Arthur Ganson: Moving sculpture

Tłumaczenie: Katarzyna Rogalewicz Korekta: Marek Lewandowski

A few words about how I got started,

Kilka słow o tym, jak to się wszystko zaczęło...

and it has a lot to do with happiness, actually.

a ma to duży związek z poczuciem szczęścia.

When I was a very young child, I was extremely introverted

Kiedy byłem małym chłopcem, byłem introwertykiem,

and very much to myself.

bardzo zamkniętym w sobie dzieckiem.

And, kind of as a way of surviving,

I niejako żeby przetrwać,

I would go into my own very personal space,

zamykałem się w mojej osobistej przestrzeni,

and I would make things.

i tworzyłem.

I would make things for people

Tworzyłem rzeczy dla innych ludzi,

as a way of, you know, giving, showing them my love.

aby w ten sposób dać, pokazać im moją miłość.

I would go into these private places,

Zanurzałem się w intymnych sferach

and I would put my ideas and my passions into objects --

i zamieniałem moje pomysły i pasje w przedmioty,

and sort of learning how to speak with my hands.

jakby ucząc się mówić za pomocą dłoni.

So, the whole activity of working with my hands and creating objects

Tak więc sama praca dłońmi, samo tworzenie przedmiotów

is very much connected with not only the idea realm,

jest ściśle powiązana nie tylko ze sferą idei,

but also with very much the feeling realm.

lecz również ze sferą uczuć.

And the ideas are very disparate.

Same idee są różnorakie.

I'm going to show you many different kinds of pieces,

Podczas tego wykładu zaprezentuję wiele prac,

and there's no real connection between one or the other,

między którymi nie ma żadnego związku,

except that they sort of come out of my brain,

poza tym, że stworzył je mój umysł

and they're all different sort of thoughts that are triggered

i są rozmaitymi refleksjami, wywołanymi przez

by looking at life, and seeing nature and seeing objects,

obserwację życia, obserwację natury i przedmiotów,

and just having kind of playful random thoughts about things.

i zabawnymi, przypadkowymi myślami na temat rzeczy.

When I was a child, I started to explore motion.

Kiedy byłem mały zacząłem badać zjawisko ruchu.

I fell in love with the way things moved,

Zauroczył mnie sposób w jaki poruszały się rzeczy,

so I started to explore motion by making little flipbooks.

zacząłem więc eksplorować ruch tworząć takie oto książeczki.

And this is one that I did, probably like when I was around seventh grade,

Tę wykonałem w okolicach siódmej klasy,

and I remember when I was doing this,

pamiętam, że jak ją robiłem

I was thinking about that little rock there,

myślałem o tym małym kamieniu,

and the pathway of the vehicles as they would fly through the air,

i drodze, którą przebywały pojazdy w powietrzu

and how the characters --

i o sposobie, w jaki postacie

(Laughter) --

(śmiech)

would come shooting out of the car,

wylatywaly z samochodu,

so, on my mind, I was thinking about the trajectory of the vehicles.

myślałem o trajektorii pojazdów.

And of course, when you're a little kid, there's always destruction.

I wiadomo - dzieci uwielbiają niszczyć.

So, it has to end with this --

Więc wszystko się musi tak kończyć -

(Laughter) --

(Śmiech)

gratuitous violence.

niepotrzebną przemocą.

(Laughter)

(Śmiech)

So that was how I first started to explore the way things moved,

Wtedy właśnie po raz pierwszy zacząłem badać sposób, w jaki poruszają się rzeczy

and expressed it.

i wyrażać ruch.

Now, when I went to college,

Kiedy poszedłem do college'u

I found myself making fairly complicated, fragile machines.

tworzyłem już dość złożone i delikatne maszyny.

And this really came about

Wszystko zaczęło się

from having many different kinds of interests.

od różnego rodzaju zainteresowań.

When I was in high school, I loved to program computers,

Kiedy byłem w szkole średniej, uwielbiałem programowanie,

so I sort of liked the logical flow of events.

lubiłem logiczny przebieg zdarzeń.

I was also very interested in perhaps going into surgery

Myślałem również o rozpoczęciu studiów medycznych

and becoming a surgeon,

i zostaniu chirurgiem,

because it meant working with my hands

ponieważ pracowałbym wtedy dłońmi

in a very focused, intense way.

w bardzo ścisły, intensywny sposób.

So, I started taking art courses,

Zacząłem chodzić na zajęcia artystyczne

and I found a way to make sculpture

i wtedy odkryłem, jak zrobić rzeźbę,

that brought together my love for being very precise with my hands,

która zespoi moje zamiłowanie do precyzyjnej pracy dłońmi

with coming up with different kinds of logical flows of energy through a system.

z wymyślaniem różnego rodzaju logicznych przepływów energii przez system.

And also, working with wire -- everything that I did

Praca z drutem - wszystko, co robiłem

was both a visual and a mechanical engineering decision

wymagało decyzji z wizualnego punktu widzenia jak i z punktu widzenia inżynierii mechanicznej

at the same time.

w tym samym momencie.

So, I was able to sort of exercise all of that.

Mogłem więc połączyć wszystkie te pasje.

Now, this kind of machine is as close as I can get to painting.

Przy tego rodzaju maszynie zbliżyłem się najbardziej, jak mogłem do malarstwa.

And it's full of many little trivial end points,

Ma ona wiele małych, nieistotnych zakończeń,

like there's a little foot here that just drags around in circles

jak na przykład ta mała stópka, która porusza się w koło

and it doesn't really mean anything.

bez konkretnego znaczenia,

It's really just for the sort of joy of its own triviality.

jedynie dla takiej radości w swojej nieistotności.

The connection I have with engineering

Mój związek z inżynierią jest taki sam,

is the same as any other engineer, in that I love to solve problems.

jak każdego innego inżyniera - uwielbiam rozwiązywać problemy.

I love to figure things out,

Uwielbiam znajdować rozwiązania,

but the end result of what I'm doing is really completely ambiguous.

chociaż rezultat końcowy moich działań jest kompletnie niejasny.

(Laughter)

(Śmiech)

That's pretty ambiguous.

To dość zagadkowe.

(Laughter)

(Śmiech)

The next piece that is going to come up

Następna praca, którą pokażę

is an example of a kind of machine that is fairly complex.

to przykład dość złożonej maszyny.

I gave myself the problem.

Zadałem sobie problem,

Since I'm always liking to solve problems,

jako że zawsze lubiłem rozwiązywać problemy,

I gave myself the problem of turning a crank in one direction,

dałem sobie za zadanie obrócenie dźwigu w jednym kierunku

and solving all of the mechanical problems

i rozwiązanie wszystkich mechanicznych problemów

for getting this little man to walk back and forth.

aby ludzik mógł chodzić tam i z powrotem.

So, when I started this, I didn't have an overall plan for the machine,

Kiedy więc zacząłem, nie miałem ogólnego zamysłu maszyny,

but I did have a sense of the gesture,

jedynie poczucie gestu

and a sense of the shape and how it would occupy space.

i kształtu, oraz sposobu, w jaki będzie zajmować przestrzeń.

And then it was a matter of starting from one point

Była to zatem kwestia rozpoczęcia od jednego punktu

and sort of building to that final point.

i jakby dobudowywania aż do punktu końcowego.

That little gear there switches back and forth to change direction.

Tą małą przekładnią można zmieniać kierunek.

And that's a little found object.

Znalazłem ten niewielki przedmiot.

So a lot of the pieces that I've made,

Wiele moich prac

they involve found objects.

zawiera rzeczy, które znalazłem.

And it really -- it's almost like doing visual puns all the time.

To wszystko - jest jak robienie wizualnych sztuczek cały czas.

When I see objects, I imagine them in motion.

Kiedy widzę przedmioty, wyobrażam je sobie w ruchu,

I imagine what can be said with them.

wyobrażam sobie, co można nimi powiedzieć.

This next one here, "Machine with Wishbone,"

Następna jest maszyna, której częścią jest kość kurczaka,

it came about from playing with this wishbone after dinner.

wpadłem na jej pomysł bawiąc się kością po obiedzie.

You know, they say, never play with your food --

Ludzie zawsze mówią: nie baw się jedzeniem,

but I always play with things.

ale ja zawsze bawię się rzeczami.

So, I had this wishbone, and I thought,

Miałem więc tą kość i pomyślałem,

it's kind of like a cowboy who's been on his horse for too long.

że wygląda trochę jak kowboj, który za długo siedział na koniu

(Laughter)

(Śmiech)

And I started to make him walk across the table,

Zacząłem chodzić nim po stole

and I thought, "Oh, I can make a little machine that will do that."

i pomyślałem "Mogę skonstruować maszynę, która będzie robić to samo".

So, I made this device, linked it up, and the wishbone walks.

Zrobiłem więc to urządzenie, połączyłem i kość chodzi,

And because the wishbone is bone -- it's animal --

a fakt, że jest to kość, zwierzę,

it's sort of a point where I think we can enter into it.

zbliża nas do tej maszyny.

And that's the whole piece.

A oto cała konstrukcja.

(Laughter)

(Śmiech)

That's about that big.

Jest mniej więcej takiej wielkości.

(Applause)

(Oklaski)

This kind of work is also very much like puppetry,

Tego typu praca przypomina lalkarstwo,

where the found object is, in a sense, the puppet,

ponieważ znaleziony przedmiot jest swego rodzaju miaronetką,

and I'm the puppeteer at first, because I'm playing with an object.

a ja jestem marionetkarzem, najpierw - bawiąc się rzeczą,

But then I make the machine, which is sort of the stand-in for me,

a następnie - robiąc maszynę, która jest w pewnym sensie moim zastępcą.

and it is able to achieve the action that I want.

I jest w stanie wykonać czynność, którą chcę.

The next piece I'll show you is a much more conceptual thought,

Następna praca, którą pokażę, jest o wiele bardziej koncepcyjna,

and it's a little piece called "Cory's Yellow Chair."

to niewielka praca pod tytułem "Żółte krzesło Cory"

I had this image in my mind, when I saw my son's little chair,

Kiedy patrzyłem na krzesełko mojego syna, do głowy przyszedł mi pewien obraz,

and I saw it explode up and out.

w którym to krzesło eksploduje, do góry i na zewnątrz.

And --

Więc...

so the way I saw this in my mind at first,

w moim umyśle miałem początkowo wizję

was that the pieces would explode up and out with infinite speed,

kawałków, które eksplodują do góry i na zewnątrz z nieskończoną prędkością,

and the pieces would move far out,

i wylatują daleko w przestrzeń,

and then they would begin to be pulled back

i wtedy przyciąga je z powrotem

with a kind of a gravitational feel,

swego rodzaju pole grawitacyjne,

to the point where they would approach infinite speed back to the center.

aż osiągają nieskończoną prędkość w drodze powrotnej

And they would coalesce for just a moment,

i łączą się na krótką chwilę

so you could perceive that there was a chair there.

tak, że tworzą kształt krzesła.

For me, it's kind of a feeling about the fleetingness of the present moment,

Dla mnie ukazuje to przemijalność obecnej chwili,

and I wanted to express that.

i to właśnie chciałem wyrazić.

Now, the machine is -- in this case, it's a real approximation of that,

Ale maszyna, w tym przypadku, to duże przybliżenie tej idei,

because obviously you can't move physical matter

ponieważ oczywiście nie da się poruszać materią fizyczną

infinitely with infinite speed and have it stop instantaneously.

nieskończenie, z nieskończoną prędkością i zatrzymywać ją w miejscu.

This whole thing is about four feet wide,

Cała praca ma mniej więcej 1,2m szerokości

and the chair itself is only about a few inches.

a samo krzesło zaledwie kilkanaście centymentrów.

(Applause)

(Oklaski)

Now, this is a funny sort of conceptual thing,

To z kolei jest zabawna, konceptualna praca,

and yesterday we were talking about Danny Hillis' "10,000 Year Clock."

wczoraj mówiliśmy o 10 000 - letnim zegarze Danny'ego Hillisa

So, we have a motor here on the left,

mamy tu silnik po lewej stronie,

and it goes through a gear train.

który przechodzi przez ciąg zębatek,

There are 12 pairs of 50:1 reductions,

Mamy 12 par redukcji w stosunku 50:1,

so that means that the final speed of that gear on the end

co oznacza, że prędkość końcowa tej ostatniej zębatki

is so slow that it would take two trillion years to turn once.

jest tak mała, że jej obrócenie zajmie dwa tryliony lat.

So I've invented it in concrete, because it doesn't really matter.

Zalałem ją betonem, jako że nie ma to specjalnego znaczenia.

(Laughter)

(Śmiech)

Because it could run all the time.

Bo i tak wciąż funkcjonuje.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, a completely different thought.

A teraz całkowicie inna myśl -

I'm always imagining myself in different situations.

zawsze wyobrażam sobie siebie w różnych sytuacjach,

I'm imagining myself as a machine.

wyobrażam sobie, że jestem maszyną.

What would I love?

Co uwielbiałbym robić?

I would love to be bathed in oil.

Uwielbiałbym być kąpany w oleju.

(Laughter)

(Śmiech)

So, this machine does nothing but just bathe itself in oil.

Ta maszyna robi więc dokładnie i tylko to - kąpie sama siebie w oleju.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

And it's really, just sort of --

Ta praca jedynie...

for me, it was just really about the lusciousness of oil.

dla mnie, mówiła po prostu o ponętności oleju.

(Laughter)

(Śmiech)

And then, I got a call from a friend

I wtedy zadzwoniła do mnie przyjaciółka

who wanted to have a show of erotic art,

która chciała zrobić pokaz sztuki erotycznej,

and I didn't have any pieces.

a ja nie miałem żadnych prac na ten temat.

But when she suggested to be in the show, this piece came to mind.

Lecz kiedy zaproponowała mi udział w tym pokazie, pomyślałem o tej pracy.

So, it's sort of related, but you can see it's much more overtly erotic.

Miała więc ona związek z tematem, ale w gruncie rzeczy jest o wiele bardziej otwarcie erotyczna.

And this one I call "Machine with Grease."

A to jest "Maszyna ze smarem"

It's just continually ejaculating, and it's --

z nieprzerwanym wytryskiem, i jest to...

(Laughter) --

(Śmiech)

this is a happy machine, I'll tell you.

szczęśliwa maszyna, jestem pewien.

(Laughter)

(Śmiech)

It's definitely happy.

Zdecydowanie, jest szczęśliwa.

From an engineering point of view,

Z widzenia inżynierii,

this is just a little four-bar linkage.

są to po prostu cztery zespolone drążki.

And then again, this is a found object, a little fan that I found.

A to następne moje znalezisko, mały wachlarz.

And I thought, what about the gesture of opening the fan,

Pomyślałem o geście jego rozwijania,

and how simply could I state something.

i jak łatwo przez to coś wyrazić.

And, in a case like this, I'm trying to make something which is clear

W takim przypadku próbuję skonstruować coś, co jest klarowne,

but also not suggestive of any particular kind of animal or plant.

ale nie narzuca żadnego szczególnego rodzaju zwierzęcia czy rośliny.

For me, the process is very important,

Bardzo ważny jest dla mnie sam proces,

because I'm inventing machines,

ponieważ wymyślam maszyny,

but I'm also inventing tools to make machines,

lecz również wymyślam narzędzia do konstrukcji maszyn,

and the whole thing is all sort of wrapped up from the beginning.

tworząc od początku pewnego rodzaju otoczkę.

So this is a little wire-bending tool.

To jest niewielkie narzędzie do zginania drutu.

After many years of bending gears with a pair of pliers,

Po wielu latach zginania zębatek parą obcęgów,

I made that tool, and then I made this other tool

zrobiłem to narzędzie, a potem kolejne,

for sort of centering gears very quickly --

do szybkiego centrowania zębatek,

sort of developing my own little world of technology.

rozwijając jakby mój własny mały świat techniki.

My life completely changed when I found a spot welder.

Moje życie zmieniło się zupełnie, gdy odkryłem spawarkę punktową.

(Laughter)

(Śmiech)

And that was that tool.

To właśnie narzędzie.

It completely changed what I could do.

Całkowicie zmieniło ono moje możliwości.

Now here, I'm going to do a very poor job of silver soldering.

Teraz pokażę jak źle zespawać srebro.

This is not the way they teach you to silver solder when you're in school.

Nie tak uczą spawać w szkole.

I just like, throw it in.

Po prostu wrzucam materiał.

I mean, real jewelers put little bits of solder in.

Znaczy się, prawdziwi jubilerzy dodają małe kawałki lutu.

So, that's a finished gear.

A to jest gotowy mechanizm.

When I moved to Boston,

Kiedy przeprowadziłem się do Bostonu

I joined a group called the World Sculpture Racing Society.

dołączyłem do the World Sculpture Racing Society (Światowego Stowarzyszenia Wyścigów Rzeźbiarskich)

(Laughter)

(Śmiech)

And the idea, their premise was that we wanted to show

Założenie było takie, że chcieliśmy pokazać

pieces of sculpture on the street,

rzeźby na ulicy,

and there'd be no subjective decision about what was the best.

ale bez subiektywnej oceny, która jest najlepsza.

It would be -- whatever came across the finish line first would be the winner.

Wygrywała ta, która przekroczyła linię mety jako pierwsza.

(Laughter)

(Śmiech)

So I made -- this is my first racing sculpture,

Zrobiłem więc - to moja pierwsza rzeźba wyścigowa,

and I thought, "Oh, I'm going to make a cart,

i pomyślałem "Zrobię wózek,

and I'm going to have it --

i ten wózek będzie,

I'm going to have my hand writing 'faster,'

kierował moim palcem i pisał "szybciej",

so as I run down the street, the cart's going to talk to me

więc jak będę biegł ulicą, wózek będzie mówił do mnie,

and it's going to go, 'Faster, faster!' "

i popędzał "Szybciej, szybciej!"

So, that's what it does.

I to właśnie robi.

(Laughter)

(Śmiech)

But then in the end, what I decided

Ostatecznie jednak zdecydowałem,

was every time you finish writing the word,

że za każdym razem kiedy skończę pisać słowo

I would stop and I would give the card to somebody on the side of the road.

będę się zatrzymywał i dawał kartkę ludziom przy trasie,

So I would never win the race because I'm always stopping.

Nie mogłem więc wygrać, bo ciągle się zatrzymywałem,

But I had a lot of fun.

ale świetnie się bawiłem.

(Applause)

(Oklaski)

Now, I only have two and a half minutes -- I'm going to play this.

Zostało mi już tylko dwie i pół minuty - odtworzę teraz coś innego.

This is a piece that, for me, is in some ways

To jest praca, która, według mnie, jest pod paroma względami

the most complete kind of piece.

najbardziej kompletna.

Because when I was a kid, I also played a lot of guitar.

Kiedy byłem mały grałem bowiem sporo na gitarze.

And when I had this thought,

I przyszło mi na myśl -

I was imagining that I would make --

wyobraziłem sobie - stworzenie,

I would have a whole machine theater evening,

zrobienie całego spektaklu teatralnego maszyn,

where I would -- you would have an audience,

gdzie miałbym, gdzie miałoby się, publiczność,

the curtain would open, and you'd be entertained by machines on stage.

kurtyna otwierałaby się i maszyny zabawiałyby publiczność ze sceny.

So, I imagined a very simple gestural dance

Wyobraziłem więc sobie bardzo prosty taniec, oparty na gestach,

that would be between a machine and just a very simple chair, and ...

taniec maszyny ze zwyczajnym krzesłem; i...

When I'm making these pieces, I'm always trying to find a point

kiedy tworzę moje prace, zawsze staram się znaleźć moment,

where I'm saying something very clearly and it's very simple,

kiedy mówię coś bardzo wyraźnie, i jest to bardzo proste,

but also at the same time it's very ambiguous.

ale jednocześnie wieloznaczne.

And I think there's a point between simplicity and ambiguity

I myślę, że jest gdzieś punkt pomiędzy prostotą i wieloznacznością,

which can allow a viewer to perhaps take something from it.

który pozwala aby odbiorca mógł wyciągnąć coś z tego dla siebie.

And that leads me to the thought that all of these pieces

Prowadzi mnie to do myśli, że wszystkie te prace

start off in my own mind, in my heart,

mają początek w mojej głowie, w moim sercu,

and I do my best at finding ways to express them with materials,

a ja próbuję znaleźć najlepszą drogę, aby wyrazić je za pomocą materiałów,

and it always feels really crude.

to bardzo surowy proces.

It's always a struggle,

To ciągłe zmaganie się,

but somehow I manage to sort of get this thought

ale w jakiś sposób udaje mi się jakby przekuć moją myśl

out into an object, and then it's there, OK.

w przedmiot, i oto ona.

It means nothing at all.

To nic nie znaczy.

The object itself just means nothing.

Przedmiot sam w sobie nic nie znaczy.

Once it's perceived, and someone brings it into their own mind,

W momencie odbioru, wniknięcia w czyjś umysł,

then there's a cycle that has been completed.

następuje zamknięcie cyklu.

And to me, that's the most important thing

Dla mnie to rzecz najważniejsza,

because, ever since being a kid, I've wanted to communicate my passion and love.

bo od kiedy byłem dzieckiem, zawsze chciałem wyrażać moją pasję i miłość,

And that means the complete cycle of coming from inside,

czyli kompletny cykl, poczynając od wypłynięcia z wnętrza

out to the physical, to someone perceiving it.

w fizyczność, aż do momentu odbioru.

So I'll just let this chair come down.

Teraz więc po prostu opuszczę krzesło.

(Applause)

(Oklaski)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)