The Good News You Might Have Missed | Angus Hervey | TED

Translator: Sanntint Tint

The world feels scary right now.

အခုတော့ ကမ္ဘာကြီးက ထိတ်လန့်နေပြီ။

The planet heats.

ကမ္ဘာဂြိုဟ်က ပူလာတယ်။

The clock ticks.

နာရီက တချက်ချက်မြည်တယ်။

The red lines climb.

အနီရောင်မျဉ်းတွေ တက်လာတယ်။

Death stalks the fields of Ukraine and the streets of Gaza.

မရဏက ယူကရိန်းရဲ့ ကွင်းပြင်တွေနဲ့ ဂါဇာရဲ့ လမ်းတွေကို စိမ့်ဝင်မင်းမူတယ်။

Famine looms in Sudan.

ဆူဒန်မှာ ငတ်မွတ်ဘေး ဘွားခနဲ့ပေါ်လာတယ်။

And in the Middle East, the drums of war sound louder by the day.

အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာ စစ်ဗုံတွေဟာ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ပိုကျယ်လောင်လာတယ်။

Habitats shrink,

နေထိုင်ရာနေရာတွေ ကျုံ့သွားတယ်၊

democracy's flame sputters,

ဒီမိုကရေစီ မီးတောက်က ဖုတ်လိုက်ဖုတ်လိုက်၊

authoritarianism and intolerance rear their ugly heads.

ာဏာရှင်ဝါဒနဲ့ သဘောထားသေးမှုတွေဟာ ဆိုးဆိုးရွားရွား ခေါင်းထောင်လာတယ်။

Millions flee disaster and persecution.

လူသန်းချီက ဘေးအန္တရာယ်နဲ့ နှိပ်စက်မှုကနေ ထွက်ပြေးကြတယ်။

The debts mount.

အကြွေးတွေ မြှင့်တက်လာတယ်။

International cooperation falters.

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တုံ့ဆိုင်းလာတယ်။

Everywhere we look, there are reports of decline.

ကျွန်တော်တို့ ကြည့်လေရာတိုင်းမှာ ကျဆင်းနေတဲ့ သတင်းတွေ ရှိနေတယ်။

Are we headed for disaster?

ကျွန်တော်တို့ဟာ ဘေးအန္တရာယ်ဆီ ဦးတည်နေလား။

Well, your answer to that question

ကောင်းပါပြီ၊ ဒီမေးခွန်းရဲ့ အဖြေက

probably depends on where you've been getting your news,

ခင်ဗျား သတင်းရနေခဲ့တဲ့ နေရာအပေါ် မူတည်နိုင်လောက်တာက

because here are some other stories from the last 12 months.

ဒီမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လက တခြားဖြစ်ရပ်တွေ ရှိနေလို့ပါ။

Some other reports of decline

ခင်ဗျားတို့ မကြားခဲ့လောက်တဲ့

that you may not have heard about.

ကျဆင်းမှုအကြောင်း အခြားသတင်းတချို့ပါ။

Last year,

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က

extreme poverty declined to its lowest level in human history,

အလွန်အမင်း ဆင်းရဲမွဲတေမှုက လူ့သမိုင်းမှာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကို ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး

an estimated 8.4 percent.

ခန့်မှန်းခြေ ၈.၄ % ရှိခဲ့တယ်။

Deforestation across the entire Amazon basin declined by 55 percent

အမေဇုန် မြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက် သစ်တော ပြုန်းတီးမှုက ၅၅% အထိ ကျဆင်းခဲ့ပြီး

and violent crime in the United States declined to its lowest level

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ အကြမ်းဖက် ရာဇဝတ်မှုက ၁၉၆၀ လွန်နှစ်တွေကတည်းက

since the 1960s.

၎င်းရဲ့ အနိမ့်ဆုံး အဆင့်ထိ ကျဆင်းခဲ့တယ်။

In the last 12 months,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လ အတွင်းမှာ

a record number of countries have eliminated a disease,

ပထမဆုံးအနေနဲ့ အီဂျစ်က အသည်းရောင်ရောဂါ စီပိုးနဲ့

including, for the first time ever,

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က black fever အပါအဝင်

Hepatitis C by Egypt

ရောဂါတစ်မျိုးကို နိုင်များစွာက ဖယ်ရှားလိုက်တယ်ဆိုတဲ့

and black fever by Bangladesh.

မှတ်တမ်းတစ်ခုရှိတယ်။

And global AIDS deaths have declined to their lowest level since the 1990s,

၁၉၉၀ လွန်နှစ်တွေကတည်းက ကမ္ဘာအနှံ့ AIDS သေဆုံးမှုတွေက အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ထိ ကျခဲ့ပြီး

down by more than two thirds since their peak.

အထွတ်အထိပ်ကတည်းက ၃ပုံ ၂ပုံကျော် ကျဆင်းခဲ့တာပါ။

When I was in high school,

ကျွန်တော် အထက်တန်းတုန်းကတော့၊

that was the world's deadliest infectious disease.

ဒါက ကမ္ဘာ့ကြောက်စရာ အကောင်းဆုံး ကူးစက်ရောဂါပါ။

အခု ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒါကို အဆုံးသတ်ဖို့ စွမ်းအားရှိပါတယ်။

And now we have the power to end it.

So maybe you've been feeling despair over climate change

ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့ဟာ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုအပေါ် စိတ်ပျက်နေနိုင်တယ်၊

or the fear of fascism rising like Dracula from the coffin,

ဒါမှမဟုတ် ခေါင်းထဲက ဒရာကူလာလို ဖက်ဆစ်ဝါဒ မြင့်တက်လာတာ၊

of resource overshoots and political decay.

အရင်းအမြစ် ဘောင်ကျွံတာတွေနဲ့ နိုင်ငံရေး ယိုယွင်းမှုကို ကြောက်ရွံ့နေနိုင်တယ်။

But last year,

ဒါပေမဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က၊

carbon emissions in advanced economies declined back to the same level

အဆင့်မြင့် စီးပွားရေးတွေမှာ ကာဗွန် ထုတ်လွှတ်မှုတွေက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၅၀ ကလို

as 50 years ago.

အလားတူ အဆင့်ကို ပြန်ကျဆင်းခဲ့တယ်။

Cancer death rates in America and Europe declined again.

အမေရိကနဲ့ ဥရောပမှာ ကင်ဆာ သေဆုံးမှုနှုန်းတွေ ထပ်မံ ကျဆင်းခဲ့တယ်။

And air pollution is now falling in 21 of the world's 25 biggest cities.

လေထုညစ်ညမ်းမှုကကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး မြို့ ၂၅ မြို့ ထဲက ၂၁ မြို့မှာ အခု ကျဆင်းနေတယ်။

Alongside those declines,

ဒီကျဆင်းမှုတွေနဲ့အတူ၊

other things have been on the rise.

တခြားအရာတွေလည်း မြင့်တက်လာတယ်။

There are 50 million more girls in school today

လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ် မရှိတရှိကထက် ဒီနေ့ခေတ်မှာ

than there were just under a decade ago.

ကျောင်းနေ မိန်းကလေး သန်း ၅၀ ပိုများနေတယ်။

(Cheers and applause)

(ဩဘာ၊လက်ခုပ်သံများ)

And last year, 418 million of the world's children got fed at school.

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က ကမ္ဘာ့ကလေး ၄၁၈ သန်းကို ကျောင်းမှာ ကျွေးမွေးခဲ့တယ်။

That is almost one in five.

ဒါက ၅ ယောက်မှာ ၁ ယောက်နီးပါးပါ။

This year, it's going to be even more.

ဒီနှစ်မှာ ပိုတောင် ပိုများလာမှာပါ။

Since we were last all gathered here,

ဒီမှာ ကျွန်တော်တို့အားလုံး နောက်ဆုံး စုစည်းခဲ့တဲ့အချိန်ကစပြီး

millions of people have gained access to water.

သန်းနဲ့ချီတဲ့လူတွေဟာ ရေသုံးစွဲခွင့် ရရှိခဲ့ကြတယ်။

Tens of millions of people have gained access to electricity.

သန်းပေါင်းဆယ်ချီတဲ့လူတွေက လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ရရှိခဲ့ကြတယ်။

Estonia and Greece have legalized same-sex marriage.

အက်စတိုးနီးယားနဲ့ ဂရိက လိင်တူ လက်ထပ်တာကို တရားဝင်ခွင့်ပြုခဲ့ကြတယ်။

It looks like Thailand and Japan are going to be the next two on that list.

ထိုင်းနဲ့ ဂျပန်က ဒီစာရင်းမှာ နောက်ထပ် နှစ်နိုင်ငံ ဖြစ်လာတော့မယ့်ပုံပါ။

And at least ten countries in the last 12 months

မကြာခင်က ၎င်းရဲ့ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေမှာ မျိုးပွားမှု အခွင့်အရေးတွေကို

have passed laws expanding the rights of women,

ထိန်းသိမ်းဖို့ ပထမဆုံး နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့တဲ့ ပြင်သစ်အပါအဝင်၊

including France,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လ အတွင်း

which recently became the first country

အနည်းဆုံး ၁၀ နိုင်ငံက

to enshrine reproductive rights into its constitution.

အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး တိုးချဲ့တဲ့ ဥပဒေတွေကို ပြဌာန်းခဲ့တယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

In 2023, we installed so much wind and solar

၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ကျွန်တော်တို့ လေနဲ့ ဆိုလာတွေ အများအပြား တပ်ဆင်တာက

that it changed the trajectory of our climate future,

ရာသီဥတု အနာဂတ် လမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲလိုက်တယ်၊

with China’s carbon emissions now predicted to start falling

တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကာဗွန် ထုတ်လွှတ်မှုတွေနဲ့အတူ၊ ဒီနှစ်အစောပိုင်းမှာ

as early as this year.

စတင်ကျ ဆင်းလာမယ်လို့ခန့်မှန်းရတယ်။

In 2024,

၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ

we are going to install enough global solar manufacturing capacity

ကာဗွန်-သုည ပစ်မှတ်တွေဆီရောက်ဖို့ ဒီဆယ်စု နှစ်အကုန်မှာ ကမ္ဘာ့ နေရောင်ခြည် စွမ်းအင်

to reach our net-zero targets by the end of this decade.

ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းကို အလုံအလောက် တပ်ဆင်တော့မှာပါ။

A car powered by electrons

အီလက်ထရွန်တွေနဲ့ မောင်းနှင်တဲ့ ကားတစ်စီးဟာ

was the world's best-selling vehicle last year,

မနှစ်က ကမ္ဘာ့ ရောင်းအကောင်းဆုံး ယာဉ် ဖြစ်ခဲ့ပြီး

and batteries are now the fastest-growing technology

ဒုတိယ ကမ္ဘာ စစ်အတွင်း လူလုပ် လေယာဉ်တွေ ဖန်တီးခဲ့ကတည်းက

since human beings made aircraft in World War II.

ဘက်ထရီတွေဟာ အခုအခါ အမြန်ဆုံး ကြီးထွားလာတဲ့ နည်းပညာပါ။

We have crossed the threshold.

ကျွန်တော်တို့ဟာ အစအဦးကို ကျော်ခဲ့ပါပြီ။

There is too much momentum now

ယခုအခါ စွမ်းအင် သန့်ရှင်းရေးကို

to stop the transition to clean energy from happening.

ဖြစ်နေတာကနေ ရပ်တန့်ဖို့ အရှိန်အဟုန်များလွန်းနေပါပြီ။

I have two little girls, Lola and Cleo.

ကျွန်တော့်မှာ လိုလာနဲ့ ကလီယိုဆိုတဲ့ သမီးလေး နှစ်ယောက်ရှိတယ်။

Lola is four years old,

လိုလာက ၄ နှစ်အရွယ်ဖြစ်ပြီး

Cleo turned three the other day.

ကလီယိုက ဟိုတစ်နေ့က ၃ နှစ်ပြည့်သွားတယ်။

And the International Energy Agency says that based on current trends,

နိုင်ငံတကာ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ က လက်ရှိ လမ်းကြောင်းတွေအပေါ် အခြေခံပြီး

by the time my girls are my age,

ကျွန်တော့ရဲ့ သမီးတွေ ကျွန်တော့် အရွယ် ရောက်ချိန်မှာ၊

the world's electricity and transportation systems

ကမ္ဘာ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနဲ့ ပို့ဆောင်ရေး စနစ်တွေဟာ

are on track to be almost entirely fossil-fuel-free.

ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ ကင်းလွတ်နီးပါး ဖြစ်ဖို့ လမ်းကြောင်းပေါ်မှာရှိနေတယ်လို့ဆိုတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

We are not doomed.

ကျွန်တော်တို့ ပျက်ကိန်းမကြုံပါဘူး။

Did you know that 2023 was arguably the greatest year ever

၂၀၂၃ ခုနှစ်ဟာ၊ ဘာဖြစ်ဖြစ်၊ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုအတွက်

for conservation?

အကြီးကျယ်ဆုံးနှစ် ဖြစ်ခဲ့တာသိလား။

We protected huge tracts of land in Alaska, the Amazon,

အလာစကာ၊ အမေဇုန်၊ အာဖရိကတောင်ပိုင်းနဲ့ တိဘက်ကုန်းပြင်မြင့်တစ်ခုလုံးက

southern Africa, and the entire Tibetan Plateau,

မြေကြောကြီးတွေကို ကာကွယ်ပေးခဲ့တယ်၊

which is an area larger than all of Western Europe.

ဒါက အနောက် ဥရောပ အားလုံးထက် ပိုကြီးမားတဲ့ ဧရိယာပါ။

We created new marine protected areas off the coasts of Mexico, Chile, Panama,

မက္ကဆီကို၊ ချီလီ၊ ပနားမား၊ ဒိုမီနီကာ၊ တောင်ဂျော်ဂျီယာ၊ စပိန်၊ အိုင်ယာလန်၊

Dominica, South Georgia, Spain, Ireland, the Congo,

ကွန်ဂို၊ ဩစတြေးလျ၊ ပါပူဝါ နယူးဂီနီ၊ နယူး ကလီဒိုးနီးယား

Australia, Papua New Guinea, New Caledonia.

ကမ်းလွန်တွေမှာ အကာအကွယ်ပေးတဲ့ နယ်မြေသစ်တွေကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။

In the last 12 months,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လအတွင်းမှာ

there have been hundreds of stories of cities being regreened,

မြို့တွေ ပြန်စိမ်းလန်းနေတာ၊ လယ်ယာမြေတွေ သဘာဝအတိုင်းပြန်ဖြစ်နေတာ၊

of farmland being rewilded,

မြစ်တွေကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်တာ၊

of rivers being cleaned up, islands being restored.

ကျွန်းတွေကို ပြန်လည်ဖော်ထုတ်နေတာတွေ အကြောင်း ရာချီတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေရှိခဲ့တယ်။

And the populations of every single one of these species

ဒီမျိုးစိတ်တစ်ခုစီရဲ့ အရေအတွက် အခု ပြန်နာလန်ထူနေတယ်

is now either recovering or on the rise.

ဒါမှမဟုတ် မြင့်တက်လာနေပါပြီ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Look, I know that a lot of stuff is going wrong.

ကြည့်ပါ၊ အကြောင်းအရာ အတော်များများက လွဲချော်နေတာ ကျွန်တော် သိပါတယ်။

You know that a lot of stuff is going wrong.

အကြောင်းအရာ အတော်များများက လွဲချော်နေတာ ခင်ဗျားတို့ သိပါတယ်။

This is not some weird attempt to cancel or balance out the bad news.

ဒါက သတင်းဆိုးတွေကို ပယ်ဖျက် ဒါမှမဟုတ် ညီသွားဖို့ ထူးဆန်းတဲ့ ကြိုးစားမှုမဟုတ်ဘူး။

But here's an idea.

ဒါပေမဲ့ ဒီမှာ စိတ်ကူးတစ်ခုပါ။

If we want more people to devote themselves

“တကယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ဟာ လူတွေကို တိုးတက်မှု လုပ်ဆောင်တဲ့

to the task of making progress,

တာဝန်ကို ရည်စူးစေချင်ရင်၊

then maybe we should be telling more people

တိုးတက်မှု လုပ်ဆောင်ဖို့ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့

that it's possible to make progress.

လူများများကို ပြောသင့်တာပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

တောင်ပေါ်တက်တဲ့ လမ်းတစ်ဝက်မှာ ရောက်နေရင်၊

If you're halfway up the mountain,

you don't just stare at the top and say, "Oh my gosh, it looks so steep."

ထိပ်ကို ငေးကြည့်ပြီး “အိုး၊ တော်တော် မတ်ပုံရတယ်” လို့ ပြောရုံမဟုတ်ဘူး။

You look back and you remind yourselves how far we've already come.

နောက်ပြန်ကြည့်ပြီး ဘယ်လောက်ဝေးဝေး ရောက်ပြီဆိုတာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သတိပေးတာပါ။

In the last 12 months, despite all of the challenges,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ လအတွင်း စိန်ခေါ်မှုအားလုံးရှိပေမဲ့၊

we have climbed a little further.

နည်းနည်း ပိုတက်ခဲ့တယ်။

So don't bet against humanity.

ဒီတော့ လူ့လောကနဲ့ အလောင်းအစားမလုပ်ပါနဲ့။

In Nevada, they're using geothermal techniques

နီဗားဒါးမှာ ဂြိုဟ်ရဲ့ သန့်ရှင်းစွမ်းအင်ကို ရှာဖွေဖို့

to tap into the clean energy of our planet.

ဘူမိအပူ နည်းစနစ်တွေကို သုံးနေတယ်။

On the border of Belgium and France,

ဘယ်လ်ဂျီယံနဲ့ ပြင်သစ်နယ်စပ်မှာ

ပလတ်စတစ်ကို ဖြိုဖျက်ဖို့ ဘက်တီးရီးယားတွေကို သုံးနေတယ်။

they're using bacteria to break down plastic.

In Shenzhen, they're delivering blood via drones.

ရှန်ဇန်းမှာ ဒရုန်းတွေကနေ သွေးတွေ ပို့ပေးနေတယ်။

And in space, new satellites mean polluters no longer have anywhere to hide.

အာကာသမှာ ဂြိုဟ်တုအသစ်တွေက ညစ်ညမ်းစေသူတွေ ဘယ်မှာမှ ပုန်းလို့မရတော့ဘူးလို့ဆိုလိုတာပါ။

We are launching 5,000-ton starships.

ကျွန်တော်တို့ဟာ တန် ၅,၀၀၀ ကြယ်တာရာသွားသင်္ဘောတွေကို လွှတ်တင်နေတယ်။

We are making seven-billion- kilometer round trips

ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွှားတွေဆီက ကြယ်မှုန်ကို စုဆောင်းဖို့

to collect stardust from asteroids.

ခုနစ်ဘီလီယံ ကီလိုမီတာ ခရီးစဉ်တွေလုပ်နေတယ်။

အံ့ဖွယ်ရာတွေ လုပ်နိုင်ပြီး

We can perform miracles,

enabling paralyzed people to walk by reading their brainwaves

အကြောသေနေသူတွေကို ဦးနှောက် လှိုင်းတွေကို ဖတ်ပြီး ကျောရိုးဆီ

and sending the signals to their spine.

အချက်မှုတွေကို ပို့ပေးရင်း လမ်းလျှောက်စေနိုင်တယ်။

We've mapped a quarter of the entire ocean floor,

သမုဒ္ဒရာ ကြမ်းပြင်တစ်ခုလုံးရဲ့ ၄ ပုံ ၁ ပုံကို မြေပုံဆွဲပြီး

and NVIDIA’s new Blackwell chip has as many transistors in it

နဂါးငွေ့တန်း တစ်ခုလုံးမှာ ကြယ်တွေရှိသလောက် NVIDIA ရဲ့

as there are stars in the entire Milky Way.

BlackWell ချစ်ပ်အသစ်မှာ ထရန်စစ္စတာတွေများတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က သာလာဆီးမီးယားနဲ့ မွေးရာပါ သွေးအားနည်းရောဂါလို

In the last year, we started using CRISPR, genetic editing,

to treat diseases like beta thalassemia

ရောဂါတွေကို ကုသဖို့ CRISPR၊ မျိုးရိုးဗီဇ တည်းဖြတ်မှုကို

and sickle cell disease.

စတင်အသုံးပြုခဲ့တယ်။

And we created the largest-ever atlas of human brain cells.

လူ့ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေရဲ့ အကြီးမားဆုံး မြေပုံတွေကို ဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ်။

We are using artificial intelligence

နှစ်စဉ် လူတစ်သန်းကျော်ကို သေစေတဲ့

to identify new drugs to combat antibiotic-resistant bacteria,

ပဋိဇီဝဆေး ခံနိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့

something that kills over a million people every year.

ဆေးဝါးအသစ်တွေကို ဖော်ထုတ်ဖို့ ဉာဏ်ရည်တုကို အသုံးပြုနေတယ်။

Two years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်က

I almost lost my life to a bacterial infection.

ဗက်တီးရီးယား ကူးစက်မှုကြောင့် အသက်ဆုံးၡုံးလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့တယ်။

I got lucky.

ကျွန်တော် ကံကောင်းခဲ့တာပါ။

In the future, many more people will be able to say the same.

အနာဂတ်မှာ နောက်ထပ်လူတွေလည်း အလားတူ ပြောနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

I mean, we just used artificial intelligence

ဆိုလိုတာက နှစ်ပေါင်း ၂,၀၀၀ သက်တမ်းရှိတဲ့ ဟာကျူလီနီယမ် ရှေးစာတွေရဲ့

to decipher the contents, the charred remains

အကြောင်းအရာတွေ၊ မီးလောင်ထားတဲ့ အကြွင်းအကျန်တွေကို

of the 2,000-year-old Herculaneum scrolls.

အဓိပ္ပါယ်ဖော်ဖို့ ဉာဏ်ရည်တုကိုပဲ သုံးခဲ့တာပါ။

And, I don't know, maybe this is all boring to some of you,

ဒါတွေအားလုံးက တချို့အတွက် ငြီးငွေ့စရာကောင်းလား မသိပေမဲ့၊

but to me, it really is indistinguishable from magic.

ကျွန်အတွက်တော့ ဒါက မှော်အတတ်နဲ့ တကယ့်ကို ခွဲခြားလို့မရတာပါ။

Our scientific instruments are sensitive enough now

သိပ္ပံဆိုင်ရာ ကိရိယာတွေက အခုအခါ အပင်တွေ အချင်းချင်း

to see plants speaking to each other.

စကားပြောတာနဲ့ ဆွဲငင်အားလှိုင်းတွေဟာ ဧရာမ

And to detect the gravitational waves

တွင်းနက်ကြီးတွေရဲ့ တိုက်မိမှုတွေကနေ

from the collisions of supermassive black holes.

ဆွဲငင်အားလှိုင်းတွေကို သိနိုင်လောက်အောင် အကင်းပါးနေပါပြီ။

All of a sudden,

ရုတ်တရက်

we know that we are humming in tune with the entire universe,

ကျွန်တော်တို့ဟာ စကြဝဠာတစ်ခွင်လုံးနဲ့အတူ ညှိယူနေတာ၊

that each of us contains the signature of everything that has ever been.

တစ်ယောက်စီမှာ ဖြစ်ခဲ့ဖူးတဲ့ အရာတိုင်းရဲ့ အမှတ်လက္ခဏာပါနေတာကို သိလိုက်ရတယ်။

Progress is possible.

တိုးတက်မှုက ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

Not all declines spell destruction.

ကျဆင်းမှုတွေအားလုံး ပျက်စီးခြင်းမဟုတ်ဘူး။

Not all rising levels result in loss.

မြင့်တက်လာတဲ့ အဆင့်အားလုံးက ဆုံးၡုံးစေတာမဟုတ်ဘူး။

And sometimes there really are new things under the sun.

တစ်ခါတလေ နေအောက်မှာ အရာသစ်တွေ တကယ်ရှိတယ်။

These are the stories of the brave and the brilliant,

ဒါတွေက ရဲရင့်၊ ထူးချွန်သူတွေရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေဖြစ်ပြီး

and they also deserve our attention.

ကျွန်တော်ရဲ့ အာရုံစိုက်မှုနဲ့လည်း ထိုက်တန်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)