop
57
213530
1730
serce wali jak szalone,
03:35
and blood pressure to rise,
58
215284
2581
ciśnienie podskakuje,
03:37
resulting in damage.
59
217889
1754
co powoduje uszkodzenia.
03:39
In other words,
60
219667
1761
Innymi słowy
03:41
it is increasingly clear
61
221452
2640
staje się jasne,
03:44
that our hearts are extraordinarily sensitive to our emotional system,
62
224116
5046
że serce jest bardzo wrażliwe na emocje,
03:49
to the metaphorical heart, if you will.
63
229186
3262
czyli na to "metaforyczne" serce.
03:52
There is a heart disorder first recognized about two decades ago
64
232472
4448
Dwadzieścia lat temu odkryto chorobę,
03:56
called "takotsubo cardiomyopathy," or "the broken heart syndrome,"
65
236944
4922
którą nazywa się "zespół takotsubo" lub "zespół złamanego serca".
04:01
in which the heart acutely weakens in response to intense stress or grief,
66
241890
6092
Objawia się dotkliwym osłabieniem serca w odpowiedzi na silny stres lub rozpacz
04:08
such as after a romantic breakup or the death of a loved one.
67
248006
3882
w wyniku rozstania lub śmierci bliskiej osoby.
04:11
As these pictures show, the grieving heart in the middle
68
251912
3691
Jak widać, serce w rozpaczy, na środkowym zdjęciu,
04:15
looks very different than the normal heart on the left.
69
255627
3196
wygląda inaczej niż serce normalne, na zdjęciu po lewej.
04:18
It appears stunned
70
258847
1309
Wydaje się ogłuszone
04:20
and frequently balloons into the distinctive shape of a takotsubo,
71
260180
4416
i często pęcznieje w kształt takotsubo,
04:24
shown on the right,
72
264620
1172
na zdjęciu po prawej,
04:25
a Japanese pot with a wide base and a narrow neck.
73
265816
4141
czyli japońskiej doniczki z szeroką podstawą i wąską szyjką.
04:29
We don't know exactly why this happens,
74
269981
2884
Nie wiemy, dlaczego tak się dzieje.
04:32
and the syndrome usually resolves within a few weeks.
75
272889
2602
Symptomy zazwyczaj znikają w ciągu kilku tygodni,
04:35
However, in the acute period,
76
275515
1974
ale w czasie najgorszego nasilenia objawów
04:37
it can cause heart failure,
77
277513
2773
serce może zostać uszkodzone,
04:40
life-threatening arrhythmias,
78
280310
1957
mogą wystąpić zagrażające życiu arytmie,
04:42
even death.
79
282291
1363
może dojść do śmierci.
04:43
For example, the husband of an elderly patient of mine
80
283678
5408
Mąż mojej starszej pacjentki
04:49
had died recently.
81
289110
1553
niedawno zmarł.
04:51
She was sad, of course, but accepting.
82
291362
3321
Było jej smutno, ale pogodziła się z tym.
04:55
Maybe even a bit relieved.
83
295568
1880
Może nawet odczuła ulgę.
04:57
It had been a very long illness; he'd had dementia.
84
297472
2618
Mąż od dawna cierpiał na demencję.
05:00
But a week after the funeral, she looked at his picture
85
300114
3565
Tydzień po pogrzebie spojrzała na jego zdjęcie
05:04
and became tearful.
86
304481
1389
i nie mogła przestać płakać.
05:06
And then she developed chest pain, and with it, came shortness of breath,
87
306811
5074
Potem pojawił się ból w klatce piersiowej, płytki oddech,
05:11
distended neck veins, a sweaty brow,
88
311909
3006
opuchnięte żyły szyjne, pot na czole,
05:14
a noticeable panting as she was sitting up in a chair --
89
314939
3342
zauważalne dyszenie podczas siadania;
05:18
all signs of heart failure.
90
318305
3986
wszystkie oznaki uszkodzenia serca.
05:23
She was admitted to the hospital,
91
323270
2224
Trafiła do szpitala,
05:25
where an ultrasound confirmed what we already suspected:
92
325518
4071
badanie USG potwierdziło nasze podejrzenia:
05:29
her heart had weakened to less than half its normal capacity
93
329613
6424
serce osłabło do 50% normalnej wydolności
05:36
and had ballooned into the distinctive shape of a takotsubo.
94
336061
4442
i spęczniało w kształt takotsubo.
05:40
But no other tests were amiss,
95
340527
2467
Reszta badań była w porządku,
05:43
no sign of clogged arteries anywhere.
96
343018
2435
żadnych zatorów tętniczych.
05:46
Two weeks later, her emotional state had returned to normal
97
346400
4392
Po dwóch tygodniach jej emocje wróciły do normy
05:50
and so, an ultrasound confirmed,
98
350816
4223
i, jak potwierdziło USG,
05:55
had her heart.
99
355063
1286
jej serce także.
05:56
Takotsubo cardiomyopathy has been linked to many stressful situations,
100
356978
5929
Zespół takotsubo jest związany z różnymi sytuacjami stresowymi,
06:02
including public speaking --
101
362931
1780
między innymi występami publicznymi...
06:05
(Laughter)
102
365029
2795
(Śmiech)
06:10
(Applause)
103
370772
4111
(Brawa)
06:16
domestic disputes, gambling losses,
104
376952
3088
kłótniami rodzinnymi, przegranymi w kasynach,
06:20
even a surprise birthday party.
105
380064
2141
nawet imprezą-niespodzianką.
06:22
(Laughter)
106
382229
1592
(Śmiech)
06:23
It's even been associated with widespread social upheaval,
107
383845
4569
Wiąże się także z niepokojami społecznymi,
06:28
such as after a natural disaster.
108
388438
2160
na przykład po katastrofie naturalnej.
06:30
For example, in 2004,
109
390622
2306
W 2014 roku
06:32
a massive earthquake devastated a district on the largest island in Japan.
110
392952
5649
ogromne trzęsienie ziemi zniszczyło cały region na jednej z japońskich wysp.
06:39
More than 60 people were killed, and thousands were injured.
111
399154
3718
Ponad 60 osób zginęło, tysiące zostało rannych
06:43
On the heels of this catastrophe,
112
403422
2116
Zaraz po katastrofie
06:45
researchers found that the incidents of takotsubo cardiomyopathy
113
405562
5037
naukowcy odkryli, że przypadki zespołu takotsubo
06:50
increased twenty-four-fold in the district one month after the earthquake,
114
410623
5624
wzrosły 24-krotnie w tym regionie miesiąc po trzęsieniu
06:56
compared to a similar period the year before.
115
416271
2701
w porównaniu z rokiem poprzednim.
07:00
The residences of these cases
116
420131
2655
Miejsca zamieszkania chorych
07:02
closely correlated with the intensity of the tremor.
117
422810
2971
ściśle korelowały z siłą trzęsienia.
07:05
In almost every case, patients lived near the epicenter.
118
425805
4328
Prawie wszyscy pacjenci mieszkali blisko epicentrum.
07:10
Interestingly, takotsubo cardiomyopathy has been seen after a happy event, too,
119
430902
6211
Co ciekawe, zespół takotsubo występuje też po szczęśliwych wydarzeniach,
07:17
but the heart appears to react differently,
120
437137
2706
ale serce wydaje się reagować inaczej,
07:19
ballooning in the midportion, for example, and not at the apex.
121
439867
3780
pęczniejąc w połowie, a nie na wierzchołku.
07:24
Why different emotional precipitants would result in different cardiac changes
122
444382
5237
Dlaczego różne emocje skutkują różnymi zmianami sercowymi,
07:29
remains a mystery.
123
449643
1359
pozostaje tajemnicą.
07:31
But today, perhaps as an ode to our ancient philosophers,
124
451567
4818
Dzisiaj, jak rodzaj ody do starożytnych filozofów,
07:36
we can say that even if emotions are not contained inside our hearts,
125
456409
6053
można powiedzieć, że nawet jeśli emocje nie mieszkają w sercu,
07:42
the emotional heart overlaps
126
462486
4999
serce emocjonalne pokrywa się z tym biologicznym
07:48
its biological counterpart,
127
468696
2277
07:50
in surprising and mysterious ways.
128
470997
3445
w sposób zaskakujący i tajemniczy.
07:54
Heart syndromes, including sudden death,
129
474948
3681
Syndromy sercowe, łącznie z nagłą śmiercią,
07:58
have long been reported in individuals experiencing intense emotional disturbance
130
478653
5072
od dawna towarzyszą doświadczaniu silnych emocji
08:03
or turmoil in their metaphorical hearts.
131
483749
2660
lub chaosowi w metaforycznych sercach.
08:07
In 1942,
132
487235
1801
W 1942 roku
08:09
the Harvard physiologist Walter Cannon published a paper called "'Voodoo' Death,"
133
489060
5149
harwardzki uczony Walter Cannon opublikował artykuł "Śmierć Voodoo",
08:14
in which he described cases of death from fright
134
494233
3754
gdzie opisał przypadki śmierci spowodowanej strachem
08:18
in people who believed they had been cursed,
135
498011
2421
wywołanym przez wiarę w nałożenie klątwy,
08:20
such as by a witch doctor or as a consequence of eating taboo fruit.
136
500456
4254
na przykład przez szamana lub w wyniku spożycia zakazanego owocu.
08:25
In many cases, the victim, all hope lost, dropped dead on the spot.
137
505316
4730
Wiele ofiar pozbawionych nadziei zmarło na miejscu.
08:31
What these cases had in common was the victim's absolute belief
138
511139
4916
Wszystkie ofiary bezgranicznie wierzyły
08:36
that there was an external force that could cause their demise,
139
516079
3039
w zabójczą moc zewnętrznej siły,
08:39
and against which they were powerless to fight.
140
519142
2387
z którą nie ma jak walczyć.
08:41
This perceived lack of control, Cannon postulated,
141
521920
3610
Domniemany brak kontroli, według Cannona,
08:45
resulted in an unmitigated physiological response,
142
525554
3305
powodował niekontrolowaną reakcje fizjologiczną,
08:48
in which blood vessels constricted to such a degree
143
528883
4605
ostre zwężenie żył i w efekcie
08:53
that blood volume acutely dropped,
144
533512
3210
ostry spadek poziomu i ciśnienia krwi,
08:56
blood pressure plummeted,
145
536746
1641
08:58
the heart acutely weakened,
146
538411
1577
silne osłabienie serca
09:00
and massive organ damage resulted from a lack of transported oxygen.
147
540012
4119
i niewydolność narządów z powodu braku tlenu.
09:05
Cannon believed that voodoo deaths
148
545853
2267
Cannon wierzył, że śmierć voodoo
09:09
were limited to indigenous or "primitive" people.
149
549017
3700
dotyczy tylko autochtonów czyli ludów pierwotnych.
09:13
But over the years, these types of deaths have been shown to occur
150
553511
4851
Okazuje się, że taka śmierć przydarza się
09:18
in all manner of modern people, too.
151
558386
2679
również ludziom współczesnym.
09:21
Today, death by grief has been seen in spouses and in siblings.
152
561642
6048
Notuje się śmierć spowodowaną rozpaczą po partnerach czy rodzeństwie.
09:28
Broken hearts are literally and figuratively deadly.
153
568217
4190
Złamane serca niosą śmierć dosłownie i w przenośni.
09:32
These associations hold true even for animals.
154
572855
2892
To dotyczy również zwierząt.
09:36
In a fascinating study in 1980 published in the journal "Science,"
155
576781
6146
W fascynujących badaniach z 1980 roku wydanych przez "Science"
09:42
researchers fed caged rabbits a high-cholesterol diet
156
582951
3854
naukowcy karmili króliki jedzeniem bogatym w cholesterol,
09:46
to study its effect on cardiovascular disease.
157
586829
3188
by zobaczyć jak wpływa na choroby sercowo-naczyniowe.
09:50
Surprisingly, they found that some rabbits developed a lot more disease than others,
158
590624
5513
Odkryli, że niektóre króliki chorowały częściej niż inne,
09:56
but they couldn't explain why.
159
596161
1619
ale nie wiedzieli dlaczego.
09:57
The rabbits had very similar diet, environment and genetic makeup.
160
597804
5755
Króliki miały podobny sposób odżywiania, środowisko i strukturę genetyczną.
10:03
They thought it might have something to do with
161
603583
2620
Pomyśleli, że wpływ może mieć
10:06
how frequently the technician interacted with the rabbits.
162
606227
4171
ilość czasu jaką inżynierowie spędzali z królikami.
10:10
So they repeated the study,
163
610422
1767
Powtórzyli badanie,
10:12
dividing the rabbits into two groups.
164
612213
2357
dzieląc króliki na dwie grupy.
10:14
Both groups were fed a high-cholesterol diet.
165
614594
2516
Obie były karmione jedzeniem bogatym w cholesterol.
10:17
But in one group, the rabbits were removed from their cages,
166
617880
4226
Jedną grupę królików wypuszczono z klatek,
10:22
held, petted, talked to, played with,
167
622130
4300
głaskano, przytulano, mówiono do nich, bawiono się z nimi,
10:26
and in the other group, the rabbits remained in their cages
168
626454
2829
zaś drugą grupę królików zostawiono w klatkach,
10:29
and were left alone.
169
629307
1333
w odosobnieniu.
10:31
At one year, on autopsy,
170
631249
3406
Po roku
autopsja wykazała,
10:34
the researchers found that the rabbits in the first group,
171
634679
5494
że króliki z pierwszej grupy,
10:40
that received human interaction,
172
640197
1939
które przebywały z ludźmi,
10:42
had 60 percent less aortic disease than rabbits in the other group,
173
642160
6180
zapadły na 60% mniej chorób aortalnych niż króliki z drugiej grupy,
10:48
despite having similar cholesterol levels, blood pressure and heart rate.
174
648364
5040
mimo tego samego poziomu cholesterolu, ciśnienia krwi i tętna.
10:53
Today, the care of the heart has become less the province of philosophers,
175
653704
6126
Dzisiaj kwestia dbania o serce przestaje być domeną filozofów
10:59
who dwell upon the heart's metaphorical meanings,
176
659854
4950
rozwodzących się nad metaforycznym sensem serca,
11:04
and more the domain of doctors like me,
177
664828
3681
a przechodzi w ręce lekarzy takich jak ja,
11:08
wielding technologies that even a century ago,
178
668533
2823
posługujących się technologią, która nawet sto lat temu,
11:11
because of the heart's exalted status in human culture,
179
671380
3097
ze względu na rangę serca w kulturze,
11:14
were considered taboo.
180
674501
1343
była tematem tabu.
11:16
In the process, the heart has been transformed
181
676225
4235
W tym procesie serce przeszło zmianę.
11:20
from an almost supernatural object imbued with metaphor and meaning
182
680484
5088
Nie jest obiektem nadprzyrodzonym przepełnionym metaforą i znaczeniem,
11:25
into a machine that can be manipulated and controlled.
183
685596
4391
ale maszyną, którą można manipulować i kontrolować.
11:31
But this is the key point:
184
691040
2319
Najważniejsze jest to,
11:33
these manipulations, we now understand,
185
693383
3161
by przy manipulacji
11:36
must be complemented by attention to the emotional life
186
696568
4918
uwzględniać życie emocjonalne serca
11:41
that the heart, for thousands of years, was believed to contain.
187
701510
3242
w istnienie którego wierzymy od tysięcy lat.
11:45
Consider, for example, the Lifestyle Heart Trial,
188
705836
3497
Na przykład badania "Lifestyle Heart Trial",
11:49
published in the British journal "The Lancet" in 1990.
189
709357
4504
opublikowane przez czasopismo "The Lancet" w 1990 roku.
11:53
Forty-eight patients with moderate or severe coronary disease
190
713885
4043
48 pacjentów z przewlekłą lub ostrą chorobą wieńcową
11:57
were randomly assigned to usual care
191
717952
2743
zostało losowo przypisanych do zwykłej opieki lub zmiany trybu życia.
12:00
or an intensive lifestyle that included a low-fat vegetarian diet,
192
720719
5443
Tej drugiej zapewniono nisko-tłuszczową dietę wegetariańską,
12:06
moderate aerobic exercise,
193
726186
1849
łagodne ćwiczenia fizyczne,
12:08
group psychosocial support
194
728059
1571
grupowe wsparcie psychologa
12:09
and stress management advice.
195
729654
1951
i pomoc w radzeniu sobie ze stresem.
12:11
The researchers found that the lifestyle patients
196
731629
4746
Badania wykryły, że u pacjentów z drugiej grupy
12:16
had a nearly five percent reduction in coronary plaque.
197
736399
5134
poziom płytek wieńcowych spadł o 5%.
12:21
Control patients, on the other hand,
198
741557
2015
Pacjenci z normalną opieką
12:23
had five percent more coronary plaque at one year
199
743596
4470
mieli o 5% więcej płytek po roku,
12:28
and 28 percent more at five years.
200
748090
2413
a o 28% więcej po pięciu latach.
12:30
They also had nearly double the rate of cardiac events,
201
750527
4387
Notowano u nich również dwukrotnie więcej problemów z sercem
12:34
like heart attacks, coronary bypass surgery
202
754938
3379
takich jak zawały, wszczepianie bypassów
12:38
and cardiac-related deaths.
203
758341
1884
i śmierć spowodowaną przez chore serce.
12:40
Now, here's an interesting fact:
204
760249
1575
Ciekawe jest to,
12:42
some patients in the control group adopted diet and exercise plans
205
762719
5294
że niektórzy pacjenci zaczęli stosować diety i ćwiczyć
12:48
that were nearly as intense as those in the intensive lifestyle group.
206
768037
4254
prawie tak intensywnie jak pacjenci z grupy intensywnej opieki.
12:53
Their heart disease still progressed.
207
773203
2086
Ich choroby nadal się pogłębiały.
12:56
Diet and exercise alone were not enough to facilitate coronary disease regression.
208
776900
5330
Sama dieta i ćwiczenia nie wystarczą, by wspomóc walkę z chorobą wieńcową.
13:02
At both one- and five-year follow-ups,
209
782738
2804
Kontrole po jednym roku i pięciu latach
13:06
stress management was more strongly correlated
210
786526
2969
wykazały, że zarządzanie stresem jest bardziej skuteczne
13:09
with reversal of coronary disease
211
789519
2052
w walce z chorobami wieńcowymi
13:11
than exercise was.
212
791595
1528
niż ćwiczenia.
13:14
No doubt, this and similar studies are small,
213
794001
3617
Te badania są na małą skalę
13:17
and, of course, correlation does not prove causation.
214
797642
3181
i współzależność nie dowodzi przyczynowości.
13:20
It's certainly possible that stress leads to unhealthy habits,
215
800847
4358
Bardzo możliwe, że stres prowadzi do niezdrowych nawyków
13:25
and that's the real reason for the increased cardiovascular risk.
216
805229
3279
i to jest prawdziwą przyczyną zwiększonego ryzyka chorób sercowych.
13:28
But as with the association of smoking and lung cancer,
217
808532
3601
Ale, podobnie jak przy wiązaniu palenia z rakiem płuc,
13:32
when so many studies show the same thing,
218
812157
3257
skoro tyle badań wykazuje to samo,
13:35
and when there are mechanisms to explain a causal relationship,
219
815438
3410
i istnieją mechanizmy wyjaśniające związki przyczynowe,
13:38
it seems capricious to deny that one probably exists.
220
818872
4411
chyba kaprysem byłoby zaprzeczać, że związek jest.
13:43
What many doctors have concluded is what I, too, have learned
221
823798
3679
Wielu lekarzy doszło do podobnych wniosków, co ja
13:47
in my nearly two decades as a heart specialist:
222
827501
2658
przez dwadzieścia lat kariery kardiologa:
13:51
the emotional heart intersects with its biological counterpart
223
831033
4408
serce emocjonalne wpływa na to biologiczne
13:55
in surprising and mysterious ways.
224
835465
2556
w sposób zaskakujący i tajemniczy.
13:58
And yet, medicine today continues to conceptualize the heart as a machine.
225
838045
4778
Dzisiejsza medycyna nadal uważa serce za maszynę.
14:03
This conceptualization has had great benefits.
226
843312
3173
Takie ujęcie dało ogromne korzyści.
14:07
Cardiology, my field,
227
847027
2558
Kardiologia
14:09
is undoubtedly one of the greatest scientific success stories
228
849609
4638
jest niewątpliwie jednym z największych sukcesów
14:14
of the past 100 years.
229
854271
1587
ostatnich stu lat.
14:17
Stents, pacemakers, defibrillators, coronary bypass surgery,
230
857170
5648
Stenty, rozruszniki serca, defibrylatory, wszczepianie bypassów,
14:22
heart transplants --
231
862842
1320
przeszczepy serc,
14:24
all these things were developed or invented after World War II.
232
864186
3949
wszystko to wynaleziono po II wojnie światowej.
14:28
However, it's possible
233
868159
2111
Możliwe, że zbliżamy się
14:30
that we are approaching the limits of what scientific medicine can do
234
870294
5286
do limitu medycyny naukowej
14:35
to combat heart disease.
235
875604
1598
w walce z chorobami serca.
14:37
Indeed, the rate of decline of cardiovascular mortality
236
877226
3365
Tempo umieralności z przyczyn sercowo-naczyniowych
14:40
has slowed significantly in the past decade.
237
880615
3689
znacznie spadło przez ostatnią dekadę.
14:45
We will need to shift to a new paradigm
238
885312
2980
Potrzeba zmiany podejścia,
14:48
to continue to make the kind of progress to which we have become accustomed.
239
888316
3995
żeby móc kontynuować rodzaj postępu, do jakiego się przyzwyczailiśmy.
14:52
In this paradigm, psychosocial factors will need to be front and center
240
892335
5425
Psychosocjologia musi stanąć w centrum
14:57
in how we think about heart problems.
241
897784
2124
podejścia do problemów sercowych.
15:00
This is going to be an uphill battle,
242
900685
2138
To niełatwe zadanie.
15:02
and it remains a domain that is largely unexplored.
243
902847
3943
To jest nadal domena nieodkryta.
15:07
The American Heart Association still does not list emotional stress
244
907956
5165
Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne nadal nie zalicza stresu
15:13
as a key modifiable risk factor for heart disease,
245
913145
3791
do modyfikowalnych czynników ryzyka chorób serca,
15:16
perhaps in part because blood cholesterol is so much easier to lower
246
916960
4803
może dlatego, że łatwiej walczyć z wysokim cholesterolem
15:21
than emotional and social disruption.
247
921787
2675
niż problemami społecznymi i emocjonalnymi.
15:25
There is a better way, perhaps,
248
925582
2392
Może istnieje lepszy sposób,
15:27
if we recognize that when we say "a broken heart,"
249
927998
4877
jeśli uznamy, że mówiąc "złamane serce",
15:32
we are indeed sometimes talking about a real broken heart.
250
932899
4614
naprawdę czasem mówimy o złamanym sercu.
15:37
We must, must pay more attention to the power and importance of the emotions
251
937537
6442
Musimy traktować siłę emocji poważnie,
15:44
in taking care of our hearts.
252
944003
1751
jeśli chcemy zadbać o serce.
15:46
Emotional stress, I have learned,
253
946442
2339
Stres emocjonalny, jak się okazuje,
15:48
is often a matter of life and death.
254
948805
2878
to bardzo często kwestia życia i śmierci.
15:53
Thank you.
255
953048
1160
Dziękuję.
15:54
(Applause)
256
954232
5323
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7