Dennis vanEngelsdorp: Where have the bees gone?

40,379 views ・ 2008-12-12

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ewa Bielczyk Korekta: Rysia Wand
00:16
What I'd like you to do is, just really quickly,
0
16160
2000
Chciałbym, żebyście szybko
00:18
is just, sort of, nod to the person on your right,
1
18160
3000
skinęli głową osobie po prawej,
00:21
and then nod to the person on your left.
2
21160
3000
a potem osobie po lewej.
00:24
(Laughter)
3
24160
4000
(Śmiech)
00:28
Now, chances are that over the last winter,
4
28160
4000
Gdybyście byli rojem pszczół ostatniej zimy,
00:32
if you had been a beehive, either you or one of the two people
5
32160
3000
wy albo jedna z osób, której właśnie skinęliście,
00:35
you just nodded at would have died.
6
35160
4000
już by nie żyła.
00:39
Now, that's an awful lot of bees.
7
39160
4000
To mnóstwo pszczół.
00:43
And this is the second year in a row we have lost over 30 percent
8
43160
4000
Drugi rok z rzędu straciliśmy
00:47
of the colonies, or we estimate we've lost 30 percent of the colonies over the winter.
9
47160
4000
ponad 30% kolonii podczas zimy.
00:51
Now, that's a lot, a lot of bees, and that's really important.
10
51160
6000
To dużo pszczół i jest to naprawdę ważne.
00:57
And most of those losses are because of things we know.
11
57160
3000
Większość strat wynika ze znanych powodów.
01:00
We know that there are these varroa mites that have introduced
12
60160
3000
Wiele jest powodowanych
01:03
and caused a lot of losses, and we also have this new phenomenon,
13
63160
3000
przez roztocza warrozy, a także przez nowe zjawisko,
01:06
which I talked about last year, Colony Collapse Disorder.
14
66160
3000
o którym mówiłem rok temu: zespół masowego ginięcia pszczół.
01:09
And here we see a picture on top of a hill in Central Valley last December.
15
69160
5000
Oto zdjęcie z Central Valley, z grudnia.
01:14
And below, you can see all these out yards,
16
74160
2000
Poniżej widać przejściowe pasieki,
01:16
or temporary yards, where the colonies are brought in until February,
17
76160
5000
w których kolonie są trzymane do lutego,
01:21
and then they're shipped out to the almonds.
18
81160
3000
a potem są wysyłane do zapylania.
01:24
And one documentary writer, who was here and looked at this two months
19
84160
3000
Pewien dokumentalista, który oglądał to
01:27
after I was here, described this not as beehives
20
87160
3000
dwa miesiące po mnie, opisał to nie jako ule,
01:30
but as a graveyard, with these empty white boxes with no bees left in them.
21
90160
6000
ale jako cmentarz, z pustymi, białymi pudłami.
01:36
Now, I'm going to sum up a year's worth of work in two sentences
22
96160
4000
Podsumuję rok pracy w dwóch zdaniach.
01:40
to say that we have been trying to figure out
23
100160
2000
Usiłowaliśmy dociec, co jest tego przyczyną.
01:42
what the cause of this is.
24
102160
2000
Usiłowaliśmy dociec, co jest tego przyczyną.
01:44
And what we know is that it's as if the bees have caught a flu.
25
104160
3000
Wygląda to tak, jakby pszczoły zapadły na grypę.
01:47
And this flu has wiped through the population of bees.
26
107160
5000
Grypa przetoczyła się przez populację.
01:52
In some cases, and in fact in most cases in one year,
27
112160
4000
W większości przypadków w ciągu roku.
01:56
this flu was caused by a new virus to us,
28
116160
3000
Grypę wywoł nowy wirus,
01:59
or newly identified by us, called Israeli Acute Paralysis virus.
29
119160
4000
tzw. izraelski wirus ostrego paraliżu.
02:03
It was called that because a guy in Israel first found it,
30
123160
2000
Nazwano go tak, bo odkrył go Izraelczyk,
02:05
and he now regrets profoundly calling it that disease, because,
31
125160
4000
który teraz ogromnie żałuje, że tak ją nazwał,
02:09
of course, there's the implication.
32
129160
1000
z powodu implikacji.
02:10
But we think this virus is pretty ubiquitous.
33
130160
3000
Sądzimy, że ten wirus jest wszechobecny.
02:13
It's also pretty clear that the bees sometimes catch other viruses
34
133160
3000
Pszczoły zarażają się też innymi wirusami,
02:16
or other flus, and so the question we're still struggling with,
35
136160
4000
czy innymi rodzajami grypy,
02:20
and the question that keeps us up at night,
36
140160
2000
więc nie daje nam spać pytanie,
02:22
is why have the bees suddenly become so susceptible to this flu,
37
142160
5000
czemu pszczoły nagle uwrażliwiły się na tę grypę,
02:27
and why are they so susceptible to these other diseases?
38
147160
5000
i dlaczego są podatne na inne choroby?
02:32
And we don't have the answer to that yet,
39
152160
2000
Nie znamy jeszcze odpowiedzi
02:34
and we spend a lot of time trying to figure that out.
40
154160
3000
i poświęcamy dużo czasu, żeby to rozwikłać.
02:37
We think perhaps it's a combination of factors.
41
157160
2000
Chodzi chyba o kombinację czynników.
02:39
We know from the work of a very large and dynamic working team
42
159160
4000
Z badań dużej grupy badawczej wiemy,
02:43
that, you know, we're finding a lot of different pesticides
43
163160
4000
że w ulach znajduje się dużo pestycydów
02:47
in the hive, and surprisingly, sometimes the healthiest hives
44
167160
3000
i, co zaskakujące, czasami najzdrowsze ule
02:50
have the most pesticides. And so we discover all these
45
170160
3000
zawierają najwięcej pestycydów.
02:53
very strange things that we can't begin to understand.
46
173160
4000
Nie możemy tego jeszcze zrozumieć.
02:57
And so this opens up the whole idea of looking at colony health.
47
177160
5000
Zaczęliśmy brać pod uwagę zdrowie kolonii.
03:02
Now of course, if you lose a lot of colonies,
48
182160
3000
Oczywiście, przy stracie wielu kolonii,
03:05
beekeepers can replace them very quickly.
49
185160
2000
pszczelarze mogą je szybko zastąpić.
03:07
And that's why we've been able to recover from a lot of loss.
50
187160
3000
Dlatego udało nam się dojść do siebie.
03:10
If we lost one in every three cows in the winter, you know,
51
190160
4000
Jeśli przez zimę stracilibyśmy co trzecią krowę,
03:14
the National Guard would be out.
52
194160
1000
Gwardia Narodowa wyszłaby na ulice.
03:15
But what beekeepers can do is, if they have one surviving colony,
53
195160
4000
Pszczelarze biorą pozostałą przy życiu kolonię
03:19
they can split that colony in two.
54
199160
3000
i dzielą ją na dwie.
03:22
And then the one half that doesn't have a queen, they can buy a queen.
55
202160
3000
Dla połowy bez królowej, można ją dokupić.
03:25
It comes in the mail; it can come from Australia or Hawaii or Florida,
56
205160
4000
Przychodzi pocztą z Australii, Hawajów albo Florydy
03:29
and you can introduce that queen.
57
209160
2000
i można ją wprowadzić do kolonii.
03:31
And in fact, America was the first country
58
211160
2000
Ameryka jako pierwsza
03:33
that ever did mail-delivery queens and in fact,
59
213160
3000
dostarczała królowe pszczół pocztą,
03:36
it's part of the postal code that you have to deliver queens by mail
60
216160
7000
nakazują to nawet przepisy pocztowe,
03:43
in order to make sure that we have enough bees in this country.
61
223160
5000
żeby zapewnić odpowiednią liczbę pszczół w kraju.
03:48
If you don't just want a queen, you can buy, actually,
62
228160
2000
Jeśli nie chcemy królowej, można kupić
03:50
a three-pound package of bees, which comes in the mail, and of course,
63
230160
4000
1,5-kilogramową paczkę pszczół,
03:54
the Postal Office is always very concerned when they get,
64
234160
3000
co zawsze martwi Urząd Pocztowy.
03:57
you know, your three-pound packages of bees.
65
237160
2000
1,5-kilogramowe paczki pszczół.
03:59
And you can install this in your hive and replace that dead-out.
66
239160
4000
Można je wprowadzić do ula, zastępując straty.
04:03
So it means that beekeepers are very good at replacing dead-outs,
67
243160
4000
Pszczelarze świetnie umieją uzupełniać straty,
04:07
and so they've been able to cover those losses.
68
247160
3000
więc udało im się uzupełnić kolonie.
04:10
So even though we've lost 30 percent of the colonies every year,
69
250160
3000
Dlatego mimo 30% strat co roku
04:13
the same number of colonies have existed in the country,
70
253160
4000
w kraju utrzymuje się
04:17
at about 2.4 million colonies.
71
257160
3000
około 2,4 miliona kolonii.
04:20
Now, those losses are tragic on many fronts,
72
260160
4000
Straty są tragiczne pod wieloma względami,
04:24
and one of those fronts is for the beekeeper.
73
264160
2000
w tym dla pszczelarza.
04:26
And it's really important to talk about beekeepers first,
74
266160
3000
Zacznę od pszczelarzy,
04:29
because beekeepers are among the most fascinating people you'll ever meet.
75
269160
3000
ponieważ to fascynujący ludzie.
04:32
If this was a group of beekeepers, you would have everyone
76
272160
3000
W grupie tej znajdziecie każdego:
04:35
from the card-carrying NRA member who's, you know, live free or die,
77
275160
5000
od miłośnika broni typu "żyj wolny albo zgiń",
04:40
to the, you know, the self-expressed quirky San Francisco
78
280160
3000
do dziwacznego przydomowego
04:43
backyard pig farmer.
79
283160
2000
hodowcy świń z San Francisco.
04:45
(Laughter)
80
285160
2000
(Śmiech)
04:47
And you get all of these people in the same room,
81
287160
3000
Zgromadźcie wszystkich tych ludzi,
04:50
and they're all engaged and they're getting along,
82
290160
4000
a będą współpracować z zaangażowaniem,
04:54
and they're all there because of the passion for bees.
83
294160
3000
z powodu pasji do pszczół.
04:57
Now, there's another part of that community
84
297160
2000
Jest jeszcze inna część środowiska,
04:59
which are the commercial beekeepers,
85
299160
1000
czyli pszczelarze komercyjni,
05:00
the ones who make their livelihood from beekeeping alone.
86
300160
3000
utrzymujący się z pszczelarstwa.
05:03
And these tend to be some of the most independent, tenacious,
87
303160
8000
To chyba najbardziej niezależni,
05:11
intuitive, you know, inventive people you will ever meet.
88
311160
4000
wytrwali i pomysłowi ludzie.
05:15
They're just fascinating. And they're like that all over the world.
89
315160
3000
Są fascynujący. Na całym świecie.
05:18
I had the privilege of working in Haiti just for two weeks earlier this year.
90
318160
4000
Pracowałem w tym roku na Haiti.
05:22
And Haiti, if you've ever been there, is just a tragedy.
91
322160
3000
Haiti to tragedia.
05:25
I mean, there may be 100 explanations
92
325160
2000
Może jest 100 wyjaśnień,
05:27
for why Haiti is the impoverished nation it is,
93
327160
3000
dla zubożenia Haiti,
05:30
but there is no excuse to see that sort of squalor.
94
330160
3000
ale nic nie tłumaczy takiej nędzy.
05:33
But you meet this beekeeper, and I met this beekeeper here,
95
333160
3000
Spotkałem tam tego pszczelarza,
05:36
and he is one of the most knowledgeable beekeepers I've ever met.
96
336160
2000
który znał się na rzeczy, jak mało kto.
05:38
No formal education, but very knowledgeable.
97
338160
2000
Zero edukacji, ale ogromna wiedza.
05:40
We needed beeswax for a project we were working on; he was so capable,
98
340160
5000
Potrzebowaliśmy wosku pszczelego.
05:45
he was able to render the nicest block of beeswax I have ever seen
99
345160
4000
Przygotował najładniejszy blok wosku
05:49
from cow dung, tin cans and his veil, which he used as a screening,
100
349160
5000
z krowiego łajna, puszek i zasłony,
05:54
right in this meadow. And so that ingenuity is inspiring.
101
354160
4000
Ta pomysłowość jest inspirująca.
05:58
We also have Dave Hackenberg, who is the poster child of CCD.
102
358160
3000
Jest też Dave Hackenberg,
06:01
He's the one who first identified this condition
103
361160
2000
który zidentyfikował zespół masowego ginięcia
06:03
and raised the alarm bells.
104
363160
2000
i zaczął bić na alarm.
06:05
And he has a history of these trucks,
105
365160
2000
Przenosił pszczoły ciężarówkami
06:07
and he's moved these bees up and down the coast.
106
367160
3000
wzdłuż wybrzeża.
06:10
And a lot of people talk about trucks and moving bees,
107
370160
3000
Wielu ludzi uważa, że to złe,
06:13
and that being bad, but we've done that for thousands of years.
108
373160
3000
ale robimy tak od tysięcy lat.
06:16
The ancient Egyptians used to move bees up and down the Nile on rafts,
109
376160
3000
Starożytni Egipcjanie przenosili je wzdłuż Nilu,
06:19
so this idea of a movable bee force is not new at all.
110
379160
6000
więc pomysł nie jest nowy.
06:25
And one of our real worries with Colony Collapse Disorder
111
385160
4000
Prawdziwe zmartwienie z ZMGP to to,
06:29
is the fact that it costs so much money to replace those dead-out colonies.
112
389160
4000
że zastępowanie wymarłych kolonii dużo kosztuje.
06:33
And you can do that one year in a row,
113
393160
3000
Można to zrobić jednego roku,
06:36
you may be able to do it two years in a row.
114
396160
2000
a nawet przez dwa lata z rzędu.
06:38
But if you're losing 50 percent to 80 percent of your colonies,
115
398160
4000
Ale utrata 50 do 80% kolonii
06:42
you can't survive three years in a row. And we're really worried
116
402160
3000
uniemożliwia przetrwanie trzech lat z rzędu.
06:45
about losing this segment of our industry.
117
405160
4000
Naprawdę boimy się utraty tej gałęzi przemysłu.
06:49
And that's important for many fronts,
118
409160
2000
To ważne z wielu względów,
06:51
and one of them is because of that culture that's in agriculture.
119
411160
4000
np. dla kultury związanej z rolnictwem.
06:55
And these migratory beekeepers are the last nomads of America.
120
415160
5000
Migrujący pszczelarze to ostatni nomadzi Ameryki.
07:00
You know, they pick up their hives;
121
420160
1000
Zabierają swoje ule i przeprowadzają się
07:01
they move their families once or twice in a year.
122
421160
3000
raz albo dwa razy do roku.
07:04
And if you look at Florida, in Dade City, Florida,
123
424160
3000
Wszyscy pszczelarze z Pensylwanii
07:07
that's where all the Pennsylvania beekeepers go.
124
427160
2000
jadą do Dade City na Florydzie.
07:09
And then 20 miles down the road is Groveland,
125
429160
2000
A 30 km dalej jest Groveland,
07:11
and that's where all the Wisconsin beekeepers go.
126
431160
2000
dokąd jeżdżą pszczelarze z Wisconsin.
07:13
And if you're ever in Central Valley in February, you go to this café
127
433160
5000
W Central Valley w lutym, o 10 rano,
07:18
at 10 o'clock in the morning, Kathy and Kate's.
128
438160
3000
w kawiarnii Kathy and Kate's
07:21
And that's where all the beekeepers come after a night of moving bees
129
441160
3000
pszczelarze spotykają się po nocy przenoszenia pszczół
07:24
into the almond groves.
130
444160
1000
do gajów migdałowych.
07:25
They all have their breakfast
131
445160
1000
Jedzą śniadanie i narzekają.
07:26
and complain about everyone right there. And it's a great experience,
132
446160
5000
To wspaniałe przeżycie,
07:31
and I really encourage you to drop in at that diner during that time,
133
451160
3000
zachęcam do odwiedzenia tego miejsca w tym czasie,
07:34
because that's quite essential American experience.
134
454160
3000
bo to naprawdę amerykańskie przeżycie.
07:37
And we see these families, these nomadic families, you know,
135
457160
4000
Te rodziny nomadów, z ojca na syna,
07:41
father to son, father to son, and these guys are hurting.
136
461160
4000
mają się coraz gorzej.
07:45
And they're not people who like to ask for help,
137
465160
3000
A nie są to ludzie lubiący prosić o pomoc.
07:48
although they are the most helpful people ever.
138
468160
2000
choć sami są bardzo pomocni.
07:50
If there's one guy who loses all his bees because of a truck overhaul,
139
470160
4000
Jeśli jeden straci pszczoły w wypadku ciężarówki,
07:54
everyone pitches in and gives 20 hives
140
474160
2000
wszyscy zrzucają się na 20 uli,
07:56
to help him replace those lost colonies.
141
476160
2000
by pomóc w zastąpieniu straconych kolonii.
07:58
And so, it's a very dynamic, and I think,
142
478160
2000
Dlatego sądzę, że jest to dynamiczna,
08:00
historic and exciting community to be involved with.
143
480160
6000
wiekopomna i ekscytująca społeczność.
08:07
Of course, the real importance for bees is not the honey.
144
487160
3000
Prawdziwe znaczenie pszczół to nie miód.
08:10
And although I highly encourage you, all use honey.
145
490160
2000
Chociaż zachęcam was do używania miodu.
08:12
I mean, it's the most ethical sweetener,
146
492160
3000
To najbardziej etyczny słodzik,
08:15
and you know, it's a dynamic and fun sweetener.
147
495160
3000
w dodatku dynamiczny i fajny.
08:18
But we estimate that about one in three bites of food we eat
148
498160
4000
Ale szacujemy, że co trzeci kęs jedzenia
08:22
is directly or indirectly pollinated by honeybees.
149
502160
5000
pochodzi z roślin zapylanych przez pszczoły.
08:27
Now, I want to just illustrate that in the fact
150
507160
2000
Zilustruję ten fakt na przykładzie
08:29
that if we look at the breakfast I had yesterday morning --
151
509160
4000
mojego wczorajszego śniadania --
08:33
a little cranberry juice, some fruits, some granola,
152
513160
3000
sok żurawinowy, owoce, owsianka z orzechami,
08:36
I should have had whole wheat bread, I realized, but you know,
153
516160
3000
powinien być chleb razowy, ale wiecie,
08:39
jam on my Wonderbread, and some coffee --
154
519160
4000
dżem na białym chlebie, kawa --
08:43
and had we taken out all those ingredients,
155
523160
5000
i jeśli zabierzemy wszystkie skladniki,
08:48
-- except for the almonds I wasn't going to pick out from the granola --
156
528160
2000
poza migdałami, nie chciało mi się wydłubywać,
08:50
if we had taken out all those ingredients
157
530160
3000
jeśli zabierzemy składniki,
08:53
the bees had indirectly or directly pollinated,
158
533160
3000
zapylone przez pszczoły bezpośrednio lub nie,
08:56
we wouldn't have much on our plate.
159
536160
2000
nie zostałoby tego dużo.
08:58
So if we did not have bees, it's not like we would starve,
160
538160
3000
Bez pszczół nie głodowalibyśmy,
09:01
but clearly our diet would be diminished.
161
541160
5000
ale nasza dieta byłaby uboższa.
09:06
It's said that for bees, the flower is the fountain of life,
162
546160
3000
"Dla pszczół kwiat to fontanna życia,
09:09
and for flowers bees are the messengers of love.
163
549160
3000
a dla kwiatów pszczoły to posłańcy miłości."
09:12
And that's a really great expression, because really,
164
552160
3000
To wspaniałe zdanie, ponieważ
09:15
bees are the sex workers for flowers. They are, you know --
165
555160
3000
pszczoły to pracownicy usług seksualnych kwiatów.
09:18
they get paid for their services.
166
558160
2000
Otrzymują zapłatę za swoje usługi.
09:20
They get paid by pollen and nectar,
167
560160
2000
Są opłacane pyłkiem i nektarem,
09:22
to move that male sperm, the pollen, from flower to flower.
168
562160
4000
by przemieszczać pyłek między kwiatami.
09:26
And there are flowers that are self-infertile. That means they can't --
169
566160
3000
Niektóre kwiaty nie mogą się samozapylać.
09:29
the pollen in their bloom can't fertilize themselves.
170
569160
4000
Nie może ich zapłodnić własny pyłek.
09:33
So in an apple orchard, for instance, you'll have rows of 10 apples
171
573160
3000
W sadzie, jeśli mamy 10 rzędów jabłoni
09:36
of one variety, and then you have another apple tree
172
576160
3000
jednej odmiany, a potem inną jabłoń,
09:39
that's a different type of pollen.
173
579160
2000
to jest to inny rodzaj pyłku.
09:41
And bees are very faithful.
174
581160
1000
A pszczoły są bardzo wierne.
09:42
When they're out pollinating or gathering pollen from one flower,
175
582160
4000
Jeśli zapylają jeden rodzaj kwiatu,
09:46
they stay to that crop exclusively, in order to help generate.
176
586160
4000
ograniczają się tylko do niego.
09:50
And of course, they're made to carry this pollen.
177
590160
4000
Oczywiście są zmuszane do niesienia pyłku.
09:54
They build up a static electric charge and the pollen jumps on them
178
594160
3000
Mają ładunek elektryczny, który sprawia,
09:57
and helps spread that pollen from bloom to bloom.
179
597160
4000
że pyłek na nie przeskakuje, wspomagając przenoszenie.
10:01
However, honeybees are a minority.
180
601160
2000
Jednak pszczoły miodne to mniejszość.
10:03
Honeybees are not native to America; they were introduced
181
603160
3000
Nie są one rdzenne dla Ameryki,
10:06
with the colonialists.
182
606160
1000
wprowadzili je kolonizatorzy.
10:07
And there are actually more species of bees
183
607160
3000
Jest więcej gatunków pszczół
10:10
than there are mammals and birds combined.
184
610160
2000
niż ssaków i ptaków razem wziętych.
10:12
In Pennsylvania alone, we have been surveying bees for 150 years,
185
612160
5000
W samej Pensylwanii, gdzie pszczoły
10:17
and very intensely in the last three years.
186
617160
3000
były monitorowane od 150 lat,
10:20
We have identified over 400 species of bees in Pennsylvania.
187
620160
5000
zidentyfikowaliśmy ponad 400 gatunków.
10:25
Thirty-two species have not been identified or found in the state since 1950.
188
625160
6000
32 gatunki nie zostały odkryte od 1950 roku.
10:31
Now, that could be because we haven't been sampling right,
189
631160
3000
Być może szukaliśmy w złych miejscach,
10:34
but it does, I think, suggest that something's wrong
190
634160
2000
ale sugeruje to, że coś jest nie tak
10:36
with the pollinator force. And these bees are fascinating.
191
636160
3000
z siłą zapylającą. Są fascynujące.
10:39
We have bumblebees on the top.
192
639160
2000
Na górze mamy trzmiele.
10:41
And bumblebees are what we call eusocial: they're not truly social,
193
641160
3000
Są eusocjalne: nie są społeczne,
10:44
because only the queen is, over winter.
194
644160
3000
taka jest tylko królowa w trakcie zimy.
10:47
We also have the sweat bees, and these are little gems flying around.
195
647160
3000
Mamy też małe pszczoły przyciągane przez pot,
10:50
They're like tiny little flies and they fly around.
196
650160
3000
są wielkości małych much.
10:53
And then you have another type of bee, which we call kleptoparasites,
197
653160
4000
Są też inne pszczoły, kleptopasożyty,
10:57
which is a very fancy way of saying, bad-minded, murdering --
198
657160
8000
to znaczy złowrogie, mordercze --
11:05
what's the word I'm looking for? Murdering --
199
665160
3000
brakuje mi słowa... Mordercze...
11:08
Audience: Bee?
200
668160
1000
Widownia: Pszczoły?
11:09
Dennis vanEngelsdorp: Bee. Okay, thanks.
201
669160
1000
Dennis vanEngelsdorp: Pszczoły. Dzięki.
11:10
(Laughter)
202
670160
2000
(śmiech)
11:12
What these bees do is, they sit there. These solitary bees,
203
672160
7000
Oto, co robią: żyjące samotnie pszczoły
11:19
they drill a hole in the ground or drill a hole in a branch,
204
679160
3000
wywiercają dziurę w ziemi albo gałęzi,
11:22
and they collect pollen and make it into a ball,
205
682160
2000
zbierają pyłek i zlepiają go w kulkę
11:24
and they lay an egg on it.
206
684160
2000
i składają na niej jajo.
11:26
Well, these bees hang out at that hole,
207
686160
1000
Te pszczoły czają się przy takiej dziurze,
11:27
and they wait for that mother to fly away, they go in, eat the egg,
208
687160
4000
czekają, aż matka odleci, zjadają jajo
11:31
and lay their own egg there. So they don't do any work.
209
691160
3000
i składają własne. Więc omija je praca.
11:34
And so, in fact, if you know you have these kleptoparasitic bees,
210
694160
5000
Obecność kleptopasożytniczych pszczół
11:39
you know that your environment is healthy,
211
699160
2000
dowodzi, że środowisko jest zdrowe,
11:41
because they're top-of-the-food-chain bees.
212
701160
3000
bo są one na szczycie łańcucha pokarmowego.
11:44
And in fact, there is now a red list of pollinators
213
704160
4000
W samej czołówce czerwonej listy zapylaczy,
11:48
that we're worried have disappeared, and on top of that list
214
708160
4000
którzy być może zniknęli, jest dużo
11:52
are a lot of these kleptoparasites, but also these bumblebees.
215
712160
3000
kleptopasożytniczych pszczół i trzmieli.
11:55
And in fact, if you guys live on the West Coast,
216
715160
2000
Jeśli mieszkacie na Zachodnim Wybrzeżu,
11:57
go to these websites here, and they're really looking for people
217
717160
3000
wejdźcie na te strony; potrzeba ludzi
12:00
to look for some of these bumblebees, because we think
218
720160
3000
do poszukiwania tych trzmieli,
12:03
some have gone extinct. Or some, the population has declined.
219
723160
4000
ponieważ podejrzewamy, że wyginęły.
12:07
And so it's not just honeybees that are in trouble,
220
727160
3000
Nie tylko pszczoły miodne są zagrożone,
12:10
but we don't understand these native pollinators
221
730160
3000
ale nie rozumiemy rdzennych zapylaczy
12:13
or all those other parts of our community.
222
733160
3000
czy innych części naszej wspólnoty.
12:16
And of course, bees are not the only important factor here.
223
736160
4000
Oczywiście nie tylko pszczoły są ważne.
12:20
There are other animals that pollinate, like bats,
224
740160
2000
Są inne zapylające zwierzęta,
12:22
and bats are in trouble too.
225
742160
2000
np. nietoperze, które też są zagrożone.
12:24
And I'm glad I'm a bee man and not a bat man,
226
744160
2000
Cieszę się, że zajmuję się pszczołami,
12:26
because there's no money to research the bat problems.
227
746160
4000
bo nie ma pieniędzy na badania nad nietoperzami.
12:30
And bats are dying at an extraordinary rate.
228
750160
3000
Nietoperze wymierają w strasznym tempie.
12:33
White-nose syndrome has wiped out populations of bats.
229
753160
3000
Zespół białego nosa przetrzebił ich populacje.
12:36
If there's a cave in New York that had 15,000 bats in it,
230
756160
5000
W jaskinii w Nowym Yorku z 15 tys. nietoperzy
12:41
and there are 1,000 left. That's like San Francisco
231
761160
4000
zostało 1000. To tak, jakby populacja San Francisco
12:45
becoming the population of half of this county in three years.
232
765160
5000
spadła do 70 tys. w ciągu 3 lat.
12:50
And so that's incredible. And there's no money to do that.
233
770160
2000
Niewiarygodne. I brakuje pieniędzy.
12:52
But I'm glad to say that I think we know the cause
234
772160
2000
Na szczęście chyba znamy przyczynę
12:54
of all these conditions, and that cause is NDD:
235
774160
4000
wszystkich tych zjawisk:
12:58
Nature Deficit Disorder.
236
778160
2000
Zaburzenie Niedoboru Natury.
13:00
And that is that I think that what we have in our society is,
237
780160
4000
Myślę, że to gnębi nasze społeczeństwo,
13:04
we forgot our connection with nature.
238
784160
2000
zapomnieliśmy o związku z naturą.
13:06
And I think if we reconnect to nature,
239
786160
3000
Jeśli znów nawiążemy z nią kontakt,
13:09
we'll be able to have the resources and that interest
240
789160
3000
będziemy w stanie
13:12
to solve these problems.
241
792160
2000
rozwiązać te problemy.
13:14
And I think that there is an easy cure for NDD.
242
794160
3000
Myślę, że jest na to prosta rada,
13:17
And that is, make meadows and not lawns.
243
797160
4000
twórzmy łąki zamiast trawników.
13:21
And I think we have lost our connection,
244
801160
2000
Straciliśmy kontakt z naturą,
13:23
and this is a wonderful way of reconnecting to our environment.
245
803160
4000
a to świetny sposób na jego odzyskanie.
13:27
I've had the privilege of living by a meadow
246
807160
2000
Szczęśliwie mieszkałem obok łąki
13:29
for the last little while, and it is terribly engaging.
247
809160
4000
ostatnimi czasy; jest to bardzo zajmujące.
13:33
And if we look at the history of lawns, it's actually rather tragic.
248
813160
5000
Historia trawników jest raczej tragiczna.
13:38
It used to be, two, three hundred years ago,
249
818160
2000
200 czy 300 lat temu
13:40
that a lawn was a symbol of prestige,
250
820160
2000
trawniki były symbolem prestiżu.
13:42
and so it was only the very rich that could keep these green
251
822160
3000
Tylko bogaci mogli utrzymać
13:45
actually, deserts: they're totally sterile.
252
825160
3000
te zielone pustynie: są całkiem jałowe.
13:48
Americans spent, in 2001 -- 11 percent of all pesticide use was done on lawns.
253
828160
5000
11% pestycydów zużywa się na trawniki,
13:53
Five percent of our greenhouse gases are produced by mowing our lawns.
254
833160
6000
a 5% gazów cieplarnianych pochodzi z koszenia.
13:59
And so it's incredible the amount of resources we've spent
255
839160
3000
Trudno uwierzyć, jakie zasoby poświęcamy
14:02
keeping our lawns, which are these useless biosystems.
256
842160
4000
dla bezużytecznych biologicznie trawników.
14:06
And so we need to rethink this idea.
257
846160
3000
Trzeba to przemyśleć.
14:09
In fact, you know, the White House
258
849160
2000
Niegdyś owce były trzymane
14:11
used to have sheep in front in order to help fund
259
851160
2000
obok Białego Domu, by oszczędzić
14:13
the war effort in World War I, which probably is not a bad idea;
260
853160
3000
w czasach I wojny światowej,
14:16
it wouldn't be a bad idea.
261
856160
1000
co nie jest wcale złym pomysłem.
14:17
I want to say this not because I'm opposed completely to mowing lawns.
262
857160
3000
Nie sprzeciwiam się do końca koszeniu trawników.
14:20
I think that there is perhaps some advantage to keeping lawns
263
860160
4000
Być może trawniki mają zalety
14:24
at a limited scale, and I think we're encouraged to do that.
264
864160
4000
na małą skalę.
14:28
But I also want to reinforce some of the ideas we've heard here,
265
868160
2000
Ale chcę wesprzeć przedstawiane tu idee
14:30
because having a meadow or living by a meadow is transformational.
266
870160
5000
bo posiadanie łąki potrafi nas przeobrazić.
14:35
That it is amazing that connection we can have with what's there.
267
875160
4000
Można wytworzyć niesamowity kontakt.
14:39
These milkweed plants have grown up in my meadow
268
879160
2000
Te trojeście wyrosły na mojej łące
14:41
over the last four years. Add to watch the different plants,
269
881160
4000
przez ostatnie cztery lata.
14:45
or insects, that come to these flowers, to watch that --
270
885160
4000
Można oglądać różne rośliny, owady;
14:49
and we've heard about, you know, this relationship you can have with wine,
271
889160
3000
znany jest związek, który człowiek
14:52
this companion you can have as it matures
272
892160
3000
może mieć z winem,
14:55
and as it has these different fragrances.
273
895160
2000
które dojrzewając zmienia aromat.
14:57
And this is a companion,
274
897160
2000
To także towarzysz,
14:59
and this is a relationship that never dries up.
275
899160
3000
a ten związek nigdy się nie kończy.
15:02
You never run out of that companion as you drink this wine, too.
276
902160
4000
Wino można wypić, a łąka pozostaje.
15:06
And I encourage you to look at that.
277
906160
3000
Zachęcam do przemyśleń.
15:09
Now, not all of us have meadows,
278
909160
2000
Nie wszyscy mamy łąki albo trawniki,
15:11
or lawns that we can convert, and so you can always, of course,
279
911160
3000
które można w nie zamienić,
15:14
grow a meadow in a pot.
280
914160
2000
ale można hodować łąkę w doniczce.
15:16
Bees apparently, can be the gateway to, you know, other things.
281
916160
3000
Pszczoły mogą czasem prowadzić do innych rzeczy.
15:19
So I'm not saying that you should plant a meadow of pot,
282
919160
4000
Nie zalecam obsadzania łąki trawką,
15:23
but a pot in a meadow.
283
923160
3000
tylko łąkę w doniczce. [gra słów: pot = trawka, donica].
15:26
But you can also have this great community of city
284
926160
3000
Możecie dołączyć też do społeczności
15:29
or building-top beekeepers, these beekeepers that live --
285
929160
3000
pszczelarzy mieszkających w miastach.
15:32
This is in Paris where these beekeepers live.
286
932160
3000
To zdjęcie z Paryża.
15:35
And everyone should open a beehive,
287
935160
2000
Każdy powinien założyć ul,
15:37
because it is the most amazing, incredible thing.
288
937160
3000
ponieważ to niesamowita rzecz.
15:40
And if we want to cure ourselves of NDD, or Nature Deficit Disorder,
289
940160
3000
Jeśli chcemy uleczyć się z ZNN,
15:43
I think this is a great way of doing it.
290
943160
2000
myślę, że to jest świetny sposób.
15:45
Get a beehive and grow a meadow,
291
945160
2000
Spraw sobie ul i łąkę
15:47
and watch that life come back into your life.
292
947160
3000
i obserwuj życie powracające co roku.
15:50
And so with that, I think that what we can do, if we do this,
293
950160
4000
Możemy udoskonalić swoją przyszłość
15:54
we can make sure that our future -- our more perfect future --
294
954160
3000
jeśli włączymy w nią
15:57
includes beekeepers and it includes bees and it includes those meadows.
295
957160
5000
pszczelarzy, pszczoły i łąki.
16:02
And that journey -- that journey of transformation that occurs
296
962160
3000
Transformacja, która zachodzi
16:05
as you grow your meadow and as you keep your bees
297
965160
3000
gdy zakładasz łąkę i hodujesz własne pszczoły
16:08
or you watch those native bees there -- is an extremely exciting one.
298
968160
4000
albo obserwujesz dzikie -- jest ekscytująca.
16:12
And I hope that you experience it
299
972160
1000
Mam nadzieję, że kiedyś będziecie mogli o tym opowiedzieć.
16:13
and I hope you tell me about it one day.
300
973160
3000
Mam nadzieję, że kiedyś będziecie mogli o tym opowiedzieć.
16:16
So thank you very much for being here. Thank you very much.
301
976160
2000
Dziękuję bardzo za przybycie.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7