Carne Ross: An independent diplomat

Tłumaczenie: Małgorzata Radymiak Korekta: Marek Kasiak

My story is a little bit about war.

Moja historia po części opowiada o wojnie.

It's about disillusionment.

O rozczarowaniu.

It's about death.

O śmierci.

And it's about rediscovering

Oraz o odkrywaniu na nowo

idealism

idealizmu

in all of that wreckage.

w całym tym zniszczeniu.

And perhaps also, there's a lesson

Być może jest w niej i lekcja

about how to deal with

o tym jak rozprawić się

our screwed-up, fragmenting

z naszym popapranym, rozpadającym się,

and dangerous world of the 21st century.

niebezpiecznym światem XXI wieku.

I don't believe in straightforward narratives.

Nie wierzę w proste opowieści.

I don't believe in a life or history

Nie wierzę w życie i historię,

written as decision "A" led to consequence "B"

w których decyzja A prowadzi do konsekwencji B,

led to consequence "C" --

do konsekwencji C --

these neat narratives that we're presented with,

w te wszystkie zgrabne opowiastki, które są nam przedstawiane,

and that perhaps we encourage in each other.

do których prawdopodobnie nawzajem się zachęcamy.

I believe in randomness,

Wierzę w przypadek,

and one of the reasons I believe that

a to między innymi dlatego,

is because me becoming a diplomat was random.

że dyplomatą zostałem przez przypadek.

I'm colorblind.

Nie rozróżniam kolorów.

I was born unable to see most colors.

Od urodzenia nie rozróżniam większości kolorów.

This is why I wear gray and black most of the time,

Właśnie dlatego najczęściej zakładam szare lub czarne ubrania

and I have to take my wife with me

i na zakupy

to chose clothes.

muszę zabierać ze sobą żonę.

And I'd always wanted to be a fighter pilot when I was a boy.

Kiedy byłem małym chłopcem, zawsze chciałem być pilotem myśliwca.

I loved watching planes barrel over

Uwielbiałem oglądać samoloty zataczające koła nad

our holiday home in the countryside.

naszym domkiem wypoczynkowym na wsi.

And it was my boyhood dream to be a fighter pilot.

Moim marzeniem z dzieciństwa było zostać pilotem myśliwca.

And I did the tests in the Royal Air Force to become a pilot,

Przystąpiłem do testów na pilota w Royal Air Force,

and sure enough, I failed.

i oczywiście nie udało mi się.

I couldn't see all the blinking different lights,

Nie widziałem wszystkich tych różnych, migających światełek,

and I can't distinguish color.

i nie rozróżniam kolorów.

So I had to choose another career,

Musiałem więc wybrać inną karierę,

and this was in fact relatively easy for me,

co tak naprawdę było dla mnie dość łatwe,

because I had an abiding passion all the way through my childhood,

ponieważ kiedy byłem chłopcem, zawsze pasjonowały mnie

which was international relations.

stosunki międzynarodowe.

As a child,

Jako dziecko,

I read the newspaper thoroughly.

uważnie czytałem gazety.

I was fascinated by the Cold War,

Byłem zafascynowany zimną wojną,

by the INF negotiations

negocjacjami INF

over intermediate-range nuclear missiles,

dotyczącymi pocisków nuklearnych średniego zasięgu,

the proxy war between the Soviet Union and the U.S.

wojną zastępczą pomiędzy Związkiem Radzieckim a USA

in Angola or Afghanistan.

w Angoli i Afganistanie.

These things really interested me.

Bardzo mnie to interesowało.

And so I decided quite at an early age

Dlatego dość wcześnie zdecydowałem,

I wanted to be a diplomat.

że chce zostać dyplomatą.

And I, one day, I announced this to my parents --

I pewnego dnia oznajmiłem to moim rodzicom --

and my father denies this story to this day --

mój ojciec do dziś temu zaprzecza --

I said, "Daddy, I want to be a diplomat."

powiedziałem: " Tato, chcę być dyplomatą".

And he turned to me, and he said,

Po czym odwrócił się do mnie i powiedział:

"Carne, you have to be very clever to be a diplomat."

"Carne, musisz być bardzo mądry, żeby zostać dyplomatą".

(Laughter)

(śmiech)

And my ambition was sealed.

W taki sposób moje ambicje zostały stłumione.

In 1989,

W 1989

I entered the British Foreign Service.

dołączyłem do brytyjskich służb zagranicznych.

That year, 5,000 people applied to become a diplomat,

Tamtego roku na stanowisko dyplomaty aplikowało 5000 osób,

and 20 of us succeeded.

a tylko 20 z nas zostało przyjętych.

And as those numbers suggest,

Jak same liczby sugerują,

I was inducted into an elite

zostałem wprowadzony do elitarnego,

and fascinating and exhilarating world.

fascynującego i ekscytującego świata.

Being a diplomat, then and now,

Dyplomacja od zawsze jest dla mnie

is an incredible job, and I loved every minute of it --

niesamowitym zajęciem, uwielbiałem ją w każdym calu.

I enjoyed the status of it.

Korzystałem z jej statusu.

I bought myself a nice suit and wore leather-soled shoes

Kupiłem sobie porządny garnitur i nosiłem buty na skórzanej podeszwie.

and reveled in

Rozkoszowałem się

this amazing access I had to world events.

tym niezwykłym dostępem do wydarzeń z całego świata.

I traveled to the Gaza Strip.

Byłem w Strefie Gazy.

I headed the Middle East Peace Process section

Przewodziłem sekcji Procesu Pokojowego na Bliskim Wschodzie

in the British Foreign Ministry.

w brytyjskim MSZ.

I became a speechwriter

Pisałem przemówienia

for the British Foreign Secretary.

dla brytyjskiego Sekretarza Spraw Zagranicznych.

I met Yasser Arafat.

Poznałem Jasera Arafata.

I negotiated

Negocjowałem

with Saddam's diplomats at the U.N.

z dyplomatami Saddama w ONZ.

Later, I traveled to Kabul

Potem byłem w Kabulu

and served in Afghanistan after the fall of the Taliban.

i służyłem w Afganistanie po upadku Talibów.

And I would travel

Podróżowałem

in a C-130 transport

samolotem transportowym C-130

and go and visit warlords

na spotykania w górskich kryjówkach

in mountain hideaways

z lokalnymi przywódcami wojskowymi

and negotiate with them

i negocjowałem z nimi

about how we were going to eradicate Al Qaeda from Afghanistan,

sposób uwolnienia Afganistanu od Al-Kaidy.

surrounded by my Special Forces escort,

Miałem zapewnioną eskortę żołnierzy z sił specjalnych,

who, themselves, had to have an escort of a platoon of Royal Marines,

którzy sami byli eskortowani przez pluton Royal Marines,

because it was so dangerous.

ze względu na ogromne niebezpieczeństwo.

And that was exciting -- that was fun.

To było ekscytujące, interesujące.

It was really interesting.

Świetna zabawa.

And it's a great cadre of people,

Pracowałem z grupą wspaniałych,

incredibly close-knit community of people.

niezwykle ze sobą zgranych ludzi.

And the pinnacle of my career, as it turned out,

A moja kariera osiągnęła szczyt, jak się później okazało,

was when I was posted to New York.

kiedy zostałem wysłany do Nowego Jorku.

I'd already served in Germany, Norway,

Wcześniej służyłem w Niemczech, Norwegii

various other places,

wielu innych miejscach,

but I was posted to New York

ale zostałem wysłany do Nowego Jorku,

to serve on the U.N. Security Council for the British delegation.

na stanowisko brytyjskiego delegata w Radzie Bezpieczeństwa.

And my responsibility was the Middle East,

Byłem odpowiedzialny za Bliski Wschód,

which was my specialty.

w którym się specjalizowałem.

And there, I dealt with things

Zajmowałem się tam takimi sprawami jak

like the Middle East peace process,

proces pokojowy na Bliskim Wschodzie,

the Lockerbie issue --

katastrofa nad Lockerbie --

we can talk about that later, if you wish --

jeśli chcecie możemy porozmawiać o tym później --

but above all, my responsibility was Iraq

przede wszystkim byłem jednak odpowiedzialny za Irak

and its weapons of mass destruction

i jego broń masowej zagłady

and the sanctions we placed on Iraq

oraz za sankcje które nakładaliśmy na Irak,

to oblige it to disarm itself of these weapons.

aby zobowiązać go do rozbrojenia.

I was the chief British negotiator

Byłem głównym brytyjskim negocjatorem

on the subject,

w tej sprawie,

and I was steeped in the issue.

i byłem nią przesiąknięty.

And anyway,

Zresztą

my tour -- it was kind of a very exciting time.

sama służba -- to był bardzo ekscytujący okres.

I mean it was very dramatic diplomacy.

To znaczy stosunki dyplomatyczne były bardzo napięte.

We went through several wars

Podczas mojego pobytu w Nowym Jorku

during my time in New York.

braliśmy udział w kilku wojnach.

I negotiated for my country

W Radzie Bezpieczeństwa przeprowadzałem negocjacje dla mojego kraju

the resolution in the Security Council

dotyczące rezolucji

of the 12th of September 2001

z 12 września 2001 r.,

condemning the attacks of the day before,

potępiającej ataki z poprzedniego dnia,

which were, of course, deeply present to us

które oczywiście bardzo mocno odczuli wszyscy z nas,

actually living in New York at the time.

którzy mieszkali wtedy w Nowym Jorku.

So it was kind of the best of time, worst of times

Był to więc w pewnym sensie najlepszy okres, a zarazem najgorsze doświadczenie

kind of experience.

wszech czasów.

I lived the high-life.

Żyłem na światowym poziome.

Although I worked very long hours,

Mimo że pracowałem do bardzo późna,

I lived in a penthouse in Union Square.

mieszkałem w apartamencie na Union Square.

I was a single British diplomat in New York City;

Byłem brytyjskim dyplomatą w Nowym Jorku do wzięcia --

you can imagine what that might have meant.

możecie sobie wyobrazić, co to mogło oznaczać.

(Laughter)

(śmiech)

I had a good time.

To były dobre czasy.

But in 2002,

Ale w 2002 roku,

when my tour came to an end,

gdy moja służba zbliżała się ku końcowi,

I decided I wasn't going to go back

zdecydowałem, że nie wracam

to the job that was waiting for me in London.

do pracy, która czekała na mnie w Londynie.

I decided to take a sabbatical,

Zdecydowałem też wziąć urlop naukowy

in fact, at the New School, Bruce.

w New School w Bruce.

In some inchoate, inarticulate way

Nagle w jakiś niezrozumiały, trudny do opisania sposób

I realized that there was something wrong

zdałem sobie sprawę, że coś jest nie tak

with my work, with me.

z moją pracą, ze mną.

I was exhausted,

Byłem przemęczony,

and I was also disillusioned

i rozczarowany

in a way I couldn't quite put my finger on.

w sposób, którego nie mogłem zrozumieć.

And I decided to take some time out from work.

Zdecydowałem odpocząć od pracy.

The Foreign Office was very generous.

Biuro Spraw Zagranicznych było bardzo hojne.

You could take these special unpaid leave, as they called them,

Można było wziąć -- jak to oni mówią -- specjalny, bezpłatny urlop,

and yet remain part of the diplomatic service, but not actually do any work.

i pracować dla służb dyplomatycznych, nie wykonując żadnych obowiązków.

It was nice.

Było miło.

And eventually, I decided

Ostatecznie postanowiłem

to take a secondment to join the U.N. in Kosovo,

zgodzić się na oddelegowanie do ONZ w Kosowie,

which was then under U.N. administration.

podlegające wtedy pod administrację ONZ.

And two things happened in Kosovo,

W Kosowie wydarzyły się dwie rzeczy

which kind of, again,

które, również

shows the randomness of life,

pokazują rodzaj przypadkowości w życiu,

because these things turned out to be

ponieważ te rzeczy stały się

two of the pivots of my life

dwiema dźwigniami mojego życia

and helped to deliver me to the next stage.

i pomogły mi przejść do kolejnego etapu.

But they were random things.

Ale były one przypadkowe.

One was that, in the summer of 2004,

Pierwsza miała miejsce latem 2004 roku,

the British government, somewhat reluctantly,

kiedy brytyjski rząd trochę niechętnie

decided to have an official inquiry

zdecydował się utworzyć oficjalną komisję śledczą

into the use of intelligence on WMD

badającą wykorzystanie przez wywiad broni masowego rażenia

in the run up to the Iraq War,

w czasie przygotowań do wojny w Iraku --

a very limited subject.

bardzo wąski zakres.

And I testified to that inquiry in secret.

Zeznawałem przed komisją śledczą w tajemnicy.

I had been steeped in the intelligence on Iraq

Byłem wtajemniczony w sprawy wywiadu dotyczące Iraku

and its WMD,

i jego broni masowego rażenia.

and my testimony to the inquiry said three things:

A przed komisją zeznałem trzy rzeczy:

that the government exaggerated the intelligence,

że rząd przesadził z angażowaniem wywiadu,

which was very clear in all the years I'd read it.

co było bardzo jasne przez wszystkie te lata.

And indeed, our own internal assessment was very clear

I rzeczywiście, nasze wewnętrzna ocena mówiła jasno,

that Iraq's WMD

że broń masowego rażenia należąca do Iraku

did not pose a threat to its neighbors, let alone to us.

nie stanowiła zagrożenia dla sąsiadów Iraku, a tym bardziej dla nas.

Secondly, the government had ignored all available alternatives to war,

Po drugie, rząd zignorował wszystkie dostępne alternatywy dla wojny,

which in some ways

która w pewnym sensie

was a more discreditable thing still.

była przecież niepożądana.

The third reason, I won't go into.

Nie będę przytaczał trzeciego powodu.

But anyway, I gave that testimony,

W każdym razie złożyłem zeznania,

and that presented me with a crisis.

a to zapoczątkowało mój kryzys.

What was I going to do?

Co miałem zrobić?

This testimony was deeply critical of my colleagues,

To zeznanie było głęboko krytyczne w stosunku do moich kolegów,

of my ministers, who had, in my view

ministrów, którzy według mnie

had perpetrated a war on a falsehood.

dopuścili się wojny opartej na kłamstwie.

And so I was in crisis.

Dlatego też przechodziłem kryzys.

And this wasn't a pretty thing.

A to nie było przyjemne.

I moaned about it, I hesitated,

Narzekałem, wahałem się,

I went on and on and on to my long-suffering wife,

bez przerwy zwracałem się z tym do żony, która i tak od dawna już cierpiała,

and eventually I decided to resign from the British Foreign Service.

i w końcu zdecydowałem, że rezygnuję z pracy w brytyjskich służbach zagranicznych.

I felt -- there's a scene in the Al Pacino movie "The Insider," which you may know,

Czułem się jak reporter z filmu "Informator" Ala Pacino, który być może znacie,

where he goes back to CBS

kiedy wraca do stacji CBS, po przymusowym urlopie,

after they've let him down over the tobacco guy,

na który wysłali go przez sprawę koncernów tytoniowych

and he goes, "You know, I just can't do this anymore. Something's broken."

i mówi "Już dłużej nie mogę. Coś jest nie tak".

And it was like that for me. I love that movie.

Ze mną było tak samo. Uwielbiam ten film.

I felt just something's broken.

Po prostu czułem, że coś jest nie tak.

I can't actually sit with my foreign minister

Nie mogłem przecież pracować z ministrem spraw zagranicznych

or my prime minister again with a smile on my face

albo z premierem jak gdyby nigdy nic

and do what I used to do gladly for them.

i tak, jak wcześniej z zadowoleniem wypełniać swoje obowiązki.

So took a running leap

Wziąłem więc duży rozbieg

and jumped over the edge of a cliff.

i skoczyłem w przepaść.

And it was a very, very uncomfortable, unpleasant feeling.

To było bardzo dziwne, nieprzyjemne uczucie.

And I started to fall.

Zacząłem spadać.

And today, that fall hasn't stopped;

I do dziś nie przestałem.

I'm still falling.

Wciąż spadam.

But, in a way, I've got used to the sensation of it.

Ale w pewnym sensie przyzwyczaiłem się do tego uczucia.

And in a way, I kind of like

I w pewnym sensie chyba

the sensation of it a lot better

lubię to uczucie dużo bardziej

than I like actually standing on top of the cliff,

niż to, które czułem stojąc na samym szczycie

wondering what to do.

i zastanawiałem się co zrobić.

A second thing happened in Kosovo,

Druga rzecz wydarzyła się w Kosowie,

which kind of -- I need a quick gulp of water, forgive me.

przepraszam, wezmę tylko łyczek wody.

A second thing happened in Kosovo,

Druga rzecz wydarzyła się w Kosowie

which kind of delivered the answer,

i w pewien sposób dała mi odpowiedź na pytanie,

which I couldn't really answer,

na które nie umiałem odpowiedzieć:

which is, "What do I do with my life?"

"Co mam zrobić ze swoim życiem?"

I love diplomacy --

Kocham dyplomację.

I have no career --

Nie mam zawodu.

I expected my entire life to be a diplomat, to be serving my country.

Chciałem do końca życia być dyplomatą, służyć mojemu krajowi.

I wanted to be an ambassador,

Chciałem zostać ambasadorem.

and my mentors, my heroes,

Moi mentorzy, bohaterowie,

people who got to the top of my profession,

ludzie, którzy dotarli na sam szczyt mojej profesji

and here I was throwing it all away.

-- odrzuciłem to wszystko.

A lot of my friends were still in it.

Wiele moich przyjaciół ciągle się tym zajmowało.

My pension was in it.

To było moje źródło dochodów.

And I gave it up.

A ja to wszystko zostawiłem.

And what was I going to do?

I co miałem zrobić?

And that year, in Kosovo,

Tego roku w Kosowie

this terrible, terrible thing happened, which I saw.

byłem świadkiem okropnego wydarzenia.

In March 2004, there were terrible riots

W marcu 2004 r. doszło do poważnych zamieszek

all over the province -- as it then was -- of Kosovo.

w całej prowincji, która wtedy była prowincją Kosowa.

18 people were killed.

Zginęło 18 osób.

It was anarchy.

To była anarchia.

And it's a very horrible thing to see anarchy,

Anarchia to okropne doświadczenie.

to know that the police and the military --

Ma się wtedy tę świadomość, że policja i wojsko --

there were lots of military troops there --

było tam dużo oddziałów wojska --

actually can't stop that rampaging mob

nie są w stanie zatrzymać rozwścieczonego tłumu ludzi,

who's coming down the street.

którzy nadchodzili ulicami.

And the only way that rampaging mob coming down the street will stop

A rozwścieczony tłum zatrzyma się tylko wtedy,

is when they decide to stop

kiedy sam podejmie taką decyzję

and when they've had enough burning and killing.

i kiedy będzie miał dość palenia i zabijania.

And that is not a very nice feeling to see, and I saw it.

To nie jest przyjemne uczucie, a ja go doświadczyłem.

And I went through it. I went through those mobs.

Przedarłem się przez nich, przez ten tłum.

And with my Albanian friends, we tried to stop it, but we failed.

Razem z przyjaciółmi z Albanii próbowaliśmy ich powstrzymać, ale nie udało się.

And that riot taught me something,

Te zamieszki nauczyły mnie czegoś,

which isn't immediately obvious and it's kind of a complicated story.

co nie jest oczywiste i jest dość skomplikowane.

But one of the reasons that riot took place --

Jednym z powodów, dla których doszło do zamieszek --

those riots, which went on for several days, took place --

licznych zamieszek, trwających kilka dni --

was because the Kosovo people

było pozbawienie obywateli Kosowa

were disenfranchised from their own future.

prawa do ich własnej przyszłości.

There were diplomatic negotiations about the future of Kosovo

O przyszłości Kosowa debatowano podczas negocjacji dyplomatycznych,

going on then,

które się wtedy odbywały,

and the Kosovo government, let alone the Kosovo people,

w których rząd Kosowa,

were not actually

nie wspominając o samych obywatelach,

participating in those talks.

nie uczestniczył.

There was this whole fancy diplomatic system,

Stworzono cały ten wyrafinowany system dyplomatyczny,

this negotiation process about the future of Kosovo,

cały ten proces prowadzenia negocjacji o przyszłości Kosowa,

and the Kosovars weren't part of it.

a Kosowianie w nim nie uczestniczyli.

And funnily enough, they were frustrated about that.

Co więcej byli przez to sfrustrowani.

Those riots were part of the manifestation of that frustration.

Zamieszki były jednym ze sposobów wyrażenia tej frustracji.

It wasn't the only reason,

Ale to nie był jedyny powód,

and life is not simple, one reason narratives.

na drogę życia składa się wiele ścieżek.

It was a complicated thing,

Sytuacja była skomplikowana.

and I'm not pretending it was more simple than it was.

I nie udaję, że było łatwiej niż było w rzeczywistości.

But that was one of the reasons.

I to był jeden z powodów,

And that kind of gave me the inspiration --

który poniekąd mnie zainspirował --

or rather to be precise,

a mówiąc dokładniej,

it gave my wife the inspiration.

zainspirował moją żonę.

She said, "Why don't you advise the Kosovars?

Zapytała mnie "Dlaczego nie pomożesz Kosowianom?"

Why don't you advise their government on their diplomacy?"

Dlaczego nie zostaniesz doradcą dyplomatycznym rządu Kosowa?

And the Kosovars were not allowed a diplomatic service.

W Kosowie dyplomacja była zabroniona.

They were not allowed diplomats.

Nie wolno im było zatrudniać dyplomatów.

They were not allowed a foreign office

Nie wolno im było zwrócić się do dyplomatów z zagranicy,

to help them deal with this immensely complicated process,

aby pomogli im przebrnąć przez ten niezwykle skomplikowany proces,

which became known as the Final Status Process of Kosovo.

który nazwano ostatecznym procesem dotyczącym statusu Kosowa.

And so that was the idea.

Taka była idea.

That was the origin of the thing that became Independent Diplomat,

Taki był początek tego, czym dziś jest Niezależny Dyplomata --

the world's first diplomatic advisory group

pierwsza na świece dyplomatyczna grupa doradcza

and a non-profit to boot.

o charakterze non-profit.

And it began when I flew back from London

Wszystko zaczęło się po moim powrocie do Londynu

after my time at the U.N. in Kosovo.

ze służby dla ONZ w Kosowie.

I flew back and had dinner with the Kosovo prime minister and said to him,

Poleciałem z powrotem do Kosowa i podczas obiadu z premierem powiedziałem:

"Look, I'm proposing that I come and advise you on the diplomacy.

"Mam propozycję, przyjadę i zostanę doradcą dyplomatycznym Kosowa.

I know this stuff. It's what I do. Why don't I come and help you?"

Znam się na tym, to moja praca. Mogę wam pomóc".

And he raised his glass of raki to me and said,

Podniósł kieliszek raki i powiedział

"Yes, Carne. Come."

"Tak, Carne. Przyjedź".

And I came to Kosovo

Pojechałem do Kosowa

and advised the Kosovo government.

i zostałem doradcą rządu Kosowa.

Independent Diplomat ended up advising three successive Kosovo prime ministers

Niezależny Dyplomata doradzał trzem kolejnym premierom Kosowa

and the multi-party negotiation team of Kosovo.

oraz kosowskiej, wielopartyjnej grupie ds. negocjacji.

And Kosovo became independent.

Kosowo stało się niepodległym państwem.

Independent Diplomat is now established

Obecnie Niezależny Dyplomata działa

in five diplomatic centers around the world,

w pięciu centrach dyplomacji na świecie.

and we're advising seven or eight

Doradzamy 7 lub 8 państwom

different countries, or political groups,

lub jeśli ktoś woli,

depending on how you wish to define them --

grupom politycznym --

and I'm not big on definitions.

nie znam się na definicjach.

We're advising the Northern Cypriots on how to reunify their island.

Doradzamy Północnemu Cyprowi jak ponownie zjednoczyć wyspę.

We're advising the Burmese opposition,

Doradzamy opozycji w Birmie,

the government of Southern Sudan,

rządowi Sudanu Południowego,

which -- you heard it here first --

który -- słyszycie to jako pierwsi --

is going to be a new country within the next few years.

w ciągu kilki kolejnych lat stanie się nowym państwem.

We're advising the Polisario Front of the Western Sahara,

Doradzamy Polisario Front -- organizacji wojskowo politycznej w Saharze Zachodniej,

who are fighting to get their country back

która po 34 latach ucisku

from Moroccan occupation

chce oswobodzić swoje państwo

after 34 years of dispossession.

z marokańskiej okupacji.

We're advising various island states in the climate change negotiations,

Doradzamy wielu państwom wyspiarskim w negocjacjach

which is suppose to culminate

dotyczących zmiany klimatu,

in Copenhagen.

które mają się zakończyć w Kopenhadze.

There's a bit of randomness here too

Również tutaj w pewnym stopniu obecna jest losowość,

because, when I was beginning Independent Diplomat,

ponieważ, na początku mojej kariery Niezależnego Dyplomaty

I went to a party in the House of Lords,

poszedłem na spotkanie towarzyskie w Izbie Lordów --

which is a ridiculous place,

dość idiotyczne miejsce.

but I was holding my drink like this, and I bumped into

W każdym razie, trzymałem drinka w ten sposób i wpadłem

this guy who was standing behind me.

na faceta, który stał za mną.

And we started talking, and he said --

Zaczęliśmy rozmawiać.

I told him what I was doing,

Powiedziałem mu czym się zajmuję.

and I told him rather grandly

Dość uroczyście powiedziałem,

I was going to establish Independent Diplomat in New York.

że zamierzam zapoczątkować działalność Niezależnego Dyplomaty w Nowym Jorku.

At that time there was just me --

Ja sam się tym wtedy zajmowałem,

and me and my wife were moving back to New York.

razem z żoną przeprowadzaliśmy się do Nowego Jorku.

And he said, "Why don't you see my colleagues in New York?"

A on powiedział "Masz ochotę spotkać się z ludźmi z mojego kręgu w Nowym Jorku?"

And it turned out

Okazało się,

he worked for an innovation company called ?What If!,

że facet pracuje dla przedsiębiorstwa innowacyjnego ?What if!,

which some of you have probably heard of.

o której część z was być może słyszała.

And one thing led to another,

Od słowa, do słowa

and I ended up having a desk

i wylądowałem za biurkiem

in ?What If! in New York,

w ?What if! w Nowym Jorku,

when I started Independent Diplomat.

i zacząłem pracować nad Niezależnym Dyplomatą.

And watching ?What If!

Patrzyłem jak ?What if! opracowuje

develop new flavors of chewing gum for Wrigley

nowe smaki gum do żucia dla Wrigley,

or new flavors for Coke

albo nowe smaki coli

actually helped me innovate

i to pomogło mi wymyślić, jak usprawnić

new strategies for the Kosovars

nowe strategie dla obywateli Kosowa

and for the Saharawis of the Western Sahara.

i mieszkańców Sahary Zachodniej.

And I began to realize that there are different ways of doing diplomacy --

Zacząłem uświadamiać sobie, że dyplomację można uprawiać na różne sposoby,

that diplomacy, like business,

że dyplomacja, tak jak biznes,

is a business of solving problems,

polega na rozwiązywaniu problemów,

and yet the word innovation doesn't exist in diplomacy;

a przecież słowo 'innowacja' nie istnieje w języku dyplomacji.

it's all zero sum games and realpolitik

To jest gra o sumie stałej i Realpolitik (niem. polityka realna),

and ancient institutions that have been there for generations

a także stare instytucje, istniejące od pokoleń,

and do things the same way they've always done things.

które obecnie funkcjonują tak, jak przed laty.

And Independent Diplomat, today,

Dziś Niezależny Dyplomata próbuje wprowadzić

tries to incorporate some of the things I learned at ?What If!.

pewne strategie, których nauczyłem się w ?What if!.

We all sit in one office and shout at each other across the office.

Siedzimy w jednym biurze i krzyczymy do siebie przez całe pomieszczenie.

We all work on little laptops and try to move desks to change the way we think.

Pracujemy na małych laptopach, próbujemy przestawiać biurka, żeby przestawić nasz sposób myślenia.

And we use naive experts

Konsultujemy się z naiwnymi ekspertami,

who may know nothing about the countries we're dealing with,

którzy mogą nie wiedzieć niczego o państwach, którymi się zajmujemy,

but may know something about something else

ale mogą wiedzieć coś innego,

to try to inject new thinking

coś, co zmieni nasze podejście

into the problems

do spraw,

that we try to address for our clients.

które próbujemy rozwiązać dla naszych klientów.

It's not easy, because our clients, by definition,

To nie jest łatwe, bo nasi klienci są

are having a difficult time, diplomatically.

z definicji w trudnej sytuacji dyplomatycznej.

There are, I don't know,

Można z tego wszystkiego wyciągnąć

some lessons from all of this,

kilka wniosków

personal and political --

dla nas samych i dla polityki,

and in a way, they're the same thing.

które w pewnym stopniu sprowadzają się do jednego.

The personal one

Wniosek dla nas

is falling off a cliff

to spadanie w przepaść --

is actually a good thing, and I recommend it.

w rzeczywistości to dobra rzecz, polecam.

And it's a good thing to do at least once in your life

Warto to zrobić przynajmniej raz w życiu --

just to tear everything up and jump.

rzucić wszystko i skoczyć.

The second thing is a bigger lesson about the world today.

Drugi wniosek to dość poważna lekcja o dzisiejszym świcie.

Independent Diplomat is part of a trend

Niezależny Dyplomata jest częścią tendencji,

which is emerging and evident across the world,

która jest obecna i wyraźnie widoczna na całym świecie --

which is that the world is fragmenting.

świat się dzieli.

States mean less than they used to,

Państwo znaczy mniej niż w przeszłości,

and the power of the state is declining.

zmniejsza się jego władza.

That means the power of others things is rising.

Oznacza to, że zwiększa się rola innych czynników.

Those other things are called non-state actors.

Są to tak zwane podmioty niepaństwowe.

They may be corporations,

Mogą to być korporacje,

they may be mafiosi, they may be nice NGOs,

mafia, przyjazne organizacje pozarządowe,

they may anything,

cokolwiek,

any number of things.

w dowolnej ilości.

We are living in a more complicated and fragmented world.

Żyjemy w coraz bardziej zagmatwanym i podzielonym świecie.

If governments are less able

Jeśli rządy w coraz mniejszym stopniu

to affect the problems

są w stanie adresować problemy,

that affect us in the world,

które dotykają ludzi na całym świecie,

then that means, who is left to deal with them,

to kto w takim razie ma sobie z nimi poradzić,

who has to take greater responsibility to deal with them?

kto ma wziąć na siebie ciężar odpowiedzialności i je rozwiązać?

Us.

My.

If they can't do it, who's left to deal with it?

Jeśli oni sobie nie radzą, kto ma sobie poradzić?

We have no choice but to embrace that reality.

Nie pozostaje nam nic oprócz stawienia czoła rzeczywistości.

What this means is

A to oznacza,

it's no longer good enough

że już nie wystarczy powiedzieć,

to say that international relations, or global affairs,

że stosunki międzynarodowe, problemy ogólnoświatowe,

or chaos in Somalia,

chaos w Somalii,

or what's going on in Burma is none of your business,

sytuacja w Birmie, to nie nasza sprawa,

and that you can leave it to governments to get on with.

którą możemy pozostawić rządom.

I can connect any one of you

Wykorzystując sześć stopi oddalenia,

by six degrees of separation

mogę wskazać relacje, które łączą każdego z was

to the Al-Shabaab militia in Somalia.

z somalijskimi bojownikami Al-Shabaab.

Ask me how later, particularly if you eat fish, interestingly enough,

Opowiem o tym potem jeśli chcecie, ale wystarczy na przykład,

but that connection is there.

że jecie ryby, a już coś was z nimi łączy.

We are all intimately connected.

Wszyscy jesteśmy blisko ze sobą związani.

And this isn't just Tom Friedman,

I nie stwierdził tego Tom Friedman,

it's actually provable in case after case after case.

można to udowodnić w każdym przypadku.

What that means is, instead of asking your politicians to do things,

Oznacza to, że zamiast czekać na działanie polityków,

you have to look to yourself to do things.

sami powinniśmy podjąć działania.

And Independent Diplomat is a kind of example of this

Niezależny Dyplomata jest w pewien, dość luźny sposób

in a sort of loose way.

przykładem takiej inicjatywy.

There aren't neat examples, but one example is this:

Nie ma zgrabnych przykładów, ale jeden może być taki:

the way the world is changing

sposób, w jaki świat się zmienia, wyraźnie przejawia się w tym,

is embodied in what's going on at the place I used to work --

co się dzieje w miejscach takich jak moja była praca,

the U.N. Security Council.

Rada Bezpieczeństwa ONZ.

The U.N. was established in 1945.

ONZ powstało w 1945 r.

Its charter is basically designed

Jego głównym zadaniem

to stop conflicts between states --

jest przeciwdziałać konfliktom między państwami --

interstate conflict.

konfliktom interesów.

Today, 80 percent of the agenda

Obecnie 80% programu

of the U.N. Security Council

Rady Bezpieczeństwa ONZ

is about conflicts within states,

dotyczy problemów wewnątrzpaństwowych,

involving non-state parties --

w których uczestniczą podmioty niepaństwowe,

guerillas, separatists,

partyzanci, separatyści czy

terrorists, if you want to call them that,

terroryści, jeśli tak ich nazywacie,

people who are not normal governments, who are not normal states.

ludzie którzy nie tworzą normalnego rządu ani normalnego państwa.

That is the state of the world today.

W takiej sytuacji znajduje się dzisiejszy świat.

When I realized this,

Kiedy zdałem sobie z tego sprawę,

and when I look back on my time at the Security Council

i kiedy wracam do moich czasów w Radzie Bezpieczeństwa

and what happened with the Kosovars,

i do wydarzeń z Kosowa,

and I realize that often

uświadamiam sobie, że często ludzie,

the people who were most directly affected

na których nasze działania w Radzie Bezpieczeństwa

by what we were doing in the Security Council

miały bezpośredni wpływ,

weren't actually there, weren't actually invited

nie byli tam obecni. Nikt nie dawał im możliwości

to give their views to the Security Council,

przedstawienia swoich poglądów w Radzie Bezpieczeństwa.

I thought, this is wrong.

Pomyślałem, że to niedopuszczalne.

Something's got to be done about this.

Trzeba to jakoś zmienić.

So I started off in a traditional mode.

Zacząłem więc zgodnie ze zwyczajem.

Me and my colleagues at Independent Diplomat

Wraz z innymi członkami Niezależnego Dyplomaty

went around the U.N. Security Council.

byliśmy w Radzie Bezpieczeństwa ONZ.

We went around 70 U.N. member states --

Byliśmy w 70 krajach członkowskich ONZ --

the Kazaks, the Ethiopians, the Israelis --

Kazachstan, Etiopia, Izrael --

you name them, we went to see them --

sami z resztą wiecie. Spotkaliśmy się

the secretary general, all of them,

z sekretarzem generalnym, z nimi wszystkimi

and said, "This is all wrong.

i powiedzieliśmy: "To wszystko nie tak.

This is terrible that you don't consult these people who are actually affected.

To niedorzeczne, że nie konsultujecie się z ludźmi, o losach których decydujecie.

You've got to institutionalize a system

Musicie stworzyć formalny system,

where you actually invite the Kosovars

zgodnie z którym zaprosicie tu Kosowian

to come and tell you what they think.

i wysłuchacie ich stanowiska.

This will allow you to tell me -- you can tell them what you think.

Będziecie mogli wtedy przekazać to mnie, powiedzieć im, co o tym myślicie.

It'll be great. You can have an exchange.

Będzie wspaniale. Dojdzie do wymiany poglądów.

You can actually incorporate these people's views into your decisions,

Tak naprawdę możecie wykorzystać ich opinie w procesie podejmowania decyzji,

which means your decisions will be more effective and durable."

dzięki czemu wasze decyzje będą bardziej skuteczne i trwałe".

Super-logical, you would think.

Ktoś mógłby powiedzieć, że to jest superlogiczne.

I mean, incredibly logical. So obvious, anybody could get it.

To znaczy niezwykle logiczne -- tak oczywiste, że każdy mógłby to stwierdzić.

And of course, everybody got it. Everybody went, "Yes, of course, you're absolutely right.

Oczywiście wszyscy się zgodzili, mówili: "Tak, masz absolutną rację".

Come back to us

Wróć do nas

in maybe six months."

za około 6 miesięcy".

And of course, nothing happened -- nobody did anything.

I oczywiście nic się nie wydarzyło. Nikt niczego nie zrobił.

The Security Council does its business

Dziś Rada Bezpieczeństwa funkcjonuje

in exactly the same way today

w dokładnie taki sam sposób,

that it did X number of years ago,

jak X lat temu,

when I was there 10 years ago.

około 10 lat temu.

So we looked at that observation

Przyjrzeliśmy się więc naszym wnioskom

of basically failure

wyciągniętym z tej porażki

and thought, what can we do about it.

i zastanawialiśmy się co z tym zrobić.

And I thought, I'm buggered

Pomyślałem, że jeśli poświęcę całe życie

if I'm going to spend the rest of my life

na lobbowanie na rzecz tych szczątkowych rządów,

lobbying for these crummy governments

aby zostały podjęte konieczne działania,

to do what needs to be done.

to się wykończę.

So what we're going to do

Postanowiliśmy więc

is we're actually going to set up these meetings ourselves.

sami zająć się organizowaniem tych spotkań.

So now, Independent Diplomat

Dziś Niezależny Dyplomata

is in the process of setting up meetings

zajmuje się organizacją spotkań

between the U.N. Security Council

przedstawicieli Rady Bezpieczeństwa ONZ

and the parties to the disputes

i stron, których sprawami

that are on the agenda of the Security Council.

zajmuje się Rada Bezpieczeństwa.

So we will be bringing

Sprowadzimy zatem

Darfuri rebel groups,

darfurskich rebeliantów,

the Northern Cypriots and the Southern Cypriots,

przedstawicieli Cypru Północnego i Południowego,

rebels from Aceh,

rebeliantów z Aceh (Indonezja)

and awful long laundry list

oraz wielu, wielu innych z całego świata,

of chaotic conflicts around the world.

wplątanych złożone konflikty.

And we will be trying to bring the parties to New York

Naszym celem jest sprowadzenie ich do Nowego Jorku,

to sit down in a quiet room

gdzie w spokoju i odosobnieniu,

in a private setting with no press

bez telewizji i prasy,

and actually explain what they want

usiądą przy stole i wyjaśnią członkom

to the members of the U. N. Security Council,

Rady Bezpieczeństwa ONZ czego oczekują,

and for the members of the U.N. Security Council

a członkowie Rady Bezpieczeństwa

to explain to them what they want.

wyjaśnią im czego oni z kolei oczekują.

So there's actually a conversation,

W taki sposób nawiązuje się rozmowa,

which has never before happened.

do której nigdy wcześniej nie doszło.

And of course, describing all this,

Z pewnością każdy z was, kto zna się na polityce

any of you who know politics will think this is incredibly difficult,

może na podstawie tego opisu stwierdzić, że to jest niezwykle trudne.

and I entirely agree with you.

W zupełności się z tym zgadzam.

The chances of failure are very high,

Prawdopodobieństwo niepowodzenia jest bardzo wysokie,

but it certainly won't happen

ale z pewnością do niego nie dojdzie,

if we don't try to make it happen.

jeśli nie spróbujemy.

And my politics has changed fundamentally

Od czasów kiedy byłem dyplomatą do chwili obecnej,

from when I was a diplomat to what I am today,

moja polityka uległa gruntownej zmianie.

and I think that outputs is what matters, not process,

Uważam, że najważniejszy jest produkt, a nie proces

not technology, frankly, so much either.

lub technologia, szczerze mówiąc żadne z nich.

Preach technology

Propagowanie techniki wśród wszystkich uczestników

to all the Twittering members of all the Iranian demonstrations

demonstracji w Iranie używających Twittera,

who are now in political prison in Tehran,

którzy obecnie przebywają w więzieniu w Teheranie

where Ahmadinejad remains in power.

którym ciągle rządzi Ahmadineżad.

Technology has not delivered political change in Iran.

Technika nie wprowadziła zmian politycznych w Iranie.

You've got to look at the outputs, and you got to say to yourself,

Musimy się skupić na wynikach. Musimy zadać sobie pytanie:

"What can I do to produce that particular output?"

"Co mogę zrobić, aby osiągnąć taki wynik?"

That is the politics of the 21st century,

To jest polityka XXI wieku.

and in a way, Independent Diplomat

Niezależny Dyplomata jest swoistym

embodies that fragmentation, that change,

ucieleśnieniem tego rozpadu, tej zmiany,

that is happening to all of us.

których wszyscy doświadczamy.

That's my story. Thanks.

To jest moja historia. Dziękuję.