Bill Clinton: TED Prize wish: Let's build a health care system in Rwanda

Tłumaczenie: Joanna Rodziewicz Korekta: Marcin Chwistek

I thought in getting up to my TED wish

Zanim wyjawię moje życzenie,

I would try to begin by putting in perspective what I try to do

chciałbym zacząć od nakreślenia obrazu tego, co próbuję osiagnąć

and how it fits with what they try to do.

i w jaki sposób to co robię koresponduje z wizją TED.

We live in a world that everyone knows is interdependent,

Wszyscy wiemy, iż żyjemy w świecie opartym na współzależności,

but insufficient in three major ways.

ale niedomagającym pod względem trzech ważnych kwestii.

It is, first of all, profoundly unequal:

Przede wszystkim jest to świat głębokich dysproporcji.

half the world's people still living on less than two dollars a day;

Połowa populacji naszego globu nadal żyje za mniej niż dwa dolary dziennie,

a billion people with no access to clean water;

miliard ludzi nie ma dostępu do pitnej wody.

two and a half billion no access to sanitation;

Dwa i pół miliarda żyje bez podstawowych warunków sanitarnych,

a billion going to bed hungry every night;

a miliard ludzi codziennie chodzi spać głodny.

one in four deaths every year from AIDS, TB, malaria

Co czwarta osoba umiera na AIDS, gruźlicę, malarię

and the variety of infections associated with dirty water --

bądź szereg infekcji spowodowanych spożywaniem skażonej wody.

80 percent of them under five years of age.

80 % przypadków śmiertelnych to dzieci poniżej 5 roku życia.

Even in wealthy countries it is common now to see inequality growing.

Obecnie nawet w krajach wysoko rozwiniętych powszechnie obserwuje się rosnące dysproporcje.

In the United States, since 2001 we've had five years of economic growth,

Pomimo pięciu lat wzrostu gospodarczego, który można było zaobserwować od początku 2001 roku w Stanach Zjednoczonych

five years of productivity growth in the workplace,

oraz pięciu lat ciągłego wzrostu produktywności w miejscu pracy,

but median wages are stagnant and the percentage of working families

średnia płaca krajowa pozostaje niezmienna, a liczba rodzin należących do klasy pracującej,

dropping below the poverty line is up by four percent.

które oscylują na granicy ubóstwa, w tym samym czasie wzrosła o 4 procent.

The percentage of working families without health care up by four percent.

Odsetek pracujących rodzin bez ubezpieczenia zdrowotnego wzrósł o 4 procent.

So this interdependent world which has been pretty good to most of us --

Tak więc ten współzależny świat, który dla większości z nas jest bardzo dobrym miejscem do życia,

which is why we're all here in Northern California doing what we do

który pozwala nam być tutaj w Północnej Kalifornii i pracować w wybranych przez nas profesjach,

for a living, enjoying this evening -- is profoundly unequal.

a także cieszyć się tym miłym spotkaniem, jest również miejscem pełnym społecznych niesprawiedliwości.

It is also unstable.

Jest to świat niestabilny.

Unstable because of the threats of terror,

Niestabilny z powodu zagrożeń terrorystycznych,

weapons of mass destruction, the spread of global disease

rozwoju broni masowej zagłady, ryzyka związanego z wybuchem globalnych epidemii

and a sense that we are vulnerable to it in a way that we weren't not so many years ago.

a także ze względu na poczucie bezsilności wobec tych niebezpieczeństw, które teraz jest odczuwalne o wiele głębiej niż kilka lat temu.

And perhaps most important of all, it is unsustainable

Ale przede wszystkim, nasz świat jest głęboko zachwiany pod względem równowagi ekologicznej,

because of climate change, resource depletion and species destruction.

a ten stan rzeczy spowodowany jest gwałtowną zmianą klimatu, wyczerpywaniem zasobów naturalnych oraz zagładą gatunków.

When I think about the world I would like to leave to my daughter

Kiedy myślę o świecie jaki chciałbym zostawić mojej córce

and the grandchildren I hope to have,

i wnukom, które mam nadzieję kiedyś mieć,

it is a world that moves away from unequal, unstable, unsustainable

widzę świat daleki od dysproporcji, niestabilności i zachwianej równowagi ekologicznej.

interdependence to integrated communities -- locally, nationally and globally --

Chcę widzieć świat zintegrowanych społeczności – lokalnych, państwowych i ogólnoświatowych,

that share the characteristics of all successful communities:

które będą posiadały cechy charakterystyczne dla wszystkich prosperujących społeczności.

a broadly shared, accessible set of opportunities,

Chcę widzieć szeroko dostępne spektrum szans i możliwości,

a shared sense of responsibility for the success of the common enterprise

a także odczuwalne przez wszystkich, poczucie odpowiedzialności za sukces wspólnego przedsięwzięcia,

and a genuine sense of belonging.

jak również głębokie poczucie przynależności.

All easier said than done.

Oczywiście wszystko to jest łatwiej powiedzieć niż zrobić.

When the terrorist incidents occurred in the United Kingdom a couple of years ago,

Kiedy kilka lat temu, terroryści zaatakowali Wielką Brytanię,

I think even though they didn't claim as many lives as we lost in the United States on 9/11,

myślę, że pomimo iż ta tragedia pochłonęła mniej ofiar śmiertelnych niż wydarzenia z 11-go września w Stanach Zjednoczonych,

I think the thing that troubled the British most

to co najbardziej zaniepokoiło brytyjczyków był fakt, iż

was that the perpetrators were not invaders, but homegrown citizens

większością sprawców okazali się nie cudzoziemcy ale rodowici współobywatele,

whose religious and political identities were more important to them

których religijne i polityczne przekonania były ważniejsze niż

than the people they grew up with, went to school with,

ludzie z którymi się oni wychowali, z którymi chodzili do szkół,

worked with, shared weekends with, shared meals with.

z którymi pracowali, spędzali weekendy i spożywali posiłki.

In other words, they thought their differences

Innymi słowy byli oni przekonani, iż ich różnice

were more important than their common humanity.

są ważniejsze niż człowieczeństwo.

It is the central psychological plague of humankind in the 21st century.

Taki tok myślenia jest główną plagą ludzkości w XXI wieku.

Into this mix, people like us, who are not in public office,

W tej sytuacji, ludzie tacy jak my, niepełniący funkcji publicznych,

have more power to do good than at any time in history,

mamy więcej możliwości by czynić dobro niż kiedykolwiek w historii,

because more than half the world's people

ponieważ ponad połowa ludzkości na tym świecie

live under governments they voted in and can vote out.

żyje pod rządami ludzi, których sami wybrali i których sami maja prawo odwołać.

And even non-democratic governments are more sensitive to public opinion.

Obecnie nawet niedemokratyczne rządy są bardziej wrażliwe na opinie publiczną.

Because primarily of the power of the Internet,

Głównie dzięki zasłudze internetu,

people of modest means can band together and amass vast sums of money

ludzie ze skromniejszymi dochodami mogą jako wspólnota zgromadzić znaczące sumy pieniędzy,

that can change the world for some public good if they all agree.

aby uczynić świat lepszym i wspomóc publiczne dobro, jesli tylko chcą.

When the tsunami hit South Asia, the United States contributed 1.2 billion dollars.

Kiedy tsunami uderzyło w Azję Południowo Wschodnią, USA przeznaczyło na pomoc 1,2 miliarda dolarów.

30 percent of our households gave.

Pomoc ofiarowało 30% naszych gospodarstw domowych.

Half of them gave over the Internet.

Połowa z nich udzieliła pomocy przez internet.

The median contribution was somewhere around 57 dollars.

Średnia darowizna wyniosła około 57 dolarów.

And thirdly, because of the rise of non-governmental organizations.

Również dzięki wzrostowi ilości organizacji pozarządowych,

They, businesses, other citizens' groups, have enormous power

ludzie, przedsiębiorstwa oraz inne stowarzyszenia obywatelskie mają potężną moc

to affect the lives of our fellow human beings.

oddziaływania na życie innych ludzi.

When I became president in 1993,

Kiedy zostałem prezydentem w 1993 roku,

there were none of these organizations in Russia.

w Rosji nie istniały żadne z tych organizacji.

There are now a couple of hundred thousand.

Dziś jest ich kilkaset tysięcy.

None in India. There are now at least a half a million active.

Nie było ich w Indiach. Dziś tych aktywnych jest przynajmniej pół miliona.

None in China. There are now 250,000 registered with the government,

Nie było ich w Chinach. Dziś tych zarejestrowanych przez rząd jest około 250 tysięcy,

probably twice again that many who are not registered for political reasons.

a prawdopodobnie dwa razy tyle tych niezarejestrowanych ze względów politycznych.

When I organized my foundation, and I thought about the world as it is

Kiedy zakładałem swoją fundację i zastanawiałem się nad światem jaki jest ,

and the world that I hope to leave to the next generation,

i światem, który chciałbym zostawić przyszłym pokoleniom,

and I tried to be realistic about what I had cared about all my life

starałem się być realistą względem rzeczy o które dbałem całe swoje życie,

that I could still have an impact on.

rzeczy na które nadal mógłbym wpłynąć.

I wanted to focus on activities

Chciałem skupić się na działalności,

that would help to alleviate poverty, fight disease, combat climate change,

która pomogłaby zmniejszyć ubóstwo, walczyć z chorobami, zwalczyć zmianę klimatu, a także

bridge the religious, racial and other divides that torment the world,

zniwelować religijne, rasowe oraz wszelkie inne różnice, które nękają nasz świat,

but to do it in a way that would either use

chciałem tego dokonać wykorzystując

whatever particular skills we could put together in our group

wszelkie indywidualne umiejętności członków mojej organizacji,

to change the way some public good function was performed

zmieniając tym samym sposób w jaki pewne funkcje publiczne są wypełniane

so that it would sweep across the world more.

i rozpropagować to podejście na całym świecie.

You saw one reference to that in what we were able to do with AIDS drugs.

Nasz wysiłek można zilustrować na przykładzie tego czego udało nam się dokonać z lekami na AIDS.

And I want to say that the head of our AIDS effort,

Chciałbym tutaj zaznaczyć, iż głowa naszego departamentu do spraw AIDS,

and the person who also is primarily active in the wish I'll make tonight,

a zarazem osoba głównie odpowiedzialna za moją tutaj obecność,

Ira Magaziner, is here with me and I want to thank him for everything he's done.

Ira Magaziner, jest dzisiaj z nami i korzystając z okazji chciałbym mu serdecznie podziękować za wszystko czego do tej pory dokonał.

He's over there.

Ira siedzi tam.

(Applause)

(Oklaski)

When I got out of office and was asked to work, first in the Caribbean,

Kiedy zakończyła się moja kadencja prezydencka i zostałem poproszony o to bym zaangażował się

to try to help deal with the AIDS crisis,

w pracę, której celem była pomoc w walce z AIDS na Karaibach,

generic drugs were available for about 500 dollars a person a year.

cena nie patentowych leków dla każdego pacjenta wynosiła 500 dolarów na rok.

If you bought them in vast bulks,

Jeśli kupiło się je hurtowo,

you could get them at a little under 400 dollars.

można było te same leki dostać za nieco mniej niż 400 dolarów.

The first country we went to work in, the Bahamas,

Pierwszym krajem do jakiego pojechaliśmy pracować były Wyspy Bahama -

was paying 3,500 dollars for these drugs.

tam cena leków wynosiła 3.5 tysiąca dolarów.

The market was so terribly disorganized

Tamtejszy rynek był tak zdezorganizowany,

that they were buying this medicine through two agents

że leki kupowane były poprzez dwóch pośredników,

who were gigging them sevenfold.

którzy zawyżali ceny siedmiokrotnie.

So the very first week we were working,

Pierwszego tygodnia pracy,

we got the price down to 500 dollars.

zbiliśmy cenę leków do 500 dolarów.

And all of a sudden, they could save seven times as many lives

I nagle za tę samą sumę pieniędzy

for the same amount of money.

można było uratować życie siedmiokrotnie większej liczbie ludzi.

Then we went to work with the manufacturers of AIDS medicines,

Następnie przystąpiliśmy do współpracy z wytwórcami leków przeciwko AIDS,

one of whom was cited in the film,

widzieliśmy wypowiedź jednego z nich w filmie [wyświetlonym przed przemówieniem Clintona --- red. JR.]

and negotiated a whole different change in business strategy,

i zdołaliśmy wynegocjować całkowitą zmianę ich strategii biznesowej.

because even at 500 dollars, these drugs

Pomimo że udało nam się zbić cenę leków do 500 dolarów,

were being sold on a high-margin, low-volume, uncertain-payment basis.

ich sprzedaż nadal opierała się na wysokiej marży, niskim nakładzie oraz nieokreślonych warunkach spłaty.

So we worked on improving the productivity of the operations

Tak więc skupiliśmy się na poprawie produktywności operacyjnej

and the supply chain, and went to a low-margin, high-volume,

oraz sieci dostawców, dzięki czemu udało nam się uzyskać

absolutely certain-payment business.

model biznesowy oparty na niskiej marży, wysokim nakładzie oraz określonych warunkach spłaty.

I joked that the main contribution we made

Żartowałem, że naszym głównych wkładem w walce z AIDS

to the battle against AIDS was to get the manufacturers

była zmiana strategii biznesowej wytwórców leków,

to change from a jewelry store to a grocery store strategy.

z tej typowej dla zakładów jubilerskich na tą charakterystyczną dla sklepów spożywczych.

But the price went to 140 dollars from 500.

Cena spadła z 500 na 140 dolarów.

And pretty soon, the average price was 192 dollars.

Niedługo później, średnia cena wynosiła 192 dolary.

Now we can get it for about 100 dollars.

Obecnie leki można kupić za około 100 dolarów.

Children's medicine was 600 dollars,

Leki dziecięce kosztowały 600 dolarów

because nobody could afford to buy any of it.

i ponieważ nikogo nie było stać na ich kupno,

We negotiated it down to 190.

wynegocjowaliśmy spadek ceny do 190 dolarów.

Then, the French imposed their brilliantly conceived airline tax

Następnie Francuzi wpadli na wspaniały pomysł by wprowadzić podatek lotniczy,

to create a something called UNITAID,

a zgromadzony w ten sposób dochód przeznaczyć na utworzenie UNITAID [ organizacja charytatywna do walki z AIDS --- red. JR.],

got a bunch of other countries to help.

która obecnie jest wspomagana przez szereg krajów świata.

That children's medicine is now 60 dollars a person a year.

Dzięki takim inicjatywom, cena leków dla dzieci wynosi teraz 60 dolarów na rok.

The only thing that is keeping us from basically saving the lives

Jedyną rzeczą, która powstrzymuje nas od ratowania życia pacjentom

of everybody who needs the medicine to stay alive

potrzebującym leków przeciwko AIDS aby przeżyć,

are the absence of systems necessary to diagnose, treat and care

jest brak systemu zdrowia dostępnego ludziom chorych na AIDS, który zapewniłby diagnostykę, leczenie, opiekę medyczną

for people and deliver this medicine.

oraz sprawną dystrybucję leków.

We started a childhood obesity initiative with the Heart Association in America.

Kolejną z naszych inicjatyw była współpraca z Amerykańskim Stowarzyszeniem Serce, w walce z dziecięcą otyłością.

We tried to do the same thing by negotiating industry-right deals

Tutaj również zaczęliśmy od negocjacji, w tej sytuacji z wytwórcami napojów i przekąsek,

with the soft drink and the snack food industry to cut the caloric

aby obniżyli oni zawartość kalorii oraz substancji szkodliwych

and other dangerous content of food going to our children in the schools.

w produktach trafiających do szkół uczęszczanych przez nasze dzieci.

We just reorganized the markets.

Wystarczyło jedynie przestrukturyzować rynek.

And it occurred to me that in this whole non-governmental world,

I właśnie wtedy pomyślałem, że w świecie pozarządowych organizacji

somebody needs to be thinking about organizing public goods markets.

potrzebny jest ktoś kto zreorganizowałby rynek zbytu dóbr społecznych.

And that is now what we're trying to do,

I właśnie to staramy się teraz osiagnąć,

and working with this large cities group to fight climate change,

współpracując z organizacjami ekologicznymi w walce ze zmianą klimatu,

to negotiate huge, big, volume deals that will enable cities

próbujemy negocjować olbrzymie porozumienia ilościowe,

which generate 75 percent of the world's greenhouse gases,

które umożliwią miastom odpowiedzialnym za 75 procent emisji gazów cieplarnianych,

to drastically and quickly reduce greenhouse gas emissions

szybką i efektywną obniżkę emisji,

in a way that is good economics.

w sposob, który ma ekonomiczny sens.

And this whole discussion as if it's some sort of economic burden,

Dlatego też nie rozumiem ludzi,

is a mystery to me.

którzy uważają że walka ze zmianą klimatu wymaga olbrzymich nakładów finansowych.

I think it's a bird's nest on the ground.

Dla mnie jest to zupełnie proste.

When Al Gore won his well-deserved Oscar

Kiedy Al Gore zdobył zasłużonego Oscara

for the "Inconvenient Truth" movie, I was thrilled,

za swój film “Niewygodna prawda”, byłem zachwycony,

but I had urged him to make a second movie quickly.

ale za razem zachęcałem go by jak najszybciej nakręcił on kolejny dokument.

For those of you who saw "An Inconvenient Truth,"

Każdy kto widział “Niewygodną prawdę”,

the most important slide in the Gore lecture is the last one,

na pewno zgodzi się ze mną, że najważniejsze przesłanie filmu jest zawarte w jego ostatniej sekwencji,

which shows here's where greenhouse gases are going

w której Gore pokazuje jaką skalę szkód mogą spowodować gazy cieplarniane

if we don't do anything, here's where they could go.

jeśli nie zmierzymy się z problemem zwiększającej się emisji.

And then there are six different categories

Istnieje aż sześć różnych metod, które

of things we can do to change the trajectory.

możemy wykorzystać w walce ze zmianą klimatu.

We need a movie on those six categories.

Potrzebujemy filmu dokumentalnego o każdej z tych sześciu metod.

And all of you need to have it embedded in your brains

Każdy z nas musi sobie to zakodować

and to organize yourselves around it.

i zacząć działać.

So we're trying to do that.

I zarówno ja, jak i moja organizacja próbujemy właśnie tego dokonać.

So organizing these markets is one thing we try to do.

Jak już wcześniej wspomniałem, zaczęliśmy od reorganizacji rynków dóbr publicznych.

Now we have taken on a second thing, and this gets to my wish.

Obecnie staramy się zająć kolejnym problemem, który bezpośrednio związany jest z moim życzeniem.

It has been my experience in working in developing countries

Jako osoba doświadczona w pracy w krajach rozwijających się,

that while the headlines may all be -- the pessimistic headlines may say,

pomimo iż wszyscy uznają szeroko panującą korupcję

well, we can't do this, that or the other thing because of corruption --

za przeszkodę w niesieniu pomocy,

I think incapacity is a far bigger problem in poor countries than corruption,

uważam że głównym problemem w tych krajach jest nieporadność i to właśnie ona

and feeds corruption.

powoduje korupcję.

We now have the money, given these low prices, to distribute

Obecnie, dzięki nowo wynegocjowanym cenom, posiadamy środki finansowe aby rozprowadzać leki przeciwko AIDS

AIDS drugs all over the world to people we cannot presently reach.

na całym świecie, nawet w miejscach do których nadal nie jesteśmy w stanie dotrzeć.

Today these low prices are available in the 25 countries where we work,

W chwili obecnej, niższe ceny leków na AIDS są dostępne w 25 krajach, w których prowadzimy działalność

and in a total of 62 countries,

oraz łącznie w 62 krajach świata.

and about 550,000 people are getting the benefits of them.

Dzięki naszym staraniom 550 tysięcy ludzi ma dostęp do leków.

But the money is there to reach others.

A ponadto posiadamy środki finansowe by pomóc wielu innym.

The systems are not there to reach the people.

Niestety brakuje nam kanałów by dotrzeć do reszty potrzebujących.

So what we have been trying to do,

To czego staramy się dokonać,

working first in Rwanda and then in Malawi and other places --

zaczynając od pracy najpierw w Ruandzie, następnie w Malawi a także innych miejscach,

but I want to talk about Rwanda tonight --

chociaż dzisiaj chcę się skupić na Ruandzie,

is to develop a model for rural health care in a very poor area

jest stworzenie modelu opieki zdrowotnej w obszarach najbiedniejszych,

that can be used to deal with AIDS, TB, malaria, other infectious diseases,

który zapewniłby pomoc pacjentom cierpiących na AIDS, gruźlicę, malarię, inne choroby

maternal and child health, and a whole range of health issues

zakaźnie, jak również opiekę położniczą i pediatryczną oraz pomoc w walce ze wszystkimi

poor people are grappling with in the developing world,

innymi problemami zdrowotnymi, nękajacymi najuboższych obywateli krajów rozwijających się.

that can first be scaled for the whole nation of Rwanda,

Myślę tutaj o stworzeniu modelu, który można by było zastosować w skali krajowej, najpierw w Ruandzie,

and then will be a model that could literally

a następnie

be implemented in any other poor country in the world.

w każdym ubogim kraju świata.

And the test is: one, will it do the job?

Chcemy się przekonać, po pierwsze, czy model ten będzie działał,

Will it provide high quality care?

a także czy rozwinie się i zdoła zapewnić wysokiej klasy opiekę medyczną?

And two, will it do it at a price

Po drugie, czy nakłady pieniężne potrzebne do jego realizacji,

that will enable the country to sustain a health care system

pozwolą krajom, finansować ten model opieki zdrowotnej

without foreign donors after five to 10 years?

w przyszłości bez pomocy zagranicznych dawców?

Because the longer I deal with these problems,

Czym wiecęj mam do czynienia z tymi problemami,

the more convinced I am that we have to --

jestem coraz bardziej przekonany, iż

whether it's economics, health, education, whatever --

niezależnie czy chodzi o gospodarkę, służbę zdrowia, edukację bądź każdą inną dziedzinę życia publicznego,

we have to build systems.

musimy zacząć od budowy struktur .

And the absence of systems that function

Ponieważ gdy brakuje struktur,

break the connection which got you all in this seat tonight.

każda z wyżej wymienionych funkcji publicznych przestaje spełniać swoją rolę.

You think about whatever your life has been,

Gdy każdy z nas myśli o swoim życiu,

however many obstacles you have faced in your life,

niezależnie od trudności z jakimi musieliśmy się zmierzyć,

at critical junctures you always knew

w krytycznych momentach naszego życia zawsze wiedzieliśmy, że

there was a predictable connection between the effort you exerted

isnieje przewidywalna zależność pomiędzy wysiłkiem jaki włożyliśmy,

and the result you achieved.

a rezultatem jaki osiągnęliśmy.

In a world with no systems, with chaos,

W świecie bez struktur, pełnym chaosu,

everything becomes a guerilla struggle,

wszystko staje się walką o przetrwanie,

and this predictability is not there.

i niczego nie można przewidzieć.

And it becomes almost impossible to save lives,

W takiej sytuacji ratowanie życia,

educate kids, develop economies, whatever.

kształcenie dzieci bądź rozwój gospodarczy jest praktycznie niemożliwy.

The person, in my view,

Osobą, która według mojej opinii,

who has done the best job of this in the health care area,

uzyskała najlepsze rezultaty w budowaniu struktur opieki zdrowotnej,

of building a system in a very poor area, is Dr. Paul Farmer,

w najuboższych obszarach świata jest doktor Paul Farmer,

who, many of you know, has worked for now 20 years with his group,

który na pewno jest znany wielu tu obecnym, spędził ostatnie 20 lat pracując

Partners in Health, primarily in Haiti where he started,

głównie na Haiti, w ramach założonej przez siebie fundacji Partnerzy w Zdrowiu.

but they've also worked in Russia, in Peru

Jego fundacja działała również w Rosji, w Peru

and other places around the world.

a także wielu innych krajach świata.

As poor as Haiti is, in the area where Farmer's clinic is active --

Biorąc pod uwagę ubóstwo panujące na Haiti, a także położenie jego kliniki ,

and they serve a catchment area far greater

chcę tutaj zaznaczyć, że ich pomoc obejmuje o wiele większy obszar regionalny,

than the medical professionals they have would indicate they could serve --

niż można by było przypuszczać biorąc pod uwagę liczbę ich personelu medycznego,

since 1988, they have not lost one person to tuberculosis, not one.

od 1988 roku nie odnotowano tam ani jednego przypadku śmiertelnego wśród pacjentów cierpiących na gruźlicę.

And they've achieved a lot of other amazing health results.

Jego fundacja osiągnęła także szereg wspaniałych rezultatów w dziedzinie zdrowia.

So when we decided to work in Rwanda

Dlatego też, gdy zdecydowaliśmy się pracować w Ruandzie,

on trying to dramatically increase the income of the country and fight the AIDS problem,

staraliśmy się zwiększyć dochód całego kraju oraz walczyć z epidemią AIDS,

we wanted to build a healthcare network,

chcieliśmy zacząć od budowy sieci opieki zdrowotnej,

because it had been totally destroyed during the genocide in 1994,

ponieważ została ona całkowicie zniszczona podczas masowego ludobójstwa w 1994

and the per capita income was still under a dollar a day.

oraz zwiększyć dochód per capita, który wynosił poniżej 1 dolara na dzień.

So I rang up, asked Paul Farmer if he would help.

Tak więc zadzwoniłem do Paula Farmera i poprosiłem go o pomoc.

Because it seemed to me if we could prove there was a model in Haiti

Pomyślałem, że jeśli uda nam się udowodnić iż istnieje model na Haiti oraz model

and a model in Rwanda that we could then take all over the country,

strukturalny w Ruandzie, które możemy zastosować w skali całego kraju,

number one, it would be a wonderful thing for a country

po pierwsze będzie to wspaniała rzecz dla kraju,

that has suffered as much as any on Earth in the last 15 years,

który w ciagu ostatnich 15 lat cierpiał więcej niż jakikolwiek inny kraj na świecie,

and number two, we would have something that could then be adapted

a po drugie, osiągniemy uniwersalny model,

to any other poor country anywhere in the world.

który będzie można zastosować w każdym zakątku świata.

And so we have set about doing that.

I tak właśnie wszystko się zaczęło.

Now, we started working together 18 months ago.

Nasza współpraca trwa już 18 miesięcy.

And we're working in an area called Southern Kayonza,

Obecnie pracujemy w regionie południowej Kayonzy,

which is one of the poorest areas in Rwanda,

jednym z najuboższych obszarów w Ruandzie,

with a group that originally includes about 400,000 people.

z grupą ok. 400 tysięcy ludzi.

We're essentially implementing what Paul Farmer did in Haiti:

Nasza praca polega na wdrażaniu modelu, jaki Paul Farmer zastosował na Haiti,

he develops and trains paid community health workers

polegającym na zatrudnianiu i szkoleniu pracowników opieki zdrowotnej,

who are able to identify health problems,

którzy będą w stanie rozpoznać problemy zdrowotne lokalnych mieszkańców,

ensure that people who have AIDS or TB are properly diagnosed

zadbać o to by pacjenci z AIDS bądź cierpiący na gruźlicę byli prawidłowo zdiagnozowani

and take their medicine regularly,

oraz kontynuowali oni kuracje lekowe,

who work on bringing about health education, clean water and sanitation,

którzy będą dążyć do rozwoju edukacji zdrowotnej, dostępu do czystej wody i poprawy warunków sanitarnych,

providing nutritional supplements and moving people up the chain of health care

a także zapewnią, wsród lokalnych społeczności, dystrybucję odżywek oraz dostęp

if they have problems of the severity that require it.

do szerokiej gamy usług medycznych, w zależności od stanu zdrowia pacjentów.

The procedures that make this work have been perfected,

Jak już wcześniej wspomniałem,

as I said, by Paul Farmer and his team

wszystkie procedury jakie zastosowaliśmy,

in their work in rural Haiti over the last 20 years.

były opracowane przez Paula Farmera w ciągu ostatnich 20 lat, które spędził on pracując na Haiti.

Recently we did an evaluation of the first 18 months of our efforts in Rwanda.

Niedawno dokonaliśmy ewaluacji pierwszych 18 miesięcy naszej pracy w Ruandzie.

And the results were so good that the Rwandan government

Nasze rezultaty okazały się tak dobre, że rząd Ruandy

has now agreed to adopt the model for the entire country,

zgodził się zaadaptować nasz model opieki zdrowotnej na skalę krajową,

and has strongly supported and put the full resources of the government behind it.

okazał nam pełne wsparcie oraz przeznaczył olbrzymie środki budżetowe na jego realizację.

I'll tell you a little bit about our team because it's indicative of what we do.

Chcę tutaj opowiedzieć wam trochę o naszej drużynie, ponieważ to właśnie jej członkowie sprawiają, że to co robimy jest możliwe.

We have about 500 people around the world

W skład naszej organizacji wchodzi ok. 500 ludzi na całym świecie,

working in our AIDS program, some of them for nothing --

którzy pracują w ramach naszego programu walki z AIDS, w większości przypadków są to

just for transportation, room and board.

wolontariusze pracujący jedynie za wikt i opierunek.

And then we have others working in these other related programs.

Pozostali członkowie naszej organizacji zajmują się innymi projektami.

Our business plan in Rwanda

Nasz model biznesowy dla Ruandy

was put together under the leadership of Diana Noble,

został opracowany pod wodzą Diany Noble,

who is an unusually gifted woman,

która jest niezwykle utalentowaną kobietą,

but not unusual in the type of people who have been willing to do this kind of work.

chociaż jej poświęcenie jest zwykle typowe wśród większości ludzi, którzy jak Diana angażują się w ten rodzaj pracy.

She was the youngest partner at Schroder Ventures in London in her 20s.

Jako dwudziestokilkulatka Diana była najmłodszym partnerem w Schroder Ventures w Londynie.

She was CEO of a successful e-venture --

Była prezesem znakomicie prosperującej firmy internetowej --

she started and built Reed Elsevier Ventures --

założyła i rozbudowała spółkę Reed Elsevier -

and at 45 she decided she wanted to do something different with her life.

a w wieku 45 lat postanowiła ona zupełnie zmienić swoje życie.

So she now works full-time on this for very little pay.

Tak więc teraz Diana pracuje razem z nami, zarabiając bardzo niewiele.

She and her team of former business people have created a business plan

Wraz ze swoją drużyną, złożoną z ludzi, którzy dawniej zajmowali się biznesem zawodowo,

that will enable us to scale this health system up for the whole country.

opracowała ona plan biznesowy, który pozwoli nam rozszerzyć skalę naszego modelu na cały kraj.

And it would be worthy of the kind of private equity work

Jej ciężka praca i oddanie jest identyczne z tym, jakie Diana poświęcała

she used to do when she was making a lot more money for it.

w przeszłości pracując w sektorze prywatnym i za które dostawała znacznie wyższe wynagrodzenie.

When we came to this rural area, 45 percent of the children under the age of five

Kiedy zaczynaliśmy naszą działalność w tym regionie, 45 procent dzieci poniżej 5-go roku życia

had stunted growth due to malnutrition.

cierpiało na zaburzenia wzrostu spowodowane niedożywieniem.

23 percent of them died before they reached the age of five.

23 procent tych dzieci zmarło zanim zdołały skończyć 5 lat.

Mortality at birth was over two-and-a-half percent.

Śmiertelność wśród noworodków wynosiła ponad 2,5 procent.

Over 15 percent of the deaths among adults and children occurred

Przyczyną ponad 15 procent przypadków śmiertelnych wśród dzieci oraz osób dorosłych,

because of intestinal parasites and diarrhea from dirty water and inadequate sanitation --

była biegunka oraz pasożyty jelitowe, spowodowane spożywaniem brudnej wody i brakiem odpowiednich warunków sanitarnych,

all entirely preventable and treatable.

tak więc rzeczy, którym można w pełni zapobiec i które można leczyć.

Over 13 percent of the deaths were from respiratory illnesses --

Ponad 13 procent zgonów spowodowane było chorobami układu oddechowego,

again, all preventable and treatable.

także w tym przypadku, którym można w pełni zapobiec i które można leczyć.

And not a single soul in this area was being treated for AIDS or tuberculosis.

Żaden pacjent w tym regionie cierpiący na gruźlicę bądź AIDS, nie był poddawany leczeniu.

Within the first 18 months, the following things happened:

Podczas pierwszych 18-tu miesięcy naszej działalności, zdołaliśmy osiągnąć kilka rzeczy :

we went from zero to about 2,000 people being treated for AIDS.

zwiększyliśmy liczbę pacjentów przyjmujących leki na AIDS, z zera do dwóch tysięcy.

That's 80 percent of the people who need treatment in this area.

Co stanowi 80 procent przypadków wymagających leczenia w tym rejonie.

Listen to this: less than four-tenths of one percent of those being treated

Posłuchajcie tego: mniej niż 0,4 procenta osób otrzymujących leki,

stopped taking their medicine or otherwise defaulted on treatment.

przerwało leczenie.

That's lower than the figure in the United States.

To odsetek niższy niż w Stanach Zjednoczonych.

Less than three-tenths of one percent

Mniej niż 0,3 procenta naszych pacjentów,

had to transfer to the more expensive second-line drugs.

musiało zacząć kurację droższymi, ale w ich przypadku bardziej skutecznymi lekami.

400,000 pregnant women were brought into counseling

400 tysięcy ciężarnych kobiet otrzymało porady psychologiczne

and will give birth for the first time within an organized healthcare system.

i po raz pierwszy urodziło dzieci w ramach zorganizowanej opieki medycznej.

That's about 43 percent of all the pregnancies.

To ponad 43 procent wszystkich ciąży.

About 40 percent of all the people -- I said 400,000. I meant 40,000.

Około 40 procent wszystkich ludzi, wspomniałem wcześniej 400 tysięcy ale miałem na myśli 40 tysięcy.

About 40 percent of all the people who need TB treatment are now getting it --

Około 40 procent wszystkich ludzi cierpiących na gruźlicę aktualnie otrzymuje leczenie,

in just 18 months, up from zero when we started.

w ciągu 18 miesięcy to 40 procentowy wzrost.

43 percent of the children in need of an infant feeding program

43 procent dzieci wymagających dożywiania w okresie noworodkowym,

to prevent malnutrition and early death

aby zapobiec niedożywieniu i przedwczesnej śmierci,

are now getting the food supplements they need to stay alive and to grow.

otrzymuje odżywki podtrzymujące ich rozwój i procesy życiowe.

We've started the first malaria treatment programs they've ever had there.

Zaczęliśmy także program leczenia malarii, pierwszy jaki kiedykolwiek miał miejsce w tym regionie.

Patients admitted to a hospital that was destroyed during the genocide

Pacjenci trafiają do szpitala, który zburzony podczas masowego ludobójstwa,

that we have renovated along with four other clinics,

a który wraz z czterema innymi klinikami, udało nam się odbudować,

complete with solar power generators, good lab technology.

obecnie zasilanego generatorem energii słonecznej oraz posiadającego nowoczesne labolatoria.

We now are treating 325 people a month,

Aktualnie zapewniamy opiekę medyczną 325-ciu osobom miesięcznie,

despite the fact that almost 100 percent of the AIDS patients are now treated at home.

pomimo tego, że prawie 100 procent pacjentów cierpiących na AIDS otrzymuje leczenie w domu.

And the most important thing is

I co najważniejsze,

because we've implemented Paul Farmer's model, using community health workers,

ponieważ wprowadziliśmy model Paula Farmera, wykorzystujący społecznych pracowników zdrowia,

we estimate that this system could be put into place for all of Rwanda

szacujemy, że nasz system może być rozszerzony na skalę całej Ruandy,

for between five and six percent of GDP,

a jego koszt nie przekroczy 5 procent produktu krajowego brutto,

and that the government could sustain that

dzięki czemu rząd będzie w stanie samodzielnie finansować system opieki zdrowotnej

without depending on foreign aid after five or six years.

po przejściowym okresie 5 – 6 lat.

And for those of you who understand healthcare economics

Ludzie którzy rozumieją ekonomię opieki zdrowotnej,

you know that all wealthy countries spend between nine and 11 percent of GDP

na pewno orientują się, że kraje bogate przeznaczają na służbę zdrowia pomiędzy 9 - 11 procent produktu krajowego brutto,

on health care, except for the United States, we spend 16 --

jedyny wyjątek stanowią tutaj Stany Zjednoczone, które wydają 16 procent,

but that's a story for another day.

ale to jest temat na inną rozmowę.

(Laughter)

(Śmiech)

We're now working with Partners in Health and the Ministry of Health in Rwanda

Obecnie pracujemy wraz z Partnerami w Zdrowiu oraz Ministerstwem Opieki Zdrowotnej Ruandy

and our Foundation folks to scale this system up.

w celu rozszerzenia naszego systemu na skaję krajową.

We're also beginning to do this in Malawi and Lesotho.

Zaczynamy również pracę w Malawi oraz Lesotho.

And we have similar projects in Tanzania, Mozambique,

Podobne projekty posiadamy w Tanzanii, Mozambiku,

Kenya and Ethiopia with other partners trying to achieve the same thing:

Kenii i Etiopi, w każdym z tych krajów pracujemy z różnymi partnerami ale nasz cel jest wspólny:

to save as many lives as quickly as we can,

chcemy uratować jak najwięcej osób w jak najkrótszym czasie,

but to do it in a systematic way that can be implemented nationwide

a zarazem staramy się to robić w sposób systematyczny, który pozwoli na wdrożenie naszego modelu w całym kraju,

and then with a model that can be implemented in any country in the world.

a następnie w każdym kraju na świecie.

We need initial upfront investment to train doctors, nurses,

Potrzebujemy wstępnej inwestycji finansowej, aby wyszkolić lekarzy i pielęgniarki,

health administration and community health workers throughout the country,

administratorów oraz lokalnych pracowników opieki zdrowotnej,

to set up the information technology, the solar energy,

a także aby wdrożyć technologię informacyjną, system energii słonecznej,

the water and sanitation, the transportation infrastructure.

sprawną kanalizację oraz infrastrukturę transportową.

But over a five- to 10-year period,

Ale dzięki temu w przeciągu kolejnych 5-10 lat,

we will take down the need for outside assistance

uda nam się całkowicie zlikwidować potrzebę zewnętrznej pomocy finansowej

and eventually it will be phased out.

i zupełnie wycofać naszą działalność.

My wish is that TED assist us in our work and help us to build

Moim życzeniem jest, by TED pomógł nam w zbudowaniu

a high-quality rural health system in a poor country, Rwanda,

wysokiej klasy systemu opieki zdrowotnej w ubogiej Ruandzie,

that can be a model for Africa,

który może stać się modelem dla całej Afryki,

and indeed, for any poor country anywhere in the world.

a także dla każdego ubogiego kraju, gdziekolwiek na świecie.

My belief is that this will help us to build a more integrated world

Jestem przekonany że nasze działania pomogą nam zbudować bardziej zintegrowany świat,

with more partners and fewer terrorists,

oparty na zasadach partnerstwa, z mniejszą ilością terrorystów,

with more productive citizens and fewer haters,

a za to wypełniony szeregiem produktywnych obywateli, którym obca jest wzajemna nienawiść,

a place we'd all want our kids and our grandchildren to grow up in.

który stanie się miejscem, w jakim chcielibyśmy aby dorastały nasze dzieci i wnuki.

It has been an honor for me, particularly, to work in Rwanda

Możliwośc pracy w Ruandzie jest dla mnie zaszczytem

where we also have a major economic development project

w kraju, w którym z pomocą szkockiego filantropa – Toma Huntera,

in partnership with Sir Tom Hunter, the Scottish philanthropist,

zaczęliśmy projekt rozwoju gospodarki,

where last year we, using the same thing with AIDS drugs,

gdzie w roku ubiegłym, wykorzystując taktykę zastosowaną wcześniej przy zakupie leków przeciwko AIDS,

cut the cost of fertilizer and the interest rates on microcredit loans by 30 percent

udało nam się obniżyć koszt nawozu oraz raty spłat mikro-pożyczek o 30 procent,

and achieved three- to four-hundred percent increases

a także osiagnąć 400 procentowy wzrost

in crop yields with the farmers.

plonów wśród lokalnych rolników.

These people have been through a lot and none of us, most of all me,

Ludność Ruandy przeszła przez prawdziwe piekło i nikt z nas, a w szczególności ja,

helped them when they were on the verge of destroying each other.

nie okazał im pomocy, gdy byli oni na krawędzi samozagłady.

We're undoing that now, and they are so over it and so into their future.

Staramy się teraz to naprawić i tak jak mieszkańcy Ruandy, zapomnieć o przeszłości i skupić się na przyszłości.

We're doing this in an environmentally responsible way.

Nasza działalność odbywa się w sposób odpowiedzialny pod względem środowiska i ekologii.

I'm doing my best to convince them not to run the electric grid

Staram się przekonać miejscową ludność, aby w celu zapewnienia elektryczności dla 35 procent populacji, którzy nadal nie mają do niej dostępu,

to the 35 percent of the people that have no access,

zamiast elektrycznych linii wysokiego napięcia,

but to do it with clean energy. To have responsible reforestation projects,

opcjowali oni za czystą energią i wykorzystywali projekty wtórnego zalesiania.

the Rwandans, interestingly enough, have been quite good, Mr. Wilson,

Ludność Ruandy, jest zaskakujaco dobra, Panie Wilson [ E.O. Wilson – amerykański biolog,laureat nagrody TED 2007 --- red. JR]

in preserving their topsoil.

jeśli chodzi o zachowanie wierzchniej warstwy gleby.

There's a couple of guys from southern farming families --

Pamiętam kilku ludzi z osad rolniczych na południu kraju,

the first thing I did when I went out to this place

gdy tylko tam przybyłem, pierwsze co zrobiłem

was to get down on my hands and knees and dig in the dirt

to upadłem na kolana i zacząłem przekopywać ziemię,

and see what they'd done with it.

chciałem zobaczyć co udało im się osiagnąć.

We have a chance here to prove that a country

Mamy tu szansę udowodnić, że kraj

that almost slaughtered itself out of existence

który samoistnie prawie doprowadził się do zagłady,

can practice reconciliation, reorganize itself, focus on tomorrow

może zainicjować pojednanie, zreorganizować się, skupić na przyszłości

and provide comprehensive, quality health care with minimal outside help.

oraz zapewnić swoim obywatelom wszechstronną, wysokiej klasy opiekę zdrowotną, przy minimalnej pomocy z zewnątrz.

I am grateful for this prize, and I will use it to that end.

Jestem bardzo wdzięczny za nagrodę TED i przeznaczę ją właśnie na ten cel.

We could use some more help to do this,

Oczywiście przyda nam się wszelka pomoc jaką możemy zdobyć,

but think of what it would mean if we could have a world-class health system

ale tylko pomyślcie, mając światowej klasy system opieki zdrowotnej

in Rwanda -- in a country with a less-than-one-dollar-a-day-per-capita income,

w Ruandzie, w kraju którego dochód na jednego miejszkańca wynosi mniej niż 1 dolar,

one that could save hundreds of millions of lives

system ten będzie w stanie w przeciągu najbliższych 10-ciu lat ocalić miliony ludzkich istnień,

over the next decade if applied to every similarly situated country on Earth.

jeśli tylko uda nam się go wdrożyć w każdym z krajów znajdujących się w podobnej sytuacji.

It's worth a try and I believe it would succeed.

Warto próbować, wierzę że się nam powiedzie.

Thank you and God bless you.

Dziękuję, niech Bóg Wam błogosławi.

(Applause)

(Oklaski)