Benjamin Barber: Why mayors should rule the world

154,183 views ・ 2013-09-20

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Marta Bromke Korekta: Rysia Wand
00:12
Democracy is in trouble, no question about that,
0
12637
3503
Demokracja jest w tarapatach,
00:16
and it comes in part from a deep dilemma
1
16140
3242
częściowo z powodu dylematu,
00:19
in which it is embedded.
2
19398
2672
który jej dotyczy.
00:22
It's increasingly irrelevant to the kinds of decisions
3
22070
3747
Ma coraz mniej związku z decyzjami
00:25
we face that have to do with global pandemics,
4
25817
3525
podejmowanymi w obliczu globalnych pandemii,
00:29
a cross-border problem;
5
29342
2109
czyli problemów transgranicznych;
00:31
with HIV, a transnational problem;
6
31451
3423
z HIV, co jest problemem międzynarodowym,
00:34
with markets and immigration,
7
34874
2075
ze światowymi rynkami i imigracją,
00:36
something that goes beyond national borders;
8
36949
2554
które wychodzą poza granice państw,
00:39
with terrorism, with war,
9
39503
2273
z terroryzmem, wojnami,
00:41
all now cross-border problems.
10
41776
2647
czyli problemami międzynarodowymi.
00:44
In fact, we live in a 21st-century world
11
44423
3755
Żyjemy w XXI wieku,
00:48
of interdependence,
12
48178
2205
wieku wzajemnej zależności
00:50
and brutal interdependent problems,
13
50383
3523
i okrutnych, powiązanych ze sobą problemów.
00:53
and when we look for solutions in politics and in democracy,
14
53906
5644
Szukając rozwiązań w polityce i demokracji,
00:59
we are faced with political institutions
15
59550
3188
stajemy przed instytucjami politycznymi,
01:02
designed 400 years ago,
16
62738
3453
które zaprojektowano 400 lat temu
01:06
autonomous, sovereign nation-states
17
66191
4478
oraz przed niezależnymi, suwerennymi państwami,
01:10
with jurisdictions and territories
18
70669
2562
z odrębnymi jurysdykcjami i terytoriami,
01:13
separate from one another,
19
73231
1759
z których każde twierdzi,
01:14
each claiming to be able to solve the problem
20
74990
2933
że potrafi samo rozwiązać problemy
01:17
of its own people.
21
77923
2073
własnych obywateli.
01:19
Twenty-first-century, transnational world
22
79996
3296
Międzynarodowe problemy i wyzwania XXI wieku
01:23
of problems and challenges,
23
83292
1742
Międzynarodowe problemy i wyzwania XXI wieku
01:25
17th-century world of political institutions.
24
85034
3976
oraz instytucje polityczne rodem z XVII wieku.
01:29
In that dilemma lies the central problem of democracy.
25
89010
6380
Ten dylemat to centralny problem demokracji.
01:35
And like many others, I've been thinking about
26
95390
1846
Nie tylko ja rozmyślam o tym,
01:37
what can one do about this, this asymmetry
27
97236
3468
co można zrobić z tą asymetrią
01:40
between 21st-century challenges
28
100704
1993
między wyzwaniami XXI wieku
01:42
and archaic and increasingly dysfunctional
29
102697
4055
oraz archaicznymi i coraz mniej skutecznymi
01:46
political institutions like nation-states.
30
106752
3499
politycznymi tworami, takimi jak państwa narodowe.
01:50
And my suggestion is
31
110251
1704
Proponuję, byśmy zmienili temat
01:51
that we change the subject,
32
111955
3621
Proponuję, byśmy zmienili temat
01:55
that we stop talking about nations,
33
115576
4112
i przestali rozmawiać o narodach
01:59
about bordered states,
34
119688
1416
czy granicach państw,
02:01
and we start talking about cities.
35
121104
3967
a zaczęli rozmawiać o miastach.
02:05
Because I think you will find, when we talk about cities,
36
125071
3358
Zobaczycie, że mówiąc o miastach,
02:08
we are talking about the political institutions
37
128429
4057
rozmawiamy o instytucjach politycznych,
02:12
in which civilization and culture were born.
38
132486
2821
które są kolebką cywilizacji i kultury.
02:15
We are talking about the cradle of democracy.
39
135307
3165
Kolebką demokracji.
02:18
We are talking about the venues in which
40
138472
2558
Rozmawiamy o miejscach,
02:21
those public spaces where we come together
41
141030
3213
o przestrzeniach publicznych,
02:24
to create democracy, and at the same time
42
144243
4067
gdzie gromadzimy się, by tworzyć demokrację
02:28
protest those who would take our freedom, take place.
43
148310
4963
oraz protestować, gdy ktoś chce odebrać nam wolność.
02:33
Think of some great names:
44
153273
2634
Pomyślcie o wielkich nazwach:
02:35
the Place de la Bastille,
45
155907
2693
Plac Bastylii,
02:38
Zuccotti Park,
46
158600
1967
Park Zuccotti,
02:40
Tahrir Square,
47
160567
2166
Plac Tahrir,
02:42
Taksim Square in today's headlines in Istanbul,
48
162733
4306
dzisiejsze wiadomości z Placu Taksim w Stambule,
02:47
or, yes,
49
167039
2360
czy też Plac Tiananmen
02:49
Tiananmen Square in Beijing.
50
169399
2792
w Pekinie.
02:52
(Applause)
51
172191
1706
(Oklaski)
02:53
Those are the public spaces
52
173897
2926
To przestrzenie publiczne,
02:56
where we announce ourselves as citizens,
53
176823
3365
gdzie określamy siebie jako obywateli,
03:00
as participants, as people with the right
54
180188
3446
jako uczestników, ludzi, którzy mają prawo
03:03
to write our own narratives.
55
183634
4275
pisać swoją historię.
03:07
Cities are not only the oldest of institutions,
56
187909
2678
Miasta to nie tylko najstarsze instytucje,
03:10
they're the most enduring.
57
190587
1968
ale najbardziej trwałe.
03:12
If you think about it,
58
192555
2172
Pomyślcie,
03:14
Constantinople, Istanbul, much older than Turkey.
59
194727
3969
że Konstantynopol, Stambuł, jest starszy niż Turcja.
03:18
Alexandria, much older than Egypt.
60
198696
3110
Aleksandria starsza niż Egipt.
03:21
Rome, far older than Italy.
61
201806
3950
Rzym o wiele starszy niż Włochy.
03:25
Cities endure the ages.
62
205756
3608
Miasta trwają wieki.
03:29
They are the places where we are born,
63
209364
4783
To tu się rodzimy,
03:34
grow up, are educated, work, marry,
64
214147
4336
dorastamy, uczymy się, pracujemy, pobieramy,
03:38
pray, play, get old, and in time, die.
65
218483
4859
modlimy, bawimy, starzejemy i w końcu umieramy.
03:43
They are home.
66
223342
2128
To nasz dom.
03:45
Very different than nation-states,
67
225470
2056
Inaczej jest z państwami narodowymi,
03:47
which are abstractions.
68
227526
1341
które są abstrakcją.
03:48
We pay taxes, we vote occasionally,
69
228867
4122
Płacimy podatki, czasem głosujemy,
03:52
we watch the men and women we choose rule
70
232989
3375
obserwujemy tych, których wybraliśmy,
03:56
rule more or less without us.
71
236364
3224
jak rządzą mniej lub bardziej bez nas.
03:59
Not so in those homes known as our towns
72
239588
4308
W naszych rodzinnych miastach i miasteczkach,
04:03
and cities where we live.
73
243896
1799
gdzie żyjemy, jest inaczej.
04:05
Moreover, today, more than half of the world's population
74
245695
5049
Ponadto, dziś ponad połowa ludności świata
04:10
live in cities.
75
250744
2007
mieszka w miastach.
04:12
In the developed world, it's about 78 percent.
76
252751
3972
W krajach rozwiniętych to około 78%.
04:16
More than three out of four people
77
256723
1995
Troje na czworo ludzi
04:18
live in urban institutions, urban places,
78
258718
4040
mieszka dzisiaj w miastach.
04:22
in cities today.
79
262758
1608
mieszka dzisiaj w miastach.
04:24
So cities are where the action is.
80
264366
2776
To tu toczy się akcja.
04:27
Cities are us. Aristotle said in the ancient world,
81
267142
3116
Miasta to my. Arystoteles powiedział,
04:30
man is a political animal.
82
270258
3581
że człowiek jest zwierzęciem politycznym.
04:33
I say we are an urban animal.
83
273839
3027
Ja uważam, że jesteśmy zwierzęciem miejskim.
04:36
We are an urban species, at home in our cities.
84
276866
4865
Miejskim gatunkiem, w miastach jesteśmy u siebie.
04:41
So to come back to the dilemma,
85
281731
2152
Wracając do naszego dylematu,
04:43
if the dilemma is we have old-fashioned
86
283883
2518
jeśli polega on na tym,
04:46
political nation-states unable to govern the world,
87
286401
3784
że przestarzałe państwa nie umieją rządzić światem
04:50
respond to the global challenges that we face
88
290185
3014
i reagować na globalne wyzwania,
04:53
like climate change,
89
293199
2160
takie jak zmiana klimatu,
04:55
then maybe it's time for mayors to rule the world,
90
295359
6042
to może czas, by burmistrzowie rządzili światem,
05:01
for mayors and the citizens and the peoples they represent
91
301401
3209
by burmistrzowie i reprezentowani obywatele
05:04
to engage in global governance.
92
304610
5885
włączyli się w globalne zarządzanie.
05:10
When I say if mayors ruled the world,
93
310495
1831
Gdy pierwszy raz wyraziłem myśl,
05:12
when I first came up with that phrase,
94
312326
2268
że burmistrzowie powinni rządzić światem,
05:14
it occurred to me that actually, they already do.
95
314594
3906
uświadomiłem sobie, że już to robią.
05:18
There are scores of international, inter-city,
96
318500
4798
Istnieje mnóstwo międzynarodowych instytucji
05:23
cross-border institutions, networks of cities
97
323298
4262
łączących miasta ponad granicami państw,
05:27
in which cities are already, quite quietly,
98
327560
3045
dzięki którym po cichu i niewidocznie
05:30
below the horizon, working together
99
330605
2827
miasta współpracują ze sobą,
05:33
to deal with climate change, to deal with security,
100
333432
2697
by uporać się ze zmianą klimatu,
05:36
to deal with immigration,
101
336129
1388
z bezpieczeństwem, imigracją
05:37
to deal with all of those tough,
102
337517
1659
oraz wszystkimi trudnymi,
05:39
interdependent problems that we face.
103
339176
2806
powiązanymi ze sobą problemami.
05:41
They have strange names:
104
341982
3456
Mają dziwne nazwy:
05:45
UCLG,
105
345438
3370
UCLG, United Cities and Local Governments,
05:48
United Cities and Local Governments;
106
348808
4626
czyli Zjednoczone Miasta i Samorządy Lokalne;
05:53
ICLEI,
107
353434
1800
ICLEI,
05:55
the International Council for Local Environmental Issues.
108
355234
5516
the International Council for Local Environmental Issues.
06:00
And the list goes on:
109
360750
1210
Lista jest długa:
06:01
Citynet in Asia; City Protocol, a new organization
110
361960
3547
Citynet w Azji; City Protocol, organizacja z Barcelony,
06:05
out of Barcelona that is using the web
111
365507
3485
używająca Internetu, by kraje mogły dzielić się
06:08
to share best practices among countries.
112
368992
3077
najlepszymi sposobami postępowania.
06:12
And then all the things we know a little better,
113
372069
1416
Kolejne są nam znane:
06:13
the U.S. Conference of Mayors,
114
373485
1291
Konferencja Burmistrzów USA,
06:14
the Mexican Conference of Mayors,
115
374776
2036
Meksykańska Konferencja Burmistrzów,
06:16
the European Conference of Mayors.
116
376812
3566
Europejska Konferencja Burmistrzów.
06:20
Mayors are where this is happening.
117
380378
4983
To burmistrzowie są tam, gdzie to wszystko się dzieje.
06:25
And so the question is,
118
385361
2529
Pytanie brzmi,
06:27
how can we create a world
119
387890
1754
jak stworzyć świat,
06:29
in which mayors and the citizens they represent
120
389644
3615
w którym burmistrzowie i reprezentowani obywatele
06:33
play a more prominent role?
121
393259
2466
graliby bardziej znaczącą rolę?
06:35
Well, to understand that,
122
395725
2950
W tym celu musimy zrozumieć,
06:38
we need to understand why cities are special,
123
398675
3798
dlaczego miasta są wyjątkowe,
06:42
why mayors are so different
124
402473
1895
czemu burmistrzowie różnią się
06:44
than prime ministers and presidents,
125
404368
1488
od premierów i prezydentów.
06:45
because my premise is that a mayor and a prime minister
126
405856
4348
Zakładam, że burmistrz i premier
06:50
are at the opposite ends of a political spectrum.
127
410204
4279
są po przeciwnych stronach politycznego spektrum.
06:54
To be a prime minister or a president,
128
414483
2408
By zostać premierem lub prezydentem,
06:56
you have to have an ideology,
129
416891
2159
trzeba mieć ideologię,
06:59
you have to have a meta-narrative,
130
419050
2062
metanarrację,
07:01
you have to have a theory of how things work,
131
421112
2522
teorię, jak to wszystko działa,
07:03
you have to belong to a party.
132
423634
2035
trzeba też należeć do partii.
07:05
Independents, on the whole,
133
425669
1557
Niezależni kandydaci
07:07
don't get elected to office.
134
427226
1750
raczej nie są wybierani.
07:08
But mayors are just the opposite.
135
428976
2233
Burmistrzowie to całkiem co innego.
07:11
Mayors are pragmatists, they're problem-solvers.
136
431209
4449
Są pragmatykami, rozwiązują problemy.
07:15
Their job is to get things done, and if they don't,
137
435658
1963
Ich zadaniem jest załatwiać sprawy,
07:17
they're out of a job.
138
437621
2719
jeśli nie dadzą rady, wylatują z pracy.
07:20
Mayor Nutter of Philadelphia said,
139
440340
2738
Nutter, burmistrz Filadelfii, powiedział,
07:23
we could never get away here in Philadelphia
140
443078
3582
że nie uszłyby mu na sucho rzeczy,
07:26
with the stuff that goes on in Washington,
141
446660
2310
jakie dzieją się w Waszyngtonie,
07:28
the paralysis, the non-action, the inaction.
142
448970
5015
paraliż i brak działania.
07:33
Why? Because potholes have to get filled,
143
453985
4459
Dlaczego? Bo dziurawe ulice trzeba załatać,
07:38
because the trains have to run,
144
458444
1899
pociągi muszą jeździć,
07:40
because kids have to be able to get to school.
145
460343
2949
dzieci muszą jakoś dojść do szkoły.
07:43
And that's what we have to do,
146
463292
1296
Tym mamy się zajmować
07:44
and to do that is about pragmatism
147
464588
2939
i oznacza to pragmatyzm
07:47
in that deep, American sense,
148
467527
1972
w głębokim, amerykańskim rozumieniu,
07:49
reaching outcomes.
149
469499
1930
osiąganie wyników.
07:51
Washington, Beijing, Paris, as world capitals,
150
471429
6109
Waszyngton, Pekin, Paryż, jako światowe stolice
07:57
are anything but pragmatic,
151
477538
3312
są dalekie od pragmatyzmu,
08:00
but real city mayors have to be pragmatists.
152
480850
2919
ale prawdziwi burmistrzowie muszą być pragmatykami.
08:03
They have to get things done,
153
483769
1724
Muszą załatwiać sprawy
08:05
they have to put ideology and religion and ethnicity aside
154
485493
3397
i odłożywszy na bok ideologię, religię, pochodzenie,
08:08
and draw their cities together.
155
488890
2364
jednoczyć swoje miasta.
08:11
We saw this a couple of decades ago
156
491254
2670
Było to widoczne kilkadziesiąt lat temu,
08:13
when Teddy Kollek, the great mayor of Jerusalem
157
493924
3075
gdy Teddy Kollek, wielki burmistrz Jerozolimy
08:16
in the '80s and the '90s,
158
496999
2105
w latach 80. i 90.,
08:19
was besieged one day in his office
159
499104
3303
został raz oblężony w swoim biurze
08:22
by religious leaders from all of the backgrounds,
160
502407
4663
przez przywódców różnych religii,
08:27
Christian prelates, rabbis, imams.
161
507070
2835
prałatów chrześcijańskich, rabinów, imamów.
08:29
They were arguing with one another
162
509905
1499
Kłócili się ze sobą
08:31
about access to the holy sites.
163
511404
2126
o dostęp do miejsc świętych.
08:33
And the squabble went on and on,
164
513530
1779
Ich sprzeczka się przeciągała,
08:35
and Kollek listened and listened,
165
515309
1842
Kollek słuchał i słuchał,
08:37
and he finally said, "Gentlemen,
166
517151
4302
aż w końcu powiedział: "Panowie,
08:41
spare me your sermons,
167
521453
2156
oszczędźcie mi kazań,
08:43
and I will fix your sewers."
168
523609
3044
to naprawię wam rynsztoki".
08:46
(Laughter)
169
526653
1021
(Śmiech)
08:47
That's what mayors do.
170
527674
2064
To właśnie robią burmistrzowie.
08:49
They fix sewers, they get the trains running.
171
529738
3420
Naprawiają kanalizację, zapewniają jazdę pociągów.
08:53
There isn't a left or a right way of doing.
172
533158
2548
Nie ma sposobów prawicowych ani lewicowych.
08:55
Boris Johnson in London calls himself an anarcho-Tory.
173
535706
4477
Boris Johnson z Londynu nazywa siebie anarcho-torysem.
09:00
Strange term, but in some ways, he is.
174
540183
1875
To dziwne, ale nim jest.
09:02
He's a libertarian. He's an anarchist.
175
542058
2433
Jest liberałem i anarchistą.
09:04
He rides to work on a bike,
176
544491
1489
Jeździ do pracy na rowerze,
09:05
but at the same time, he's in some ways a conservative.
177
545980
2847
ale jednocześnie jest też konserwatywny.
09:08
Bloomberg in New York was a Democrat,
178
548827
3240
Bloomberg w Nowym Jorku był demokratą,
09:12
then he was a Republican,
179
552067
818
09:12
and finally he was an Independent, and said
180
552885
1837
potem republikaninem,
aż stał się niezależny i uznał,
09:14
the party label just gets in the way.
181
554722
2421
że partyjna etykietka przeszkadza.
09:17
Luzhkov, 20 years mayor in Moscow,
182
557143
3115
Łużkow, przez 20 lat mer Moskwy,
09:20
though he helped found a party, United Party with Putin,
183
560258
3460
który z Putinem zakładał partię Jedna Rosja,
09:23
in fact refused to be defined by the party
184
563718
3296
odmówił określania się poprzez partię
09:27
and finally, in fact, lost his job not under Brezhnev,
185
567014
3290
i stracił pracę nie za rządów Breżniewa
09:30
not under Gorbachev, but under Putin,
186
570304
2873
ani Gorbaczowa, ale Putina,
09:33
who wanted a more faithful party follower.
187
573177
4153
który wolał bardziej oddanego członka partii.
09:37
So mayors are pragmatists and problem-solvers.
188
577330
4114
Burmistrzowie są pragmatykami i rozwiązują problemy.
09:41
They get things done.
189
581444
1373
Załatwiają sprawy.
09:42
But the second thing about mayors
190
582817
1409
Ale są oni także,
09:44
is they are also what I like to call homeboys,
191
584226
4181
jak to określam, chłopakami z sąsiedztwa,
09:48
or to include the women mayors, homies.
192
588407
2640
czy też, włączając panie, osobami z sąsiedztwa.
09:51
They're from the neighborhood.
193
591047
2663
Są stąd.
09:53
They're part of the neighborhood. They're known.
194
593710
1807
Są częścią społeczności. Są znani.
09:55
Ed Koch used to wander around New York City
195
595517
2275
Ed Koch chodził po Nowym Jorku
09:57
saying, "How am I doing?"
196
597792
2516
pytając: "Jak mi idzie?".
10:00
Imagine David Cameron
197
600308
1655
Gdyby David Cameron chodził
10:01
wandering around the United Kingdom
198
601963
1950
po Wielkiej Brytanii pytając,
10:03
asking, "How am I doing?" He wouldn't like the answer.
199
603913
2478
jak mu idzie, odpowiedź by go powaliła.
10:06
Or Putin. Or any national leader.
200
606391
2718
Albo Putin lub każdy z narodowych przywódców.
10:09
He could ask that because he knew New Yorkers
201
609109
2012
Koch mógł, bo znał Nowojorczyków,
10:11
and they knew him.
202
611121
1876
a oni znali jego.
10:12
Mayors are usually from the places they govern.
203
612997
3866
Burmistrzowie pochodzą ze swoich miast.
10:16
It's pretty hard to be a carpetbagger and be a mayor.
204
616863
2804
Ciężko jest być importowanym burmistrzem.
10:19
You can run for the Senate out of a different state,
205
619667
1814
Można startować z innego stanu do Senatu
10:21
but it's hard to do that as a mayor.
206
621481
2926
ale na burmistrza to trudne.
10:24
And as a result, mayors and city councillors
207
624407
3084
To powoduje, że burmistrzowie, radni
10:27
and local authorities
208
627491
1737
i lokalne samorządy
10:29
have a much higher trust level,
209
629228
2251
cieszą się dużo większym zaufaniem
10:31
and this is the third feature about mayors,
210
631479
2528
niż rząd państwowy.
10:34
than national governing officials.
211
634007
2373
To jest trzecia cecha burmistrzów.
10:36
In the United States, we know the pathetic figures:
212
636380
3585
Statystyki w USA są żałosne:
10:39
18 percent of Americans approve of Congress
213
639965
4459
18% Amerykanów popiera Kongres
10:44
and what they do.
214
644424
1502
i jego działania.
10:45
And even with a relatively popular president like Obama,
215
645926
3599
Nawet względnie popularny prezydent, jak Obama,
10:49
the figures for the Presidency run about 40, 45,
216
649525
3096
ma poparcie rzędu 40, 45%,
10:52
sometimes 50 percent at best.
217
652621
1785
w najlepszym przypadku 50%.
10:54
The Supreme Court has fallen way down from what it used to be.
218
654406
3169
Notowania Sądu Najwyższego ogromnie spadły.
10:57
But when you ask, "Do you trust your city councillor,
219
657575
3450
Na pytanie: "Czy masz zaufanie do radnych,
11:01
do you trust your mayor?"
220
661025
2176
czy ufasz burmistrzowi?",
11:03
the rates shoot up to 70, 75, even 80 percent,
221
663201
5153
poparcie sięga 70, 75, a nawet 80%,
11:08
because they're from the neighborhood,
222
668354
2145
bo oni są stąd,
11:10
because the people they work with are their neighbors,
223
670499
2917
bo pracują z ludźmi z sąsiedztwa,
11:13
because, like Mayor Booker in Newark,
224
673416
3417
bo, jak burmistrz Booker z Newark,
11:16
a mayor is likely to get out of his car on the way to work
225
676833
3199
wysiądą z samochodu w drodze do pracy,
11:20
and go in and pull people out of a burning building --
226
680032
2754
by wyciągnąć ludzi z płonącego budynku.
11:22
that happened to Mayor Booker --
227
682786
2338
To się zdarzyło Bookerowi.
11:25
or intervene in a mugging in the street as he goes to work
228
685124
2941
Lub interweniują w napadzie ulicznym,
11:28
because he sees it.
229
688065
1332
bo widzą go, idąc do pracy.
11:29
No head of state would be permitted
230
689397
2383
Żadna głowa państwa nie zrobiłaby tego,
11:31
by their security details to do it,
231
691780
1852
bo nie pozwoli jej na to ochrona,
11:33
nor be in a position to do it.
232
693632
2218
nie może tego zrobić.
11:35
That's the difference, and the difference
233
695850
1539
To jest ta różnica
11:37
has to do with the character of cities themselves,
234
697389
2165
i ma ona związek z charakterem miast,
11:39
because cities are profoundly multicultural,
235
699554
6621
które są głęboko wielokulturowe,
11:46
open, participatory, democratic,
236
706175
4335
otwarte, uczestniczące, demokratyczne,
11:50
able to work with one another.
237
710510
2654
zdolne do wzajemnej współpracy.
11:53
When states face each other,
238
713164
2826
Gdy spotykają się państwa,
11:55
China and the U.S., they face each other like this.
239
715990
4290
na przykład Chiny i USA, wygląda to tak.
12:00
When cities interact, they interact like this.
240
720280
4603
Gdy kontaktują się miasta, wygląda to tak.
12:04
China and the U.S., despite the recent
241
724883
3307
Chiny i USA,
12:08
meta-meeting in California,
242
728190
2611
mimo ostatniego spotkania w Kalifornii,
12:10
are locked in all kinds of anger, resentment, and rivalry
243
730801
4765
są zacięte w gniewie, urazach i rywalizacji
12:15
for number one.
244
735566
1241
o pierwsze miejsce.
12:16
We heard more about who will be number one.
245
736807
2977
Wciąż słyszymy, kto będzie numerem jeden.
12:19
Cities don't worry about number one.
246
739784
2151
Miasta nie martwią się o pierwszeństwo.
12:21
They have to work together, and they do work together.
247
741935
2183
Muszą współpracować i robią to.
12:24
They work together in climate change, for example.
248
744118
3611
Na przykład nad zmianą klimatu.
12:27
Organizations like the C40, like ICLEI, which I mentioned,
249
747729
3506
Organizacje, jak C40 czy wspomniane ICLEI,
12:31
have been working together
250
751235
1884
współpracowały ze sobą wiele lat
12:33
many, many years before Copenhagen.
251
753119
2190
przed konferencją w Kopenhadze.
12:35
In Copenhagen, four or five years ago,
252
755309
2521
W Kopenhadze, 4 czy 5 lat temu,
12:37
184 nations came together to explain to one another
253
757830
3394
184 kraje spotkały się, by sobie tłumaczyć nawzajem,
12:41
why their sovereignty didn't permit them
254
761224
2245
dlaczego suwerenność nie pozwala im
12:43
to deal with the grave, grave crisis of climate change,
255
763469
4302
zająć się poważnymi skutkami zmian klimatycznych.
12:47
but the mayor of Copenhagen had invited
256
767771
3276
Ale burmistrz Kopenhagi zaprosił
12:51
200 mayors to attend.
257
771047
1722
200 innych burmistrzów.
12:52
They came, they stayed, and they found ways
258
772769
3060
Przyjechali, zostali i znaleźli sposoby
12:55
and are still finding ways to work together,
259
775829
3091
wspólnej pracy między miastami
12:58
city-to-city, and through inter-city organizations.
260
778920
3449
i przez organizacje łączące miasta.
13:02
Eighty percent of carbon emissions come from cities,
261
782369
3777
80% emisji dwutlenku węgla pochodzi z miast,
13:06
which means cities are in a position
262
786146
1884
co oznacza, że to miasta
13:08
to solve the carbon problem, or most of it,
263
788030
3208
mogą rozwiązać większość problemu
13:11
whether or not the states of which they are a part
264
791238
2788
i to niezależnie od tego, czy państwa
13:14
make agreements with one another.
265
794026
2058
dojdą do porozumienia.
13:16
And they are doing it.
266
796084
1248
I to właśnie robią.
13:17
Los Angeles cleaned up its port,
267
797332
2300
Los Angeles sprzątnęło port,
13:19
which was 40 percent of carbon emissions,
268
799632
2575
który emitował 40% dwutlenku węgla
13:22
and as a result got rid of about 20 percent of carbon.
269
802207
3781
i pozbyło się dzięki temu 20% węgla.
13:25
New York has a program to upgrade its old buildings,
270
805988
2984
Nowy Jork ma program izolowania starych budynków,
13:28
make them better insulated in the winter,
271
808972
3184
by nie traciły energii zimą,
13:32
to not leak energy in the summer,
272
812156
1943
a klimatyzacji latem.
13:34
not leak air conditioning. That's having an impact.
273
814099
2947
To ma znaczenie.
13:37
Bogota, where Mayor Mockus,
274
817046
1894
W Bogocie burmistrz Mockus
13:38
when he was mayor, he introduced a transportation system
275
818940
4236
wprowadził system transportu,
13:43
that saved energy, that allowed surface buses
276
823176
4452
który oszczędzał energię, pozwalając autobusom
13:47
to run in effect like subways,
277
827628
1535
działać jak metro,
13:49
express buses with corridors.
278
829163
1916
dzięki ekspresowym korytarzom.
13:51
It helped unemployment, because people could get across town,
279
831079
3286
Bezrobocie spadło dzięki możliwościom dojazdu,
13:54
and it had a profound impact on climate as well as
280
834365
3856
wpływ na klimat był ogromny,
13:58
many other things there.
281
838221
1071
na inne rzeczy również.
13:59
Singapore, as it developed its high-rises
282
839292
2854
Singapur, inwestując w wieżowce
14:02
and its remarkable public housing,
283
842146
1705
i mieszkania komunalne,
14:03
also developed an island of parks,
284
843851
3493
zainwestował też w wyspy parków.
14:07
and if you go there, you'll see how much of it
285
847344
1716
Jeśli tam pojedziecie, zobaczycie,
14:09
is green land and park land.
286
849060
1541
ile miejsca zajmuje tam zieleń.
14:10
Cities are doing this, but not just one by one.
287
850601
2508
Miasta dokonują tego, lecz nie pojedynczo.
14:13
They are doing it together.
288
853109
1585
Dokonują tego razem.
14:14
They are sharing what they do,
289
854694
3658
Dzielą się tym, co robią
14:18
and they are making a difference by shared best practices.
290
858352
3969
i wpływają na rozwój, dzieląc się najlepszymi pomysłami.
14:22
Bike shares, many of you have heard of it,
291
862321
1632
Wypożyczanie publicznych rowerów
14:23
started 20 or 30 years ago in Latin America.
292
863953
2303
zaczęło się 20-30 lat temu w Ameryce Południowej,
14:26
Now it's in hundreds of cities around the world.
293
866256
2344
teraz istnieje w setkach miast na świecie.
14:28
Pedestrian zones, congestion fees,
294
868600
3291
Strefy dla pieszych, opłaty w godzinach szczytu,
14:31
emission limits in cities like California cities have,
295
871891
3710
limity emisji, jak w miastach Kalifornii,
14:35
there's lots and lots that cities can do
296
875601
2304
miasta mogą zrobić wiele,
14:37
even when opaque, stubborn nations refuse to act.
297
877905
9360
nawet jeśli tępe i uparte narody odmawiają działania.
14:47
So what's the bottom line here?
298
887265
3968
Co z tego wynika?
14:51
The bottom line is, we still live politically
299
891233
3747
Wniosek jest taki, że wciąż żyjemy
14:54
in a world of borders, a world of boundaries,
300
894980
2215
w świecie granic,
14:57
a world of walls,
301
897195
1598
murów,
14:58
a world where states refuse to act together.
302
898793
6160
gdzie państwa nie chcą ze sobą współpracować.
15:04
Yet we know that the reality we experience
303
904953
3793
Wiemy jednak, że doświadczamy codziennie
15:08
day to day is a world without borders,
304
908746
4197
świata bez granic,
15:12
a world of diseases without borders
305
912943
2474
gdzie są choroby bez granic
15:15
and doctors without borders,
306
915417
2300
i lekarze bez granic,
15:17
maladies sans frontières, Médecins Sans Frontières,
307
917717
4572
maladies sans frontières, Médecins Sans Frontières,
15:22
of economics and technology without borders,
308
922289
6071
ekonomia i technika bez granic,
15:28
of education without borders,
309
928360
2116
edukacja,
15:30
of terrorism and war without borders.
310
930476
3230
a także terroryzm i wojna bez granic.
15:33
That is the real world, and unless we find a way
311
933706
3214
To jest prawdziwy świat. Jeśli nie znajdziemy
15:36
to globalize democracy or democratize globalization,
312
936920
5430
sposobu na globalną demokrację czy demokratyczną globalizację,
15:42
we will increasingly not only risk
313
942350
4368
ryzykujemy, że nie uda nam się rozwiązać
15:46
the failure to address all of these transnational problems,
314
946718
4081
tych wszystkich transgranicznych problemów
15:50
but we will risk losing democracy itself,
315
950799
3719
i ryzykujemy też utratę samej demokracji,
15:54
locked up in the old nation-state box,
316
954518
4626
zamknięci w pudełku państwa narodowego,
15:59
unable to address global problems democratically.
317
959144
5693
niezdolni do demokratycznego rozwiązania problemów.
16:04
So where does that leave us?
318
964837
2994
Gdzie więc jesteśmy?
16:07
I'll tell you. The road to global democracy
319
967831
3011
Droga do globalnej demokracji
16:10
doesn't run through states.
320
970842
1971
nie biegnie przez państwa.
16:12
It runs through cities.
321
972813
2562
Biegnie przez miasta.
16:15
Democracy was born in the ancient polis.
322
975375
4800
Demokracja narodziła się w starożytnym polis.
16:20
I believe it can be reborn in the global cosmopolis.
323
980175
5508
Wierzę, że może odrodzić się w globalnym kosmopolis.
16:25
In that journey from polis to cosmopolis,
324
985683
3944
W podróży z polis do kosmopolis
16:29
we can rediscover the power
325
989627
2271
możemy na nowo odkryć siłę
16:31
of democracy on a global level.
326
991898
2123
demokracji na globalną skalę.
16:34
We can create not a League of Nations, which failed,
327
994021
4022
Zamiast Ligi Narodów, która zawiodła,
16:38
but a League of Cities,
328
998043
1388
możemy zbudować Ligę Miast,
16:39
not a United or a dis-United Nations,
329
999431
3112
zamiast Organizacji Narodów Zjednoczonych czy Podzielonych,
16:42
but United Cities of the World.
330
1002543
2258
Zjednoczone Miasta Świata.
16:44
We can create a global parliament of mayors.
331
1004801
4087
Możemy stworzyć światowy parlament burmistrzów.
16:48
That's an idea. It's in my conception of the coming world,
332
1008888
4096
To jest pomysł. Mieści się w mojej koncepcji przyszłości,
16:52
but it's also on the table in City Halls
333
1012984
2682
ale jest też na biurkach w ratuszach
16:55
in Seoul, Korea, in Amsterdam,
334
1015666
2728
w Seulu, w Amsterdamie,
16:58
in Hamburg, and in New York.
335
1018394
2039
Hamburgu i Nowym Jorku.
17:00
Mayors are considering that idea of how you can actually
336
1020433
2858
Burmistrzowie rozważają możliwość
17:03
constitute a global parliament of mayors,
337
1023291
3159
utworzenia światowego parlamentu.
17:06
and I love that idea, because a parliament of mayors
338
1026450
2880
Jestem tym zachwycony, bo parlament burmistrzów
17:09
is a parliament of citizens
339
1029330
2146
to parlament obywateli,
17:11
and a parliament of citizens is a parliament of us,
340
1031476
3895
czyli nasz parlament,
17:15
of you and of me.
341
1035371
3131
twój i mój.
17:18
If ever there were citizens without borders,
342
1038502
4790
Jeśli istnieją gdzieś obywatele bez granic,
17:23
I think it's the citizens of TED
343
1043292
2143
to wlaśnie obywatele TED
17:25
who show the promise to be those citizens without borders.
344
1045435
3191
mają potencjał, by się nimi stać.
17:28
I am ready to reach out and embrace
345
1048626
4930
Jestem gotowy przyjąć
17:33
a new global democracy,
346
1053556
2326
nową globalną demokrację
17:35
to take back our democracy.
347
1055882
3099
i oddać naszą demokrację.
17:38
And the only question is,
348
1058981
2138
Pozostaje pytanie,
17:41
are you?
349
1061119
2059
czy wy też jesteście gotowi?
17:43
Thank you so much, my fellow citizens.
350
1063178
1983
Dziękuję bardzo, współobywatele.
17:45
(Applause)
351
1065161
11190
(Oklaski)
17:56
Thank you. (Applause)
352
1076351
3766
Dziękuję. (Oklaski)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7