Paul MacCready: Flying on solar wings

Vertaald door: Valérie Boor Nagekeken door: Christel Foncke

I am known best for human-powered flight,

Mijn bekendste werk is vliegen op mankracht,

but that was just one thing that got me going

maar dat was maar een aanzetje

in the sort of things that I'm working in now.

tot de dingen waar ik nu aan werk.

As a youngster, I was very interested in model airplanes,

Als jongeling was ik erg geïnteresseerd in modelvliegtuigen,

ornithopters, autogyros, helicopters, gliders, power planes,

ornitopters, autogiro's, helikopters, zweefvliegtuigen, elektrische vliegtuigen,

indoor models, outdoor models, everything,

indoormodellen, outdoormodellen, alles.

which I just thought was a lot of fun,

Ik vond dat gewoon heel leuk

and wondered why most other people didn't share my same enthusiasm with them.

en vroeg me af waarom niet iedereen mijn enthousiasme deelde.

And then, navy pilot training, and, after college,

Na mijn marine-pilotenopleiding en de hogeschool

I got into sailplane flying, power plane flying,

ging ik zeilvliegen en elektrisch vliegen.

and considered the sailplanes as a sort of hobby and fun,

Ik zag het zeilvliegen als een leuke hobby,

but got tangled up with some great professor types,

maar ik raakte verstrikt tussen professoren

who convinced me and everybody else in the field

die mij en de rest uit dat veld ervan overtuigden

that this was a good way to get into really deep science.

dat dit een goede manier was om hogere wetenschap te bedrijven.

While this was all going on, I was in the field of weather modification,

Intussen werkte ik aan weermodificatie,

although getting a Ph.D. in aeronautics.

hoewel ik promoveerde in de lucht- en ruimtevaart.

The weather modification subject was getting started,

Weermodificatie ontstond net.

and as a graduate student,

Als student

I could go around to the various talks that were being given,

kon ik naar alle praatjes,

on a hitchhiker ride to the East Coast,

liftend naar de Oostkust.

and so on. And everybody would talk to me,

Iedereen wilde wel met mij praten,

but all the professionals in the field hated each other,

maar alle professionals in het veld haatten elkaar,

and they wouldn't communicate. And as a result,

dus die spraken niet met elkaar.

I got the absolutely unique background in that field,

Zo kreeg ik een absoluut unieke achtergrond in dat veld.

and started a company, which did more research

Ik startte een bedrijf, dat meer weermodificatie- onderzoek deed dan wie dan ook,

in weather modification than anybody,

Ik startte een bedrijf, dat meer weermodificatie- onderzoek deed dan wie dan ook,

and there are a lot of things that I just can't go into.

teveel om hier op in te gaan.

But then, 1971 started AeroVironment, with no employees --

Maar in 1971 startte AeroVironment. Eerst zonder werknemers,

then one or two, three,

toen één of twee, drie

and sort of fumbled along on trying to get interesting projects.

en dat prutste zo'n beetje aan, terwijl we interessante projecten probeerden te krijgen.

We had AirDynamisis,

We hadden aerodynamici,

who, like I, did not want to work for aerospace companies

die zoals ik niet voor luchtvaartbedrijven wilden werken

on some big, many year project,

aan één of ander groot, jarenlang project.

and so we did our small projects, and the company slowly grew.

Dus deden we kleine projecten en het bedrijf groeide langzaam.

The thing that is exciting was, in 1976,

Het interessante hiervan, was dat ik in 1976

I suddenly got interested in the human-powered airplane

plotseling geïnteresseerd raakte in het door menskracht aangedreven vliegtuig,

because I'd made a made a loan to a friend of 100,000 dollars,

omdat ik een vriend 100.000 dollar had geleend

or I guaranteed the money at the bank.

via een bankgarantie.

He needed them -- he needed the money for starting a company.

Hij had dat geld nodig om een bedrijf op te starten.

The company did not succeed, and he couldn't pay the money back,

Het bedrijf faalde en hij kon het geld niet terugbetalen.

and I was the guarantor of the note. So, I had a $100,000 debt,

Ik had garant gestaan, dus had ik toen 100.000 dollar schuld.

and I noticed that the Kramer prize for human-powered flight,

Toen zag ik dat de 'Kramer-prijs' voor mankracht aangedreven vlucht,

which had then been around for -- (Laughter) --

die toen al -- (Gelach) --

17 years at the time, was 50,000 pounds,

17 jaar bestond, 50.000 pond bedroeg.

which, at the exchange rate, was just about 100,000 dollars.

Met de toenmalige wisselkoers, was dat net 100.000 dollar.

So suddenly, I was interested in human-powered flight --

Plots had ik interesse in door mankracht aangedreven vluchten.

(Laughter) --

(Gelach)

and did not -- the way I approached it, first,

Eerst benaderde ik het maken van die vliegtuigen

thinking about ways to make the planes,

Eerst benaderde ik het maken van die vliegtuigen

was just like they'd been doing in England, and not succeeding,

op dezelfde manier als in Engeland. Dat werkte niet.

and I gave it up. I figured, nah, there isn't any simple, easy way.

Ik gaf het op en berustte erin dat er geen simpele, makkelijke oplossing was.

But then, got off on a vacation trip, and was studying bird flight,

Op mijn volgende vakantie bestudeerde ik voor de lol vogelvlucht.

just for the fun of it,

Op mijn volgende vakantie bestudeerde ik voor de lol vogelvlucht.

and you can watch a bird soaring around in circles,

Je kunt een vogel zien rondvliegen

and measure the time, and estimate the bank angle,

en de tijd meten, de hellingshoek schatten

and immediately, figure out its speed,

en meteen zijn snelheid bepalen

and the turning radius, and so on,

en de draaicirkel enzovoort.

which I could do in the car, as we're driving along on a vacation trip --

Dat deed ik in de auto, tijdens onze vakantietrip --

(Laughter) --

(Gelach) --

with my three sons, young sons, helping me,

geholpen door mijn drie jonge zonen,

but ridiculing the whole thing very much.

die me tegelijk ook uitlachten.

But that began thinking about how birds went around,

Dat begon met nadenken over hoe vliegen,

and then how airplanes would, how hang gliders would fly,

en daarna vliegtuigen, deltavliegers,

and then other planes,

en andere toestellen.

and the idea of the Gossamer-Condor-type airplane quickly emerged,

Het idee van het Gossamer-Condor- type vliegtuig kwam toen snel op.

was so logical, one should have thought of it in the first place,

Het was zo logisch, dat je het meteen had moeten bedenken.

but one didn't. And it was just, keep the weight down --

Maar niemand bedacht het: het gewicht laaghouden --

70 pounds was all it weighed -- but let the size swell up, like a hang glider,

32kg woog hij maar -- en de grootte juist opblazen, zoals een deltavlieger,

but three times the span, three times the cord.

maar 3x grotere spanwijdte, 3x langere lijnen.

You're down to a third of the speed, a third of the power,

Dan zak je naar 1/3 van de snelheid, en 1/3 van het vermogen.

and a good bicyclist can put out that power, and that worked,

Een goeie fietser kan dat vermogen opbrengen. Dat werkte.

and we won the prize a year later.

Een jaar later wonnen we de prijs.

We didn't -- a lot of flying, a lot of experiments, a lot of things that didn't work,

Veel vluchten en experimenten mislukten.

and ones that did work, and the plane kept getting a little better, a little better.

Een paar gingen goed en het toestel werd steeds een beetje beter.

Got a good pilot, Brian Allen, to operate it,

We namen een goede piloot aan, Brian Allen, om het te besturen

and finally, succeeded. But unfortunately,

en slaagden, uiteindelijk. Helaas

about 65,000 dollars was spent on the project.

kostte het project ons 65.000 dollar.

(Laughter)

(Gelach)

And there was only about 30 to help retire the debt.

We hielden maar 30 over om de schuld af te lossen.

But fortunately, Henry Kramer, who put up the prize for --

Gelukkig loofde Henry Kramer, die de eerste prijs uitloofde

that was a one-mile flight -- put up a new prize

voor een 1,6 km vlucht, een nieuwe prijs uit

for flying the English Channel, 21 miles.

voor een vlucht van 34 km over het Kanaal.

And he thought it would take another 18 years for somebody to win that.

Hij dacht dat het wel weer 18 jaar zou duren voordat iemand dat zou winnen.

We realized that if you just cleaned up our Gossamer Condor a little bit,

We realiseerden ons dat we onze Gossamer Condor een beetje konden bijschaven,

the power to fly would be decreased a little bit,

zodat het vermogen om te vliegen een klein beetje zou afnemen.

and if you decrease the power required a little,

Met een kleine afname van het benodigd vermogen,

the pilot can fly a much longer period of time.

kan de piloot veel langer vliegen.

And Brian Allen was able, in a miraculous flight,

Brian Allen was in staat om, in een wonderbaarlijke vlucht,

to get the Gossamer Albatross across the English Channel,

de Gossamer Albatross over het Kanaal te vliegen.

and we won the 100,000-pound, 200,000-dollar prize for that.

Daarmee wonnen we de prijs van 100.000 pond, 200.000 dollar.

And when all expenses were paid, the debt was handled, and everything was fine.

Na betaling van alle onkosten en aflossing van de schuld, toen alles in orde was,

It turned out that giving the planes to the museum

bleek dat de toestellen aan het museum schenken

was worth much more than the debt,

veel meer opleverde dan de schuld,

so for five years, six years, I only had to pay one third income tax.

dus heb ik 5 à 6 jaar maar 30% belasting hoeven betalen.

So, there were good economic reasons for the project, but --

Er waren dus goede, economische redenen voor het project geweest, maar --

(Laughter) --

(Gelach) --

that's not, well, the project was done entirely for economic reasons,

dat was niet de hoofdreden om het project te doen.

and we have not been involved in any human-powered flight since then --

Sindsdien hielden we ons met geen enkele vorm van mankracht aangedreven vlucht bezig, -- (Gelach)

(Laughter) --

Sindsdien hielden we ons met geen enkele vorm van mankracht aangedreven vlucht bezig, -- (Gelach)

because the prizes are all over.

-- omdat er geen prijzen meer waren.

(Laughter)

(Gelach)

But that sure started me thinking about various things,

Het zette me wel aan het denken over verschillende zaken

and immediately, we began making a solar-powered plane

en we begonnen onmiddellijk aan een toestel op zonnecellen.

because we felt solar power was going to be so important

omdat we zonne-energie zo belangrijk vonden

for the country and the world,

voor het land en de wereld,

we didn't want the small funding in the government to be decreased,

wilden we geen vermindering van het overheidssubsidietje,

which is what the government was trying to do with it.

wat de overheid probeerde.

And we thought a solar-powered plane wouldn't really make sense,

We dachten dat een toestel op zonne-energie niet echt zinvol zou zijn,

but you could do it and it would get a lot of publicity for solar power

maar je kon er een boel publiciteit mee genereren voor zonne-energie,

and maybe help that field.

en misschien dat veld helpen.

And that project continued, did succeed,

Dat project ging door en slaagde.

and we then got into other projects in aviation

Daarna gingen we in andere luchtvaartprojecten

and mechanical things and ground devices.

en mechanische dingen en grondapparaten.

But while this was going on,

In de tussentijd,

in 1982, I got a prize from the Lindbergh Foundation --

kreeg ik in 1982 een prijs van de Lindbergh Foundation --

their annual prize --

hun jaarlijkse prijs --

and I had to prepare a paper on it,

en moest ik daar een artikel over schrijven,

which collected all my varied thoughts

waarin al mijn uiteenlopende gedachten en interesses van jaren werden samengebracht.

and varied interests over the years.

waarin al mijn uiteenlopende gedachten en interesses van jaren werden samengebracht.

This was the one chance that I had to focus on what I, really, was after,

Dit was de kans om me te richten op waar het me echt om ging

and what was important. And to my surprise,

en wat belangrijk was. Tot mijn verrassing

I realized the importance of environmental issues,

zag ik het belang van milieuvraagstukken,

which Charles Lindbergh devoted the last third of his life to,

waar Charles Lindbergh zich het laatste, derde deel van zijn leven aan wijdde.

and preparing that paper did me a lot of good.

Het voorbereiden van dat artikel deed me veel goed.

I thought back about if I was a space traveler,

Ik dacht terug alsof ik een ruimtereiziger was

and came and visited Earth every 5,000 years.

en elke 5.000 jaar de aarde zou bezoeken.

And for a few thousand visits, I would see the same thing every time,

Een aantal duizenden bezoeken zou ik steeds hetzelfde zien:

the little differences in the Earth.

kleine verschilletjes op aarde.

But this last time, just coming round, right now,

Maar deze laatste keer dat ik langskwam, net nu,

suddenly, there'd be huge changes in the environment,

zouden er plotseling enorme veranderingen in de omgeving zijn:

in the concentration of people,

in de bevolkingsdichtheid.

and it was just unbelievable, the amount of -- all the change in it.

Het was gewoon ongelofelijk, de grootte van die veranderingen.

I wanted to -- well, one of the biggest changes is, 200 years ago,

Eén van de grootste veranderingen was 200 jaar geleden,

we began using coal from underground, which has a lot of pollution,

toen we kolen begonnen te delven, wat erg vervuilt.

and 100 years ago, began getting gasoline from underground,

100 jaar geleden, delfden we aardolie,

with a lot of pollution. And gasoline consumption, or production,

wat ook erg vervuilt. Aardoliegebruik, of -productie,

will reach its limit in about ten years, and then go down,

zal rond 2017 zijn limiet bereiken en dan afnemen.

and we wonder what's going to happen with transportation.

We vragen ons af wat er met transport gaat gebeuren.

I wanted to show the slide --

Ik wilde een dia laten zien.

this slide, I think, is the most important one any of you will see, ever, because --

Deze dia is de belangrijkste die jullie ooit zullen zien, omdat --

(Laughter)

(Gelach)

(Applause) --

(Applaus) --

it shows nature versus humans, and goes from 1850 to 2050.

het de natuur versus de mens laat zien. Het gaat van 1850 tot 2050.

And so, the year 2000, you see there.

Dus het jaar 2000, zie je hier.

And this is the weight of all air and land vertebrates.

Dit is het gewicht van alle gewervelde dieren, in de lucht en op het land.

Humans and muskrats and giraffes and birds and so on, are --

Mensen, muskusratten, giraffen, vogels, enzovoort.

the red line goes up. That's the humans and livestock and pets portion.

De rode lijn stijgt. Dat is het aandeel van de mens en hun vee en huisdieren.

The green line goes down. That's the wild nature portion.

De groene lijn daalt. Dat is het aandeel van dieren in het wild.

Humans, livestock and pets are, now, 98 percent of the total world's mass

Mensen, vee en huisdieren zijn nu 98% van de totale massa

of vertebrates on land and air.

van gewervelde dieren op land en in de lucht.

And you don't know what the future will hold,

En we weten niet wat de toekomst brengt,

but it's not going to get a lower percentage.

maar het wordt geen lager percentage.

Ten thousand years ago, the humans and livestock and pets

10.000 jaar geleden, waren de mensen, vee en huisdieren

were not even one tenth of one percent

nog niet eens 0,1%

and wouldn't even have been visible on such a curve.

en zouden niet eens te zien zijn geweest op zo'n curve.

Now they are 98 percent, and it, I think, shows human domination of the Earth.

Nu zijn ze 98%, het laat menselijke overheersing van de aarde zien.

I give a talk to some remarkable high school students each summer,

Elke zomer geef ik een praatje voor een aantal opmerkelijke scholieren.

and ask them, after they've asked me questions,

Na hun vragen en mijn praatje enzovoort, stel ik hen vragen.

and I give them a talk and so on. Then I ask them questions.

Na hun vragen en mijn praatje enzovoort, stel ik hen vragen.

What's the population of the Earth?

Wat is de populatie van de aarde?

What's the population of the Earth going to be

Wat zal de populatie van de aarde zijn

when you're the age of your parents?

als jullie even oud zijn als je ouders?

Which I'd never, really -- they had never, really, thought about

Daar hadden ze nooit zo over nagedacht,

but, now, they think about it.

maar nu denken ze daarover na.

And then, what population of the Earth would be an equilibrium

Dan vraag ik welke populatie van de aarde evenwichtig zou zijn,

that could continue on, and be for 2050, 2100, 2150?

die kan blijven bestaan in 2050, 2100, 2150?

And they form little groups, all fighting with each other,

Dan vormen ze kleine groepjes, die allemaal ruzie maken.

and when I leave, two hours later,

Als ik 2 uur later wegga,

most of them are saying about 2 billion people,

zeggen de meesten: zo'n 2 miljard mensen,

and they don't have any clue about how to get down to 2 billion,

en ze hebben geen idee hoe we dat moeten bereiken.

nor do I, but I think they're right and this is a serious problem.

Ik ook niet, maar ik denk dat ze gelijk hebben. Dit is een serieus probleem.

Rachel Carson was thinking of these, and came out with "Silent Spring," way back.

Rachel Carson dacht hierover na en publiceerde een tijd geleden "Silent Spring".

"Solar Manifesto" by Hermann Scheer, in Germany,

Hermann Scheer, uit Duitsland, claimt in zijn boek "Solar Manifesto"

claims all energy on Earth can be derived, for every country,

dat alle energie op aarde voor elk land kan worden gewonnen

from solar energy and water, and so on.

uit zonne- en waterenergie en dergelijke.

You don't need to dig down for these chemicals,

Je hoeft niet te graven naar die chemicaliën,

and we can do things much more efficiently.

en het kan veel efficiënter.

Let's have the next slide.

Het volgende vat het samen: "In miljarden jaren

So this just summarizes it. "Over billions of years,

Het volgende vat het samen: "In miljarden jaren

on a unique sphere, chance has painted a thin covering of life --

op een unieke bol heeft het toeval een dun laagje leven geschilderd --

complex and probable, wonderful and fragile.

complex, onwaarschijnlijk, wonderschoon en broos.

Suddenly, we humans, a recently arrived species,

Plotseling is de mens (een recent verschenen soort

no longer subject to the checks and balances inherent in nature,

die niet meer onderworpen is aan natuurlijk-evenwichtsrestricties)

have grown in population, technology and intelligence

enorm gestegen in populatie, technologie en intelligentie

to a position of terrible power. We, now, wield the paintbrush."

naar een verschrikkelijke machtspositie: nu hanteren wij de verfkwast."

We're in charge. It's frightening.

Wij hebben het voor het zeggen. Dat is beangstigend.

And I do a painting every 20 or 25 years. This is the last one.

Ik maak elke 20 of 25 jaar zo'n schilderij -- (Gelach) -- Dit is de laatste.

(Laughter)

Ik maak elke 20 of 25 jaar zo'n schilderij -- (Gelach) -- Dit is de laatste.

And [it] shows the Earth in a time flag: on the right,

Het laat de aarde in een tijdsvlag zien, links

in trilobites and dinosaurs and so on;

trilobieten en dinosaurussen enzovoort;

and over the triangle, we now get to civilization and TV

boven die driehoek komen we nu bij beschaving, televisie,

and traffic jams and so on.

files enzovoort.

I have no idea of what comes next,

Ik heb geen idee wat hierna komt,

so I just used robotic and natural cockroaches as the future,

dus heb ik robot- en biologische kakkerlakken als toekomst geschilderd

as a little warning.

als kleine waarschuwing.

And two weeks after this drawing was done,

Twee weken nadat deze tekening af was,

we actually had our first project contract, at AeroVironment,

kregen we bij AeroVironment zowaar ons eerste projectcontract

on robotic cockroaches, which was very frightening to me.

voor robotkakkerlakken, wat ik doodeng vond.

(Laughter)

(Gelach)

(Paper rustling)

(Papiergeritsel)

Well, that'll be all the slides.

Dat waren alle dia's.

As time went on, we stopped our environmental programs.

Na verloop van tijd stopten we met onze milieuprogramma's.

We focused more on the really serious energy problems

We richtten ons meer op de enorme energieproblemen

of the future, and we produced products for the company.

die eraan kwamen en maakten producten voor het bedrijf.

And we developed the impact car that General Motors made,

We ontwikkelden het auto-prototype Impact, waar General Motors

the EV1, out of --

de EV1 op baseerde.

and got the Air Resources Board to have the regulations

Ook regelden we wetgeving van de schone lucht-overheidsinstantie,

that stimulated the electric cars, but they've since come apart.

die elektrische auto's stimuleerde. Die is intussen ontbonden.

And we've done a lot of things, small drone airplanes and so on.

We hebben veel gedaan: onbemande luchtvaartuigjes enzovoort.

I have a Helios. We have the first video.

We hebben de eerste Helios-video.

(Video) Narrator: With a wingspan of 247 feet, this makes her larger than a Boeing 747.

(Video) Verteller: Met een spanwijdte van 75 meter is ze breder dan een Boeing 747.

(Music)

(Muziek)

Her designers' attention to detail and her construction

Haar ontwerpers' aandacht voor detail en haar constructie

gives Helios' structure the flexibility and strength

geven Helios' structuur de flexibiliteit en sterkte

to deal with the turbulence encountered in the atmosphere.

om met de atmosferische turbulentie om te gaan.

This enables her to easily ride through the air currents

Ze drijft soepel op de luchtstromen

as if she's sliding along on the ocean waves.

alsof ze meeglijdt met de golven op de oceaan.

Paul MacCready: The wings could touch together on top and not break. We think.

Paul MacCready: "De vleugels zouden elkaar bovenaan kunnen raken zonder te breken. Denken we."

(Laughter)

(Gelach)

Narrator: And Helios now begins the process of turning her back to the sun,

Verteller: Nu begint Helios haar achterkant naar de zon te draaien,

to maximize the power from her solar array.

om het vermogen van haar zonnecellen te maximaliseren.

(Music)

(Muziek)

As the sky gets darker, and the outside air temperatures drop

Naarmate de lucht donkerder wordt en de temperatuur

below minus 100 degrees Fahrenheit,

onder de -70 graden Celsius zakt,

the most environmentally hostile segment of Helios's journey

is het meest milieuvijandige deel van Helios' reis

has gone by without notice,

onopvallend voorbij gegaan.

except for being recorded by specially designed data acquisition systems

Slechts opgenomen door speciaal ontworpen data-ontvangstsystemen

and their associated sensors.

en de bijbehorende sensoren.

Approaching a peak radar altitude of 96,863 feet,

Een top-radarhoogte naderend van 29,524 km

at 4:12 p.m., Helios is standing on top of 98 percent of the Earth's atmosphere.

om 16:12 uur, staat Helios bovenop 98% van aardes atmosfeer.

This is more than 10,000 feet higher

Dit is meer dan 3km hoger

than the previous world's altitude record held by the SR-71 Blackbird.

dan het vorige wereld-hoogterecord van de SR-71 Blackbird.

(Applause)

(Applaus)

PM: That plane has many purposes, but it's aimed for communications,

PM: Dat vliegtuig heeft veel doelen, maar het is bedoeld voor communicatie.

and it can fly so slowly that it'll just stay up at 65,000 feet.

Het kan zo langzaam vliegen dat het gewoon op 20 km hoogte kan blijven.

Eventually, it will be able to have to stay up day, night, day, night,

Uiteindelijk zal dat dag en nacht moeten kunnen

for six months at a time, acting like the synchronous satellite,

zes maanden achter elkaar, als een synchrone satelliet,

but only ten miles above the Earth.

maar dan op maar 16 km hoogte.

Let's have the next video. This shows the other end of the spectrum.

De volgende video toont het andere einde van het spectrum.

(Video) Narrator: A tiny airplane, the AV Pointer serves for surveillance.

(Video) Verteller: De kleine AV Pointer is een surveillance-vliegtuigje.

In effect a pair of roving eyeglasses,

Weinig meer dan een dolende bril,

a cutting-edge example of where miniaturization can lead

een voorbeeld waar miniaturisatie toe kan leiden,

if the operator is remote from the vehicle.

als de bestuurder van het voertuig verwijderd is.

It is convenient to carry, assemble, and launch by hand.

Het is makkelijk met de hand te dragen, te monteren en lanceren.

Battery-powered, it is silent and rarely noticed.

Het is elektrisch, dus stil, en wordt zelden opgemerkt.

It sends high-resolution video pictures back to the operator.

Het zendt hoogresolutie-videobeelden naar de bestuurder.

With on-board GPS, it can navigate autonomously,

Met GPS aan boord kan het autonoom navigeren.

and it is rugged enough to self-land without damage.

Het is stevig genoeg om zelf te landen zonder schade.

PM: Okay, and let's have the next.

PM: Oké, de volgende.

(Applause)

(Applaus)

That plane is widely used by the military, now, in all their operations.

Dit vliegtuig wordt nu algemeen gebruikt in alle militaire operaties.

Let's have the next video.

De volgende video.

(Video) (Music)

(Video) (Muziek) [En dan nu: Het meeloop-zweefvliegtuig]

Alan Alda: He's got it, he's got it, he's got it on his head.

Alan Alda: Ja, ja, ja hij heeft hem op zijn hoofd.

(Music)

(Muziek)

We're going to end our visit with Paul MacCready's flying circus

We sluiten ons bezoek af met Paul MacCready's vliegende circus.

by meeting his son, Tyler, who, with his two brothers,

Zijn zoon, Tyler, die met zijn 2 broers

helped build the Gossamer Condor, 25 years ago.

25 jaar geleden de Gossamer Condor heeft helpen bouwen.

Tyler MacCready: You can chase it, like this, for hours.

Tyler MacCready: "Je kan er zo uren achteraan lopen."

AA: When they got bored with their father's project,

AA: Toen hun vaders project hen verveelde,

they invented an extraordinary little plane of their own.

hebben ze zelf een buitengewoon vliegtuigje uitgevonden.

TM: And I can control it by putting the lift on one side of the wing, or on the other.

TM: Ik kan het controleren door stuwing onder de vleugels.

AA: They called it their Walkalong Glider.

Aa: Ze noemden het hun meeloop-zweefvliegtuig.

(Music)

(Muziek)

I've never seen anything like that.

Ik heb nog nooit zoiets gezien.

How old were you when you invented that?

Hoe oud was je toen jullie dat uitvonden?

TM: Oh, 10, 11. (AA: Oh my God.)

TM: Oh, 10 of 11. (AA: Mijn hemel!)

TM: 12, something like that. (AA: That's amazing.)

TM: Misschien 12. (AA: Ongelofelijk!)

PM: And Tyler's here to show you the Walkalong.

PM: En Tyler is hier vandaag om jullie het meeloop-zweefvliegtuig te laten zien. (Applaus)

(Applause)

PM: En Tyler is hier vandaag om jullie het meeloop-zweefvliegtuig te laten zien. (Applaus)

TM: All right. You all got a couple of these in your gift bags,

TM: Oké, jullie hebben er allemaal een paar in jullie cadeautasjes.

and one of the first things,

Allereerst:

the production version seemed to dive a little bit,

de productieversie leek wat te duiken,

and so I would just suggest you bend the wing tips up a little bit

dus raad ik je aan de vleugels een beetje op te buigen

before you try flying it.

voor je ermee probeert te vliegen.

I'll give you a demonstration of how it works.

Ik zal demonstreren hoe het werkt.

The idea is that it soars on the lift over your body, like a seagull soaring on a cliff.

Het zweeft op de opwaartse stroom over je lichaam, als een meeuw bij een klif.

As the wind comes up, it has to go over the cliff, so

De wind gaat naar boven om over de klif te gaan, dus

as you walk through the air, it goes around your body, some has to go over you.

als je door de lucht loopt, gaat het om je lichaam, en deels erover.

And so you just keep the glider positioned in that up current.

Dus je hoeft alleen het vliegtuigje in die opwaartse stroom te houden.

The launch is the difficult part: you've got to hold it high up, over your head,

De lancering is het moeilijkste: je moet hem hoog boven je hoofd houden

and you start walking forward, and just let go of it, and you can control it like that.

en beginnen te lopen. Loslaten, dan kun je het zo controleren.

(Laughter)

(Gelach)

And then also, like it said in the video,

En ook, zoals ik in de video zei,

you can turn it left or right

kun je het links of rechts sturen

just by putting the lift under one wing or another.

door de stuwing onder de vleugels.

So I can do it -- oops, that was going to be a right turn.

Dus ik kan -- Oeps! Dat had rechtsaf moeten zijn.

(Laughter)

(Gelach)

Okay, this one will be a left turn.

Oké, dit wordt linksaf.

Here, but --

Zo, maar --

(Applause) --

(Applaus) --

anyway.

Nou ja.

(Applause)

(Applaus)

And that's it, so you can just control it, wherever you want,

Dat is alles, dus je kunt het gewoon controleren waar je wilt.

and it's just hours of fun. And these are no longer in production,

Urenlang speelplezier. Ze zijn niet meer in productie

so you have real collector's items.

dus jullie hebben echte collector's items.

(Laughter)

(Gelach)

And this, we just wanted to show you --

We wilden jullie nog iets laten zien --

if we can get the video running on this, yeah --

als we de video aan de praat krijgen, ja --

just an example of a little video surveillance.

een voorbeeld van videosurveillance.

(Laughter)

(Gelach)

This was flying around in the party last night, and --

Dit vloog gisterenavond rond op het feest en --

(Laughter) --

(Gelach) --

you can see how it just can fly around,

je kunt zien hoe het rondvliegt

and you can spy on anybody you want.

en je iedereen kunt bespioneren.

(Laughter)

(Gelach)

And that's it. I was going to bring an airplane,

Dat was het. Ik wilde nog een vliegtuig meenemen,

but I was worried about hitting people in here,

maar ik was bang mensen te raken,

so I thought this would be a little bit more gentle.

dus dan was dit wat voorzichtiger.

And that's it, yeah, just a few inventions.

Dat was het ja, gewoon een paar uitvindingen.

(Applause)

(Applaus)

All right.

Oké.