Charles Fleischer insists: All things are Moleeds

Vertaald door: Valérie Boor Nagekeken door: Christel Foncke

I am going to be talking about secrets.

Ik zal jullie iets vertellen over geheimen.

Obviously the best way to divulge a secret

De beste manier om geheimen te onthullen,

is to tell someone to not say anything about it.

is vragen ze niet verder te vertellen.

(Laughter)

(Gelach)

Secrets. I'm using PowerPoint this year

Geheimen. Ik gebruik dit jaar PowerPoint,

just because, you know, I'm into the TED thing.

gewoon, weet je, omdat ik helemaal 'into' TED ben.

(Laughter)

(Gelach)

And when you use these things you don't have to go like that.

En als je die dingen gebruikt, hoef je niet zo te doen.

You just press it.

Je drukt gewoon.

(Laughter)

[U heeft een verborgen commando aangeroepen, weet u zeker dat u door wilt gaan?] (Gelach)

Oh, man. Um, yes.

Oh man. Eh ja.

(Laughter)

[Weet u het zeker?] (Gelach)

Yes. I'm sure! Just change it!

Ja. Ik weet het zeker! De volgende!

(Laughter)

[U lijkt niet zo zeker. Dit is een grote beslissing. Waarom denkt u er niet even over.] (Gelach)

Is Bill Gates here?

Is Bill Gates hier?

Change it! Come on! What?

De volgende! Kom op! Wat?!

(Laughter)

(Gelach)

Ah! Okay.

Ah! Oké.

That's not my slides, but it's okay.

Dat zijn mijn dia's niet, maar oké.

(Laughter)

(Gelach)

As you can see, these are all maps.

Zoals jullie zien, zijn dit allemaal landkaarten.

And maps are important devices for transferring information,

En landkaarten zijn belangrijke informatieoverdrachtsmiddelen.

especially if you have human cognitive ability.

zeker als je menselijke cognitieve vaardigheid bezit.

We can see that all formulas are really maps.

We kunnen zien dat alle formules eigenlijk landkaarten zijn.

Now, as humans, we make maps of places

Wij mensen maken landkaarten van plaatsen

that we seldom even go,

waar we maar zelden heengaan.

which seems a little wasteful of time.

Dat lijkt een beetje zonde van de tijd.

This, of course, is a map of the moon.

Dit is natuurlijk een kaart van de maan.

There're some very delightful names.

Er zijn een paar prachtige namen.

Tranquilacalitis, [unclear]. My favorite is Frigoris.

Tranquillitatis, Sinus Roris. Mijn favoriet is Frigoris.

What are these people thinking? Frigoris?

Wat denken die lui nou? Frigoris?

What the Frigoris you doing? Names are important.

Wat de Frigoris doe je nu? Namen zijn belangrijk.

Frigoris? This is the Moon. People could live there one day.

Frigoris? Dit is de Maan. Mensen zouden hier kunnen gaan wonen.

I'll meet you at Frigoris. No. I don't think so.

Ik zie je bij Frigoris. Nee. Ik dacht het niet.

(Laughter)

(Gelach)

There we see Mars, again with various names.

Daar zien we Mars, weer met verscheidende namen.

And this is all done, by the way,

En dat is trouwens allemaal gedaan

by the International Astronomical Union.

door de Internationale Astronomische Unie.

This is an actual group of people

Dit is een echte groep mensen

that sit around naming planetary objects.

die een beetje planetaire objecten zitten te benoemen.

This is from their actual book.

Dit komt werkelijk uit hun boek.

These are some of the names that they have chosen, ladies and gentlemen.

Dit zijn een paar van de namen die zij kozen, dames en heren.

I'll go through a little of them. Bolotnitsa.

Ik zal er een paar langslopen: Bolotnitsa.

That, of course, is the Slavic swamp mermaid.

Dat is natuurlijk de Slavische moeras-zeemeermin

(Laughter)

(Gelach)

Now I think the whole concept of a mermaid

Volgens mij strookt het hele concept zeemeerminniet echt met het moerasgebeuren.

doesn't really blend into the swamp feel.

Volgens mij strookt het hele concept zeemeerminniet echt met het moerasgebeuren.

(Laughter)

(Gelach)

"Oh look! Mermaid come out of swamp. Oh boy!

"Oh kijk! Zeemeermin komt uit moeras. Oh joh!

It's time for Bolotnitsa!"

Tijd voor Bolotnitsa!"

(Laughter)

(Gelach)

Djabran Fluctus.

Lo Shen Valles.

If that don't flow off the tongue, what does?

Als dat niet van de tong rolt, wat wel?

(Laughter)

(Gelach)

I mean kids are studying this stuff

Kinderen moeten dit leren

and they've got the word "fluctus" up there. That's wrong.

en zij gebruiken het woord "valles". Dat kan toch niet. (Gelach)

(Laughter)

en zij gebruiken het woord "valles". Dat kan toch niet. (Gelach)

One dyslexic kid and he could be ruining his life.

Eén dyslectisch kind en dat kan een leven ruïneren.

(Laughter)

(Gelach)

"It fluctus up, Mama."

"De meester Lo Shen Valles zien, mamma.”

Hikuleo Fluctus.

Hikuleo Fluctus.

That's a little more flowing. Hikuleo

Dat loopt al wat beter. Hikuleo

sounds like a kind of a Leonardo DiCaprio

klinkt als een soort Leonardo DiCaprio

17 syllable thing.

17-lettergrepig iets.

And that's the Tonga underworld.

Dat is de Tonga-onderwereld.

And one of my favorites is the Itoki Fluctus,

Eén van mijn favorieten is de Itoki Fluctus,

who is the Nicaraguan goddess of insects, stars, and planets.

dat is de Nicaraguaanse godin van insecten, sterren en planeten.

Now, if you're a goddess of stars and planets

Als jij een godin van sterren en planeten was,

wouldn't you relegate insects to somebody else?

zou je insecten dan niet aan iemand anders uitbesteden?

(Laughter)

(Gelach)

"No, no, really, I'm so busy with the stars.

"Oh nee, echt, ik heb het zó druk met de sterren.

Would you mind taking the insects? Thank you darling.

Vind je het heel erg om de insecten te nemen? Dank je, schat.

Oh take the spiders too. I know they're not insects, but I don't care.

En de spinnen ook maar. Ja, dat zijn geen insecten, kan me niet schelen.

Monkeys, chimps, just get rid of the hairy creatures."

Apen, alles, weg met al die harige beesten."

(Laughter)

(Gelach)

Now, we're going to be going to Mars one day. And when we do,

Ooit gaan we naar Mars en als we gaan,

it's going to be unfair for the people that are living there

wordt het oneerlijk voor de mensen die daar wonen

to have to live with these ridiculous names.

om met die belachelijke namen te leven.

So, you'll be on Mars, and you're at

Je leeft op Mars, en je bent bij

Hellespointica Depressio

Hellespointica Depressio,

which has got to be a really "up" place.

wat echt een positieve plaats moet zijn.

(Laughter)

(Gelach)

Yeah, I'm at the Depressio, and I want to get over to Amazonis

Ja, ik ben bij de Depressio en ik wil naar Amazonis,

so I plug it into the Mars map,

dus ik plug het in de Marskaart,

and click the button and there's my directions.

klik op de knop en krijg mijn route.

I go to Chrysokeras.

Ik ga naar Chrysokeras.

(Laughter) Left to the Thymiamata.

(Gelach) Links van de Thymiamata.

Then to Niliacus Lacus,

Dan naar Niliacus Lacus,

which is not a bad name.

geen slechte naam.

Niliacus Lacus, try to get the practice, slick-a-tick-a-bacus.

Niliacus Lacus: 't is maar wat je taak is, weet wel dat 't raak is.

That's a cool name. I will say that.

Dat is een coole naam. Absoluut.

So, I hold back a little of my venom

Ik zal dus wat minder giftig zijn

for these astronomical misnomers.

over deze astronomische benamingsmissers.

And then of course Arnon to Thoth.

Dan natuurlijk van Arnon naar Thoth.

And of course there will be advertisements.

Natuurlijk zullen er reclames zijn.

This is from their rule book, the International Astronomical Union.

Dit komt uit het handboek van de Internationale Astronomische Unie.

And you know they're international because

Je weet dat ze internationaal zijn, omdat

they put it "en Francais" as well.

ze het ook 'en Français' schrijven.

L'Union Astronomique Internationale,

'L'Union Astronomique Internationale',

for those of you who don't speak French.

mocht je geen Frans spreken.

I thought I'd translate for you.

mocht je geen Frans spreken.

From the rulebook: Nomenclature is a tool.

Uit het handboek: Nomenclatuur is een middel.

The first consideration, make it clear, simple and unambiguous.

De eerste overweging: hou het duidelijk, simpel en niet dubbelzinnig.

And I think that Djabran Fluctus,

Ik denk dat Djabran Fluctus daaraan voldoet.

that fits that mode.

Ik denk dat Djabran Fluctus daaraan voldoet.

(Laughter)

(Gelach)

That's simple, the goddess of goats, very simple.

Dat is simpel: de godin van geiten, heel simpel.

Djabran Fluctus.

Djabran Fluctus.

"Now, Frank is this clear to you, Djabran Fluctus?"

"Frank, is dit helder: Djabran Fluctus?"

"Yeah, that's the goat goddess right? The Abacazanian?

"Ja, dat is toch die geitengodin? Die Abchazische?

(Laughter)

(Gelach)

It's clear to me."

Ik vind het helder."

"Listen, I'm going back to the swamp mermaid. Can you call me in a little while?"

"Ik ga weer naar de moeras-zeemeermin. Kun je me straks terugbellen?"

(Laughter)

(Gelach)

Also, from the actual document

Ik heb een interessant stuk uit dat document gemarkeerd.

I highlighted a part I thought may be of interest.

Ik heb een interessant stuk uit dat document gemarkeerd.

Anyone can suggest changing a name.

Iedereen kan een naamswijziging voorstellen.

So, I look to you, fellow member of the Earth community.

Ik kijk naar jullie, medeledenvan de Aardse gemeenschap.

We've got to change this stuff up fast.

We moeten die zooi snel veranderen.

So, these are actual names of people that work there.

Dit zijn namen van mensen die daar werken.

I did some more investigation.

Ik heb nog wat meer onderzoek gedaan.

These are more people working for this group.

Dit zijn nog wat mensen die daar werken.

And, as you can see, they don't use their first names.

Zoals je ziet, gebruiken ze hun voornaam niet.

(Laughter)

(Gelach)

These are people naming planets, and they won't use their first names.

Ze geven planeten namen, maar willen hun voornaam niet gebruiken.

Something is askew here.

Hier zit iets scheef.

(Laughter)

(Gelach)

Is it because his name is really Jupiter Blunck?

Is het omdat zijn naam eigenlijk Jupiter Blunck is?

(Laughter)

(Gelach)

Is that Ganymede Andromeda Burba?

Is dat Ganymede Andromeda Burba?

(Laughter)

(Gelach)

Is that Mars Ya Marov?

Is dat Mars Ya Marov?

I don't know. But it's investigative material, no doubt.

Ik weet het niet. Het is zeker een onderzoek waard.

There are some mapping people who do use their names.

Sommige kaartmakers gebruiken hun naam wel.

Witness please, Eugene Shoemaker,

Ziehier: Eugene Shoemaker,

who, diligently, from a young boy

die, heel ijverig, als jongetje

decided he wanted to make maps of celestial bodies.

besloot, dat hij kaarten van hemellichamen wilde maken.

Must have been a very interesting day in the Shoemaker house.

Dat zal wat geweest zijn, thuis.

"Mom, I want to make maps."

"Mam, ik wil kaarten maken."

"That's wonderful Eugene. You could make maps of Toronto."

"Wat leuk, Eugene. Je kunt een kaart van Brussel maken."

"No, I want to make maps of planets."

"Nee, ik wil kaarten van planeten maken."

"Yeah, go to your room."

"Naar je kamer!"

(Laughter)

(Gelach)

Martians, Venusians, Jovians.

Marsmannetjes, Maanmannetjes.

We have names for places where people don't exist.

We hebben woorden voor inwoners van plaatsen waar niet eens mensen bestaan.

That seems a little silly to me.

Dat lijkt me wat onzinnig.

There are no Jovians.

Er zijn geen marsmannetjes.

Getting back to my premise, I used stamps, by the way,

Ik gebruikte trouwens postzegels,

because you don't have to pay anybody for the rights.

om geen copyright te hoeven betalen.

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

There is obviously Einstein, Niels Bohr,

Dat is Einstein, Niels Bohr,

de Fermat's last theorem, and I'm not sure whether that's James Coburn

de Fermats laatste theorema,en ik weet niet of dat James Coburn

or Richard Harris.

of Richard Harris is.

(Laughter)

(Gelach)

It's definitely one of the two. I'm not really clear which one.

Het is één van hen, dat wel, maar wie?

But obviously the point is that numbers are maps.

Het punt is dat getallen kaarten zijn.

And within numbers, is there an underlying secret to the universe?

Is er een numerieke sleutel tot het geheim van het heelal?

That is the premise of this particular presentation.

Dat is de premisse van deze presentatie.

By the way, that's a natural picture of Saturn,

Dat is trouwens een natuurgetrouw beeld van Saturnus,

no adjustments. I mean that's just beautiful.

onbewerkt. Dat is toch gewoon prachtig.

So beautiful that I will even give up a laugh

Zo prachtig dat ik zelfs geen grap maak

to explain my love of this particular planet,

om uit te leggen waarom ik hou van deze planeet

and the day Saturday, named after it, wonderfully.

en de ernaar genoemde dag: zaterdag.Wonderschoon.

So, formulas relate number to form.

Formules verbinden getallen met vormen.

That's Euler, his formula

Dat is Euler, zijn formule

was one of the inspirations that lead to the beginning of string theory

was een van de bronnen die inspireerdentot het begin van de snaartheorie,

which is kind of cool, not that funny, but it is cool.

wat best cool is. Niet heel grappig. Wel cool.

(Laughter)

(Gelach)

He was also famous for having no body.

Hij was ook beroemd omdat hij geen lichaam had.

(Laughter)

(Gelach)

Which a lot of you are like, "How did he figure that out?"

Je vraagt je af hoe ik dat achterhaalde.

He's got no body, no man, just a head floating high.

Hij heeft geen lichaam!Geen man. Alleen een zwevend hoofd.

Here comes Euler.

Hier komt Euler Woosh...

(Laughter)

(Gelach)

And that's an icosahedron,

En dat is een Icosaëder,

which is one of the five sacred solids, very important shapes.

een van de vijf regelmatige veelvlakken, heel belangrijke vormen.

You see the icosahedron again.

Weer zie je de Icosaëder.

The dodecahedron, it's dual.

De dodecaëder, zijn duale.

There is a dodecahedron which I had to do in my room last night.

Dit is een dodecaëder die ik vannacht in mijn kamer moest maken.

The five sacred solids, as you can see there.

De vijf regelmatige veelvlakken, zoals je ziet.

Which is not to be confused with the five sacred salads.

Niet te verwarren met de vijf regelmatige vetvlekken.(Gelach)

(Laughter)

Niet te verwarren met de vijf regelmatige vetvlekken.(Gelach)

Blue cheese, ranch, oil and vinegar, thousand islands and house.

Blauwe kaas, spekjes, vinaigrette, mayonaise en chef.

I suggest the house.

Ik raad de chef aan.

The reality, now here is something important.

De realiteit. Dat is belangrijk.

What's important about this is

Belangrijk is

these shapes are duals of each other.

dat deze vormen dualen van elkaar zijn.

And you can see how the icosahedron

Je ziet hoe de icosaëder

withdraws into the dodecahedron

in de dodecaëder terugtrekt

and then they just merge into each other.

en dan versmelten ze gewoon tot elkaar.

So, the whole concept of branes in the universe,

Het hele concept van 'branes' in het heelal:

if the universe is shaped like a dodecahedron

als het heelal een dodecaëder is,

this is a very good map of what could possibly be.

is dit een heel goede kaart van wat mogelijk zou kunnen zijn.

And that is, of course, what we are here to talk about.

En dat is natuurlijk waarover we hier komen praten. Wat een toeval!

What a coincidence!

En dat is natuurlijk waarover we hier komen praten. Wat een toeval!

October 9th, in France, Jean-Pierre Luminet

9 oktober zei Jean-Pierre Luminet in Frankrijk

said that the universe is probably shaped like a dodecahedron,

dat het heelal waarschijnlijk een dodecaëder is,

based on information that they got from this probe.

gebaseerd op informatie die ze van een sonde kregen.

This would be a normal wave pattern.

Dit zou een normaal golfpatroon zijn.

But what they're seeing, way out there in the far reaches

We zien echter ver in de microgolf-achtergrondstraling

of the microwave background,

We zien echter ver in de microgolf-achtergrondstraling

is this kind of odd undulation.

een soort vreemde ondulatie.

It doesn't plug in to what they suspected a flat universe would be.

Dat strookt niet met hoe een vlak heelal zou moeten zijn.

So, you can kind of get an idea from this

Je kunt daarmee een idee krijgen,

extrapolating that back under this huge picture,

als je terugextrapoleert naar dit enorme beeld,

so we get this idea of what the primal universe looked like.

hoe het oeruniversum eruit zag.

And judging from this, it looks a little like a cheeseburger.

Gebaseerd hierop, lijkt het een beetje op een cheeseburger.

(Laughter)

(Gelach) Dus denk ik

So, I'm thinking the universe is either a dodecahedron or a cheeseburger.

dat het heelal óf een dodecaëder, óf een cheeseburger is.

And for me, that's a win-win.

Ik noem dat win-win.

Everybody goes, I'm happy.

Iedereen blij.

(Laughter)

(Gelach)

Better really hurry up.

Ik kan maar beter echt opschieten.

I just threw this in because

Dit gooi ik er tussendoor omdat

as important as all of our intellectual abilities are,

hoe belangrijk ons intellect ook is,

without heart and without love it's just -- it's all meaningless.

zonder hart en liefde is het gewoon zinloos.

And that, to me, is really beautiful.

En dit vind ik nou écht mooi.

(Laughter)

(Gelach)

Except for that creepy guy in the background.

Behalve die engerd op de achtergrond.

(Laughter)

(Gelach)

Getting back to the point of my particular presentation,

Terug naar de reden van mijn presentatie:

Kepler, one of my great heroes,

Kepler, een van mijn grote helden,

who realized that these five solids, which I spoke of earlier,

realiseerde zich dat die vijf veelvlakken,waar ik het eerder over had,

were related somehow to the planets,

een bepaalde relatie met de planeten hadden,

but he couldn't prove it. It freaked him out.

maar hij kon het niet bewijzen. Gék werd hij ervan.

But it did lead to Newton discovering gravity.

Maar het leidde wel tot Newtons ontdekking van zwaartekracht.

So, maps of things leading to organized understandings

Dus kaarten leiden tot een georganiseerd begrip

of the universe in which we emerge.

van het heelal waaruit wij ontspringen.

Now this is Isaac from a Vietnamese stamp.

Dit is nou Isaac op een Vietnamese postzegel.

(Laughter)

(Gelach)

I am not suggesting at all that my Vietnamese brothers and sisters

Ik wil niet suggereren dat al mijn Vietnamese vrienden

could maybe use a little art class here and there. But ...

wel eens een tekenles zouden kunnen gebruiken, maar...

(Laughter)

(Gelach)

that's not a good picture.

dat is geen goed plaatje.

(Laughter)

(Gelach)

Not a good picture. Now, my friends in the island of Nevis

Geen goed plaatje. Mijn vrienden uit Nevis

are a little better. Look at that! That's Isaac Newton.

zijn al wat beter. Kijk nu eens! Dat is Isaac Newton.

That guy is rockin'.

Die gast heeft het.

(Laughter)

(Gelach)

What a handsome cat.

Wat een knappe kerel.

Once again, Nicaragua let me down.

En wederom stelde Nicaragua me teleur.

(Laughter)

(Gelach)

And Copernicus looks like Johnny Carson, which is really weird.

Copernicus lijkt op Johnny Carson, dat is echt vreemd.

(Laughter)

(Gelach)

I don't get that at all.

Dat begrijp ik gewoon niet.

Once again, these guys rock it out.

En nogmaals, deze gasten hebben het totaal.

Isaac is kickin' ass. Man, he looks like a rock star.

Isaac mag er wezen. Man, hij lijkt wel een rockster.

This is freaky is a major way.

Dit is mega-bizar.

This is Sierra Leone.

Dit is Sierra Leone.

They got little babies in there, floating in there.

Ze hebben daar baby'tjes in zweven.

(Laughter)

(Gelach)

Man. I don't really need to comment on this.

Man. Hier hoef ik eigenlijk niets aan toe te voegen.

But I didn't know that Isaac Newton was in the Moody Blues. Did you?

Maar ik wist niet dat Isaac Newton in de Moody Blues zat. Jullie?

(Laughter)

(Gelach)

When did this happen?

Wanneer is dit gebeurd?

(Laughter)

(Gelach)

It's a different kind of course. And they've got five apples?

Dat is een andere les. En hebben ze vijf appels?

I mean these guys are extrapolating in realms

Ik bedoel, die lui extrapoleren naar bereiken

that are not necessarily valid.

die niet noodzakelijk valide zijn.

Although five is a good number, of course.

Hoewel vijf natuurlijk een goed getal is.

Ecuador, my friend Kepler,

Ecuador: mijn vriend Kepler,

as you can see, they call him Juan.

zoals je ziet, noemen ze hem Juan.

(Laughter)

(Gelach)

Juan? No! Johannes, not Juan.

Juan? Nee! Johannes, niet Juan.

It wasn't Carlos Chaplain. It's wrong.

Het was niet Carlos Chaplin. Dat is fout.

(Laughter)

(Gelach)

René Descartes, of course. Once again

René Descartes natuurlijk.

these Grenada people, this is like way too sick

Weer die mensen van Grenada, zoiets gestoords

for anybody's imagination.

verzin je toch niet?

He's all murky. There is little kids leaning on his leg,

Hij heel duister, kindjes die tegen zijn been leunen,

little ghosts flying around. We gotta clean this stuff up

rondvliegende spookjes.. We moeten hier snel wat aan doen, dames en heren.

fast, ladies and gentlemen.

rondvliegende spookjes.. We moeten hier snel wat aan doen, dames en heren.

(Laughter)

(Gelach)

This is, of course, the Cartesian coordinates.

Dit zijn natuurlijk de Cartesiaanse coördinaten.

Once again, that's Sierra Leone.

Nogmaals Sierra Leone.

This is again, indicating how numbers

Dit laat weer de verhouding van getallen

relate to space relate to form, maps of the universe.

met ruimte en vorm als heelalkaart zien.

Because that's why we're here, really, I think to figure stuff out and to love each other.

Want daarom zijn we hier, denk ik,om zaken uit te vogelen en elkaar lief te hebben.

Descartes. (Laughter)

Descartes. (Gelach)

Before the horse. (Laughter)

Dus ik besta. (Gelach)

Now, Monaco took Descartes, and just flipped him around.

Monaco heeft Descartes gewoon omgedraaid.

Now, Monaco is problematic for me, and I'll show you why.

Ik heb een probleem met Monaco, en wel hierom:

Here is a map. All they have is a casino on it.

dit is een kaart. Er staat alleen een casino op.

(Laughter)

(Gelach)

And why Franklin Delano Roosevelt is on their map

En waarom Franklin Delano Roosevelt op hun kaart staat,

I don't even want to hazard a guess.

wil ik niet eens weten.

But I'd say he'd been to Hellespointica Depressio recently.

Maar zo te zien is hij kortgeledennaar Hellespointica Depressio geweest.

(Laughter)

(Gelach)

This is the flag of Monaco. Ladies and gentlemen,

Dit is de vlag van Monaco.Dames en heren,

the flag of Indonesia. Please examine.

de vlag van Indonesië. Kijk goed.

(Laughter)

[Als dag en nacht] (Gelach) (Applaus)

(Applause)

[Als dag en nacht] (Gelach) (Applaus)

Not sure how this came to be, but it's not right.

Dat kán toch niet?

In Monaco, "No, what are you talking about?

In Monaco: "Waar heb je het over?

They are so different.

Ze zijn zo anders.

Look, ours is more red, it's longer.

Kijk, onze is roder en langer.

They stole our flag! They stole our flag!"

Ze hebben onze vlag gestolen!"

(Laughter)

(Gelach)

Bode's law wasn't even his law. It was a guy named Titus.

De wet van Bode was eigenlijk van Titus.

And the reason I just bring this up because it is a law that doesn't really work.

En die wet werkt niet eens.

That's Jude Law and some of his films recently didn't work.

Dit is Jude Law - die werkt ook niet altijd.

(Laughter)

(Gelach)

Just a correlation that indicates how things are misinterpreted.

Het is gewoon een correlatie die laat zien hoe dingen verkeerd geïnterpreteerd worden.

And I wonder if the photographer said, "Okay, Jude,

Ik vraag me af of de fotograaf zei: "Oké Jude,

could you touch your tooth? That's good."

zou je je tand kunnen aanraken?"

Just a tip, if you're being photographed

Een tip: als iemand je fotografeert

for press pictures, don't touch your teeth.

voor persfoto's, zit niet aan je tanden.

(Laughter)

(Gelach)

Prime numbers, Gauss, one of my favorites.

Priemgetallen, Gauss, een van mijn favorieten.

Golden section, I've been obsessed with this thing

Gouden snede, daar ben ik door geobsedeerd

since before I was born.

sinds voor mijn geboorte.

I know that scares a lot of you,

Ik weet dat veel van jullie daarvan schrikken,

but that was my purpose entirely.

maar dat was mijn hele doel.

There we can see Fibonacci numbers related to the Golden Section,

Hier zien we Fibonaccireeks, gerelateerd aan de gulden snede,

because Fibonacci and Golden Section

omdat Fibonacci en gulden snede

relate to the unfolding of the measured meter of matter, as I refer to it.

gerelateerd zijn tot het ontvouwen van wat ik de afgemeten materiemeter noem.

If Fibonacci had been on Paxil,

Als Fibonacci aan de Paxil was geweest,

(Laughter)

(Gelach)

that would be the Fibonacci series.

zou dit de Fibonaccireeks geweest zijn.

"Ten milligram, 20 milligram."

"10 milligram, 20 milligram."

"Leonardo, dinner's ready, put down those books and take your pills."

"Leonardo, het eten is klaar, boeken dicht en vergeet je pilletje niet."

"Yes, Mama."

"Ja, mam."

(Laughter)

(Gelach)

Alright where is this going? That's a good question.

Oké, waar gaat dit heen? Goeie vraag.

Here is the premise that I began 27 years ago.

Met deze premisse begon ik 27 jaar geleden.

If numbers can express

Als getallen dit ongelofelijke heelal in wetten kunnen uitdrukken,

the laws of this incredible universe that we live,

Als getallen dit ongelofelijke heelal in wetten kunnen uitdrukken,

I reason, through some sort of reverse engineering,

denk ik dat we er, met een soort reverse engineering,

we could extrapolate from them

een soort structureel basiselement van het heelal uit kunnen extrapoleren.

some basic structural element of this universe.

een soort structureel basiselement van het heelal uit kunnen extrapoleren.

And that's what I did. Twenty-seven years ago

Dat heb ik gedaan. 27 jaar geleden

I started working on this.

begon ik hieraan te werken.

And I tried to build a particle accelerator.

Ik probeerde een deeltjesversneller te bouwen.

(Laughter)

(Gelach)

And that didn't work out well.

Dat ging niet zo goed.

So, then I thought a calculator is a metaphor.

Dus bedacht ik dat een rekenmachine een metafoor is.

I can just divide numbers, that's like atom smashing.

Ik kan getallen delen, dat is net atomen stukslaan.

That's what I did. That's how I found Moleeds.

Dat deed ik. Zo vond ik Moleeds.

Moleeds are what I believe

Moleeds zijn nodig om de snaartheorie te bewijzen.

the thing that will allow string theory to be proved.

Moleeds zijn nodig om de snaartheorie te bewijzen.

They are the nodes on the string,

Ze zijn de knopen op de snaar,

patterns and relationships, 27, 37.

patronen en relaties, 27, 37.

That was the first chart I came up with.

Dat was de eerste graaf waar ik op kwam.

You can see, even if you don't go for the numbers,

Je kunt, al vind je de getallen niets,

the beauty of the symmetry.

de schoonheid van de symmetrie zien.

The numbers from one to 36, divided into six groups.

De getallen van 1 tot 36, verdeeld over zes groepen.

Symmetry, pairs.

Symmetrie. Paren.

Every top adds up to 37.

Alle topreeksen zijn samen 37,

Bottom, all 74.

Onderaan, allemaal 74.

There is so many intricate relationships that I'm not going to go there now,

Er zijn teveel ingewikkelde relaties om nu op in te gaan,

because you would say, "Hey, go back to the Fluctus part."

want dan zouden jullie weer terug willen naar het Valles-stuk. (Gelach)

(Laughter)

want dan zouden jullie weer terug willen naar het Valles-stuk. (Gelach)

Circle of Fifths, acoustic harmony, geometric symmetry.

Kwintencirkel, akoestische harmonie, geometrische symmetrie.

I knew those two were related.

Ik wist dat die twee gerelateerd waren.

Once again, the Cartesian kind of cross-over.

Wederom een Cartesiaanse kruisbestuiving.

So, I said if I'm going to put a circle,

Dus als ik een cirkel gebruikte

see what kind of patterns I get, boom, the Red System.

wat voor patronen krijg ik dan: het Rode Systeem.

Look at that. You can't just make this stuff up, ladies and gentlemen.

Kijk nou toch. Dat bedénk je toch niet, dames en heren.

(Laughter)

(Gelach)

You can't just go around going, "Oh, I'm going to put some triangles in a circle

Je kunt niet zomaar zeggen: "Oh, ik zet wat driehoeken in een cirkel

and they're going to be symmetrical. And they're all going to add up,

en die zullen symmetrisch zijn en netjes optellen,

and it's going to be, oh yeah, I figured that out."

ja zo heb ik dat uitgevogeld."

This is beyond anything anybody could just make up.

Dit is meer dan iemand gewoon zou kunnen bedenken.

There is the Orange System.

Het Oranje Systeem.

(Laughter)

(Gelach)

And you'll see over here, these are multiples of the number 27.

Zoals jullie zien, met veelvouden van 27.

And they recapitulate that shape,

Ze herhalen die vorm,

even though that's a circle of nine and that's a circle of 36. It's nuts.

zelfs al is dat een cirkel van negen en dat een cirkel van 36. Gestoord.

(Laughter)

(Gelach)

That's the Green System. It all folds in half

Het Groene Systeem. Daarin vouwt alles doormidden tussen 18 en 19.

on the Green System, right between 18 and 19.

Het Groene Systeem. Daarin vouwt alles doormidden tussen 18 en 19.

The Blue System. The Violet. It's all there.

Het Blauwe Systeem. Het Paarse. Het zit er allemaal in.

(Laughter)

(Gelach)

Look at that! I mean you cannot make that stuff up.

Kíjk dan toch, ik bedoel, dat bedénk je toch niet.

(Laughter)

(Gelach)

That just doesn't fall out of a tree, ladies and gentlemen.

Dat groeit niet gewoon aan de bomen, dames en heren.

Twenty-seven years of my life!

27 jaar van mijn leven!

(Laughter)

(Gelach)

And I'm presenting it here at TED. Why?

Dat presenteer ik hier bij TED. Waarom?

Because this is the place if aliens land, I hope they come here.

Omdat als er buitenaardse wezens landen,ik hoop dat ze hier komen. (Gelach)

(Laughter)

Omdat als er buitenaardse wezens landen,ik hoop dat ze hier komen. (Gelach)

"We are going to destroy the Earth. Hmmm ... maybe not."

"Wij komen de Aarde vernietigen. Hmm, misschien toch niet."

(Laughter)

(Gelach)

In this last year I have found these subsequent systems

Dit laatste jaar heb ik deze opvolgende systemen gevonden

which allow for the mathematic possibilities

die de mathematische mogelijkheden

of the Calabi-Yau manifolds

van de Calabi-Yau-ruimten hebben

in a way that doesn't necessitate these little hidden dimensions.

zonder die lelijke verborgen dimensietjes.

Which works mathematically, but it just doesn't seem God-like to me.

Dat werkt wiskundig gezien wel, maar het lijkt me niet zo goddelijk.

It just seems like it's not sexy and elegant, it's hidden.

Dat is gewoon niet sexy en elegant, het is verborgen.

I don't want hidden, I want to see it.

Ik wil niet verborgen, ik wil het zien.

(Laughter)

(Gelach)

I found other pairs all have symmetry,

Ik ontdekte dat andere paren allemaal symmetrie hebben

even though, unlike the master one, their symmetry is split.

zelfs als die, anders dan de leidende, gespleten is.

Unbelievable. This is like crazy.

Ongelofelijk. Dit is gestoord.

Am I the only one that sees this?

Ben ik de enige die dit ziet?

(Laughter)

(Gelach)

You know, I didn't just draw this in a day, by the way.

Dit heb ik overigens niet gewoon in één dag getekend.

You know, try making some charts like this at home.

Weet je, probeer eens thuis zulke grafen te maken.

You gotta be accurate! There's measurement involved, increments.

Je moet precies zijn! Rekening houden met maten en incrementen.

These are maps, by the way.

Dit zijn trouwens kaarten.

Not stamps, but one day.

Geen postzegels, nog niet.

(Laughter)

(Gelach)

Okay, I'm getting to the punch. Golden Ratio, it's crazy.

Oké, ik kom bij de uitsmijter. Gulden snede, waanzinnig.

And look at this, built within it is the Golden Ratio.

En kijk hier, erin vervat zit de gulden snede.

I start looking at that, and look at them again.

Ik begon daarnaar te kijken, en kijk:

They start looking like planets.

ze beginnen op planeten te lijken.

I go to JPL.

Ik ga naar JPL.

I look at the orbits of the planets.

Ik kijk naar de banen van de planeten.

I find 18 examples of it in our solar system.

Ik vind er al 18 voorbeelden van in ons zonnestelsel.

I never told anybody. This is the first thing. This could be history.

Ik heb het nog nooit iemand verteld. Dit is voor het eerst. Dit kan historisch zijn.

(Laughter)

(Gelach)

Kepler was right.

Kepler had gelijk.

(Laughter)

(Gelach)

Eighteen and 19, the middle of the Moleeds, 0.618 is the golden section.

18 en 19, het midden van de Moleeds, 0,618 is de gulden snede.

Multiply them together, 18.618 x 19.618 is 365.247.

Vermenigvuldig ze samen: 18.618 x 19.618 is 365.247.

Which is .005 different from the number of days in a year.

Wat 0,005 verschilt van het aantal dagen in een jaar.

Hey, you can't make this up.

Hé, dat verzin je toch niet.

(Laughter)

(Gelach)

Thank you very much.

Hartelijk bedankt.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus)