Uri Alon: Why truly innovative science demands a leap into the unknown

Tłumaczenie: Krystyna Wasilewska Korekta: Rysia Wand

In the middle of my Ph.D.,

W połowie studiów doktoranckich

I was hopelessly stuck.

beznadziejnie utknąłem.

Every research direction that I tried

Każdy obierany kierunek badań

led to a dead end.

okazywał się ślepą uliczką.

It seemed like my basic assumptions

Jakby wcześniejsze założenia

nagle przestały się sprawdzać.

just stopped working.

Czułem się jak pilot lecący we mgle,

I felt like a pilot flying through the mist,

straciłem poczucie kierunku.

and I lost all sense of direction.

I stopped shaving.

Przestałem się golić.

I couldn't get out of bed in the morning.

Rano nie mogłem zwlec się z łóżka.

Czułem się niegodny

I felt unworthy

of stepping across the gates of the university,

przekraczania bram uniwersytetu,

because I wasn't like Einstein or Newton

bo nie byłem jak Einstein czy Newton,

czy inny naukowiec, o którego osiągnięciach się uczyłem,

or any other scientist whose results

I had learned about, because in science,

we just learn about the results, not the process.

bo w nauce uczymy się o wynikach, nie o procesie.

And so obviously, I couldn't be a scientist.

Czyli nie mogłem być naukowcem.

But I had enough support

Ale miałem dobre wsparcie,

and I made it through

wybrnąłem z tego

and discovered something new about nature.

i odkryłem coś nowego o naturze.

To niesamowite uczucie spokoju,

This is an amazing feeling of calmness,

being the only person in the world

kiedy jesteś jedyną osobą na świecie,

who knows a new law of nature.

która zna nowe prawo natury.

And I started the second project in my Ph.D,

Rozpocząłem drugi projekt w ramach doktoratu

and it happened again.

i stało się to samo.

I got stuck and I made it through.

Utknąłem i wybrnąłem z tego.

Zacząłem się zastanawiać,

And I started thinking,

maybe there's a pattern here.

czy jest w tym wzór.

I asked the other graduate students, and they said,

Zapytałem inne osoby po studiach,

"Yeah, that's exactly what happened to us,

stwierdzili, że mieli to samo,

except nobody told us about it."

ale nikt o tym nie mówił.

We'd all studied science as if it's a series

Wszyscy poznawaliśmy naukę

of logical steps between question and answer,

jako serię logicznych kroków między pytaniem a odpowiedzią,

but doing research is nothing like that.

ale prowadzenie badań wygląda inaczej.

At the same time, I was also studying

W tym samym czasie uczyłem się

to be an improvisation theater actor.

na aktora teatru improwizowanego.

So physics by day,

Za dnia fizyka,

nocą śmiechy, podskoki i śpiew,

and by night, laughing, jumping, singing,

gra na gitarze.

playing my guitar.

Improvisation theater,

Teatr improwizacyjny,

just like science, goes into the unknown,

jak nauka, zagłębia się w nieznane,

because you have to make a scene onstage

bo trzeba stworzyć scenkę

without a director, without a script,

bez reżysera, scenariusza,

nie mając pojęcia, co przedstawić,

without having any idea what you'll portray

or what the other characters will do.

ani co zrobią pozostali.

But unlike science,

Ale w przeciwieństwie do nauki,

in improvisation theater, they tell you from day one

w teatrze improwizacyjnym mówią ci pierwszego dnia,

what's going to happen to you when you get onstage.

co się stanie, gdy wejdziesz na scenę.

You're going to fail miserably.

Zaliczysz sromotną porażkę.

You're going to get stuck.

Zatniesz się.

And we would practice staying creative

W teatrze ćwiczy się kreatywność

inside that stuck place.

w momentach blokady.

Na przykład jest ćwiczenie,

For example, we had an exercise

where we all stood in a circle,

że stoi się w kręgu

i każdy ma stepować najgorzej jak potrafi,

and each person had to do the world's worst tap dance,

a pozostali biją brawa,

and everybody else applauded

and cheered you on,

dopingują

supporting you onstage.

i wspierają tę osobę na scenie.

When I became a professor

Gdy zostałem profesorem,

and had to guide my own students

pomagałem studentom

through their research projects,

w ich projektach badawczych

I realized again,

i znów dotarło do mnie,

I don't know what to do.

że nie wiem, co robić.

I'd studied thousands of hours of physics,

Tysiące godzin poświęciłem fizyce,

biology, chemistry,

biologii, chemii,

but not one hour, not one concept

ale ani jednej godziny na to,

on how to mentor, how to guide someone

jak być mentorem, jak kimś kierować,

to go together into the unknown,

żeby razem iść w nieznane,

about motivation.

jak motywować.

So I turned to improvisation theater,

Korzystając z wiedzy z teatru,

pierwszego dnia powiedziałem studentom,

and I told my students from day one

what's going to happen when you start research,

co się stanie, gdy rozpoczną badania

and this has to do with our mental schema

i że ma to związek

of what research will be like.

z naszym schematem poznawczym badań.

Because you see, whenever people do anything,

Cokolwiek robimy,

for example if I want to touch this blackboard,

na przykład gdybym chciał dotknąć tablicy,

my brain first builds up a schema,

najpierw mózg buduje schemat,

a prediction of exactly what my muscles will do

przewiduje, co zrobią mięśnie,

before I even start moving my hand,

zanim zdążę poruszyć ręką,

and if I get blocked,

jeśli zostanę zablokowany,

schemat nie będzie odpowiadał rzeczywistości,

if my schema doesn't match reality,

that causes extra stress called cognitive dissonance.

jest to dodatkowy stres, dysonans poznawczy.

That's why your schemas had better match reality.

Lepiej, żeby schematy pasowały do rzeczywistości.

But if you believe the way science is taught,

Ale jeśli wierzysz w to, czego uczą o nauce,

and if you believe textbooks, you're liable

i wierzysz podręcznikom,

to have the following schema of research.

twój schemat poznawczy badań wygląda pewnie tak.

If A is the question,

"A" jest pytaniem,

"B" odpowiedzią,

and B is the answer,

then research is a direct path.

a badanie to bezpośrednia droga.

Gdy eksperyment nie wychodzi

The problem is that if an experiment doesn't work,

or a student gets depressed,

lub student się zniechęca,

it's perceived as something utterly wrong

postrzega się to jako coś złego,

and causes tremendous stress.

a to powoduje stres.

Dlatego uczę studentów

And that's why I teach my students

a more realistic schema.

bardziej realistycznego schematu.

Here's an example

To jest przykład,

where things don't match your schema.

w którym rzeczywistość nie pasuje do schematu.

(Śmiech)

(Laughter)

(Applause)

(Brawa)

So I teach my students a different schema.

Uczę studentów innego schematu.

"A" jest pytaniem,

If A is the question,

B is the answer,

"B" odpowiedzią.

Trzeba być kreatywnym w chmurze.

stay creative in the cloud,

and you start going,

I zaczynamy,

and experiments don't work, experiments don't work,

eksperymenty nie wychodzą i nie wychodzą,

experiments don't work, experiments don't work,

nie wychodzą i nie wychodzą,

until you reach a place linked with negative emotions

aż dociera się tam, gdzie są negatywne emocje,

where it seems like your basic assumptions

gdzie wydaje się, że wcześniejsze założenia

have stopped making sense,

nie mają już sensu,

like somebody yanked the carpet beneath your feet.

jakby ktoś wyciągnął spod nas dywan.

And I call this place the cloud.

Nazywam to miejsce chmurą.

Now you can be lost in the cloud

Można błądzić w chmurze

for a day, a week, a month, a year,

dzień, tydzień, miesiąc, rok,

a whole career,

całą karierę,

but sometimes, if you're lucky enough

ale czasem, przy odrobinie szczęścia

and you have enough support,

i wsparcia,

you can see in the materials at hand,

zauważa się w tym, co pod ręką,

or perhaps meditating on the shape of the cloud,

lub rozmyślając nad kształtem chmury,

a new answer,

nową odpowiedź - "C"

C, and you decide to go for it.

i decydujesz się na nią.

And experiments don't work, experiments don't work,

Eksperymenty nie wychodzą i nie wychodzą,

but you get there,

ale docierasz tam

and then you tell everyone about it

i ogłaszasz to,

publikując artykuł, że "A" prowadzi do "C".

by publishing a paper that reads A arrow C,

which is a great way to communicate,

To świetny sposób komunikacji,

but as long as you don't forget the path

o ile pamięta się ścieżkę,

that brought you there.

która nas tam doprowadziła.

Now this cloud is an inherent part

Chmura jest nieodłączną częścią badań,

of research, an inherent part of our craft,

naszego rzemiosła,

because the cloud stands guard at the boundary.

bo stoi na straży granicy.

It stands guard at the boundary

To granica

between the known

między znanym

and the unknown,

a nieznanym,

bo żeby odkryć coś zupełnie nowego,

because in order to discover something truly new,

at least one of your basic assumptions has to change,

trzeba zmienić przynajmniej jedno z podstawowych założeń,

and that means that in science,

co w nauce oznacza,

we do something quite heroic.

że robimy coś odważnego.

Codziennie próbujemy dotrzeć do granicy

Every day, we try to bring ourselves

to the boundary between the known and the unknown

między znanym i nieznanym

and face the cloud.

i zmierzyć się z chmurą.

Now notice that I put B

Punkt "B" umieściłem w krainie

in the land of the known,

poznanego,

bo wiedzieliśmy o nim od początku,

because we knew about it in the beginning,

but C is always more interesting

ale punkt "C" jest zawsze bardziej interesujący

and more important than B.

i ważniejszy niż "B".

So B is essential in order to get going,

"B" jest niezbędny, żeby zacząć,

but C is much more profound,

ale "C" jest bardziej dogłębny

and that's the amazing thing about resesarch.

i to jest w badaniach niesamowite.

Now just knowing that word, the cloud,

Sama znajomość słowa "chmura"

has been transformational in my research group,

przyczyniła się do zmian w zespole badawczym,

because students come to me and say,

bo studenci przychodzą i mówią:

"Uri, I'm in the cloud,"

"Uri, jestem w chmurze",

and I say, "Great, you must be feeling miserable."

a ja na to: "Super, pewnie czujesz się żałośnie".

(Śmiech)

(Laughter)

But I'm kind of happy,

Ale ja jestem zadowolony,

because we might be close to the boundary

bo możemy być blisko granicy

between the known and the unknown,

między znanym a nieznanym,

and we stand a chance of discovering

i mamy szansę odkryć

something truly new,

coś całkiem nowego.

since the way our mind works,

Tak działa nasz umysł,

it's just knowing that the cloud

wie, że chmura jest czymś

is normal, it's essential,

normalnym, koniecznym,

a nawet pięknym,

and in fact beautiful,

we can join the Cloud Appreciation Society,

możemy dołączyć do Stowarzyszenia Uznania dla Chmury,

and it detoxifies the feeling that something

a to uwalnia od poczucia,

is deeply wrong with me.

że coś jest ze mną nie tak.

And as a mentor, I know what to do,

Jako mentor wiem, co robić,

which is to step up my support for the student,

muszę lepiej wspierać studenta,

bo według psychologów

because research in psychology shows

that if you're feeling fear and despair,

strach i rozpacz

ograniczają umysł

your mind narrows down

do bezpiecznego i konserwatywnego myślenia.

to very safe and conservative ways of thinking.

If you'd like to explore the risky paths

Żeby zgłębiać ryzykowne ścieżki

needed to get out of the cloud,

i wydostać się z chmury,

you need other emotions --

potrzeba innych emocji:

solidarity, support, hope —

solidarności, wsparcia, nadziei,

that come with your connection from somebody else,

które bierze się od innych.

so like in improvisation theater,

Jak w teatrze improwizacyjnym,

tak i w nauce, w nieznane lepiej iść

in science, it's best to walk into the unknown

together.

razem.

So knowing about the cloud,

Wiedząc o chmurze,

you also learn from improvisation theater

od teatru improwizacyjnego można się nauczyć

skutecznego prowadzenia rozmów

a very effective way to have conversations

inside the cloud.

wewnątrz chmury.

It's based on the central principle

Podstawą jest główna zasada

of improvisation theater,

teatru improwizacyjnego,

so here improvisation theater

więc znów teatr

came to my help again.

przyszedł nam z pomocą.

It's called saying "Yes, and"

To mówienie "Tak, i..."

to the offers made by other actors.

na propozycje innych aktorów.

That means accepting the offers

Oznacza to akceptację propozycji

and building on them, saying, "Yes, and."

i rozbudowanie ich ze słowami "Tak, i...".

For example, if one actor says,

Przykładowo, aktor mówi:

"Here is a pool of water,"

"Tu jest basen",

a drugi na to:

and the other actor says,

"Nie, to tylko scena"

"No, that's just a stage,"

i koniec improwizacji.

the improvisation is over.

It's dead, and everybody feels frustrated.

Padła trupem i wszyscy są sfrustrowani.

That's called blocking.

Jest to blokowanie.

If you're not mindful of communications,

Gdy zapominamy o komunikacji,

scientific conversations can have a lot of blocking.

w naukowych rozmowach jest dużo blokowania.

Saying "Yes, and" sounds like this.

Mówienie "Tak, i..." wygląda tak:

"Here is a pool of water." "Yeah, let's jump in."

"Tu jest basen". "Tak, wskoczmy do niego".

"Patrzcie, wieloryb!". "Złapmy go za ogon".

"Look, there's a whale! Let's grab it by its tail.

"Ciągnie nas do księżyca!".

It's pulling us to the moon!"

So saying "Yes, and" bypasses our inner critic.

Mówienie "Tak, i..." pozwala ominąć wewnętrznego krytyka.

We all have an inner critic

Każdy ma wewnętrznego krytyka

that kind of guards what we say,

pilnującego naszych słów,

so people don't think that we're obscene

żeby nie wypadły nieprzyzwoicie,

idiotycznie, banalnie,

or crazy or unoriginal,

and science is full of the fear

a w nauce boimy się

of appearing unoriginal.

wyjść na banalnych.

Mówienie "Tak, i..." omija tego krytyka

Saying "Yes, and" bypasses the critic

and unlocks hidden voices of creativity

i odblokowuje ukryte pokłady kreatywności,

you didn't even know that you had,

o których nie wiedzieliśmy,

and they often carry the answer

a które często niosą sposób

about the cloud.

na chmurę.

So you see, knowing about the cloud

Wiedza o chmurze

and about saying "Yes, and"

i metodzie "Tak, i..."

made my lab very creative.

zwiększyła kreatywność mojego laboratorium.

Students started playing off of each others' ideas,

Studenci zaczęli wymieniać się pomysłami

and we made surprising discoveries

i dokonaliśmy ciekawych odkryć

in the interface between physics and biology.

z pogranicza fizyki i biologii.

For example, we were stuck for a year

Na przykład utknęliśmy na rok,

próbując zrozumieć

trying to understand the intricate

biochemical networks inside our cells,

zawiłe, biochemiczne sieci w komórkach ciała.

and we said, "We are deeply in the cloud,"

Stwierdziliśmy: "Jesteśmy głęboko w chmurze",

and we had a playful conversation

po czym mieliśmy zabawną dyskusję,

where my student Shai Shen Orr said,

i student Shai Shen Orr mówi:

"Let's just draw this on a piece of paper, this network,"

"Narysujmy tę sieć na papierze".

Zamiast powiedzieć,

and instead of saying,

"But we've done that so many times

że robiliśmy to już wiele razy

and it doesn't work,"

i to nie działa,

I said, "Yes, and

powiedziałem: "Tak,

let's use a very big piece of paper,"

i użyjmy papieru dużego formatu",

and then Ron Milo said,

a Ron Milo na to:

"Let's use a gigantic architect's

"Użyjmy papieru dla architektów,

blueprint kind of paper, and I know where to print it,"

wiem, gdzie można to wydrukować",

and we printed out the network and looked at it,

więc wydrukowaliśmy sieć, spojrzeliśmy na nią

and that's where we made our most important discovery,

i wtedy dokonaliśmy najważniejszego odkrycia,

that this complicated network is just made

że ta złożona sieć składa się

of a handful of simple, repeating interaction patterns

z kilku prostych, powtarzających się wzorów interakcji,

like motifs in a stained glass window.

jak motywy w witrażu.

We call them network motifs,

Nazywam je motywami sieci

and they're the elementary circuits

i są to podstawowe połączenia,

that help us understand

pozwalające zrozumieć logikę,

the logic of the way cells make decisions

według której komórki podejmują decyzje

in all organisms, including our body.

we wszystkich organizmach, włącznie z naszym.

Soon enough, after this,

Tuż po tym

I started being invited to give talks

na zaproszenie przemawiałem

to thousands of scientists across the world,

przed tysiącami naukowców na całym świecie,

but the knowledge about the cloud

ale wiedza o chmurze

i mówieniu "Tak, i..."

and saying "Yes, and"

just stayed within my own lab,

pozostała w moim laboratorium,

bo w nauce nie mówi się o procesie,

because you see, in science, we don't talk about the process,

anything subjective or emotional.

rzeczach subiektywnych czy emocjonalnych.

We talk about the results.

Na konferencji mówi się o wynikach.

So there was no way to talk about it in conferences.

Więc nie było jak o tym opowiedzieć.

That was unthinkable.

To było nie do pomyślenia.

And I saw scientists in other groups get stuck

Inni naukowcy, którzy utknęli,

without even having a word to describe

nie wiedzieli, jak opisać to,

what they're seeing,

co się dzieje.

and their ways of thinking

Tok myślenia był zawężony

do bezpiecznych rozwiązań,

narrowed down to very safe paths,

their science didn't reach its full potential,

nauce brakowało potencjału,

and they were miserable.

a oni byli przygnębieni.

I thought, that's the way it is.

Pomyślałem, że tak po prostu jest.

I'll try to make my lab as creative as possible,

Rozwinę kreatywność w moim laboratorium

and if everybody else does the same,

i jeśli każdy zrobi to samo,

science will eventually become

to nauka byłaby

more and more better and better.

coraz lepsza.

To podejście zmieniło się diametralnie,

That way of thinking got turned on its head

when by chance I went to hear Evelyn Fox Keller

gdy usłyszałem, jak Evelyn Fox Keller mówi

give a talk about her experiences

o swoich doświadczeniach

as a woman in science.

jako kobieta nauki.

And she asked,

Zapytała:

"Czemu nie rozmawiamy o subiektywnych

"Why is it that we don't talk about the subjective

i emocjonalnych aspektach nauki?

and emotional aspects of doing science?

It's not by chance. It's a matter of values."

To nie przypadek. To kwestia wartości".

You see, science seeks knowledge

Nauka poszukuje wiedzy

that's objective and rational.

obiektywnej i racjonalnej.

That's the beautiful thing about science.

To w nauce jest piękne.

But we also have a cultural myth

Ale jest pewien kulturalny mit,

that the doing of science,

że tworzenie nauki,

what we do every day to get that knowledge,

to, co robimy, żeby dotrzeć do wiedzy,

is also only objective and rational,

jest też obiektywne i racjonalne,

like Mr. Spock.

jak Spock ze Star Treka.

And when you label something

Gdy uważamy coś

as objective and rational,

za obiektywne i racjonalne,

automatycznie druga strona,

automatically, the other side,

the subjective and emotional,

subiektywna i emocjonalna,

jest uważana za pseudonaukę,

become labeled as non-science

or anti-science or threatening to science,

antynaukę lub zagrożenie dla nauki,

and we just don't talk about it.

dlatego o tym się nie mówi.

Gdy usłyszałem,

And when I heard that,

że istnieje kultura nauki,

that science has a culture,

everything clicked into place for me,

wszystko nabrało sensu,

because if science has a culture,

bo skoro nauka ma kulturę,

culture can be changed,

kulturę można zmienić,

and I can be a change agent

a ja mogę być inicjatorem,

working to change the culture of science wherever I could.

wpływając na kulturę nauki gdzie się da.

And so the very next lecture I gave in a conference,

Na następnej konferencji

mówiłem o swoich badaniach,

I talked about my science,

and then I talked about the importance

a później o istocie

subiektywizmu i emocjach w nauce

of the subjective and emotional aspects of doing science

and how we should talk about them,

i jak o tym rozmawiać.

and I looked at the audience,

Spojrzałem na widownię,

and they were cold.

a oni nie reagowali.

Nie docierały do nich moje słowa w kontekście konferencji,

They couldn't hear what I was saying

in the context of a 10 back-to-back

gdzie 10 prezentacji PowerPoint

PowerPoint presentation conference.

pokazywano jedną po drugiej.

And I tried again and again, conference after conference,

Próbowałem ponownie na innych konferencjach,

but I wasn't getting through.

ale nic nie docierało.

I was in the cloud.

Byłem w chmurze.

And eventually I managed to get out the cloud

Ostatecznie udało mi się wyjść z chmury

using improvisation and music.

dzięki improwizacji i muzyce.

Since then, every conference I go to,

Odtąd na każdej konferencji daję naukowy wykład,

I give a science talk and a second, special talk

a po nim specjalny wykład pod tytułem

"Miłość i strach w laboratorium",

called "Love and fear in the lab,"

który zaczynam piosenką

and I start it off by doing a song

about scientists' greatest fear,

o największej obawie każdego naukowca,

which is that we work hard,

że mimo ciężkiej pracy

we discover something new,

i odkrycia czegoś nowego,

ktoś inny opublikuje to przed nami.

and somebody else publishes it before we do.

We call it being scooped,

Mówimy, że ktoś nas wyprzedził

i jest to okropne uczucie.

and being scooped feels horrible.

It makes us afraid to talk to each other,

Przez to boimy się ze sobą rozmawiać,

which is no fun,

a nie w tym sęk,

because we came to science to share our ideas

bo weszliśmy w świat nauki, żeby dzielić się pomysłami

i uczyć się od siebie,

and to learn from each other,

and so I do a blues song,

dlatego śpiewam piosenkę

(Brawa)

which — (Applause) —

called "Scooped Again,"

pod tytułem "Znów wyprzedzony".

and I ask the audience to be my backup singers,

Proszę widownię o śpiewanie chórków

and I tell them, "Your text is 'Scoop, Scoop.'"

Mówię, żeby śpiewali "Znów, znów".

It sounds like this: "Scoop, scoop!"

Brzmi to tak: "Znów, znów!"

Brzmi to tak.

Sounds like this.

♪Znów mnie ktoś wyprzedził♪

♪ I've been scooped again ♪

♪ Scoop! Scoop! ♪

♪Znów! Znów!♪

And then we go for it.

I jedziemy.

♪ I've been scooped again ♪

♪Znów mnie ktoś wyprzedził♪

♪ Scoop! Scoop! ♪

♪Znów! Znów!♪

♪ I've been scooped again ♪

♪Znów mnie ktoś wyprzedził♪

♪ Scoop! Scoop! ♪

♪Znów! Znów!♪

♪ I've been scooped again ♪

♪Znów mnie ktoś wyprzedził♪

♪ Scoop! Scoop! ♪

♪Znów! Znów!♪

♪ I've been scooped again ♪

♪Znów mnie ktoś wyprzedził♪

♪ Scoop! Scoop! ♪

♪Znów! Znów!♪

♪ Oh mama, can't you feel my pain ♪

♪Mamo, ból przeszywa mnie na wskroś♪

♪ Heavens help me, I've been scooped again ♪

♪Niebiosa pomóżcie, znów wyprzedził mnie ktoś♪

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

Thank you for your backup singing.

Dziękuję za chórki.

So everybody starts laughing, starts breathing,

Każdy zaczyna śmiać się, oddychać,

notices that there's other scientists around them

zauważać, że wokoło są inni naukowcy

with shared issues,

z podobnymi problemami.

and we start talking about the emotional

Zaczynamy rozmawiać o emocjach

and subjective things that go on in research.

i subiektywizmie w badaniach.

It feels like a huge taboo has been lifted.

Jakby największe tabu zostało przełamane.

Finally, we can talk about this in a scientific conference.

Nareszcie rozmawiamy o tym na konferencji naukowej.

And scientists have gone on to form peer groups

Naukowcy zaczęli formować grupy,

where they meet regularly

które spotykają się regularnie

and create a space to talk about the emotional

i dyskutują o emocjach

and subjective things that happen as they're mentoring,

i subiektywnych stronach mentorstwa,

as they're going into the unknown,

gdy wkracza się w nieznane.

and even started courses

Nawet zainicjowali kursy

o procesie tworzenia nauki,

about the process of doing science,

about going into the unknown together,

o wspólnym wkraczaniu w nieznane

and many other things.

i wiele innych.

W mojej wizji,

So my vision is that,

just like every scientist knows the word "atom,"

tak jak każdy naukowiec zna słowo "atom"

that matter is made out of atoms,

i wie, że atomy tworzą materię,

every scientist would know the words

będzie znał takie słowa,

like "the cloud," saying "Yes, and,"

jak "chmura", mówienie "Tak, i...",

and science will become much more creative,

a nauka nabierze kreatywności,

make many, many more unexpected discoveries

dokona większej ilości niespodziewanych odkryć

for the benefit of us all,

z korzyścią dla nas wszystkich

and would also be much more playful.

i będzie weselsza.

And what I might ask you to remember from this talk

Chciałbym, żebyście zapamiętali z tej prelekcji,

że następnym razem, gdy napotkacie problem,

is that next time you face

a problem you can't solve

którego nie możecie rozwiązać,

in work or in life,

w życiu zawodowym czy prywatnym,

there's a word for what you're going to see:

jest słowo na to, co zobaczycie:

chmura.

the cloud.

And you can go through the cloud

Możecie przez nią przejść

not alone but together

wspólnie z kimś,

kto jest wam wsparciem

with someone who is your source of support

to say "Yes, and" to your ideas,

i mówi "Tak, i..." na wasze pomysły

to help you say "Yes, and" to your own ideas,

i pomaga wam powiedzieć to samo,

to increase the chance that,

przez co zwiększają się szanse na to,

through the wisps of the cloud,

że między kłębami chmury

you'll find that moment of calmness

dozna się spokoju,

where you get your first glimpse

gdy w prześwicie mignie

of your unexpected discovery,

to niespodziewane odkrycie,

your C.

twoje "C".

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)