Peter Tyack: The intriguing sound of marine mammals

32,092 views ・ 2010-06-16

TED


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Timmoty Wigboldus Nagekeken door: Christel Foncke
00:15
Thank you so much. I'm going to try to take you
0
15260
3000
Heel erg bedankt. Ik ga proberen jullie mee te nemen
00:18
on a journey of the underwater acoustic world
1
18260
3000
op een reis door de wereld van het onderwatergeluid
00:21
of whales and dolphins.
2
21260
2000
van walvissen en dolfijnen.
00:23
Since we are such a visual species,
3
23260
2000
Doordat wij mensen zo op het zien zijn ingesteld,
00:25
it's hard for us to really understand this,
4
25260
2000
is het voor ons moeilijk dit echt te begrijpen.
00:27
so I'll use a mixture of figures and sounds
5
27260
2000
In de hoop dit goed over te brengen,
00:29
and hope this can communicate it.
6
29260
2000
zal ik een combinatie van afbeeldingen en geluiden gebruiken.
00:31
But let's also think, as a visual species,
7
31260
3000
Maar sta er ook eens bij stil, als een kijkende soort,
00:34
what it's like when we go snorkeling or diving
8
34260
2000
hoe het is als we snorkelen of duiken
00:36
and try to look underwater.
9
36260
2000
en onder water proberen te kijken.
00:38
We really can't see very far.
10
38260
2000
We kunnen niet echt ver zien.
00:40
Our vision, which works so well in air,
11
40260
2000
Ons zicht, dat zo goed werkt in lucht,
00:42
all of a sudden is very restricted and claustrophobic.
12
42260
3000
is plotseling heel beperkt en benauwend.
00:45
And what marine mammals have evolved
13
45260
2000
Zeezoogdieren hebben tijdens
00:47
over the last tens of millions of years
14
47260
3000
de laatste tientallen miljoenen jaren
00:50
is ways to depend on sound
15
50260
2000
eigenschappen ontwikkeld waardoor ze via geluid
00:52
to both explore their world
16
52260
2000
hun wereld kunnen verkennen
00:54
and also to stay in touch with one another.
17
54260
2000
en met elkaar in contact kunnen blijven.
00:56
Dolphins and toothed whales use echolocation.
18
56260
2000
Dolfijnen en tandwalvissen gebruiken echolocatie.
00:58
They can produce loud clicks
19
58260
2000
Ze kunnen luide kliks maken
01:00
and listen for echoes from the sea floor in order to orient.
20
60260
3000
en naar de echo's van de zeebodem luisteren om zich te oriënteren.
01:03
They can listen for echoes from prey
21
63260
2000
Ze kunnen bepalen waar hun voedsel is,
01:05
in order to decide where food is
22
65260
2000
door te luisteren naar de echo's van hun prooien,
01:07
and to decide which one they want to eat.
23
67260
3000
en zo besluiten wat ze willen eten.
01:10
All marine mammals use sound for communication to stay in touch.
24
70260
2000
Alle zeezoogdieren gebruiken geluid om te communiceren.
01:12
So the large baleen whales
25
72260
2000
Grote baleinwalvissen
01:14
will produce long, beautiful songs,
26
74260
3000
maken lange, prachtige liederen
01:17
which are used in reproductive advertisement
27
77260
2000
die gebruikt worden door mannetjes en vrouwtjes
01:19
for male and females, both to find one another
28
79260
2000
om elkaar te vinden
01:21
and to select a mate.
29
81260
2000
en om een partner te kiezen.
01:23
And mother and young and closely bonded animals
30
83260
2000
Moeders en jongen en dieren met een nauwe band
01:25
use calls to stay in touch with one another,
31
85260
3000
gebruiken roepen om contact te houden.
01:28
so sound is really critical for their lives.
32
88260
2000
Geluid is dus van doorslaggevende betekenis in hun levens.
01:30
The first thing that got me interested in the sounds
33
90260
2000
Het eerste dat mijn belangstelling wekte voor de geluiden
01:32
of these underwater animals,
34
92260
2000
van deze onderwaterdieren
01:34
whose world was so foreign to me,
35
94260
2000
van wie de wereld mij zo vreemd was,
01:36
was evidence from captive dolphins
36
96260
2000
was bewijs dat dolfijnen in gevangenschap
01:38
that captive dolphins could imitate human sounds.
37
98260
3000
menselijke geluiden konden nadoen.
01:41
And I mentioned I'll use
38
101260
2000
Ik zei dat ik een paar
01:43
some visual representations of sounds.
39
103260
2000
afbeeldingen van geluiden zou gebruiken.
01:45
Here's the first example.
40
105260
2000
Hier is het eerste voorbeeld.
01:47
This is a plot of frequency against time --
41
107260
2000
Dit is een diagram met toonhoogte uitgezet tegen de tijd,
01:49
sort of like musical notation,
42
109260
2000
als een soort notenbalk.
01:51
where the higher notes are up higher and the lower notes are lower,
43
111260
3000
De hogere tonen staan boven en de lagere staan lager
01:54
and time goes this way.
44
114260
2000
en de tijd verloopt zo.
01:56
This is a picture of a trainer's whistle,
45
116260
2000
Dit is een afbeelding van een trainersfluitje,
01:58
a whistle a trainer will blow to tell a dolphin
46
118260
2000
waar een trainer op blaast om een dolfijn te laten weten
02:00
it's done the right thing and can come get a fish.
47
120260
2000
dat hij goed heeft gepresteerd en een vis kan komen halen.
02:02
It sounds sort of like "tweeeeeet." Like that.
48
122260
3000
Het klinkt een beetje als: "fuuuuuut." Zo.
02:05
This is a calf in captivity
49
125260
2000
En dit is een jong in gevangenschap
02:07
making an imitation
50
127260
2000
dat het trainersfluitje
02:09
of that trainer's whistle.
51
129260
2000
nabootst.
02:11
If you hummed this tune to your dog or cat
52
131260
2000
Als je dit deuntje aan je hond of kat liet horen,
02:13
and it hummed it back to you,
53
133260
2000
en ze zouden het gaan neuriën,
02:15
you ought to be pretty surprised.
54
135260
2000
zou je heel verbaasd moeten zijn.
02:17
Very few nonhuman mammals
55
137260
2000
Naast mensen kunnen
02:19
can imitate sounds.
56
139260
2000
heel weinig zoogdieren geluiden nabootsen.
02:21
It's really important for our music and our language.
57
141260
2000
Dat is heel belangrijk in onze muziek en taal.
02:23
So it's a puzzle: The few other mammal groups that do this,
58
143260
3000
Het is een raadsel: De weinige zoogdiergroepen die het kunnen,
02:26
why do they do it?
59
146260
2000
waarom doen ze het?
02:28
A lot of my career has been devoted
60
148260
2000
Een groot deel van mijn loopbaan heb ik gewijd
02:30
to trying to understand
61
150260
2000
aan het proberen te begrijpen
02:32
how these animals use their learning,
62
152260
2000
hoe deze dieren hun leervermogen gebruiken,
02:34
use the ability to change what you say
63
154260
2000
hun vermogen om wat je zegt te veranderen
02:36
based on what you hear
64
156260
2000
op grond van wat je hoort,
02:38
in their own communication systems.
65
158260
2000
bij hun eigen manieren tot communiceren.
02:40
So let's start with calls of a nonhuman primate.
66
160260
3000
Laten we beginnen met de roep van een primaat.
02:43
Many mammals have to produce contact calls
67
163260
2000
Veel zoogdieren moeten contactroepen maken,
02:45
when, say, a mother and calf are apart.
68
165260
3000
bijvoorbeeld als moeder en jong gescheiden zijn.
02:48
This is an example of a call produced by squirrel monkeys
69
168260
3000
Dit is een voorbeeld van een roep van doodshoofdaapjes
02:51
when they're isolated from another one.
70
171260
2000
wanneer ze elkaar kwijt zijn.
02:53
And you can see, there's not much
71
173260
2000
En je kan zien dat er niet
02:55
variability in these calls.
72
175260
2000
veel verschil is tussen deze roepen.
02:57
By contrast, the signature whistle
73
177260
2000
Het kenmerkende gefluit
02:59
which dolphins use to stay in touch,
74
179260
2000
dat dolfijnen gebruiken om contact te houden,
03:01
each individual here has a radically different call.
75
181260
3000
verschilt sterk per individu.
03:04
They can use this ability to learn calls
76
184260
3000
Ze kunnen hun vermogen tot het leren van roepen gebruiken
03:07
in order to develop more complicated and more distinctive calls
77
187260
3000
om ingewikkelder en meer kenmerkende roepen te vormen
03:10
to identify individuals.
78
190260
2000
om individuen te herkennen.
03:13
How about the setting in which animals need to use this call?
79
193260
3000
Hoe zit het met de omstandigheden waarin dieren deze roep gebruiken?
03:16
Well let's look at mothers and calves.
80
196260
2000
Laten we kijken naar moeders en jongen.
03:18
In normal life for mother and calf dolphin,
81
198260
2000
Dolfijnenmoeders en -jongen raken vaak uit elkaar
03:20
they'll often drift apart or swim apart if Mom is chasing a fish,
82
200260
3000
wanneer de moeder achter een vis aanzit.
03:23
and when they separate
83
203260
2000
Wanneer ze uit elkaar geraken
03:25
they have to get back together again.
84
205260
2000
moeten ze weer bij elkaar komen.
03:27
What this figure shows is the percentage of the separations
85
207260
3000
Deze figuur laat het verband zien tussen het aandeel van de scheidingen
03:30
in which dolphins whistle,
86
210260
2000
waarbij dolfijnen fluiten
03:32
against the maximum distance.
87
212260
2000
en de maximale afstand.
03:34
So when dolphins are separating by less than 20 meters,
88
214260
2000
Wanneer dolfijnen minder dan twintig meter uit elkaar zijn,
03:36
less than half the time they need to use whistles.
89
216260
2000
fluiten ze in minder dan de helft van de gevallen.
03:38
Most of the time they can just find each other
90
218260
2000
Meestal kunnen ze elkaar gewoon vinden
03:40
just by swimming around.
91
220260
2000
door rond te zwemmen.
03:42
But all of the time when they separate by more than 100 meters,
92
222260
3000
Maar wanneer ze meer dan honderd meter uit elkaar raken,
03:45
they need to use these individually distinctive whistles
93
225260
3000
hebben ze altijd hun gefluit nodig
03:48
to come back together again.
94
228260
3000
om elkaar terug te vinden.
03:51
Most of these distinctive signature whistles
95
231260
2000
De meeste van deze kenmerkende fluitjes
03:53
are quite stereotyped and stable
96
233260
2000
blijven vrij herkenbaar en stabiel
03:55
through the life of a dolphin.
97
235260
2000
in het leven van een dolfijn.
03:57
But there are some exceptions.
98
237260
2000
Maar er zijn een paar uitzonderingen.
03:59
When a male dolphin leaves Mom,
99
239260
2000
Wanneer een mannelijke dolfijn zijn moeder verlaat,
04:01
it will often join up with another male
100
241260
2000
vormt hij vaak een verbond met een ander mannetje
04:03
and form an alliance, which may last for decades.
101
243260
3000
die tientallen jaren kan standhouden.
04:06
As these two animals form a social bond,
102
246260
3000
Wanneer deze dieren zich aan elkaar binden,
04:09
their distinctive whistles actually converge
103
249260
2000
gaan hun kenmerkende fluitgeluiden steeds meer op elkaar lijken
04:11
and become very similar.
104
251260
2000
en worden vrijwel hetzelfde.
04:13
This plot shows two members of a pair.
105
253260
3000
Dit diagram laat de twee leden van een tweetal zien.
04:16
As you can see at the top here,
106
256260
2000
Zoals je hier bovenaan kan zien,
04:18
they share an up-sweep, like "woop, woop, woop."
107
258260
2000
delen ze een oplopende toon: "woep, woep, woep".
04:20
They both have that kind of up-sweep.
108
260260
2000
Allebei hebben ze de oplopende toon.
04:22
Whereas these members of a pair go "wo-ot, wo-ot, wo-ot."
109
262260
3000
Terwijl de leden van dit paar "woe-oet, woe-oet, woe-oet" doen.
04:25
And what's happened is
110
265260
2000
Ze hebben hun leervermogen gebruikt
04:27
they've used this learning process
111
267260
2000
om een nieuw signaal te ontwikkelen
04:29
to develop a new sign that identifies this new social group.
112
269260
3000
dat de nieuwe sociale groep markeert.
04:32
It's a very interesting way that they can
113
272260
2000
Het is heel interessant
04:34
form a new identifier
114
274260
2000
dat ze een nieuw signaal kunnen maken
04:36
for the new social group that they've had.
115
276260
2000
om hun nieuwe groep te herkennen.
04:38
Let's now take a step back
116
278260
2000
Laten we nu achteruitstappen
04:40
and see what this message can tell us
117
280260
2000
en kijken wat dit gegeven ons kan vertellen
04:42
about protecting dolphins
118
282260
2000
over de bescherming van dolfijnen
04:44
from human disturbance.
119
284260
2000
tegen menselijke verstoring.
04:46
Anybody looking at this picture
120
286260
2000
Iedereen die deze foto ziet,
04:48
will know this dolphin is surrounded,
121
288260
2000
zal weten dat deze dolfijn omsingeld is
04:50
and clearly his behavior is being disrupted.
122
290260
3000
en het is duidelijk dat zijn gedrag verstoord wordt.
04:53
This is a bad situation.
123
293260
2000
Dit is een slechte toestand.
04:55
But it turns out that when just a single boat
124
295260
2000
Het blijkt zo te zijn dat als een enkele boot
04:57
is approaching a group of dolphins
125
297260
2000
op een paar honderd meter afstand
04:59
at a couple hundred meters away,
126
299260
2000
een groep dolfijnen nadert,
05:01
the dolphins will start whistling,
127
301260
2000
de dolfijnen beginnen te fluiten.
05:03
they'll change what they're doing, they'll have a more cohesive group,
128
303260
2000
Ze zullen hun gedrag aanpassen, ze gaan dichter bij elkaar zwemmen
05:05
wait for the boat to go by,
129
305260
2000
en wachten tot de boot voorbij is.
05:07
and then they'll get back to normal business.
130
307260
2000
Daarna gaan ze verder met wat ze deden.
05:09
Well, in a place like Sarasota, Florida,
131
309260
2000
Op plekken als Sarasota in Florida
05:11
the average interval between times
132
311260
2000
is de gemiddelde tijd tussen het voorbijvaren van boten,
05:13
that a boat is passing within a hundred meters of a dolphin group
133
313260
3000
binnen honderd meter van een groep dolfijnen,
05:16
is six minutes.
134
316260
2000
zes minuten.
05:18
So even in the situation that doesn't look as bad as this,
135
318260
3000
Zelfs als de omstandigheden niet zo slecht lijken als dit
05:21
it's still affecting the amount of time these animals have
136
321260
2000
beïnvloedt het nog wel hoeveel tijd deze dieren hebben
05:23
to do their normal work.
137
323260
2000
om hun gewone werk te doen.
05:25
And if we look at a very pristine environment like western Australia,
138
325260
3000
En als we kijken naar een zeer ongerepte omgeving zoals westelijk Australië
05:28
Lars Bider has done work
139
328260
2000
waar Lars Bider
05:30
comparing dolphin behavior and distribution
140
330260
3000
dolfijnengedrag en -verspreiding bestudeerde,
05:33
before there were dolphin-watching boats.
141
333260
3000
voordat er boten waren om dolfijnen te kijken en daarna.
05:36
When there was one boat, not much of an impact.
142
336260
3000
Het blijkt dat één boot weinig invloed heeft.
05:39
And two boats: When the second boat was added,
143
339260
3000
Toen er nog een boot bijkwam,
05:42
what happened was that some of the dolphins
144
342260
2000
verlieten sommige dolfijnen
05:44
left the area completely.
145
344260
2000
het gebied helemaal.
05:46
Of the ones that stayed, their reproductive rate declined.
146
346260
3000
Van de dolfijnen die bleven, ging de voortplantingssnelheid omlaag.
05:49
So it could have a negative impact on the whole population.
147
349260
3000
Het kan dus een slechte invloed hebben op de hele populatie.
05:52
When we think of marine-protected areas for animals like dolphins,
148
352260
3000
Wanneer we nadenken over beschermde gebieden voor dieren als dolfijnen
05:55
this means that we have to be
149
355260
2000
betekent dit dat we ons heel bewust moeten zijn
05:57
quite conscious about activities that we thought were benign.
150
357260
3000
van bezigheden waarvan we dachten dat ze goed waren.
06:00
We may need to regulate the intensity
151
360260
2000
Misschien moeten we regels opstellen
06:02
of recreational boating and actual whale watching
152
362260
3000
voor de intensiteit van de pleziervaart en het kijken naar walvissen
06:05
in order to prevent these kinds of problems.
153
365260
3000
om zulke problemen te voorkomen.
06:08
I'd also like to point out that sound
154
368260
2000
Ik wijs je er ook graag op
06:10
doesn't obey boundaries.
155
370260
2000
dat geluid zich niks van grenzen aantrekt.
06:12
So you can draw a line to try to protect an area,
156
372260
3000
Je kan een lijn tekenen om een gebied te beschermen
06:15
but chemical pollution and noise pollution
157
375260
2000
maar chemicaliën en geluid
06:17
will continue to move through the area.
158
377260
2000
zullen hun weg het gebied in blijven vinden.
06:19
And I'd like to switch now from this local,
159
379260
2000
En nu zou ik graag deze plaatselijke,
06:21
familiar, coastal environment
160
381260
3000
bekende kustomgeving inruilen
06:24
to a much broader world of the baleen whales and the open ocean.
161
384260
3000
voor de veel wijdere wereld van de baleinwalvissen in de open zee.
06:27
This is a kind of map we've all been looking at.
162
387260
3000
Zulke kaarten kennen we allemaal.
06:30
The world is mostly blue.
163
390260
2000
De wereld is vooral blauw.
06:32
But I'd also like to point out that the oceans
164
392260
2000
Maar de oceanen zijn veel meer
06:34
are much more connected than we think.
165
394260
2000
met elkaar verbonden dan we denken.
06:36
Notice how few barriers there are to movement
166
396260
3000
Zie hoe weinig hindernissen er zijn voor verplaatsingen
06:39
across all of the oceans compared to land.
167
399260
2000
door de oceanen vergeleken bij het land.
06:41
To me, the most mind-bending example
168
401260
2000
Het voorbeeld van de verbondenheid
06:43
of the interconnectedness of the ocean
169
403260
2000
van de zeeën dat mij het meest verbaasde,
06:45
comes from an acoustic experiment
170
405260
2000
was een geluidsproef
06:47
where oceanographers
171
407260
2000
waarbij oceanografen van een schip
06:49
took a ship to the southern Indian Ocean,
172
409260
3000
in de zuidelijke Indische Oceaan
06:52
deployed an underwater loudspeaker
173
412260
2000
een onderwaterluidspreker
06:54
and played back a sound.
174
414260
2000
geluiden lieten afspelen.
06:56
That same sound
175
416260
2000
Dit geluid kon tot in het westen
06:58
traveled to the west, and could be heard in Bermuda,
176
418260
3000
in Bermuda gehoord worden
07:01
and traveled to the east, and could be heard in Monterey --
177
421260
3000
en in Monterey, in het oosten,
07:04
the same sound.
178
424260
2000
ditzelfde geluid.
07:06
So we live in a world of satellite communication,
179
426260
2000
Wij leven in een wereld met communicatie per satelliet
07:08
are used to global communication,
180
428260
2000
en zijn gewend aan wereldwijde communicatie
07:10
but it's still amazing to me.
181
430260
2000
maar het verbaast me toch.
07:12
The ocean has properties
182
432260
2000
De oceaan heeft eigenschappen
07:14
that allow low-frequency sound
183
434260
2000
waardoor laagfrequente geluiden
07:16
to basically move globally.
184
436260
2000
de hele wereld over kunnen.
07:18
The acoustic transit time for each of these paths is about three hours.
185
438260
3000
Het geluid doet er in deze gevallen zo'n drie uur over om over te steken.
07:21
It's nearly halfway around the globe.
186
441260
3000
Dat is bijna de halve aarde rond.
07:24
In the early '70s,
187
444260
2000
In de vroege jaren 70
07:26
Roger Payne and an ocean acoustician
188
446260
2000
schreven Roger Payne en een oceaanakoesticus
07:28
published a theoretical paper
189
448260
2000
een theoretisch artikel
07:30
pointing out that it was possible
190
450260
2000
waarin ze uitlegden dat het mogelijk was
07:32
that sound could transmit over these large areas,
191
452260
3000
dat geluid zich over deze grote gebieden kon verspreiden
07:35
but very few biologists believed it.
192
455260
3000
maar er waren maar weinig biologen die het geloofden.
07:38
It actually turns out, though,
193
458260
2000
Maar het blijkt zo te zijn
07:40
even though we've only known of long-range propagation for a few decades,
194
460260
3000
dat hoewel wij dit verschijnsel nog maar enkele tientallen jaren kennen,
07:43
the whales clearly have evolved,
195
463260
3000
walvissen over tientallen miljoenen
07:46
over tens of millions of years,
196
466260
2000
jaren zijn geëvolueerd
07:48
a way to exploit this amazing property of the ocean.
197
468260
3000
om deze verbazingwekkende eigenschap van de oceaan te gebruiken.
07:51
So blue whales and fin whales
198
471260
2000
Blauwe en gewone vinvissen
07:53
produce very low-frequency sounds
199
473260
2000
maken zeer lage geluiden
07:55
that can travel over very long ranges.
200
475260
2000
die over heel grote afstanden hoorbaar zijn.
07:57
The top plot here shows
201
477260
2000
Het bovenste diagram hier
07:59
a complicated series of calls
202
479260
2000
laat een ingewikkelde opeenvolging roepen zien
08:01
that are repeated by males.
203
481260
2000
die mannetjes voordragen.
08:03
They form songs, and they appear to play a role in reproduction,
204
483260
3000
Ze maken liedjes die een rol lijken te spelen in de voortplanting,
08:06
sort of like that of song birds.
205
486260
2000
een beetje zoals bij zangvogels.
08:08
Down below here, we see calls made by both males and females
206
488260
3000
Hier beneden zien we roepen van zowel mannetjes als vrouwtjes
08:11
that also carry over very long ranges.
207
491260
3000
die heel ver weg nog hoorbaar zijn.
08:15
The biologists continued to be skeptical
208
495260
2000
Biologen bleven twijfelen aan de communicatie
08:17
of the long-range communication issue
209
497260
2000
over grote afstanden
08:19
well past the '70s,
210
499260
2000
tot ver na de jaren 70,
08:21
until the end of the Cold War.
211
501260
2000
tot het eind van de Koude Oorlog.
08:23
What happened was, during the Cold War,
212
503260
2000
Tijdens de Koude Oorlog
08:25
the U.S. Navy had a system that was secret at the time,
213
505260
3000
had de marine van de VS een geheim systeem
08:28
that they used to track Russian submarines.
214
508260
3000
waarmee ze Russische duikboten volgden.
08:31
It had deep underwater microphones, or hydrophones,
215
511260
2000
Het bestond uit onderwatermicrofoons, hydrofoons,
08:33
cabled to shore,
216
513260
2000
die verbonden waren met een centrale
08:35
all wired back to a central place that could listen
217
515260
2000
waar geluid uit de hele Noord-Atlantische Oceaan
08:37
to sounds over the whole North Atlantic.
218
517260
2000
gehoord kon worden.
08:39
And after the Berlin Wall fell, the Navy made these systems available
219
519260
3000
Na de val van de Berlijnse muur maakte de marine dit systeem beschikbaar
08:42
to whale bio-acousticians
220
522260
2000
voor bio-akoestici die walvissen bestudeerden
08:44
to see what they could hear.
221
524260
2000
om te zien wat zij konden horen.
08:46
This is a plot from Christopher Clark
222
526260
2000
Dit is een kaart van Christopher Clark
08:48
who tracked one individual blue whale
223
528260
3000
die één blauwe vinvis volgde
08:51
as it passed by Bermuda,
224
531260
2000
terwijl hij Bermuda voorbij zwom,
08:53
went down to the latitude of Miami and came back again.
225
533260
3000
naar de breedtegraad van Miami zwom en weer terugkwam.
08:56
It was tracked for 43 days,
226
536260
2000
Hij werd 43 dagen gevolgd
08:58
swimming 1,700 kilometers,
227
538260
2000
waarin hij 1700 kilometer zwom,
09:00
or more than 1,000 miles.
228
540260
2000
meer dan 1000 mijl.
09:02
This shows us both that the calls
229
542260
2000
Dit bewijst dat de roep over
09:04
are detectable over hundreds of miles
230
544260
2000
honderden kilometers gehoord kan worden
09:06
and that whales routinely swim hundreds of miles.
231
546260
2000
en dat walvissen geregeld zo ver zwemmen.
09:08
They're ocean-based and scale animals
232
548260
2000
Het zijn dieren die leven op de schaal van de oceaan
09:10
who are communicating over much longer ranges
233
550260
2000
en over veel grotere afstanden communiceren
09:12
than we had anticipated.
234
552260
2000
dan we hadden verwacht.
09:14
Unlike fins and blues, which
235
554260
2000
Anders dan gewone en blauwe vinvissen
09:16
disperse into the temperate and tropical oceans,
236
556260
2000
die zich verspreiden over de gematigde en tropische oceanen
09:18
the humpbacked whales congregate
237
558260
2000
komen de bultruggen samen
09:20
in local traditional breeding grounds,
238
560260
3000
in traditionele, plaatselijke paargebieden.
09:23
so they can make a sound that's a little higher in frequency,
239
563260
3000
Daardoor kunnen zij een geluid maken dat iets hoger
09:26
broader-band and more complicated.
240
566260
2000
en ingewikkelder is en meer toonhoogtevariatie heeft.
09:28
So you're listening to the complicated song
241
568260
2000
Nu luister je naar het ingewikkelde lied
09:30
produced by humpbacks here.
242
570260
2000
van bultruggen.
09:32
Humpbacks, when they develop
243
572260
2000
Wanneer bultruggen
09:34
the ability to sing this song,
244
574260
2000
het vermogen tot zingen ontwikkelen,
09:36
they're listening to other whales
245
576260
2000
luisteren ze naar andere walvissen
09:38
and modifying what they sing based on what they're hearing,
246
578260
3000
en passen hun lied aan op basis van wat ze horen
09:41
just like song birds or the dolphin whistles I described.
247
581260
3000
net als zangvogels en het fluiten van dolfijnen dat ik heb beschreven.
09:44
This means that humpback song
248
584260
2000
Dit betekent dat de zang van bultruggen
09:46
is a form of animal culture,
249
586260
2000
een vorm van cultuur is,
09:48
just like music for humans would be.
250
588260
2000
net als muziek bij mensen.
09:50
I think one of the most interesting examples of this
251
590260
3000
Ik denk dat één van de interessantste voorbeelden hiervan
09:53
comes from Australia.
252
593260
2000
uit Australië komt.
09:55
Biologists on the east coast of Australia
253
595260
2000
Aan de oostkust van Australië
09:57
were recording the songs of humpbacks in that area.
254
597260
3000
namen biologen het gezang van bultruggen uit het gebied op.
10:00
And this orange line here marks the typical songs
255
600260
3000
Deze oranje lijn laat het kenmerkende gezang
10:03
of east coast humpbacks.
256
603260
2000
van de bultruggen van de oostkust zien.
10:05
In '95 they all sang the normal song.
257
605260
2000
In '95 zongen ze dit allemaal.
10:07
But in '96 they heard a few weird songs,
258
607260
2000
Maar in '96 hoorden ze een paar vreemde liederen.
10:09
and it turned out that these strange songs
259
609260
3000
Het bleek dat deze vreemde liederen
10:12
were typical of west coast whales.
260
612260
2000
bultruggen van de westkust kenmerkten.
10:14
The west coast calls became more and more popular,
261
614260
3000
Het lied van de westkust werd steeds geliefder
10:17
until by 1998,
262
617260
2000
tot in 1998
10:19
none of the whales sang the east coast song; it was completely gone.
263
619260
3000
geen van de walvissen het oostkustlied nog zong; het was helemaal verdwenen.
10:22
They just sang the cool new west coast song.
264
622260
2000
Ze zongen allen nog het coole, nieuwe lied van de westkust.
10:24
It's as if some new hit style
265
624260
2000
Het was net alsof een nieuwe muziekstroming
10:26
had completely wiped out
266
626260
2000
de ouderwetse stijl
10:28
the old-fashioned style before,
267
628260
2000
volkomen had uitgeroeid,
10:30
and with no golden oldies stations.
268
630260
2000
zonder zenders met gouwe ouwes.
10:32
Nobody sang the old ones.
269
632260
3000
Niemand zong de oude liedjes.
10:35
I'd like to briefly just show what the ocean does to these calls.
270
635260
3000
Ik laat graag kort zien wat de oceaan met deze roepen doet.
10:38
Now you are listening to a recording made by Chris Clark,
271
638260
3000
Je luistert nu naar een opname die Chris Clark heeft gemaakt
10:41
0.2 miles away from a humpback.
272
641260
3000
op zo'n 300 meter afstand van een bultrug.
10:44
You can hear the full frequency range. It's quite loud.
273
644260
3000
Je kan het volledige frequentiebereik horen. Het klinkt vrij luid.
10:47
You sound very nearby.
274
647260
2000
Het klinkt alsof je heel dichtbij bent.
10:49
The next recording you're going to hear
275
649260
2000
De volgende opname die je zal horen,
10:51
was made of the same humpback song
276
651260
2000
is van hetzelfde lied
10:53
50 miles away.
277
653260
2000
op 80 kilometer afstand.
10:55
That's shown down here.
278
655260
2000
Dat staat hier.
10:57
You only hear the low frequencies.
279
657260
2000
Je hoort alleen de lage frequenties.
10:59
You hear the reverberation
280
659260
2000
Je hoort de weergalm
11:01
as the sound travels over long-range in the ocean
281
661260
2000
wanneer het geluid ver door de oceaan reist.
11:03
and is not quite as loud.
282
663260
3000
Het is ook niet zo luid.
11:06
Now after I play back these humpback calls,
283
666260
3000
Nadat ik deze bultruggeluiden heb afgespeeld,
11:09
I'll play blue whale calls, but they have to be sped up
284
669260
3000
zal ik de roep van de blauwe vinvis laten horen, maar versneld afgespeeld
11:12
because they're so low in frequency
285
672260
2000
omdat ze zo laagfrequent zijn
11:14
that you wouldn't be able to hear it otherwise.
286
674260
2000
dat je ze anders niet zou kunnen horen.
11:16
Here's a blue whale call at 50 miles,
287
676260
2000
Dit is de roep van een blauwe vinvis op 80 km afstand.
11:18
which was distant for the humpback.
288
678260
2000
Dat is ver voor een bultrug.
11:20
It's loud, clear -- you can hear it very clearly.
289
680260
3000
Het is luid en duidelijk, je kan het heel goed horen.
11:23
Here's the same call recorded from a hydrophone
290
683260
3000
Hier hoor je dezelfde roep opgenomen door een hydrofoon
11:26
500 miles away.
291
686260
2000
op 800 kilometer afstand.
11:28
There's a lot of noise, which is mostly other whales.
292
688260
3000
Er is veel rumoer, dat zijn vooral andere walvissen.
11:31
But you can still hear that faint call.
293
691260
3000
Maar je kan nog steeds vaag die roep horen.
11:34
Let's now switch and think about
294
694260
2000
Laten we nu bedenken
11:36
a potential for human impacts.
295
696260
2000
wat de invloed van mensen hierop kan zijn.
11:38
The most dominant sound that humans put into the ocean
296
698260
3000
Het meest overheersende geluid van mensen in de oceaan
11:41
comes from shipping.
297
701260
2000
komt van schepen.
11:43
This is the sound of a ship,
298
703260
2000
Dit is het geluid van een schip,
11:45
and I'm having to talk a little louder to talk over it.
299
705260
2000
en ik moet iets harder spreken om eroverheen te praten.
11:47
Imagine that whale listening from 500 miles.
300
707260
3000
Stel je je die walvis voor die vanaf 800 km luistert.
11:50
There's a potential problem that maybe
301
710260
2000
Er is een potentieel probleem dat
11:52
this kind of shipping noise would prevent whales
302
712260
2000
dit soort schepen de walvissen zou verhinderen
11:54
from being able to hear each other.
303
714260
2000
elkaar te horen.
11:56
Now this is something that's been known for quite a while.
304
716260
2000
Dit is al vrij lang bekend.
11:58
This is a figure from a textbook on underwater sound.
305
718260
3000
Dit is een afbeelding uit een leerboek over geluid onder water.
12:01
And on the y-axis
306
721260
2000
Op de Y-as staat de luidheid
12:03
is the loudness of average ambient noise in the deep ocean
307
723260
3000
van het gemiddelde geluid uit de omgeving in de diepe oceaan
12:06
by frequency.
308
726260
2000
ingedeeld op frequentie.
12:08
In the low frequencies, this line indicates
309
728260
3000
Bij de lage frequenties geeft deze lijn aan
12:11
sound that comes from seismic activity of the earth.
310
731260
3000
welk geluid voortkomt uit beweging van de aardkorst.
12:14
Up high, these variable lines
311
734260
2000
Deze variabele lijnen geven de toename
12:16
indicate increasing noise in this frequency range
312
736260
3000
van de hoogfrequente geluiden weer
12:19
from higher wind and wave.
313
739260
2000
bij hardere wind en meer golven.
12:21
But right in the middle here where there's a sweet spot,
314
741260
3000
Maar precies op die frequenties waarmee walvissen het beste kunnen communiceren,
12:24
the noise is dominated by human ships.
315
744260
2000
domineert het lawaai van menselijke schepen.
12:26
Now think about it. This is an amazing thing:
316
746260
2000
Sta daar eens bij stil. Dit is verbazingwekkend.
12:28
That in this frequency range where whales communicate,
317
748260
3000
Dat in het frequentiebereik waarin walvissen communiceren
12:31
the main source globally, on our planet, for the noise
318
751260
3000
de belangrijkste bron van lawaai, op onze planeet, wereldwijd,
12:34
comes from human ships,
319
754260
2000
onze schepen zijn,
12:36
thousands of human ships, distant, far away,
320
756260
3000
duizenden schepen, ver weg,
12:39
just all aggregating.
321
759260
2000
als een grote massa.
12:41
The next slide will show what the impact this may have
322
761260
3000
De volgende afbeelding laat zien wat de invloed hiervan kan zijn
12:44
on the range at which whales can communicate.
323
764260
2000
op het bereik waarbinnen walvissen kunnen communiceren.
12:46
So here we have the loudness of a call at the whale.
324
766260
3000
Hier heb je de luidheid van een roep van een walvis.
12:49
And as we get farther away,
325
769260
2000
Als we verder weg raken,
12:51
the sound gets fainter and fainter.
326
771260
2000
wordt het geluid steeds zwakker.
12:53
Now in the pre-industrial ocean, as we were mentioning,
327
773260
3000
In de oceaan van voor de industriële tijd
12:56
this whale call could be easily detected.
328
776260
2000
was deze roep, zoals ik zei, duidelijk hoorbaar.
12:58
It's louder than noise
329
778260
2000
Het is luider dan het achtergrondgeluid
13:00
at a range of a thousand kilometers.
330
780260
2000
tot een afstand van duizend kilometer.
13:02
Let's now take that additional increase in noise
331
782260
3000
Maar als we het bijkomende geluid
13:05
that we saw comes from shipping.
332
785260
2000
van schepen meetellen,
13:07
All of a sudden, the effective range of communication
333
787260
2000
gaat de afstand waarop ze doeltreffend kunnen communiceren
13:09
goes from a thousand kilometers to 10 kilometers.
334
789260
3000
terug van duizend kilometer naar tien.
13:12
Now if this signal is used for males and females
335
792260
2000
Als dit geluid gebruikt wordt door mannetjes en vrouwtjes
13:14
to find each other for mating and they're dispersed,
336
794260
3000
om elkaar te vinden om te paren en ze zijn ver uiteen,
13:17
imagine the impact this could have
337
797260
2000
bedenk de gevolgen die dit zou kunnen hebben
13:19
on the recovery of endangered populations.
338
799260
3000
op het herstel van bedreigde populaties.
13:22
Whales also have contact calls
339
802260
2000
Walvissen hebben ook contactroepen
13:24
like I described for the dolphins.
340
804260
3000
zoals ik van dolfijnen beschreef.
13:27
I'll play the sound of a contact call used
341
807260
2000
Ik laat een contactroep horen
13:29
by right whales to stay in touch.
342
809260
2000
van noordkapers.
13:31
And this is the kind of call that is used by,
343
811260
2000
Dit is het soort roep dat bijvoorbeeld
13:33
say, right whale mothers and calves
344
813260
2000
noordkapermoeders en -jongen gebruiken
13:35
as they separate to come back again.
345
815260
2000
wanneer ze uit elkaar gaan en weer terug komen.
13:37
Now imagine -- let's put the ship noise in the picture.
346
817260
2000
Stel je nu weer het geluid van de schepen voor.
13:39
What's a mother to do
347
819260
2000
Wat moet zo'n moeder doen
13:41
if the ship comes by and her calf isn't there?
348
821260
2000
als het schip langskomt en haar jong er niet is?
13:43
I'll describe a couple strategies.
349
823260
3000
Ik beschrijf een paar strategieën.
13:46
One strategy is if your call's down here,
350
826260
2000
Eén mogelijkheid is dat als je jong hier is,
13:48
and the noise is in this band,
351
828260
2000
en het lawaai in deze band zit,
13:50
you could shift the frequency of your call out of the noise band
352
830260
3000
je de frequentie van je roep uit de lawaaiband haalt
13:53
and communicate better.
353
833260
2000
om beter te communiceren.
13:55
Susan Parks of Penn State has actually studied this.
354
835260
3000
Susan Parks van Penn State heeft hier onderzoek naar gedaan.
13:58
She's looked in the Atlantic. Here's data from the South Atlantic.
355
838260
3000
Ze heeft naar de Atlantische Oceaan gekeken. Dit zijn gegevens uit het zuidelijke deel.
14:01
Here's a typical South Atlantic contact call from the '70s.
356
841260
3000
Dit is een contactroep kenmerkend voor het zuidelijke deel uit de jaren '70.
14:04
Look what happened by 2000 to the average call.
357
844260
3000
Kijk hoe de gemiddelde roep er in 2000 uitzag.
14:07
Same thing in the North Atlantic,
358
847260
2000
Hetzelfde geldt in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan
14:09
in the '50s versus 2000.
359
849260
2000
wanneer je de jaren '50 vergelijkt met het jaar 2000.
14:11
Over the last 50 years,
360
851260
2000
Tijdens de laatste 50 jaar
14:13
as we've put more noise into the oceans,
361
853260
2000
moesten de walvissen hun roep veranderen
14:15
these whales have had to shift.
362
855260
2000
doordat wij meer lawaai in de zeeën hebben gestopt.
14:17
It's as if the whole population had to shift
363
857260
2000
Het is alsof de hele populatie van bassen
14:19
from being basses to singing as a tenor.
364
859260
3000
in tenoren heeft moeten veranderen.
14:22
It's an amazing shift, induced by humans
365
862260
2000
Het is een opmerkelijke verschuiving,
14:24
over this large scale,
366
864260
2000
veroorzaakt door de mens
14:26
in both time and space.
367
866260
2000
op deze grote schaal in zowel tijd als ruimte.
14:28
And we now know that whales can compensate for noise
368
868260
2000
We weten nu dat walvissen voor het lawaai kunnen compenseren
14:30
by calling louder, like I did when that ship was playing,
369
870260
3000
door harder te roepen, zoals ik deed toen je het schip hoorde,
14:33
by waiting for silence
370
873260
2000
door te wachten voor stilte
14:35
and by shifting their call out of the noise band.
371
875260
3000
en door hun roep buiten de lawaaiband te schuiven.
14:38
Now there's probably costs to calling louder
372
878260
2000
Er zijn waarschijnlijk kosten verbonden aan harder roepen
14:40
or shifting the frequency away from where you want to be,
373
880260
2000
of een andere frequentie gebruiken dan je wilde.
14:42
and there's probably lost opportunities.
374
882260
2000
Er worden waarschijnlijk kansen verspeeld.
14:44
If we also have to wait for silence,
375
884260
2000
Als we op stilte moeten wachten,
14:46
they may miss a critical opportunity to communicate.
376
886260
3000
missen ze misschien een doorslaggevende mogelijkheid tot communicatie.
14:49
So we have to be very concerned
377
889260
2000
We moeten ons dus heel bezorgd maken
14:51
about when the noise in habitats
378
891260
2000
over de mogelijkheid dat het lawaai in leefgebieden
14:53
degrades the habitat enough
379
893260
2000
de leefgebieden zoveel aantast
14:55
that the animals either have to pay too much to be able to communicate,
380
895260
3000
dat de dieren teveel moeten betalen voor hun communicatie
14:58
or are not able to perform critical functions.
381
898260
2000
of niet meer in staat zijn doorslaggevende functies uit te voeren.
15:00
It's a really important problem.
382
900260
3000
Het is een heel belangrijk probleem.
15:03
And I'm happy to say that there are several
383
903260
2000
Ik ben blij dat er verschillende
15:05
very promising developments in this area,
384
905260
3000
veelbelovende ontwikkelingen zijn op dit gebied.
15:08
looking at the impact of shipping on whales.
385
908260
3000
De invloed van schepen op walvissen.
15:11
In terms of the shipping noise,
386
911260
2000
De Internationale Maritieme Organisatie van de VN
15:13
the International Maritime Organization of the United Nations
387
913260
3000
heeft een groep gevormd die richtlijnen moet opstellen
15:16
has formed a group whose job is to establish
388
916260
3000
voor het minder luid maken van schepen
15:19
guidelines for quieting ships,
389
919260
2000
en om de industrie te vertellen
15:21
to tell the industry how you could quiet ships.
390
921260
2000
hoe schepen stiller gemaakt kunnen worden.
15:23
And they've already found
391
923260
2000
Ze hebben al ontdekt
15:25
that by being more intelligent about better propeller design,
392
925260
3000
dat door slimmer om te gaan met het ontwerp van schroeven
15:28
you can reduce that noise by 90 percent.
393
928260
3000
het lawaai met 90 procent kan worden verminderd.
15:31
If you actually insulate and isolate
394
931260
3000
Als je de machinerie van het schip isoleert
15:34
the machinery of the ship from the hull,
395
934260
2000
en scheidt van de romp,
15:36
you can reduce that noise by 99 percent.
396
936260
3000
kan je het geluid met 99 procent terugbrengen.
15:39
So at this point, it's primarily an issue of cost and standards.
397
939260
3000
Op dit moment is het dus vooral een geval van kosten en standaarden.
15:42
If this group can establish standards,
398
942260
2000
Als deze groep standaarden kan vestigen
15:44
and if the shipbuilding industry adopts them for building new ships,
399
944260
3000
en als de scheepsbouwindustrie ze overneemt voor het bouwen van hun schepen,
15:47
we can now see a gradual decline
400
947260
2000
kunnen we nu een geleidelijke afname zien
15:49
in this potential problem.
401
949260
2000
in dit mogelijke probleem.
15:51
But there's also another problem from ships that I'm illustrating here,
402
951260
3000
Maar er is nog een ander probleem met schepen dat ik wil laten zien
15:54
and that's the problem of collision.
403
954260
2000
en dat zijn botsingen.
15:56
This is a whale that just squeaked by
404
956260
3000
Dit is een walvis die nipt
15:59
a rapidly moving container ship and avoided collision.
405
959260
3000
een aanvaring met een snel varend containerschip heeft vermeden.
16:02
But collision is a serious problem.
406
962260
2000
Maar aanvaringen zijn een ernstig probleem.
16:04
Endangered whales are killed every year by ship collision,
407
964260
3000
Elk jaar sterven er bedreigde walvissen door aanvaringen met schepen.
16:07
and it's very important to try to reduce this.
408
967260
3000
Het is heel belangrijk om te proberen dit te verminderen.
16:10
I'll discuss two very promising approaches.
409
970260
3000
Ik zal twee zeer veelbelovende oplossingen bespreken.
16:13
The first case comes from the Bay of Fundy.
410
973260
2000
Het eerste geval komt uit de Fundybaai.
16:15
These black lines mark shipping lanes
411
975260
2000
Deze zwarte lijnen geven vaarwegen weer
16:17
in and out of the Bay of Fundy.
412
977260
2000
die de baai in- en uitgaan.
16:19
The colorized area
413
979260
2000
En het gekleurde gebied
16:21
shows the risk of collision for endangered right whales
414
981260
3000
laat het botsingsgevaar zien voor de bedreigde noordkapers
16:24
because of the ships moving in this lane.
415
984260
2000
met de schepen in de deze vaarweg.
16:26
It turns out that this lane here
416
986260
3000
Het blijkt dat deze vaarweg in de zomer
16:29
goes right through a major feeding area of right whales in the summer time,
417
989260
3000
midden door een belangrijk foerageergebied van de noordkapers gaat.
16:32
and it makes an area of a significant risk of collision.
418
992260
3000
Het maakt dit gebied tot een plek met een groot risico op botsingen.
16:35
Well, biologists
419
995260
2000
Biologen
16:37
who couldn't take no for an answer
420
997260
2000
die geen genoegen namen met nee als antwoord
16:39
went to the International Maritime Organization
421
999260
2000
zijn naar de Internationale Maritieme Organisatie gestapt
16:41
and petitioned them to say,
422
1001260
2000
en hebben gevraagd
16:43
"Can't you move that lane? Those are just lines on the ground.
423
1003260
2000
of de vaarweg niet verlegd kon worden. Het zijn toch maar lijnen op de grond.
16:45
Can't you move them over to a place
424
1005260
2000
Konden ze die niet verleggen naar een plaats
16:47
where there's less of a risk?"
425
1007260
2000
waar er minder risico is?
16:49
And the International Maritime Organization responded very strongly,
426
1009260
2000
De Internationale Maritieme Organisatie gaf hier krachtig gehoor aan:
16:51
"These are the new lanes."
427
1011260
2000
"Dit zijn de nieuwe vaarwegen."
16:53
The shipping lanes have been moved.
428
1013260
2000
De vaarwegen zijn verplaatst.
16:55
And as you can see, the risk of collision is much lower.
429
1015260
3000
Zoals je kan zien is het gevaar voor botsingen veel lager.
16:58
So it's very promising, actually.
430
1018260
2000
Het is dus eigenlijk heel veelbelovend.
17:00
We can be very creative about thinking
431
1020260
2000
We kunnen heel creatief zijn in het bedenken
17:02
of different ways to reduce these risks.
432
1022260
2000
van verschillende manieren om deze risico's te verkleinen.
17:04
Another action which was just taken independently
433
1024260
2000
Een andere stap, die onafhankelijk genomen werd
17:06
by a shipping company itself
434
1026260
3000
door een scheepsbedrijf zelf,
17:09
was initiated because of concerns the shipping company had
435
1029260
3000
werd gestart vanwege de bezorgdheid die het bedrijf had
17:12
about greenhouse gas emissions with global warming.
436
1032260
3000
over de uitstoot van broeikasgassen en het broeikaseffect.
17:15
The Maersk Line looked at their competition
437
1035260
3000
De Maersk Line bekeek hun concurrenten
17:18
and saw that everybody who is in shipping thinks time is money.
438
1038260
3000
en zag dat iedereen in de scheepvaart denkt dat tijd geld is.
17:21
They rush as fast as they can to get to their port.
439
1041260
2000
Ze haasten zich zo snel mogelijk naar hun haven.
17:23
But then they often wait there.
440
1043260
2000
Maar dan moeten ze daar vaak wachten.
17:25
What Maersk did is they worked ways to slow down.
441
1045260
2000
Maersk heeft nu manieren uitgewerkt om te vertragen.
17:27
They could slow down by about 50 percent.
442
1047260
3000
Ze konden ongeveer de helft langzamer varen.
17:30
This reduced their fuel consumption by about 30 percent,
443
1050260
3000
Dit bracht hun brandstofgebruik zo'n 30 procent omlaag
17:33
which saved them money,
444
1053260
2000
wat geld bespaart
17:35
and at the same time, it had a significant benefit for whales.
445
1055260
3000
en tegelijkertijd was het een belangrijk voordeel voor walvissen.
17:38
It you slow down, you reduce the amount of noise you make
446
1058260
3000
Als je langzamer vaart, maak je minder lawaai
17:41
and you reduce the risk of collision.
447
1061260
2000
en heb je een kleinere kans op aanvaringen.
17:43
So to conclude, I'd just like to point out,
448
1063260
2000
Tot slot zou ik graag willen zeggen
17:45
you know, the whales live in
449
1065260
2000
dat walvissen
17:47
an amazing acoustic environment.
450
1067260
2000
in een verbazingwekkende, akoestische omgeving leven.
17:49
They've evolved over tens of millions of years
451
1069260
2000
Ze zijn gedurende tientallen miljoenen jaren geëvolueerd
17:51
to take advantage of this.
452
1071260
2000
om daar gebruik van te maken.
17:53
And we need to be very attentive and vigilant
453
1073260
3000
We moeten goed opletten en waakzaam zijn
17:56
to thinking about where things that we do
454
1076260
2000
dat de dingen die we doen
17:58
may unintentionally prevent them
455
1078260
2000
ze niet ongewild verhinderen te doen
18:00
from being able to achieve their important activities.
456
1080260
3000
wat belangrijk voor ze is.
18:03
At the same time, we need to be really creative
457
1083260
2000
Tegelijkertijd moeten we heel creatief zijn
18:05
in thinking of solutions to be able to help reduce these problems.
458
1085260
3000
in het bedenken van oplossingen om deze problemen te verminderen.
18:08
I hope these examples have shown
459
1088260
2000
Ik hoop dat deze voorbeelden
18:10
some of the different directions we can take
460
1090260
2000
iets van de verschillende mogelijkheden hebben laten zien
18:12
in addition to protected areas
461
1092260
2000
naast het hebben van beschermde gebieden.
18:14
to be able to keep the ocean safe for whales to be able to continue to communicate.
462
1094260
3000
Zodat de oceanen een veilige plek blijven waarin walvissen kunnen blijven communiceren.
18:17
Thank you very much.
463
1097260
2000
Heel erg bedankt.
18:19
(Applause)
464
1099260
2000
(applaus)
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7