How to Build Democracy — in an Authoritarian Country | Tessza Udvarhelyi | TED

Vertaald door: Heleen van Maanen Nagekeken door: Tahlia Flora

What does living in an authoritarian country

Wat hebben het leven in een autoritair land

and a frog have in common?

en een kikker met elkaar gemeen?

I'm sure you've heard about the metaphor of the boiling frog

Je kent vast wel het verhaal van de kikker in de pan

that gets slowly cooked until it dies without even noticing.

die langzaam gekookt wordt tot hij sterft zonder dat hij het merkt.

Well, this is what Hungary has felt like for the past 13 years.

Nou, zo heeft Hongarije zich de afgelopen dertien jaar gevoeld.

After 40 years of state socialism,

Na 40 jaar staatssocialisme

we started out with a lukewarm democracy in the 1990s.

begonnen we in de jaren ’90 met een lauwwarme democratie.

It was not a democratic paradise,

Het was geen democratisch paradijs,

but it was a more or less functioning democracy.

maar een min of meer functionerende democratie.

In 2010, a right-wing government came to power,

In 2010 kwam een rechtse regering aan de macht,

and they have been elected three more times since then.

die sindsdien drie keer is herkozen.

This government has taken the most dangerous aspects of our culture

Deze regering heeft de gevaarlijkste aspecten van onze cultuur

and made them the main pillars of their politics:

tot de belangrijkste pijlers van hun politiek gemaakt:

nationalism, racism, homophobia,

nationalisme, racisme, homofobie,

a disdain for poor people

minachting voor arme mensen

and the general fear and suspicion of "others."

en een algemene angst en achterdocht jegens 'anderen'.

Today, Hungary is in the gray zone between a dictatorship and a democracy.

Nu zit Hongarije in het grijze gebied tussen een dictatuur en een democratie.

This did not happen overnight.

Dit gebeurde niet ineens.

The heat was turned up under us slowly, but with a very firm hand.

Het vuurtje werd langzaam maar zeer beslist opgestookt.

I can't count how many times I have heard people say,

Ik kan niet tellen hoe vaak ik mensen heb horen zeggen:

"They will not go that far.

“Zo ver zullen ze niet gaan.

This will never happen."

Dit zal nooit gebeuren.”

We said this before they made homelessness a crime in the Constitution.

We zeiden dit voordat ze dakloosheid als misdaad in de Grondwet opnamen.

We said this before they passed

We zeiden dit

voordat ze een van de meest anti-arbeiderswetten van Europa aannamen,

one of the most anti-worker labor laws of Europe, nicknamed the "slave law,"

genaamd de ‘slavenwet’,

which allows an extreme exploitation of workers.

die extreme uitbuiting van werknemers mogelijk maakt.

We said this before they turned our LGBTQ friends and family into internal enemies,

We zeiden dit voordat ze onze LGBTQ-vrienden en -familie

tot interne vijanden maakten,

reduced same-sex couples to second-class citizens,

en paren van hetzelfde geslacht tot tweederangsburgers reduceerden

and banned sexual education from schools

en seksuele voorlichting op scholen verboden werd

in the name of protecting children from pedophilia.

zogenaamd om kinderen tegen pedofilie te beschermen.

And we also said this before they fired,

We zeiden dit ook voordat ze leraren ontsloegen,

censored and intimidated teachers

censureerden en intimideerden

for telling the truth about their wages and working conditions

omdat ze de waarheid zeiden over hun salaris en arbeidsomstandigheden,

and teargassed high-school students

en scholieren met traangas bestookten

for protesting for quality education.

omdat ze protesteerden voor kwaliteitsonderwijs.

But in the end, all of these things and many more have all happened.

Maar al deze dingen en meer zijn allemaal gebeurd.

Hungary is not the worst country in the world.

Hongarije is niet het slechtste land ter wereld.

It's a member of the European Union.

Het is een lid van de Europese Unie.

It's considered a high-income economy.

Het wordt beschouwd als een hoge-lonen-economie.

It has regular elections,

Er worden regelmatig verkiezingen gehouden

and it still has some independent media.

en er zijn nog steeds enkele onafhankelijke media.

But it's definitely authoritarian

Maar het is zeker autoritair

when it comes to how the government relates to the people

als het gaat om hoe de overheid zich verhoudt tot de burgers

and how most people relate to the government.

en hoe de meeste burgers zich tot de overheid verhouden.

A lot of people give up and leave our country

Veel mensen geven het op en verlaten ons land

not only for economic, but also for political reasons.

niet alleen om economische, maar ook om politieke redenen.

I also often get the question, "Why are you still here?"

Ik krijg ook vaak de vraag: “Waarom ben je nog steeds hier?”

But my answer is very easy.

Maar mijn antwoord is heel eenvoudig.

This is my home.

Dit is mijn huis.

This is where I belong.

Hier hoor ik thuis.

This is where I was fighting for social justice and democracy

Hier vocht ik voor sociale rechtvaardigheid en democratie

before this regime came to power,

voordat dit regime aan de macht kwam,

and this is where I will continue to work

en hier zal ik me blijven inzetten

for the very same things after they are long gone.

voor precies dezelfde dingen ook al zijn ze allang weg.

If you ask government propaganda about me,

Als je overheidspropaganda van mij opvraagt, dan ben ik een vijand

I'm a public enemy and the foreign agent who is trying to destroy Hungary.

en een buitenlandse agent die probeert Hongarije te vernietigen.

This is why they have been harassing,

Daarom hebben ze me lastig gevallen, belasterd en tot doelwit gemaakt,

smearing and targeting me over the past 10 years.

in de afgelopen tien jaar.

If you ask me about the government,

Als je me vraagt naar de overheid

they are a bump in the road.

dan is het een hobbel op de weg,

A Himalaya-size bump,

ter grootte van de Himalaya,

but one that we will definitely overcome.

maar wel een die we zeker zullen overwinnen.

And I want to stop for a moment here.

En hier wil ik even stoppen.

I'm not talking about my country to make you feel sorry for us.

Ik heb het niet over mijn land om je medelijden op te wekken.

Instead, I would like you to think about the place where you live.

In plaats daarvan zou ik willen dat je nadenkt over de plek waar je woont.

Do you have a say in how things are happening there?

Heb jij invloed op de dingen die daar gebeuren?

Do you feel you have power?

Heb je het gevoel dat je macht hebt?

And I'm not asking you if you can vote or if you have a constitution,

Ik vraag je niet of je kunt stemmen of dat er een grondwet is,

because we have both and we still don't have democracy.

want wij hebben beide en toch hebben we nog geen democratie.

What I'm asking you is whether it's ever possible

Wat ik je vraag is of het mogelijk zou zijn

to achieve change from below.

om van onderop verandering te bewerkstelligen.

Democracy is not a noun, but a verb.

Democratie is een werkwoord.

It only exists if we do it.

Het bestaat alleen als we het doen.

Dit is het motto van de School voor Openbaar Leven,

This is the slogan of the School of Public Life,

an activist school that I co-founded.

een school die ik mede heb opgericht.

In this school, we believe that democracy is not about consent, but about dissent.

Hier geloven we dat democratie niet over instemming gaat,

maar over tegenspraak.

It's not about being a big, happy family

Je hoeft geen grote, gelukkige familie te zijn,

where everyone loves and agrees with each other.

waar iedereen elkaar liefheeft en gelijk geeft.

If there is conflict, struggle and change,

Als er sprake is van conflict, strijd en verandering,

there is a space for democracy to exist.

dan is er ruimte voor democratie.

It's always in the making, and we are the ones making it.

Het is altijd in de maak, en wij zijn degenen die het maken.

When I go abroad and tell people that I'm from Hungary,

Als ik naar het buitenland ga en mensen vertel dat ik uit Hongarije kom,

I get some sad looks.

dan krijg ik droevige blikken.

And the question,

En de vraag:

"Oh what's the name of your dictator again?"

“O, hoe heet jullie dictator ook alweer?”

(Laughter)

(Gelach)

And yes, our Prime Minister has become a symbol of anti-democratic leadership.

Onze premier is een symbool geworden van antidemocratisch leiderschap.

But there is also another Hungary.

Maar er is ook nog een ander Hongarije,

This Hungary is hardly visible to the outside world.

dat voor de buitenwereld nauwelijks zichtbaar is.

And you may never read about us in The New York Times,

Je leest er misschien nooit over in The New York Times

but it's there

maar het is er wel.

and it's made up of many, many people and organizations

Het bestaat uit heel veel mensen en organisaties

working for social justice, environmental justice,

die zich inzetten voor sociale en ecologische rechtvaardigheid,

workers' rights and quality public services,

werknemersrechten en hoogwaardige openbare diensten

among many other things.

en nog veel meer zaken.

In fact, many Hungarians are not aware of this other side of Hungary.

Veel Hongaren zijn zich niet bewust van deze kant van Hongarije.

And this, I believe, is a real obstacle to change.

En dit is, denk ik, een echt obstakel voor verandering.

What you see around us as your reality determines what you believe is possible.

Wat je als jouw realiteit ziet, bepaalt jouw geloof in wat mogelijk is.

If you only see fear and passivity,

Als je alleen maar angst en passiviteit ziet,

you will not be able to imagine anything beyond that.

dan kun je je niks anders voorstellen.

But if you experience alternatives to social and political oppression,

Maar als je alternatieven ervaart voor sociale en politieke onderdrukking,

you will be able to not only imagine,

bedenk je niet alleen een andere toekomst

but create a different future for all of us.

maar creëer je deze voor ons allemaal.

Let me give you an example of this other Hungary

Ik geef je een voorbeeld van dit andere Hongarije

that's especially close to my heart.

dat me bijzonder dierbaar is.

"The City Is for All" is a pioneer of the Hungarian housing movement,

‘De stad is voor iedereen’, is pionier van de Hongaarse huisvestingsbeweging,

where homeless people and their housed allies

waar daklozen en hun gehuisveste bondgenoten samenwerken

work together for housing justice.

op het gebied van huisvestingrecht.

What makes this group really special

Wat deze groep echt bijzonder maakt,

is that it takes the message

is dat ze de boodschap

"don't talk about us, talk with us" extremely seriously.

'praat niet over ons, maar met ons' uiterst serieus neemt.

In this group, many homeless people gained back their self-confidence,

In deze groep hebben veel daklozen hun zelfvertrouwen hervonden,

sense of belonging and political identity,

hun gevoel van saamhorigheid en hun politieke identiteit,

all of which are essential for all of us to exercise our rights as citizens.

wat voor ons allen essentieel is om onze rechten uit te oefenen.

In this group, people like my friends Gyula, Jutka,

In deze groep zijn mensen zoals mijn vrienden Gyula, Jutka,

Jani and Erika have all become movement leaders,

Jani en Erika allemaal leiders van de beweging geworden.

even as they were living in self-made shacks, homeless shelters,

Zelfs toen ze in zelfgebouwde hutjes, daklozenopvangcentra,

rented rooms or even on the street.

op kamers of zelfs op straat woonden.

And most importantly to me,

Het belangrijkste voor mij

this is also the community where my own political journey started.

is dat dit de gemeenschap is waar mijn eigen politieke reis begon.

In 2011, activists of The City Is for All occupied the mayor's office

In 2011 bezetten activisten van ‘De stad is voor iedereen’

het gemeentehuis van het 8e district.

of the 8th district of Budapest.

With this city,

We probeerden hiermee

we tried to stop the violent criminalization of homelessness

de gewelddadige criminalisering van dakloosheid te stoppen

by the chief anti-homeless strategist of the government,

via de belangrijkste strateeg van de regering,

who also happened to be the mayor of the district at the time.

die toen toevallig ook de burgemeester van dit district was.

I was one of the organizers of this protest, and in the end,

Ik was een van de organisatoren van dit protest

en uiteindelijk werden we door de politie het gebouw uitgesleept.

we were all dragged out of the building by the police.

With a very unexpected turn of events,

Vandaag de dag en geheel onverwacht

today, I work in the very same building

werk ik nu in hetzelfde gebouw

that we had occupied more than ten years ago.

dat we meer dan tien jaar geleden hebben bezet.

I walk the same corridors,

Ik loop door dezelfde gangen

and I have meetings in the mayor's office.

en vergader in het kantoor van de burgemeester.

But how is this possible, how did this happen?

Hoe is dit mogelijk, hoe is dit gebeurd?

In 2019, a progressive candidate

In 2019 daagde een progressieve kandidaat

from a local grassroots organization challenged the anti-poor mayor

van een lokale burgerbeweging de anti-armen burgemeester uit

in the local elections.

bij de lokale verkiezingen.

And to everybody's biggest surprise, including our own,

En tot ieders verrassing, ook die van ons,

he won.

won hij.

I was on the mayor's team,

Ik zat in zijn team en nu werk ik met hem samen

and today I work with him as the head of the Office of Community Participation.

als hoofd van het bureau Burgerparticipatie.

(Applause)

(Applaus)

The mission of this office is to create a new relationship

De missie van dit bureau is om een nieuwe relatie te creëren

between the municipality and local residents.

tussen de gemeente en haar inwoners.

A relationship based on mutual trust,

Een relatie gebaseerd op wederzijds vertrouwen,

power sharing and respect.

machtsdeling en respect.

This is the complete opposite of what the central government is doing.

Dit is het tegenovergestelde van wat de centrale overheid doet.

Let me give you an example of this new relationship.

Laat me je een voorbeeld geven van deze nieuwe relatie.

In our district, there is a small community garden.

In onze wijk is er een kleine gemeenschappelijke tuin.

A year ago, it was surrounded by a fence

Een jaar geleden was het omheind door een hek

and there were plans to build a luxury condo there.

en er waren plannen om een luxe appartement te bouwen.

Everybody thought that it was private property

Iedereen dacht dat het privébezit was

vanwege dat hek.

because of the fence.

But then came a group of active citizens

Toen ontdekte een groep actieve burgers

who discovered that the fence had been built illegally.

dat het hek illegaal gebouwd was.

They started to lobby the municipality to pull the fence down

Ze lobbyden bij de gemeente om het hek af te breken

and give the land back to the public.

en het land terug te geven aan het publiek.

They were adamant and, from a bureaucratic point of view,

Ze waren onvermurwbaar en vanuit bureaucratisch oogpunt

really annoying.

heel vervelend.

But in the end, they reached their goal.

Maar uiteindelijk hebben ze hun doel bereikt.

The fence was pulled down,

Het hek werd afgebroken,

they created a garden

ze creëerden een tuin

which is now sustained by local neighborhood residents.

die nu wordt onderhouden door buurtbewoners.

This is a very small everyday example, and this is exactly my point.

Dit is een heel klein alledaags voorbeeld, en dat is precies mijn punt.

Democracy emerges out of the everyday struggle that we call politics.

Democratie komt voort uit de dagelijkse strijd die politiek heet.

It's created both from above and from below.

Het wordt zowel van boven als van onderop gemaakt.

Those in power have to be open, responsive and responsible.

De machthebbers moeten open, responsief en verantwoordelijk zijn.

People, on the other hand, have to be smart, organized

Mensen moeten daarentegen slim, georganiseerd

and focused on getting what they need.

en gefocust zijn om te krijgen wat ze nodig hebben.

This is exactly what the story of the garden is all about.

Dit is precies waar het verhaal van de tuin om draait.

Let me give you another example.

Laat me je nog een voorbeeld geven.

In Hungary, the central government

In Hongarije draait het bij de overheid

is all about concentrating power and resources for its own interests.

om het concentreren van macht en middelen voor haar eigen belangen.

People have absolutely no say in how they spend public money.

Mensen hebben geen zeggenschap over hoe het geld wordt uitgegeven.

But things are radically different in both Budapest

Maar dingen zijn radicaal anders in Boedapest,

and our own small 8th district,

en in ons kleine 8e district

which are both led by the Democratic opposition.

die beide worden geleid door de Democratische oppositie.

A few years ago, participatory budgeting was introduced

Enkele jaren geleden werd participatief budgetteren

in de stad en in ons district ingevoerd.

in both the city and the district.

Participatory budgeting means

Participatief budgetteren houdt in

that local residents get to directly decide

dat omwonenden rechtstreeks kunnen beslissen

how to spend a certain amount of the municipal budget.

hoe ze een bepaald bedrag van het gemeentebudget besteden.

In reality, this means that politicians give up some of their power

In werkelijkheid betekent dit dat politici een deel van hun macht opgeven

because they believe that local residents know best

omdat ze geloven dat omwonenden het beste weten

what they need.

wat ze nodig hebben.

And they really do.

En dat doen ze echt.

Local people often vote on things

Lokale mensen stemmen vaak over zaken

that elected representatives are otherwise reluctant to do.

die gekozen vertegenwoordigers anders niet graag zouden doen.

People in Budapest have used this power to build new bus stops, crosswalks,

Mensen in Boedapest gebruikten dit voor nieuwe bushaltes, zebrapaden,

public toilets and even launch new social and cultural programs.

openbare toiletten en zelfs voor nieuwe sociale en culturele programma’s.

I know, you may be thinking now.

Ik weet het, misschien denk je nu:

"I have never had the say in how my city spends my tax money.

Ik heb nooit mogen meebeslissen

over hoe mijn belastinggeld wordt uitgegeven.

So why are you complaining about Hungary?"

Dus waarom klaag je over Hongarije?

But remember, I'm showing you a small island of freedom

Maar vergeet niet dat ik je een eilandje van vrijheid laat zien

in the middle of a country with less and less political oxygen to breathe.

middenin een land waar steeds minder politieke zuurstof is om in te ademen.

By opening up the municipal budget in Budapest,

Door de gemeentelijke begroting in Boedapest open te stellen,

we are modeling, learning and teaching a new kind of politics

kunnen we een nieuw soort politiek vormen, leren en onderwijzen

that builds an alternative to authoritarianism.

die een alternatief biedt voor een autoritair systeem.

Let me go back to the boiling frog.

Ik kom even terug op de kikker in de pan.

Have you ever felt like this frog?

Heb je je ooit zo gevoeld als deze kikker?

And why is the frog not doing anything?

Waarom doet de kikker niets?

And where are the other frogs, and why are they not doing anything?

Waar zijn de andere kikkers, en waarom doen ze niets?

(Laughter)

(Gelach)

You can't just be sitting around

Je kunt niet blijven wachten op een democratie

and wait for democracy to work miraculously on its own.

die op wonderbaarlijke wijze vanzelf werkt.

It will not.

Zo werkt het niet.

And you can never wait for somebody else to make democracy work for you.

En je kunt nooit wachten tot iemand anders democratie voor je laat werken.

They will not.

Dat zullen ze niet doen.

Only you can make democracy work

Alleen jij kunt democratie laten werken

by standing up,

door op te staan, te organiseren

organizing and pushing the boundaries of what's possible politically.

en de grenzen te verleggen van wat politiek mogelijk is.

Just like we Hungarians have to fight for our own freedom

Net zoals wij als Hongaren moeten vechten voor onze eigen vrijheid

and rebuild our own democracy,

en onze eigen democratie weer moeten opbouwen,

you all have to do the same,

moeten jullie hetzelfde doen,

no matter where in the world you are sitting,

waar je ook bent in de wereld,

in lukewarm or even boiling water.

in lauw of zelfs in kokend water.

Enjoy your democracy when you have it,

Geniet van je democratie als je die hebt,

but don't ever get too comfortable with it.

als je er maar nooit te comfortabel bij wordt.

Remember the frog

Denk aan de kikker

and never take the temperature of the water for granted.

en neem de temperatuur van het water nooit voor lief.

Thank you.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus en gejuich)

Chloe Shasha Brooks: Tessza,

Chloe Shasha Brooks: Tessa,

thank you for that beautiful, powerful talk.

bedankt voor dat mooie, krachtige verhaal.

I have one follow-up question for you.

Ik heb nog een vervolgvraag voor je.

There is a sentiment in your talk that I really love

Het gevoel in jouw verhaal vind ik geweldig,

that's shared by others here today.

en wordt hier door anderen gedeeld.

This idea, actually, I'll quote you.

Dit idee, en ik citeer je.

You said, "If you asked me about the government,

Je zei: “Als je me naar de overheid vraagt,

they are a bump in the road, a Himalaya-size bump,

dat is een hobbel zo hoog als de Himalaya,

but one we will definitely overcome."

maar een die we zullen overwinnen.”

I'm wondering how you keep that sentiment alive and how that affects your activism.

Ik vraag me af hoe je dat levend houdt en hoe dat je activisme beïnvloedt.

TU: So I think one of the most dangerous forms of oppression

TU: Een van de gevaarlijkste vormen van onderdrukking, is denk ik,

is when they oppress your imagination,

wanneer ze jouw verbeelding onderdrukken,

when you are not able to imagine anything beyond what's actually happening to you.

wanneer je niets anders kunt bedenken dan wat er werkelijk met je gebeurt.

And one of my missions, I think, in life, is

Een van mijn missies in het leven,

well, I have a really strong personal and political imagination.

is denk ik, dat ik een heel sterke persoonlijke en politieke verbeelding heb.

So one of the missions in my life is to try to teach other people

Dus een van de missies in mijn leven is om te proberen andere mensen te leren

to acquire this ability to imagine,

dit vermogen tot verbeelding te verwerven, zich voor te stellen

to imagine that things can be different.

dat dingen anders kunnen zijn.

And for example, we do this by trying to show Hungarians

We doen dit bijvoorbeeld door de Hongaren te laten zien

dat ze een zeer rijke geschiedenis van sociale bewegingen hebben.

that they have a really rich history of social movements.

That change was actually brought about in Hungary through social movements.

Die verandering werd in Hongarije door sociale bewegingen bereikt.

And we are also helping people through our political work and education work.

We helpen mensen ook via ons politieke werk en onderwijswerk.

We are trying to show them a different version of what's possible,

We proberen ze te laten zien wat ook mogelijk is,

and helping them to inhabit the space that exists between what is now

en ze te helpen de ruimte te bewonen die bestaat tussen wat nu is

and what could be,

en wat zou kunnen zijn,

and trying to teach them the way to get there.

en proberen ze de weg te leren om dat te bereiken.

CSB: Dat is echt geweldig.

CSB: That's really amazing, thank you so much for your talk.

Bedankt voor je toespraak.

TU: Thank you.

TU: Bedankt.

(Applaus)

(Applause)