Peter Tyack: The intriguing sound of marine mammals

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Rysia Wand

Thank you so much. I'm going to try to take you

Dziękuję bardzo. Zabiorę was

on a journey of the underwater acoustic world

w podróż po akustycznym świecie

of whales and dolphins.

wielorybów i delfinów.

Since we are such a visual species,

Ludzie polegają na wzroku,

it's hard for us to really understand this,

więc trudno nam go zrozumieć.

so I'll use a mixture of figures and sounds

Użyję kombinacji cyfr i dźwięków

and hope this can communicate it.

by go zilustrować.

But let's also think, as a visual species,

Jesteśmy wzrokowcami, więc jak postrzegamy

what it's like when we go snorkeling or diving

podwodny świat podczas nurkowania

and try to look underwater.

z maską lub butlą?

We really can't see very far.

Nie widzimy daleko.

Our vision, which works so well in air,

Wzrok przystosowany do powietrza

all of a sudden is very restricted and claustrophobic.

jest ograniczony i klaustrofobiczny.

And what marine mammals have evolved

Ssaki morskie wykształciły

over the last tens of millions of years

przez dziesiątki milionów lat

is ways to depend on sound

sposoby polegania na dźwięku

to both explore their world

w badaniu świata

and also to stay in touch with one another.

i komunikacji.

Dolphins and toothed whales use echolocation.

Delfiny i zębowce używają echolokacji.

They can produce loud clicks

Wysyłają dźwięki w stronę dna,

and listen for echoes from the sea floor in order to orient.

żeby móc nawigować.

They can listen for echoes from prey

Słuchają echa od ofiar,

in order to decide where food is

by znaleźć jedzenie

and to decide which one they want to eat.

i zdecydować, co chcą zjeść.

All marine mammals use sound for communication to stay in touch.

Morskie ssaki używają dźwięku do komunikacji.

So the large baleen whales

Duże fiszbinowce,

will produce long, beautiful songs,

wyśpiewują długie piosenki

which are used in reproductive advertisement

by się sprzedać partnerom,

for male and females, both to find one another

by ich odnaleźć

and to select a mate.

i wybrać najlepszego.

And mother and young and closely bonded animals

Matka związana z młodymi

use calls to stay in touch with one another,

używa głosu do utrzymania kontaktu.

so sound is really critical for their lives.

Dźwięk jest niezbędny.

The first thing that got me interested in the sounds

Zacząłem się interesować dźwiękami

of these underwater animals,

podwodnych zwierząt,

whose world was so foreign to me,

których świat był mi obcy,

was evidence from captive dolphins

dzięki oswojonym delfinom,

that captive dolphins could imitate human sounds.

które imitowały ludzkie dźwięki.

And I mentioned I'll use

Do ich przedstawienia

some visual representations of sounds.

użyję reprezentacji wizualnych.

Here's the first example.

To pierwszy przykład.

This is a plot of frequency against time --

Wykres częstotliwości w czasie,

sort of like musical notation,

jak zapis muzyczny,

where the higher notes are up higher and the lower notes are lower,

wyższe dźwięki są wyżej, niższe niżej

and time goes this way.

czas biegnie w tę stronę.

This is a picture of a trainer's whistle,

To gwizdek trenera,

a whistle a trainer will blow to tell a dolphin

używany do komunikowania delfinom,

it's done the right thing and can come get a fish.

że dostaną nagrodę.

It sounds sort of like "tweeeeeet." Like that.

Brzmi jak "tweeeet."

This is a calf in captivity

A to oswojony delfin,

making an imitation

próbujący naśladować

of that trainer's whistle.

dźwięk gwizdka.

If you hummed this tune to your dog or cat

Gdyby zanucić to psu czy kotu,

and it hummed it back to you,

a on by powtórzył,

you ought to be pretty surprised.

bylibyśmy zaskoczeni.

Very few nonhuman mammals

Niewiele ssaków prócz ludzi

can imitate sounds.

potrafi imitować dźwięki.

It's really important for our music and our language.

To ważne dla muzyki i języka.

So it's a puzzle: The few other mammal groups that do this,

Oto zagadka: czemu te gatunki

why do they do it?

w ogóle to robią?

A lot of my career has been devoted

Wiele czasu poświęciłem

to trying to understand

próbom zrozumienia,

how these animals use their learning,

jak zwierzęta wykorzystują zdolność nauki

use the ability to change what you say

i dostosowania zawołań

based on what you hear

do tego, co słyszą

in their own communication systems.

w swoim systemie komunikacji.

So let's start with calls of a nonhuman primate.

Zacznijmy od ssaków naczelnych.

Many mammals have to produce contact calls

Wiele z nich porozumiewa się,

when, say, a mother and calf are apart.

kiedy matka i potomstwo się rozdzielą.

This is an example of a call produced by squirrel monkeys

Tak brzmią Saimiri,

when they're isolated from another one.

gdy coś je rozdzieli.

And you can see, there's not much

Nie ma dużej różnorodności

variability in these calls.

w ich zawołaniach.

By contrast, the signature whistle

Rozpoznawcze zawołanie delfinów,

which dolphins use to stay in touch,

używane do pozostania w kontakcie,

each individual here has a radically different call.

jest inne dla każdego osobnika.

They can use this ability to learn calls

Delfiny używają zdolności nauki

in order to develop more complicated and more distinctive calls

do tworzenia bardziej skomplikowanych zawołań

to identify individuals.

identyfikujących osobniki.

How about the setting in which animals need to use this call?

Ale kiedy i po co ich używają?

Well let's look at mothers and calves.

Weźmy matki i młode.

In normal life for mother and calf dolphin,

Delfiny często się rozdzielają

they'll often drift apart or swim apart if Mom is chasing a fish,

kiedy matka poluje.

and when they separate

Jeśli się rozdzielą,

they have to get back together again.

muszą umieć się znaleźć.

What this figure shows is the percentage of the separations

Oto procent rozdzieleń,

in which dolphins whistle,

przy których delfiny gwiżdżą,

against the maximum distance.

w stosunku do odległości.

So when dolphins are separating by less than 20 meters,

Oddalone o mniej niż 20 m

less than half the time they need to use whistles.

gwiżdżą w mniej niż połowie przypadków,

Most of the time they can just find each other

bo mogą się odnaleźć

just by swimming around.

trochę pływając.

But all of the time when they separate by more than 100 meters,

Jednak kiedy są dalej niż 100 m,

they need to use these individually distinctive whistles

używają zindywidualizowanych zawołań.

to come back together again.

używają zindywidualizowanych zawołań.

Most of these distinctive signature whistles

Większość z nich

are quite stereotyped and stable

jest stereotypowa i stała

through the life of a dolphin.

podczas delfiniego życia.

But there are some exceptions.

Ale są też wyjątki.

When a male dolphin leaves Mom,

Kiedy samiec opuszcza matkę,

it will often join up with another male

często przyłącza się do innego samca

and form an alliance, which may last for decades.

tworząc pakt mogący trwać dziesiątki lat.

As these two animals form a social bond,

Więź między dwoma samcami sprawia,

their distinctive whistles actually converge

że ich zróżnicowane zawołania

and become very similar.

stają się podobne.

This plot shows two members of a pair.

Tu widzimy dwa osobniki.

As you can see at the top here,

Na górze, część zawołania się pokrywa:

they share an up-sweep, like "woop, woop, woop."

"woop, woop, woop."

They both have that kind of up-sweep.

Delfiny z pary wołają:

Whereas these members of a pair go "wo-ot, wo-ot, wo-ot."

"wo-ot, wo-ot, wo-ot."

And what's happened is

Użyły zdolności

they've used this learning process

do uczenia się

to develop a new sign that identifies this new social group.

by stworzyć zawołanie identyfikujące grupę.

It's a very interesting way that they can

To ciekawe, że tworzą

form a new identifier

nowy identyfikator

for the new social group that they've had.

dla nowej grupy społecznej.

Let's now take a step back

Zatrzymajmy się tutaj,

and see what this message can tell us

by się zastanowić co nam to mówi

about protecting dolphins

o ochronie delfinów

from human disturbance.

przed wpływem ludzi?

Anybody looking at this picture

Wszyscy widzimy,

will know this dolphin is surrounded,

że ten delfin jest otoczony

and clearly his behavior is being disrupted.

a jego zachowanie zmienione.

This is a bad situation.

To zła sytuacja.

But it turns out that when just a single boat

Okazuje się,

is approaching a group of dolphins

że nawet pojedyńcza łódź,

at a couple hundred meters away,

oddalona o setki metrów,

the dolphins will start whistling,

sprawia, że delfiny gwiżdzą,

they'll change what they're doing, they'll have a more cohesive group,

i zbijają się w grupę

wait for the boat to go by,

czekając aż łódź je minie,

and then they'll get back to normal business.

żeby móc robić to co wcześniej.

Well, in a place like Sarasota, Florida,

W miejscach jak Sarsota na Florydzie

the average interval between times

średni odstęp czasu

that a boat is passing within a hundred meters of a dolphin group

między łodziami w takiej odległości od delfinów

is six minutes.

to sześć minut.

So even in the situation that doesn't look as bad as this,

Więc nawet kiedy nie jest tak źle,

it's still affecting the amount of time these animals have

wpływa to na ilość czasu jaki delfiny mają

to do their normal work.

na swoją pracę.

And if we look at a very pristine environment like western Australia,

A jeśli przyjrzymy się czystej zachodniej Australii...

Lars Bider has done work

Lars Bider tak zrobił,

comparing dolphin behavior and distribution

porównał zachowania delfinów

before there were dolphin-watching boats.

nie zniekształcone przez łodzie.

When there was one boat, not much of an impact.

Jedna łódka nie zmieniała wiele.

And two boats: When the second boat was added,

A przy pojawieniu się drugiej

what happened was that some of the dolphins

niektóre delfiny

left the area completely.

opuściły te tereny.

Of the ones that stayed, their reproductive rate declined.

U tych, które zostały rodziło się mniej młodych.

So it could have a negative impact on the whole population.

Więc to zagraża całej populacji.

When we think of marine-protected areas for animals like dolphins,

Na terenie obszarów ochronnych,

this means that we have to be

trzeba być świadomym wpływu

quite conscious about activities that we thought were benign.

pozornie nieszkodliwych działań.

We may need to regulate the intensity

Może być konieczne regulowanie

of recreational boating and actual whale watching

wypraw badawczych i turystycznych

in order to prevent these kinds of problems.

by zapobiec takim problemom.

I'd also like to point out that sound

Chcę też zwrócić uwagę na to,

doesn't obey boundaries.

że dźwięk nie przestrzega granic.

So you can draw a line to try to protect an area,

Można wyznaczyć obszar chroniony

but chemical pollution and noise pollution

ale zanieczyszczenia chemiczne i dźwiękowe

will continue to move through the area.

nadal będą tam obecne.

And I'd like to switch now from this local,

Teraz przenieśmy się

familiar, coastal environment

z tych znajomych wybrzeży

to a much broader world of the baleen whales and the open ocean.

do szerszego świata fiszbinowców na otwartym oceanie.

This is a kind of map we've all been looking at.

Spójrzmy na tą mapę.

The world is mostly blue.

Świat wydaje się niebieski.

But I'd also like to point out that the oceans

Pamiętajcie, że oceany łączą się bardziej,

are much more connected than we think.

niż nam się wydaje.

Notice how few barriers there are to movement

Zauważcie, jak niewiele jest przeszkód

across all of the oceans compared to land.

dla swobodnego przepływu wody.

To me, the most mind-bending example

Najbardziej fascynującym przykładem

of the interconnectedness of the ocean

współzależności oceanów

comes from an acoustic experiment

jest eksperyment akustyczny.

where oceanographers

Oceanografowie popłynęli

took a ship to the southern Indian Ocean,

na południowy Ocean Indyjski,

deployed an underwater loudspeaker

wrzucili do wody podwodny głośnik

and played back a sound.

i odtworzyli dźwięk.

That same sound

Ten dźwięk był słyszalny

traveled to the west, and could be heard in Bermuda,

na zachód: na Bermudach,

and traveled to the east, and could be heard in Monterey --

i na wschód: w Monterey...

the same sound.

Ten sam dźwięk.

So we live in a world of satellite communication,

Żyjemy w świecie

are used to global communication,

satelitarnej i globalnej komunikacji,

but it's still amazing to me.

ale to nadal niesamowite.

The ocean has properties

Ocean pozwala dźwiękom o niskiej częstotliwości

that allow low-frequency sound

Ocean pozwala dźwiękom o niskiej częstotliwości

to basically move globally.

rozprzestrzeniać się globalnie.

The acoustic transit time for each of these paths is about three hours.

Tranzyt akustyczny zajął tylko 3 godziny

It's nearly halfway around the globe.

na dystansie połowy kuli ziemskiej.

In the early '70s,

We wczesnych latach 70.

Roger Payne and an ocean acoustician

Roger Payne, akustyk oceaniczny,

published a theoretical paper

opublikował esej wykazujący,

pointing out that it was possible

że dźwięk może rozchodzić się

that sound could transmit over these large areas,

na duże dystanse,

but very few biologists believed it.

ale niewielu biologów mu uwierzyło.

It actually turns out, though,

Dopiero od kilkudziesięciu lat

even though we've only known of long-range propagation for a few decades,

wiemy o rozchodzeniu się dźwięku,

the whales clearly have evolved,

ale wieloryby ewoluowały

over tens of millions of years,

przez dziesiątki milionów lat

a way to exploit this amazing property of the ocean.

by móc wykorzystać własności oceanu.

So blue whales and fin whales

Płetwale błękitne i finwale

produce very low-frequency sounds

wydają dźwięki o niskiej częstotliwości,

that can travel over very long ranges.

które przemierzają duże dystanse.

The top plot here shows

Górny wykres przedstawia

a complicated series of calls

skomplikowaną serię zawołań,

that are repeated by males.

powtarzanych przez samce.

They form songs, and they appear to play a role in reproduction,

Powstające melodie grają rolę w rozmnażaniu,

sort of like that of song birds.

jak piosenki ptaków.

Down below here, we see calls made by both males and females

Tu widać zawołania samców i samic,

that also carry over very long ranges.

przenoszone na długie dystanse.

The biologists continued to be skeptical

Biolodzy nadal byli sceptyczni

of the long-range communication issue

co do komunikacji na duże dystanse

well past the '70s,

nawet po latach 70.,

until the end of the Cold War.

do końca zimnej wojny.

What happened was, during the Cold War,

Podczas zimnej wojny,

the U.S. Navy had a system that was secret at the time,

marynarka USA miała tajny system

that they used to track Russian submarines.

namierzania rosyjskich okrętów podwodnych,

It had deep underwater microphones, or hydrophones,

dzieki użyciu głębinowych mikrofonów

cabled to shore,

połączonych kablami

all wired back to a central place that could listen

z centralą na lądzie, która nasłuchiwała

to sounds over the whole North Atlantic.

dźwięków z północnego Atlantyku.

And after the Berlin Wall fell, the Navy made these systems available

Po upadku muru berlińskiego marynarka USA

to whale bio-acousticians

udostępniła ten system akustykom oceanicznym,

to see what they could hear.

żeby zobaczyć co usłyszą.

This is a plot from Christopher Clark

To od Christophera Clarka,

who tracked one individual blue whale

który śledził płetwala błękitnego

as it passed by Bermuda,

na drodze przez Bermudy

went down to the latitude of Miami and came back again.

do Miami i z powrotem.

It was tracked for 43 days,

Śledził go przez 43 dni,

swimming 1,700 kilometers,

przepłynął 1700 km,

or more than 1,000 miles.

albo 1000 mil.

This shows us both that the calls

To pokazuje, że zawołania

are detectable over hundreds of miles

są słyszalne na setki mil,

and that whales routinely swim hundreds of miles.

i że płetwale często tyle przepływają.

They're ocean-based and scale animals

To zwierzęta oceaniczne,

who are communicating over much longer ranges

porozumiewające się na większe odległości

than we had anticipated.

niż mogliśmy przewidzieć.

Unlike fins and blues, which

W przeciwieństwie do fiszbinowców

disperse into the temperate and tropical oceans,

i płetwali błękitnych pływających na tropikach,

the humpbacked whales congregate

humbaki zbierają się w tradycyjnych

in local traditional breeding grounds,

rejonach rozrodczych.

so they can make a sound that's a little higher in frequency,

Umieją wydawać dźwięki o wyższej częstotliwości,

broader-band and more complicated.

szerszym paśmie i większej złożoności.

So you're listening to the complicated song

Słyszycie właśnie

produced by humpbacks here.

skomplikowaną piosenkę humbaków.

Humpbacks, when they develop

Kiedy humbaki rozwijają umiejętność śpiewu,

the ability to sing this song,

Kiedy humbaki rozwijają umiejętność śpiewu,

they're listening to other whales

słuchają innych osobników

and modifying what they sing based on what they're hearing,

i dostosowują do nich swoje piosenki,

just like song birds or the dolphin whistles I described.

jak ptaki czy delfiny.

This means that humpback song

Pieśni humbaków

is a form of animal culture,

to część kultury zwierząt,

just like music for humans would be.

jak muzyka u ludzi.

I think one of the most interesting examples of this

Jeden z ciekawszych przykładów

comes from Australia.

pochodzi z Australii.

Biologists on the east coast of Australia

Biolodzy na wschodnim wybrzeżu

were recording the songs of humpbacks in that area.

nagrywali pieśni humbaków.

And this orange line here marks the typical songs

Pomarańczowa linia pokazuje

of east coast humpbacks.

typowe pieśni tamtych humbaków.

In '95 they all sang the normal song.

W 95r. śpiewały zwyczajne piosenki.

But in '96 they heard a few weird songs,

Ale w 96r. usłyszały kilka dziwnych piosenek,

and it turned out that these strange songs

jak się okazało,

were typical of west coast whales.

typowych dla humbaków z zachodu.

The west coast calls became more and more popular,

Popularność zachodnich pieśni rosła,

until by 1998,

aż wreszcie w 1998 r.

none of the whales sang the east coast song; it was completely gone.

pieśń wschodnia została całkowicie zapomniana.

They just sang the cool new west coast song.

Śpiewano tylko nowe, zachodnie pieśni.

It's as if some new hit style

Zupełnie jakby jakiś hit sprawił,

had completely wiped out

że dawny styl odszedł do lamusa,

the old-fashioned style before,

że dawny styl odszedł do lamusa,

and with no golden oldies stations.

a nie mieli radia Złote Przeboje.

Nobody sang the old ones.

Nikt nie śpiewał staroci.

I'd like to briefly just show what the ocean does to these calls.

Chcę pokazać, co z zawołaniami robi ocean.

Now you are listening to a recording made by Chris Clark,

Nagrał to Chris Clark,

0.2 miles away from a humpback.

300 m od humbaka.

You can hear the full frequency range. It's quite loud.

Głośno słychać wszystkie częstotliwości.

You sound very nearby.

Brzmiał jakby był blisko.

The next recording you're going to hear

Następne nagranie

was made of the same humpback song

zrobione było tej samej piosence

50 miles away.

z 80 km.

That's shown down here.

Widać to tutaj.

You only hear the low frequencies.

Słychać tylko niskie częstotliwości.

You hear the reverberation

Słychać pogłos,

as the sound travels over long-range in the ocean

kiedy dźwięk pokonuje dystans w wodzie.

and is not quite as loud.

i nie jest tak głośny.

Now after I play back these humpback calls,

To były humbaki. Teraz usłyszycie

I'll play blue whale calls, but they have to be sped up

płetwale błękitne, w przyspieszonym tempie,

because they're so low in frequency

bo ich częstotliwość jest tak niska,

that you wouldn't be able to hear it otherwise.

że inaczej nie dałoby się ich usłyszeć.

Here's a blue whale call at 50 miles,

To płetwal błękitny z 80 km.

which was distant for the humpback.

Dla humbaka to było daleko,

It's loud, clear -- you can hear it very clearly.

ale płetwala słychać bardzo wyraźnie.

Here's the same call recorded from a hydrophone

To samo zawołanie nagrane hydrofonem

500 miles away.

z dystansu 800 km.

There's a lot of noise, which is mostly other whales.

Słychać hałas, głównie inne wieloryby.

But you can still hear that faint call.

Ale nadal słychać to zawołanie.

Let's now switch and think about

Teraz zastanówmy się

a potential for human impacts.

nad wpływem ludzi.

The most dominant sound that humans put into the ocean

Dźwięki wprowadzane do oceanu przez ludzi

comes from shipping.

pochodzą głównie z transportu morskiego.

This is the sound of a ship,

Tak brzmi statek.

and I'm having to talk a little louder to talk over it.

Muszę podnieść głos, żebyście słyszeli.

Imagine that whale listening from 500 miles.

Wyobraźcie sobie wieloryba nasłuchującego z 800 km.

There's a potential problem that maybe

Istnieje przypuszczenie,

this kind of shipping noise would prevent whales

że przez ten hałas

from being able to hear each other.

w porozumiewaniu.

Now this is something that's been known for quite a while.

To wiemy już od dawna.

This is a figure from a textbook on underwater sound.

Oto dane z książki o podwodnym dźwięku.

And on the y-axis

Oś Y przedstawia głośność

is the loudness of average ambient noise in the deep ocean

przeciętnego głębokiego oceanu,

by frequency.

oś X: częstotliwości.

In the low frequencies, this line indicates

Dźwięk na niskich częstotliwościach

sound that comes from seismic activity of the earth.

pochodzi z aktywności sejsmicznej ziemi.

Up high, these variable lines

Na wyższych częstotliwościach

indicate increasing noise in this frequency range

linie obrazują narastający hałas

from higher wind and wave.

fal i wiatru.

But right in the middle here where there's a sweet spot,

Pośrodku, gdzie nie powinno być nic,

the noise is dominated by human ships.

mamy hałas statków.

Now think about it. This is an amazing thing:

To zdumiewające, że na częstotliwości

That in this frequency range where whales communicate,

używanej do komunikacji przez wieloryby,

the main source globally, on our planet, for the noise

większość hałasu

comes from human ships,

to wina tysięcy naszych statków.

thousands of human ships, distant, far away,

Mogą być daleko, ale ich hałas się kumuluje.

just all aggregating.

Mogą być daleko, ale ich hałas się kumuluje.

The next slide will show what the impact this may have

Następny slajd pokaże jaki to ma wpływ

on the range at which whales can communicate.

na przekrój częstotliwości wielorybów.

So here we have the loudness of a call at the whale.

Tutaj głośność zawołania wieloryba.

And as we get farther away,

Gdy się oddalamy,

the sound gets fainter and fainter.

dźwięk jest coraz cichszy.

Now in the pre-industrial ocean, as we were mentioning,

W oceanie preindustrialnym

this whale call could be easily detected.

łatwo byłoby go usłyszeć.

It's louder than noise

Jest głośniejszy niż otoczenie,

at a range of a thousand kilometers.

nawet na dystansie tysiąca kilometrów.

Let's now take that additional increase in noise

Ale gdy weźmiemy pod uwagę

that we saw comes from shipping.

zanieczyszczenie hałasem,

All of a sudden, the effective range of communication

dystans, na który wieloryb może się komunikować,

goes from a thousand kilometers to 10 kilometers.

spada z 1000 km do 10 km.

Now if this signal is used for males and females

Jeśli tego sygnału używają samce i samice

to find each other for mating and they're dispersed,

do namierzania oddalonych partnerów,

imagine the impact this could have

pomyślcie o wpływie na odbudowę

on the recovery of endangered populations.

zagrożonych gatunków.

Whales also have contact calls

Wieloryby używają zawołań,

like I described for the dolphins.

podobnie jak delfiny.

I'll play the sound of a contact call used

Odtworzę dźwięk, którym przywołują się walenie.

by right whales to stay in touch.

Odtworzę dźwięk, którym przywołują się walenie.

And this is the kind of call that is used by,

W ten sposób

say, right whale mothers and calves

matki przywołują oddalone dzieci.

as they separate to come back again.

matki przywołują oddalone dzieci.

Now imagine -- let's put the ship noise in the picture.

Dodajmy hałas statku.

What's a mother to do

Co ma zrobić matka,

if the ship comes by and her calf isn't there?

żeby przywołać młode?

I'll describe a couple strategies.

Opiszę kilka strategii.

One strategy is if your call's down here,

Po pierwsze jeśli zawołanie jest tu,

and the noise is in this band,

a hałas tutaj,

you could shift the frequency of your call out of the noise band

może zmienić częstotliwość zawołania

and communicate better.

na lepiej słyszalne.

Susan Parks of Penn State has actually studied this.

Zajmowała się tym Susan Parks z Penn State.

She's looked in the Atlantic. Here's data from the South Atlantic.

Porównała dane z południowego Atlantyku.

Here's a typical South Atlantic contact call from the '70s.

Oto typowe zawołanie z lat 70.

Look what happened by 2000 to the average call.

W roku 2000 wyglądało już tak.

Same thing in the North Atlantic,

Podobnie na Północnym Atlantyku:

in the '50s versus 2000.

lata 50., a rok 2000.

Over the last 50 years,

Przez ostatnie 50 lat

as we've put more noise into the oceans,

zwiększaliśmy hałas oceanu,

these whales have had to shift.

więc zawołania musiały się zmienić.

It's as if the whole population had to shift

Całe populacje musiały z basów

from being basses to singing as a tenor.

nagle stać się tenorami.

It's an amazing shift, induced by humans

To my to zapoczątkowaliśmy,

over this large scale,

na dużą skalę,

in both time and space.

w czasie i przestrzeni.

And we now know that whales can compensate for noise

Wieloryby mogą kompensować

by calling louder, like I did when that ship was playing,

wołając głośniej, jak ja wcześniej,

by waiting for silence

czekając na ciszę,

and by shifting their call out of the noise band.

lub zmieniając częstotliwość.

Now there's probably costs to calling louder

Nagłośnienie czy zmiana częstotliwości

or shifting the frequency away from where you want to be,

odbywa się pewnie jakimś kosztem

and there's probably lost opportunities.

albo utratą możliwości.

If we also have to wait for silence,

Zmuszeni czekać na ciszę,

they may miss a critical opportunity to communicate.

też tracilibyśmy okazje do porozumienia.

So we have to be very concerned

Powinno nas niepokoić,

about when the noise in habitats

kiedy hałas degraduje siedliska tak,

degrades the habitat enough

że zwierzęta płacą zbyt wysoką cenę

that the animals either have to pay too much to be able to communicate,

za możliwość komunikacji

or are not able to perform critical functions.

lub nie są w stanie funkcjonować.

It's a really important problem.

To ważny problem.

And I'm happy to say that there are several

Ale chcę też obwieścić

very promising developments in this area,

kilka obiecujących usprawnień transportu morskiego

looking at the impact of shipping on whales.

co do wpływu na wieloryby.

In terms of the shipping noise,

W kwestii hałasu,

the International Maritime Organization of the United Nations

Międzynarodowa Organizacja Morska

has formed a group whose job is to establish

powołała grupę mającą stworzyć

guidelines for quieting ships,

wytyczne do wyciszenia statków,

to tell the industry how you could quiet ships.

które potem ma wykorzystać przemysł.

And they've already found

Już teraz odkryli,

that by being more intelligent about better propeller design,

że wystarczy lepszy projekt śruby napędowej,

you can reduce that noise by 90 percent.

by zredukować hałas o 90%.

If you actually insulate and isolate

Odzielając i izolując maszynerię od kadłuba

the machinery of the ship from the hull,

Odzielając i izolując maszynerię od kadłuba

you can reduce that noise by 99 percent.

można zredukować hałas aż o 99%.

So at this point, it's primarily an issue of cost and standards.

Teraz to kwestia kosztów i standardów.

If this group can establish standards,

Jeśli uda im się utworzyć standardy,

and if the shipbuilding industry adopts them for building new ships,

a przemysł wykorzysta je przy budowie statków,

we can now see a gradual decline

ten problem powoli przestanie być problemem.

in this potential problem.

ten problem powoli przestanie być problemem.

But there's also another problem from ships that I'm illustrating here,

Istnieje jednak inny problem związany ze statkami,

and that's the problem of collision.

a mianowicie kolizje.

This is a whale that just squeaked by

Ten wieloryb ledwo uniknął

a rapidly moving container ship and avoided collision.

zderzenia z kontenerowcem.

But collision is a serious problem.

Takie zderzenia to poważny problem.

Endangered whales are killed every year by ship collision,

Zagrożone wieloryby zabijane są każdego roku.

and it's very important to try to reduce this.

Należy temu zapobiec.

I'll discuss two very promising approaches.

Są dwa obiecujące podejścia.

The first case comes from the Bay of Fundy.

Pierwszy przykład jest z Zatoki Fundy.

These black lines mark shipping lanes

Czarne linie to korytarze transportowe

in and out of the Bay of Fundy.

do i z zatoki.

The colorized area

Zakolorowany obszar

shows the risk of collision for endangered right whales

pokazuje ryzyko kolizji z waleniami,

because of the ships moving in this lane.

dla statków w korytarzu.

It turns out that this lane here

Okazało się, że korytarz przechodzi

goes right through a major feeding area of right whales in the summer time,

przez główne letnie żerowisko waleni,

and it makes an area of a significant risk of collision.

przez co ryzyko kolizji wzrasta.

Well, biologists

Nieugięci biolodzy

who couldn't take no for an answer

poszli do Międzynarodowej Organizacji Morskiej

went to the International Maritime Organization

poszli do Międzynarodowej Organizacji Morskiej

and petitioned them to say,

z petycją o przesunięcie korytarza.

"Can't you move that lane? Those are just lines on the ground.

"To arbitralna linia.

Can't you move them over to a place

Czy nie można przesunąć jej tam,

where there's less of a risk?"

gdzie ryzyko kolizji jest mniejsze?"

And the International Maritime Organization responded very strongly,

Międzynarodowa Organizacja Morska

"These are the new lanes."

od razu ustanowiła nowe korytarze.

The shipping lanes have been moved.

od razu ustanowiła nowe korytarze.

And as you can see, the risk of collision is much lower.

Ryzyko kolizji znacznie spadło.

So it's very promising, actually.

To bardzo obiecujące.

We can be very creative about thinking

Możemy stosować

of different ways to reduce these risks.

niekonwencjonalne rozwiązania.

Another action which was just taken independently

Inną akcję, podjętą samodzielnie

by a shipping company itself

przez firmę przewozową,

was initiated because of concerns the shipping company had

zapoczątkowała troska

about greenhouse gas emissions with global warming.

o zredukowanie emisji gazów cieplarnianych.

The Maersk Line looked at their competition

Maersk Line zauważyło, że konkurencja

and saw that everybody who is in shipping thinks time is money.

stosuje zasadę "czas to pieniądz".

They rush as fast as they can to get to their port.

Chcą jak najszyciej dotrzeć do portu.

But then they often wait there.

Ale potem często muszą czekać.

What Maersk did is they worked ways to slow down.

Maersk postanowił zwolnić.

They could slow down by about 50 percent.

Ich statki płynęły 50% wolniej.

This reduced their fuel consumption by about 30 percent,

Zużywały 30% mniej paliwa,

which saved them money,

co dawało oszczędności,

and at the same time, it had a significant benefit for whales.

i jednocześnie pomagało wielorybom.

It you slow down, you reduce the amount of noise you make

Im wolniej się płynie, tym jest ciszej,

and you reduce the risk of collision.

i zmniejsza się ryzyko kolizji.

So to conclude, I'd just like to point out,

Na koniec chcę podkreślić,

you know, the whales live in

że wieloryby żyją w niezwykłym środowisku akustycznym.

an amazing acoustic environment.

że wieloryby żyją w niezwykłym środowisku akustycznym.

They've evolved over tens of millions of years

Ewoluowały przez dziesiątki milionów lat,

to take advantage of this.

by móc to wykorzystać.

And we need to be very attentive and vigilant

Musimy bardzo uważać,

to thinking about where things that we do

by to, co robimy,

may unintentionally prevent them

niechcący nie przeprzeszkadzało im

from being able to achieve their important activities.

w podstawowym funkcjonowaniu.

At the same time, we need to be really creative

Musimy pomysłowo podejść

in thinking of solutions to be able to help reduce these problems.

do rozwiązywania tych problemów.

I hope these examples have shown

Mam nadzieję, że te przykłady pokazały

some of the different directions we can take

wiele sposobów ochrony,

in addition to protected areas

jako dodatek do obszarów ochronnych.

to be able to keep the ocean safe for whales to be able to continue to communicate.

Żeby ocean był bezpieczny, a wieloryby mogły się porozumiewać.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)