Peter Tyack: The intriguing sound of marine mammals

Peter Tyack: Deniz memelilerinin büyüleyici melodisi

Çeviri: Neslihan Atas Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Thank you so much. I'm going to try to take you

Çok teşekkür ederim. Sizleri

on a journey of the underwater acoustic world

balina ve yunusların sualtı akustik dünyasına doğru bir yolculuğa

of whales and dolphins.

çıkarmaya çalışacağım.

Since we are such a visual species,

Bizler öyle görsel bir türüz ki

it's hard for us to really understand this,

bunu gerçekten anlamak bizim için çok zor.

so I'll use a mixture of figures and sounds

Bu yüzden bir figür ve ses karışımı kullanacağım

and hope this can communicate it.

ve umarım bu açıklayabilir.

But let's also think, as a visual species,

Fakat aynı zamanda, görsel türler olarak,

what it's like when we go snorkeling or diving

şnorkelle yüzerken ya da daldığımızda bunun nasıl birşey olduğunu düşünelim

and try to look underwater.

ve sualtına bakmaya çalışalım.

We really can't see very far.

Gerçekten de çok uzağı göremeyiz.

Our vision, which works so well in air,

Havada çok iyi olan görüş alanımız,

all of a sudden is very restricted and claustrophobic.

birdenbire sınırlanır ve klostrofobik bir hale gelir.

And what marine mammals have evolved

Ve deniz memelilerinin

over the last tens of millions of years

milyonlarca yıldır yapmış olduğu,

is ways to depend on sound

hem kendi dünyalarını

to both explore their world

kontrol altında tutmak

and also to stay in touch with one another.

hem de birbirleriyle iletişim halinde kalabilmek için sese dayalı iletişim kurmaktır.

Dolphins and toothed whales use echolocation.

Yunuslar ve dişli balinalar ekolokasyon (yankı ile yön bulma) kullanır.

They can produce loud clicks

yüksek sesler çıkarabilirler

and listen for echoes from the sea floor in order to orient.

ve yönlerini belirlemek için deniz tabanından gelen yankıları dinlerler.

They can listen for echoes from prey

Avdan gelen ekoları dinleyebilirler,

in order to decide where food is

yiyeceğin nerde olduğuna,

and to decide which one they want to eat.

ve hangisini yemek istediklerine karar vermek için.

All marine mammals use sound for communication to stay in touch.

Tüm deniz memelileri iletişimde kalabilmek için sesleri kullanırlar.

So the large baleen whales

Büyük balinalar

will produce long, beautiful songs,

dişi ve erkeklerin üreme çağrısında kullandıkları

which are used in reproductive advertisement

uzun ve güzel şarkılar üreteceklerdir

for male and females, both to find one another

birbirlerini bulmak

and to select a mate.

ve bir eş seçmek için.

And mother and young and closely bonded animals

Ve anne ve yavrular ve yakından bağlı hayvanlar

use calls to stay in touch with one another,

sesleri birbirleri ile iletişimde kalmak için kullanırlar.

so sound is really critical for their lives.

Dolayısıyla ses onların hayatları için gerçekten önemlidir.

The first thing that got me interested in the sounds

Bu su altı hayvanlarının sesleri ile ilgilenmeme

of these underwater animals,

neden olan ilk şey,

whose world was so foreign to me,

dünyaları bana çok yabancı olsa da,

was evidence from captive dolphins

koruma altındaki yunusların

that captive dolphins could imitate human sounds.

insan seslerini taklit edebilmesiydi.

And I mentioned I'll use

Ve size seslerle ilgili

some visual representations of sounds.

bazı görsel anlatımlar kullanacağımdan bahsetmiştim.

Here's the first example.

İşte ilk örneğimiz.

This is a plot of frequency against time --

Bu bir frekans-zaman grafiği --

sort of like musical notation,

bir çeşit müzik nota sistemi gibi,

where the higher notes are up higher and the lower notes are lower,

ince notalar daha yukarıda ve daha kalın notalar daha aşağıda,

and time goes this way.

ve zaman bu yöne devam eder.

This is a picture of a trainer's whistle,

Bu da bir eğiticinin ıslık çalışını gösteren bir resim,

a whistle a trainer will blow to tell a dolphin

eğiticinin bir yunusa

it's done the right thing and can come get a fish.

doğru şeyi yaptığını ve gidip balık alabileceğini anlatan bir ıslık.

It sounds sort of like "tweeeeeet." Like that.

"tweeeeeet" gibi bir ses. İşte böyle.

This is a calf in captivity

Ve bu

making an imitation

eğiticinin ıslığını taklit eden

of that trainer's whistle.

koruma altındaki bir yavru.

If you hummed this tune to your dog or cat

Ve eğer bu sesi köpeğinize ya da kedinize mırıldansanız

and it hummed it back to you,

ve o da aynı şekilde size melodiyi geri mırıldansa

you ought to be pretty surprised.

oldıkça şaşırırsıznız.

Very few nonhuman mammals

Çok çok az insan dışı memeli

can imitate sounds.

sesleri taklit edebilir.

It's really important for our music and our language.

Bu müziğimiz ve dilimiz için çok önemlidir.

So it's a puzzle: The few other mammal groups that do this,

Dolayısıyla bu bir muammadır: Bunu yapan az sayıdaki memeli grup,

why do they do it?

neden yapıyor?

A lot of my career has been devoted

Kariyerimin büyük bir kısmını

to trying to understand

bu hayvanların

how these animals use their learning,

bilgilerini,

use the ability to change what you say

duyulan şeyi tekrar etme yeteneğini

based on what you hear

kendi iletişim sistemlerinde

in their own communication systems.

nasıl kullandıklarını anlamaya adadım.

So let's start with calls of a nonhuman primate.

İnsan dışı bir primatın sesleri ile başlayalım.

Many mammals have to produce contact calls

Birçok memeli,

when, say, a mother and calf are apart.

diyelim ki anne ve yavru ayrı ise, iletişim sesleri üretmek zorundadır.

This is an example of a call produced by squirrel monkeys

Bu birbirlerinden ayrıldıklarında sincap maymunların

when they're isolated from another one.

çıkardığı sese bir örnek.

And you can see, there's not much

Ve gördüğünüz gibi,

variability in these calls.

bu sesler arasında çok büyük bir değişiklik yok.

By contrast, the signature whistle

Bunun tersine,

which dolphins use to stay in touch,

yunusların iletişimde kalmak için kullandıkları imza ıslıkları vardır,

each individual here has a radically different call.

buradaki her birey tamamen farklı bir sese sahiptir.

They can use this ability to learn calls

Bu yeneteği

in order to develop more complicated and more distinctive calls

daha karmaşık ve ayırt edici sesleri geliştirmek

to identify individuals.

ve bireyleri tanımlamak için kullanırlar.

How about the setting in which animals need to use this call?

Hangi hayvanların bu sesleri kullanmaya ihtiyaç duyduğundan başlamaya ne dersiniz?

Well let's look at mothers and calves.

Anne ve yavrulara göz atalım.

In normal life for mother and calf dolphin,

Anne ve yavru yunus için normal hayatta,

they'll often drift apart or swim apart if Mom is chasing a fish,

eğer anne balık avlıyorsa sıksık uzaklaşırlar ve ayrı ayrı yüzerler.

and when they separate

Ve ayrıldıklarında

they have to get back together again.

yeniden bir araya gelmek zorundadırlar.

What this figure shows is the percentage of the separations

Ve bu resim ayrı kaldıkları anların yüzdesini göstermektedir

in which dolphins whistle,

yunusların ıslığının,

against the maximum distance.

maksimum mesafeye göre değişimini.

So when dolphins are separating by less than 20 meters,

Yani yunuslar 20 metreden daha az uzaklaştıklarında,

less than half the time they need to use whistles.

haberleşmek (ıslık çalarak) için ihtiyaç duydukları zaman yarıdan daha azdır.

Most of the time they can just find each other

çoğu zaman birbirlerini

just by swimming around.

sadece etrafta yüzerek bulabilirler.

But all of the time when they separate by more than 100 meters,

Fakat 100 metreden daha fazla uzaklaştıkları zamanlarda

they need to use these individually distinctive whistles

bir araya gelmek için

to come back together again.

bireysel olarak karakteristik ıslıklarını kullanırlar.

Most of these distinctive signature whistles

Tüm bu karakteristik imza ıslıkları

are quite stereotyped and stable

bir yunusun yaşamı boyunca

through the life of a dolphin.

oldukça sabit ve klişedir.

But there are some exceptions.

Fakat bazı istisnalar vardır.

When a male dolphin leaves Mom,

Eğer erkek bir yunus anneden ayrılırsa,

it will often join up with another male

genellikle bir başka erkek yunusa katılır

and form an alliance, which may last for decades.

ve aylarca sürebilecek bir ittifak oluşturur.

As these two animals form a social bond,

Ve bu iki hayvan sosyal bir bağ oluşturursa,

their distinctive whistles actually converge

karakteristik ıslıkları bilfiil benzeşir

and become very similar.

ve çok yakın bir hale gelir.

This plot shows two members of a pair.

Bu tablo bir çiftin iki üyesini göstermektedir.

As you can see at the top here,

Burada tepede,

they share an up-sweep, like "woop, woop, woop."

bir tepe noktası paylaşırlar, "woop, woop, woop." gibi.

They both have that kind of up-sweep.

İkisi de o şekilde bir tepeye sahiptir.

Whereas these members of a pair go "wo-ot, wo-ot, wo-ot."

Halbuki bir çiftin üyeleri "wo-ot, wo-ot, wo-ot" diye giderler.

And what's happened is

Burada olan

they've used this learning process

bu çiftin yeni sosyal gruplarını belirleyecek

to develop a new sign that identifies this new social group.

yeni bir imza oluştururken bu öğrenme işlemini kullanmasıdır.

It's a very interesting way that they can

Bu sahip oldukları

form a new identifier

yeni sosyal grup için

for the new social group that they've had.

yeni bir kimlik oluşturabilecekleri ilginç bir yoldur.

Let's now take a step back

Ve şimdi bir adım geri atalım

and see what this message can tell us

ve bu mesajın bize

about protecting dolphins

yunusların insan tacizlerinden korunması

from human disturbance.

hakkında ne söylediğine bir bakalım.

Anybody looking at this picture

Bu resme bakan herhangi biri

will know this dolphin is surrounded,

bu yunusun kuşatıldığını,

and clearly his behavior is being disrupted.

ve davranışının engellendiğini açıkça anlayacaktır.

This is a bad situation.

Bu kötü bir durum.

But it turns out that when just a single boat

Fakat sadece tek bir bot

is approaching a group of dolphins

birkaç yüz metre ötedeki

at a couple hundred meters away,

bir yunus grubuna yaklaşırken ortaya çıkar,

the dolphins will start whistling,

yunuslar ıslık çalmaya başlar,

they'll change what they're doing, they'll have a more cohesive group,

yaptıkları şeyi bırakırlar, daha bir arada bir grup oluştururlar,

wait for the boat to go by,

botun geçip gitmesini beklerler,

and then they'll get back to normal business.

ve sonra normal hayatlarına dönerler.

Well, in a place like Sarasota, Florida,

Florida'daki Sarasota gibi bir yerde,

the average interval between times

100 metre ötedeki bir yunus grubunun olduğu yerden

that a boat is passing within a hundred meters of a dolphin group

botların geçişi arasındaki ortalama süre

is six minutes.

altı dakikadır.

So even in the situation that doesn't look as bad as this,

Durum önceki kadar kötü görünmese de,

it's still affecting the amount of time these animals have

yine de bu hayvanların normal işlerini yaptıkları süreleri

to do their normal work.

etkilemektedir.

And if we look at a very pristine environment like western Australia,

Ve Batı Avustralya gibi bakir bir çevreye bakarsak,

Lars Bider has done work

Lars Bider yunus izleme botlarından önce

comparing dolphin behavior and distribution

yunus hareketi ve dağılımını karşılaştırarak

before there were dolphin-watching boats.

karşılaştırarak çalışmıştır.

When there was one boat, not much of an impact.

Tek bir bot olduğunda, fazla bir etkisi yoktur.

And two boats: When the second boat was added,

Ve iki bot olduğunda, ikinci bot eklendiğinde,

what happened was that some of the dolphins

olan bazı yunusların

left the area completely.

bölgeyi tamamen terk etmesiydi.

Of the ones that stayed, their reproductive rate declined.

Ve kalanların üreme oranı düştü.

So it could have a negative impact on the whole population.

Yani durumun tüm populasyon üzerinde negatif bir etkisi olabilirdi.

When we think of marine-protected areas for animals like dolphins,

Yunus gibi hayvanlar için deniz koruma alanlarını düşünürsek,

this means that we have to be

bu, iyi huylu aktiviteler için

quite conscious about activities that we thought were benign.

oldukça bilinçli olmamız gerektiği anlamına gelir.

We may need to regulate the intensity

Bu tarz problemleri önlemek için

of recreational boating and actual whale watching

eğlence amaçlı tekneciliği ve aktif balina gözetimi yoğunluğunu

in order to prevent these kinds of problems.

düzenlemek gerekebilir.

I'd also like to point out that sound

Ayrıca şunu da belirtmek isterim ki,

doesn't obey boundaries.

ses sınır kurallanıa uymaz.

So you can draw a line to try to protect an area,

Yani bölgeyi korumak için bir sınır hattı çizebilirsiniz,

but chemical pollution and noise pollution

Fakat kimyasal kirlilik ve gürültü kirliliği

will continue to move through the area.

bölge boyunca devam edecektir.

And I'd like to switch now from this local,

Şimdi bu yerel,

familiar, coastal environment

tanıdık, kıyısal çevreden

to a much broader world of the baleen whales and the open ocean.

çubuklu balinaların daha geniş dünyasına ve açık okyanusa geçmek istiyorum.

This is a kind of map we've all been looking at.

Bu hepimizin baktığı türden bir harita

The world is mostly blue.

Dünya çoğunlukla mavi.

But I'd also like to point out that the oceans

Fakat ben aynı zamanda okyanusların

are much more connected than we think.

bizim düşündüğümüzden çok daha bağlantılı olduğuna dikkat çekmek istiyorum.

Notice how few barriers there are to movement

Kara ile kıyaslandığında tüm okyanuslar arasında hareket için

across all of the oceans compared to land.

ne kadar az engel olduğuna dikkat edin.

To me, the most mind-bending example

Bana göre, okyanusların birbirine bağlılığının

of the interconnectedness of the ocean

en şaşırtıcı örneği

comes from an acoustic experiment

akustuk bir deneyden gelir

where oceanographers

denizbilimcilerin

took a ship to the southern Indian Ocean,

Hint Okyanusundan bir gemi alıp,

deployed an underwater loudspeaker

bir sualtı hoparlörü yerleştirip

and played back a sound.

ve bir ses çaldıkları bir deney.

That same sound

O ses

traveled to the west, and could be heard in Bermuda,

batıya doğru gitti ve Bermuda'da duyulabildi,

and traveled to the east, and could be heard in Monterey --

ve sonra doğuya ilerledi, ve Monterey'de duyulabildi--

the same sound.

aynı ses.

So we live in a world of satellite communication,

Uydu iletişiminin olduğu bir dünyada yaşıyoruz,

are used to global communication,

küresel komünikasyon kullanılıyori

but it's still amazing to me.

fakat bu olay yine de bana ilginç geliyor.

The ocean has properties

Okyanus

that allow low-frequency sound

düşük frekanslı seslerin öncelikli olarak

to basically move globally.

küresel hareket etmesini sağlayan özelliklere sahiptir.

The acoustic transit time for each of these paths is about three hours.

Bu üç yolun her birinin akustik transit zamanı yaklaşık üç saattir.

It's nearly halfway around the globe.

Yerkürenin yaklaşık yarı mesafesi.

In the early '70s,

70'lerin başlarında,

Roger Payne and an ocean acoustician

Roger Payne, bir okyanus akustik bilimcisi,

published a theoretical paper

sesin bu büyük yollar boyunca iletilmesinin mümkün olduğuna

pointing out that it was possible

dikkat çeken

that sound could transmit over these large areas,

kuramsal bir makale yayımladı,

but very few biologists believed it.

fakat çok az biyolog buna inandı.

It actually turns out, though,

Yine de, fiiili olarak açığa kavuşuyor,

even though we've only known of long-range propagation for a few decades,

biz uzun-mesafe propagasyonunu birkaç onyıldan beri biliyor olmamıza rağmen,

the whales clearly have evolved,

balinalar okyanusun bu şaşırtıcı özelliğinden yaralanmak için,

over tens of millions of years,

onlarca milyon yıldır,

a way to exploit this amazing property of the ocean.

evrimleşmektedir.

So blue whales and fin whales

Mavi balinalar ve yüzgeçli balinalar

produce very low-frequency sounds

uzun mesafelerce hareket edebilen

that can travel over very long ranges.

çok düşük frekanslı sesler çıkarırlar.

The top plot here shows

Ve burada üstteki resim

a complicated series of calls

erkekler tarafından tekrar edilen

that are repeated by males.

karmaşık bir ses dizisini gösteriyor.

They form songs, and they appear to play a role in reproduction,

Şarkılar oluştururlar, ve bunların üremede rol oynadığı düşünülür,

sort of like that of song birds.

ötücü kuşlarda olduğu gibi.

Down below here, we see calls made by both males and females

Burada aşağıda, hem erkekler hem de dişiler tarafından çıkarılan sesleri görüyoruz

that also carry over very long ranges.

bunlar da uzun mesafelere iletilebilirler.

The biologists continued to be skeptical

Biyologlar

of the long-range communication issue

uzun mesafe iletişimi konusunda

well past the '70s,

70'li yıllardan,

until the end of the Cold War.

Soğuk Savaşın sonuna kadar şüphe duymaya devam etti.

What happened was, during the Cold War,

Soğuk savaş sırasında,

the U.S. Navy had a system that was secret at the time,

Amerikan donanması, o zamanlar sır olarak saklanan

that they used to track Russian submarines.

Rus denizaltılarını izleyebilen, bir sisteme sahipti.

It had deep underwater microphones, or hydrophones,

Bu sistemin derin sualtı mikrofonları, veya hidrofonları vardı,

cabled to shore,

kıyıda şebekeye kabloyla bağlantılı,

all wired back to a central place that could listen

ve tüm teller, seslerin tüm Kuzey Atlantik üzerinden dinlenebilmesi için

to sounds over the whole North Atlantic.

merkezi bir şebekeye bağlı idi.

And after the Berlin Wall fell, the Navy made these systems available

Berlin Duvarı'nın yıkılmasından sonra, Donanma bu sistemleri

to whale bio-acousticians

ne duyabileceklerini görmek için, balina biyo-akustik bilimcileri için

to see what they could hear.

uygun hale getirdi.

This is a plot from Christopher Clark

Bu plot Bermuda'yı geçerek

who tracked one individual blue whale

aşağıya Miami enlemine giden ve geri gelen

as it passed by Bermuda,

tek bir mavi balinayı izleyen

went down to the latitude of Miami and came back again.

Christopher Clark'a ait.

It was tracked for 43 days,

43 gün boyunca izlendi,

swimming 1,700 kilometers,

1,700 km. yüzerek,

or more than 1,000 miles.

veya 1,000 milden daha fazla.

This shows us both that the calls

Bu bize hem seslerin

are detectable over hundreds of miles

yüzlerce milden daha fazla mesafede algılanabilir olduğunu,

and that whales routinely swim hundreds of miles.

hem de balinaların rutin olarak yüzlerce mil yüzdüğünü gösterir.

They're ocean-based and scale animals

Okyanuslarda yaşayan, ve oldukça ağır hayvanlardır

who are communicating over much longer ranges

sandığımızdan çok daha uzun mesafelerde

than we had anticipated.

iletişim kurabilirler.

Unlike fins and blues, which

Ilıman ve tropik okyanuslara dağılan

disperse into the temperate and tropical oceans,

kanatlı ve mavi balinaların tersine,

the humpbacked whales congregate

kambur balinalar

in local traditional breeding grounds,

yerel, geleneksel, üremeye elverişli bölgelerde toplanırlar.

so they can make a sound that's a little higher in frequency,

Ve böylece biraz daha yüksek frekanslı,

broader-band and more complicated.

daha geniş bantlı ve daha karmaşık sesler çıkarabilirler.

So you're listening to the complicated song

Burada kambur balinalar tarafından çıkarılan

produced by humpbacks here.

karmaşık şarkıyı dinliyorsunuz.

Humpbacks, when they develop

Ve kamburlar bu şarkıyı

the ability to sing this song,

söyleme becerisini geliştirirken,

they're listening to other whales

diğer balinaları dinlerler,

and modifying what they sing based on what they're hearing,

söylediklerini duyduklarına göre modifiye ederler,

just like song birds or the dolphin whistles I described.

aynen ötücü kuşlar ya da bahsettiğim yunus ıslıkları gibi.

This means that humpback song

Bu kambur balina şarkısı

is a form of animal culture,

bir çeşit hayvan kültürüdür,

just like music for humans would be.

insanların müziklerinde olduğu gibi.

I think one of the most interesting examples of this

Sanırım bunun en ilginç örneklerinden biri

comes from Australia.

Avustralya'dan geliyor.

Biologists on the east coast of Australia

Avustralya'nın doğu kıyılar♫ndan biyologlar

were recording the songs of humpbacks in that area.

o bölgedeki kambur balinaların şarkılarını kaydetmiş

And this orange line here marks the typical songs

Ve buradaki bu turuncu çizgi

of east coast humpbacks.

doğu kıyısı kambur balinaların tipik şarkılarını gösteriyor.

In '95 they all sang the normal song.

95'te hepsi normal şarkı söylemiş.

But in '96 they heard a few weird songs,

96'da tuhaf birkaç şarkı duymuşlar.

and it turned out that these strange songs

Ve bu tuhaf şarkıların

were typical of west coast whales.

tipik batı kıyısı balinalarına ait olduğu ortaya çıkmış.

The west coast calls became more and more popular,

Batı kıyısı sesleri gün geçtikçe daha da popüler oldu,

until by 1998,

1998'e kadar,

none of the whales sang the east coast song; it was completely gone.

balinaların hiçbiri doğu kıyısı şarkısı söylemedi, tamamen bitti.

They just sang the cool new west coast song.

Sadece daha klas, yeni batı kıyısı şarkısı söylediler.

It's as if some new hit style

Sanki yeni hit şarkı tarzı

had completely wiped out

daha önceki

the old-fashioned style before,

eski moda tarzı kökten silip süpürdü,

and with no golden oldies stations.

ve hiç bir tane oldies kanalı bırakmadı.

Nobody sang the old ones.

Hiç kimse eskileri söylemedi.

I'd like to briefly just show what the ocean does to these calls.

Kısaca okyanusun bu seslere ne yaptığını göstermek istiyorum.

Now you are listening to a recording made by Chris Clark,

Şu anda Chris Clark'ın kaydettiği

0.2 miles away from a humpback.

0.2 mil uzaktaki bir kambur balinanın sesini dinliyorsunuz.

You can hear the full frequency range. It's quite loud.

Tün frekans aralığını duyabilirsiniz. Oldukça yüksek.

You sound very nearby.

Siz de bu frekansa yakın ses çıkarırsınız.

The next recording you're going to hear

Duyacağınız bir sonraki kayıt

was made of the same humpback song

50 mil uzaklıktaki

50 miles away.

kambur bir balinaya ait.

That's shown down here.

İşte aşağıda gösterilen.

You only hear the low frequencies.

Sadece düşük frekansları duyabilirsiniz.

You hear the reverberation

sesin okyanusta uzun mesafe iletimi sırasındaki

as the sound travels over long-range in the ocean

yansımasını duyuyorsunuz

and is not quite as loud.

ve yeterince yüksek değil

Now after I play back these humpback calls,

Şimdi bu kambur balina seslerini yeniden çalarsam,

I'll play blue whale calls, but they have to be sped up

mavi balina seslerini çalacağım, fakat hızlandırılmış olmaları gerekiyor,

because they're so low in frequency

çünkü çok düşük frekanslı olduklarından

that you wouldn't be able to hear it otherwise.

başka türlü duyamazsınız.

Here's a blue whale call at 50 miles,

Bu 50 mil uzaktaki mavi balinanın sesi,

which was distant for the humpback.

kambur balinaya göre uzakta.

It's loud, clear -- you can hear it very clearly.

Yüksek, net--açıkça duyabilirsiniz.

Here's the same call recorded from a hydrophone

Bu da aynı sesin hidrofonla kaydedilmiş hali

500 miles away.

500 mil uzaktan.

There's a lot of noise, which is mostly other whales.

Daha fazla gürültü var, daha çok diğer balinaların.

But you can still hear that faint call.

Fakat hala o zayıf sesi duyabilirsiniz.

Let's now switch and think about

Şimdi konuyu değiştirelim ve

a potential for human impacts.

insan etkileri için bir potansiyel düşünelim.

The most dominant sound that humans put into the ocean

İnsanlerın okyanusa verdikleri en baskın ses

comes from shipping.

deniz taşımacılığından gelmektedir.

This is the sound of a ship,

Bu bir gemi sesi,

and I'm having to talk a little louder to talk over it.

ve ben bunun üstünde konuşmak için biraz daha yüksek sesle konuşmalıyım.

Imagine that whale listening from 500 miles.

500 milden dinleyen balinayı düşünün.

There's a potential problem that maybe

Burada potansiyel bir problem var ki,

this kind of shipping noise would prevent whales

Bu tarz bir nakliye

from being able to hear each other.

balinaların birbirlerini duyabilmesini engelleyebilir.

Now this is something that's been known for quite a while.

Bu bir süredir bilinen birşey.

This is a figure from a textbook on underwater sound.

Bu sualtı sesi üzerine bir ders kitabından alınan bir resim.

And on the y-axis

Ve Y ekseninde

is the loudness of average ambient noise in the deep ocean

derin okyanusta ortalama çevresel gürültü bulunmakta

by frequency.

frekansa göre.

In the low frequencies, this line indicates

Düşük frekanslarda, bu çizgi

sound that comes from seismic activity of the earth.

sesin yeryüzündeki sismik hareketlilikten geldiğini gösterir

Up high, these variable lines

Onun dışında, bu değişken çizgiler

indicate increasing noise in this frequency range

bu frekans aralığında

from higher wind and wave.

daha yüksek rüzgar ve dalgadan dolayı atan gürültüyü göstermektedir.

But right in the middle here where there's a sweet spot,

Fakat burada sağ ortada,işaretli yerde,

the noise is dominated by human ships.

gürültüye insan gemileri egemendir.

Now think about it. This is an amazing thing:

Şimdi düşünün. Ne kadar ilginç birşey bu.

That in this frequency range where whales communicate,

Balinaların iletişime geçtiği bu frekans aralığında,

the main source globally, on our planet, for the noise

gezegenimizde, sesin dküresel kaynağı,

comes from human ships,

insan gemilerinden geliyor,

thousands of human ships, distant, far away,

binlerce insan gemisi, uzak,çok uzak,

just all aggregating.

sadece hepsi bir araya toplanmış.

The next slide will show what the impact this may have

Bir sonraki slayt balinaların iletişim aralığında

on the range at which whales can communicate.

etkisinin ne olabileceğini gösterecek.

So here we have the loudness of a call at the whale.

Burada bir balinanın ses şiddetini görüyorsunuz.

And as we get farther away,

Biraz daha uzağa gidersek,

the sound gets fainter and fainter.

ses giderek daha da sönükleşecektir.

Now in the pre-industrial ocean, as we were mentioning,

Sanayi öncesi okyanus, bahsettiğimiz gibi,

this whale call could be easily detected.

bu balina kolaylıkla bulunabilir.

It's louder than noise

Bin kilometre bir aralıkta

at a range of a thousand kilometers.

gürültüden daha yüksektir.

Let's now take that additional increase in noise

Şimdi gördüğümüz gemiden gelen

that we saw comes from shipping.

gürültüdeki ek artışa bakalım.

All of a sudden, the effective range of communication

Birdenbire, etkin iletişim aralığı

goes from a thousand kilometers to 10 kilometers.

1000 km.'den 10 km.'ye düşüyor.

Now if this signal is used for males and females

Bu işaret erkek ve dişiler tarafından

to find each other for mating and they're dispersed,

çiftleşmek için birbirlerini bulmak için kullanılılır ve dağılırlar,

imagine the impact this could have

bunun nesli tükenmekte olan populasyonların geri kazanımında

on the recovery of endangered populations.

sahip olabileceği etkiyi düşünün.

Whales also have contact calls

Bizler de iletişim seslerine sahibiz,

like I described for the dolphins.

yunuslarda anlattığım gibi.

I'll play the sound of a contact call used

Sağ balinaların iletişimde kalmak için kullandıkları

by right whales to stay in touch.

diyalog sesini çalacağım.

And this is the kind of call that is used by,

Ve bu

say, right whale mothers and calves

sağ anne ve yavru balinanın

as they separate to come back again.

geri gelmek üzere ayrılırken çıkardıkları türden bir sestir.

Now imagine -- let's put the ship noise in the picture.

Şimdi resme bir de gemi gürültüsünün eklendiğini düşünün.

What's a mother to do

Eğer gemi gelirse ve yavrusu orada değilse,

if the ship comes by and her calf isn't there?

anne bir balina ne yapar?

I'll describe a couple strategies.

Bir çift strateji tanımlayacağım.

One strategy is if your call's down here,

Bir strateji, ses burada aşağıda ise,

and the noise is in this band,

ve gürültü bu bandda ise,

you could shift the frequency of your call out of the noise band

sesinizin frekansını gürültü bandının dışına kaydırabilir

and communicate better.

ve daha rahat iletişim kurarsınız.

Susan Parks of Penn State has actually studied this.

Susan Parks ve Penn State tam olarak bunun üzerinde çalıştı.

She's looked in the Atlantic. Here's data from the South Atlantic.

O Atlantik'e baltı. Burada Güney Atlantik'ten gelen datalar bulunmakta.

Here's a typical South Atlantic contact call from the '70s.

Burda da 70'lerden tipik bir iletişim sesi var.

Look what happened by 2000 to the average call.

2000 yılında ortalama sese ne olduğuna bakın

Same thing in the North Atlantic,

Aynı şekilde Kuzey Atlantik'te

in the '50s versus 2000.

50'lerde, 2000 yılının tam tersine.

Over the last 50 years,

50 yıldan uzun zamandır,

as we've put more noise into the oceans,

denizlere daha fazla gürültü verdiğimizden,

these whales have had to shift.

bu balinalar yön değiştirmek zorunda kaldı.

It's as if the whole population had to shift

Sanki bütün populasyon

from being basses to singing as a tenor.

bastan tenore doğru kaymak zorunda kaldı.

It's an amazing shift, induced by humans

Bu insanlar tarafından indüklenen

over this large scale,

hem zaman hem mesafe

in both time and space.

olarak şaşırtıcı bir kayıştır.

And we now know that whales can compensate for noise

Ve biliyoruz ki, balinalar daha yüksek sesler çıkararak gürültüyü kompanze edebilirler,

by calling louder, like I did when that ship was playing,

o gemi sesi geldiğinde benim yaptığım gibi,

by waiting for silence

sessizliği bekleyerek

and by shifting their call out of the noise band.

ve gürültü bandından çıkmak için kayarak

Now there's probably costs to calling louder

Bu muhtemelen daha yüksek seslere

or shifting the frequency away from where you want to be,

veya frekansınızı olmak istediğiniz yerden uzağa kaydırmaya mal olacaktır.

and there's probably lost opportunities.

.Ve muhtemelen kaçırılmış fırsatlar vardır.

If we also have to wait for silence,

Eğer biz de sessizlik için beklemek zorunda kalsak,

they may miss a critical opportunity to communicate.

iletişim için önemli bir fırsatı kaçırabilirler.

So we have to be very concerned

Yani doğada

about when the noise in habitats

gürültü arttığenda

degrades the habitat enough

doğayı o kadar bozar ki

that the animals either have to pay too much to be able to communicate,

hayvanlar hem iletişim kurmak için çok fazla bedel ödemek zorunda kalır,

or are not able to perform critical functions.

hem de önemli fonksiyonları gerçekleştiremeyecek hale gelirler.

It's a really important problem.

Bu çok önemli bir problem.

And I'm happy to say that there are several

Ve sevinerek belirteyim ki,

very promising developments in this area,

bu konu hakkında birkaç tane ümit verici gelişme var,

looking at the impact of shipping on whales.

gemiciliğin balinalar üzerindeki etkisine bakarsak.

In terms of the shipping noise,

Gemi nakliyesi gürültüsü için,

the International Maritime Organization of the United Nations

Birleşmiş Milletler Denizcilik Örgütü

has formed a group whose job is to establish

gemileri sessizleştirmek,

guidelines for quieting ships,

ve sanayide gemilerin nasıl sessizleştirilebileceğini anlatan

to tell the industry how you could quiet ships.

bir kılavuz hazırlamak üzere bir takım oluşturdu.

And they've already found

Ve daha iyi pervane dizaynlarını düşünerek

that by being more intelligent about better propeller design,

gürültünün bu şekilde

you can reduce that noise by 90 percent.

yüzde 90 azaltılabileceğini buldular.

If you actually insulate and isolate

Makineyi tekne gövdesinden

the machinery of the ship from the hull,

tamamen izole ederseniz,

you can reduce that noise by 99 percent.

gürültüyü yüzde 99 azaltabilirsiniz.

So at this point, it's primarily an issue of cost and standards.

Yani bu noktada, iş maliyet ve standarlar konusuna dönüşür.

If this group can establish standards,

Bu grup standartları hazırlarsa,

and if the shipbuilding industry adopts them for building new ships,

ve gemi inşa sanayisi üretimde bunları benimseyip uygularsa,

we can now see a gradual decline

bu potansiyel problemde aşamalı olarak

in this potential problem.

bir düşüş görebiliriz.

But there's also another problem from ships that I'm illustrating here,

Fakat gemilerden kaynaklanan şu anda iliştirdiğim bir başka problem daha var,

and that's the problem of collision.

ve o da çarpma problemidir.

This is a whale that just squeaked by

Bu hızlı hareket eden konteynır gemisi tarafından ve

a rapidly moving container ship and avoided collision.

çarpmaktan kıl payı kurtulmuş bir balina.

But collision is a serious problem.

Fakat çarpma önemli bir problemdir.

Endangered whales are killed every year by ship collision,

Nesli tükenmekte olan balinalar her yıl gemi çarpması sonucu öldürülüyor.

and it's very important to try to reduce this.

Ve bunu azaltmak çok önemli.

I'll discuss two very promising approaches.

Ve şimdi ümit verici iki yaklaşımdan bahsedeceğim.

The first case comes from the Bay of Fundy.

Birincisi Fundy Körfezi'nden.

These black lines mark shipping lanes

Buradaki siyah çizgiler

in and out of the Bay of Fundy.

Fundy Körfezi'nin iç ve dış nakliye alanlarını gösteriyor.

The colorized area

Ve renkli alan

shows the risk of collision for endangered right whales

bu şeritte hareket eden gemiler nedeniyle

because of the ships moving in this lane.

nesli tükenmekte olan sağ balinaların çarpma riskini gösteriyor.

It turns out that this lane here

Burada bu çizgi

goes right through a major feeding area of right whales in the summer time,

yazın sağ balinaların önemli bir beslenme bölgelerini açığa çıkarıyor.

and it makes an area of a significant risk of collision.

Ve bu alanda önemli çarpma riski olduğunu gösteriyor.

Well, biologists

Bu duruma göz yumamayacak

who couldn't take no for an answer

biyologlar

went to the International Maritime Organization

Denizcilik Örgütüne gittiler

and petitioned them to say,

ve şöyle diyerek talepte bulundular,

"Can't you move that lane? Those are just lines on the ground.

"Şu şeridi değiştirebilir misiniz? Onlar sadece yerdeki çizgiler.

Can't you move them over to a place

Bu çizgileri

where there's less of a risk?"

daha az riskli bir bölgeye taşıyamaz mısınız?"

And the International Maritime Organization responded very strongly,

Ve Uluslararası Denizcilik Örgütü son derece duyarlı şekilde cevap verdi,

"These are the new lanes."

"Bunlar yeni şeritler"

The shipping lanes have been moved.

Nakliye şeritleri değiştirildi.

And as you can see, the risk of collision is much lower.

Ve gördüğünüz gibi, çarpma riski çok daha düşük.

So it's very promising, actually.

Aslında bu çok ümit verici.

We can be very creative about thinking

Ve biz bu riskleri azaltmak için

of different ways to reduce these risks.

farklı yollar düşünürken çok yaratıcı olabiliriz.

Another action which was just taken independently

Bağımsız olarak bir gemi şirketince yapılan

by a shipping company itself

diğer hareket, gemi şirketinin

was initiated because of concerns the shipping company had

küresel ısınma ile seraların gaz emisyonlarına

about greenhouse gas emissions with global warming.

ilgi duyması ile başladı.

The Maersk Line looked at their competition

Maersk Line etrafındaki rekabete baktı

and saw that everybody who is in shipping thinks time is money.

ve gemicilikteki herkesin zamanı para olarak düşündüğünü gördü.

They rush as fast as they can to get to their port.

Limanlarına ulaşmak için gidebildikleri kadar hızlı koşuyorlardı.

But then they often wait there.

Fakat genelde orada beklerlerdi.

What Maersk did is they worked ways to slow down.

Maersk'in yaptığı yavaşlamak için çalışmak oldu.

They could slow down by about 50 percent.

Yüzde 50 yavaşlayabilirlerdiç

This reduced their fuel consumption by about 30 percent,

Bu yakıt tüketimini yüzde 30 azalttı,

which saved them money,

hem para kazandırdı,

and at the same time, it had a significant benefit for whales.

hem de aynı zamanda, balinalara için çok önemli bir yararı oldu.

It you slow down, you reduce the amount of noise you make

Yavaşlarsanız, hem neden olduğunuz gürültü miktarını azaltırsınız,

and you reduce the risk of collision.

hem de çarpma riskini azaltırsınız.

So to conclude, I'd just like to point out,

Sonuç olarak, şunu belirtmek istiyorum,

you know, the whales live in

bildiğiniz gibi, balinalar,

an amazing acoustic environment.

ilginç akustik bir çevrede yaşıyorlar.

They've evolved over tens of millions of years

Bunun avantajını kullanmak için

to take advantage of this.

on milyonlarca yıldır evrimleşiyorlar.

And we need to be very attentive and vigilant

Ve biz onların yaşam alanlarında bişeyler yapıyorsak

to thinking about where things that we do

çok duyarlı ve dikkatli olmamız gerek,

may unintentionally prevent them

onların önemli aktivitelerini

from being able to achieve their important activities.

yerine getirmelerini

At the same time, we need to be really creative

Aynı zamanda, bu problemleri azaltabilmek için

in thinking of solutions to be able to help reduce these problems.

çözümler hakkında düşünmede gerçekten daha yaratıcı olmamız gerek.

I hope these examples have shown

Ve umarım gösterilen bu örnekler

some of the different directions we can take

koruma alanlarına ek olarak

in addition to protected areas

alabileceğimiz bazı farklı yolları da göstermiştir.

to be able to keep the ocean safe for whales to be able to continue to communicate.

Okyanusu balinaların iletişime devam edebilmeleri için güvende tutabilmek için.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

Alkış