The Good News You Might Have Missed | Angus Hervey | TED

Translator: 24 Anh

The world feels scary right now.

Thế giới ngay lúc này thật đáng sợ.

The planet heats.

Hành tinh nóng lên.

The clock ticks.

Thời gian trôi dần.

The red lines climb.

Các giới hạn leo thang.

Death stalks the fields of Ukraine and the streets of Gaza.

Cái chết rình rập khắp các cánh đồng ở Ukraine và đường phố ở Gaza.

Famine looms in Sudan.

Nạn đói hoành hành ở Sudan.

And in the Middle East, the drums of war sound louder by the day.

Và ở Trung Đông, tiếng trống chiến tranh vang lên từng ngày.

Habitats shrink,

Môi trường sống thu hẹp lại,

democracy's flame sputters,

ngọn lửa của nền dân chủ bùng nổ,

authoritarianism and intolerance rear their ugly heads.

chủ nghĩa độc đoán và không khoan dung đang gia tăng.

Millions flee disaster and persecution.

Hàng triệu người chạy trốn khỏi thảm họa và đàn áp.

The debts mount.

Nợ nần chồng chất.

International cooperation falters.

Hợp tác quốc tế chững lại.

Everywhere we look, there are reports of decline.

Nhìn đâu cũng thấy báo cáo về suy thoái.

Are we headed for disaster?

Có phải ta đang hướng tới thảm họa?

Well, your answer to that question

Chà, câu trả lời của bạn cho câu hỏi đó

probably depends on where you've been getting your news,

có lẽ phụ thuộc vào việc bạn đọc tin tức từ nguồn nào,

because here are some other stories from the last 12 months.

bởi vì đây là một số câu chuyện khác trong 12 tháng qua.

Một số báo cáo khác về sự suy giảm

Some other reports of decline

that you may not have heard about.

mà bạn có thể chưa nghe đến.

Last year,

Năm ngoái,

extreme poverty declined to its lowest level in human history,

tỷ lệ nghèo cùng cực đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử nhân loại,

an estimated 8.4 percent.

ước tính là 8,4%.

Deforestation across the entire Amazon basin declined by 55 percent

Nạn phá rừng trên toàn bộ lưu vực sông Amazon đã giảm 55%

and violent crime in the United States declined to its lowest level

và tội phạm bạo lực ở Hoa Kỳ giảm xuống mức thấp nhất

since the 1960s.

kể từ những năm 1960.

In the last 12 months,

Trong 12 tháng qua,

a record number of countries have eliminated a disease,

số lượng kỷ lục các quốc gia loại bỏ được một căn bệnh,

including, for the first time ever,

bao gồm, lần đầu tiên,

Hepatitis C by Egypt

Ai Cập loại trừ Viêm gan C

and black fever by Bangladesh.

và Bangladesh loại trừ dịch sốt đen.

And global AIDS deaths have declined to their lowest level since the 1990s,

Số ca tử vong do AIDS trên toàn cầu giảm xuống mức thấp nhất kể từ những năm 1990,

down by more than two thirds since their peak.

giảm hơn 2/3 so với mức đỉnh điểm.

When I was in high school,

Khi tôi còn học trung học,

that was the world's deadliest infectious disease.

đó là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới.

And now we have the power to end it.

Và chúng ta hiện có khả năng chấm dứt nó.

So maybe you've been feeling despair over climate change

Vậy, có thể bạn đã cảm thấy tuyệt vọng trước biến đổi khí hậu

or the fear of fascism rising like Dracula from the coffin,

hoặc nỗi sợ về chủ nghĩa phát xít trỗi dậy như Dracula bật dậy từ quan tài,

of resource overshoots and political decay.

về khai thác quá mức tài nguyên và suy thoái chính trị.

Nhưng năm ngoái, lượng khí thải cacbon ở các nền kinh tế tiên tiến

But last year,

carbon emissions in advanced economies declined back to the same level

đã giảm trở lại mức tương đương với 50 năm trước.

as 50 years ago.

Cancer death rates in America and Europe declined again.

Tỷ lệ tử vong do ung thư ở Mỹ và châu Âu lại giảm.

And air pollution is now falling in 21 of the world's 25 biggest cities.

Ô nhiễm không khí hiện đang giảm ở 21 trong số 25 thành phố lớn nhất thế giới.

Alongside those declines,

Cùng với những sụt giảm đó,

other things have been on the rise.

những thứ khác đã tăng lên.

There are 50 million more girls in school today

Hiện nay có nhiều hơn 50 triệu bé gái đến trường

than there were just under a decade ago.

so với cách đây chưa đầy một thập kỷ.

(Tiếng cổ vũ và vỗ tay)

(Cheers and applause)

And last year, 418 million of the world's children got fed at school.

Năm ngoái, 418 triệu trẻ em trên thế giới đã được cấp thực phẩm tại trường.

That is almost one in five.

Đó là gần bằng một phần năm.

This year, it's going to be even more.

Năm nay, sẽ còn nhiều hơn nữa.

Since we were last all gathered here,

Kể từ lần cuối cùng chúng ta tề tựu ở đây,

millions of people have gained access to water.

hàng triệu người có nước để sử dụng.

Tens of millions of people have gained access to electricity.

Hàng chục triệu người đã được tiếp cận với điện.

Estonia and Greece have legalized same-sex marriage.

Estonia và Hy Lạp đã hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới.

It looks like Thailand and Japan are going to be the next two on that list.

Có vẻ như Thái Lan và Nhật Bản sẽ là hai nước tiếp theo trong danh sách đó.

And at least ten countries in the last 12 months

Và có ít nhất mười quốc gia trong 12 tháng qua

have passed laws expanding the rights of women,

đã thông qua luật mở rộng quyền của phụ nữ,

including France,

bao gồm Pháp,

which recently became the first country

gần đây đã trở thành quốc gia đầu tiên

to enshrine reproductive rights into its constitution.

đưa quyền sinh sản vào hiến pháp của mình.

(Applause)

(Vỗ tay)

In 2023, we installed so much wind and solar

Vào năm 2023, chúng ta lắp đặt quá nhiều năng lượng gió và mặt trời

that it changed the trajectory of our climate future,

đến nỗi đã thay đổi quỹ đạo khí hậu trong tương lai của mình,

with China’s carbon emissions now predicted to start falling

với lượng khí thải cacbon của Trung Quốc hiện được dự đoán sẽ bắt đầu giảm

as early as this year.

sớm nhất là trong năm nay.

In 2024,

Vào năm 2024,

we are going to install enough global solar manufacturing capacity

chúng ta sẽ lắp đặt đủ nguồn sản xuất năng lượng mặt trời trên toàn cầu

để đạt được mục tiêu ròng bằng không vào cuối thập kỷ này.

to reach our net-zero targets by the end of this decade.

A car powered by electrons

Xe chạy bằng điện tử

was the world's best-selling vehicle last year,

là chiếc xe bán chạy nhất thế giới vào năm ngoái,

and batteries are now the fastest-growing technology

và pin hiện là công nghệ phát triển nhanh nhất

since human beings made aircraft in World War II.

kể từ khi con người chế tạo máy bay trong Thế chiến II.

We have crossed the threshold.

Chúng ta đã vượt qua ngưỡng.

There is too much momentum now

Hiện có quá nhiều động lực

to stop the transition to clean energy from happening.

để ngăn chặn quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch xảy ra.

I have two little girls, Lola and Cleo.

Tôi có hai cô con gái nhỏ, Lola và Cleo.

Lola is four years old,

Lola bốn tuổi,

Cleo turned three the other day.

Cleo tròn ba tuổi vào hôm trước.

And the International Energy Agency says that based on current trends,

Và Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết dựa trên xu hướng hiện tại,

by the time my girls are my age,

vào thời điểm các con gái bằng tuổi tôi hiện giờ,

the world's electricity and transportation systems

hệ thống điện và giao thông của thế giới

are on track to be almost entirely fossil-fuel-free.

sẽ gần như hoàn toàn không còn dùng nhiên liệu hóa thạch.

(Applause)

(Vỗ tay)

We are not doomed.

Chúng ta không bị diệt vong.

Did you know that 2023 was arguably the greatest year ever

Bạn có biết rằng 2023 được cho là năm tuyệt vời nhất từ trước đến nay

for conservation?

đối với công tác bảo tồn?

We protected huge tracts of land in Alaska, the Amazon,

Chúng ta đã bảo vệ những vùng đất rộng lớn ở Alaska, Amazon,

southern Africa, and the entire Tibetan Plateau,

miền nam châu Phi và toàn bộ Cao nguyên Tây Tạng,

which is an area larger than all of Western Europe.

một khu vực rộng lớn hơn toàn bộ Tây Âu.

Chúng ta đã xây các khu bảo tồn biển mới ngoài khơi bờ biển Mexico, Chile, Panama,

We created new marine protected areas off the coasts of Mexico, Chile, Panama,

Dominica, South Georgia, Spain, Ireland, the Congo,

Dominica, Nam Georgia, Tây Ban Nha, Ireland, Congo,

Australia, Papua New Guinea, New Caledonia.

Úc, Papua New Guinea, New Caledonia.

Trong 12 tháng qua,

In the last 12 months,

đã có hàng trăm câu chuyện về trồng rừng đô thị,

there have been hundreds of stories of cities being regreened,

of farmland being rewilded,

chuyển đổi đất nông nghiệp,

làm sạch các dòng sông,

of rivers being cleaned up, islands being restored.

và khôi phục các hòn đảo.

And the populations of every single one of these species

Và quần thể của từng loài trong số này

is now either recovering or on the rise.

hiện đang phục hồi hoặc đang gia tăng.

(Applause)

(Vỗ tay)

Look, I know that a lot of stuff is going wrong.

Nhìn này, tôi biết rằng có rất nhiều điều đang bất ổn.

You know that a lot of stuff is going wrong.

Bạn biết có rất nhiều điều không ổn.

This is not some weird attempt to cancel or balance out the bad news.

Đây không phải là một nỗ lực kỳ lạ để ngăn chặn hoặc cân bằng tin tức xấu.

But here's an idea.

Nhưng tôi có một ý tưởng.

If we want more people to devote themselves

Nếu chúng ta muốn thêm nhiều người cống hiến hết mình

to the task of making progress,

cho nhiệm vụ đạt được sự tiến bộ,

then maybe we should be telling more people

có lẽ chúng ta nên nói với nhiều người hơn

that it's possible to make progress.

rằng việc đạt được tiến bộ là khả thi.

(Applause)

(Vỗ tay)

If you're halfway up the mountain,

Nếu bạn leo được nửa ngọn núi,

you don't just stare at the top and say, "Oh my gosh, it looks so steep."

đừng chỉ nhìn chằm chằm đỉnh núi và nói, “Trời ơi, trông dốc quá.”

Hãy ngoái lại và tự nhắc nhở mình rằng chúng ta đã đi xa được bao xa.

You look back and you remind yourselves how far we've already come.

In the last 12 months, despite all of the challenges,

Trong 12 tháng qua, bất chấp tất cả những thách thức,

we have climbed a little further.

chúng ta đã leo cao hơn một chút.

Vì vậy, đừng đặt cược rằng nhân loại sẽ thua.

So don't bet against humanity.

In Nevada, they're using geothermal techniques

Ở Nevada, họ đang sử dụng các kỹ thuật địa nhiệt

to tap into the clean energy of our planet.

để khai thác năng lượng sạch của hành tinh chúng ta.

On the border of Belgium and France,

Ở biên giới Bỉ và Pháp, họ sử dụng vi khuẩn để phân hủy nhựa.

they're using bacteria to break down plastic.

Ở Thâm Quyến, họ vận chuyển máu bằng máy bay không người lái.

In Shenzhen, they're delivering blood via drones.

And in space, new satellites mean polluters no longer have anywhere to hide.

Và trong không gian,

các vệ tinh mới chính là kẻ gây ô nhiễm không còn chốn ẩn náu.

We are launching 5,000-ton starships.

Chúng ta sắp phóng tàu vũ trụ 5.000 tấn.

We are making seven-billion- kilometer round trips

Chúng ta đang thực hiện chuyến hành trình dài 7 tỷ km

to collect stardust from asteroids.

để thu thập bụi sao từ các tiểu hành tinh.

We can perform miracles,

Ta có thể thực hiện các phép lạ,

enabling paralyzed people to walk by reading their brainwaves

giúp những người bị tê liệt đi lại

bằng cách đọc sóng não và gửi tín hiệu đến cột sống của họ.

and sending the signals to their spine.

We've mapped a quarter of the entire ocean floor,

Chúng ta đã lập bản đồ một phần tư toàn bộ đáy đại dương

and NVIDIA’s new Blackwell chip has as many transistors in it

và chip Blackwell mới của NVIDIA chứa số lượng bóng bán dẫn

as there are stars in the entire Milky Way.

bằng số ngôi sao trong toàn bộ Dải Ngân hà.

Trong năm ngoái, chúng ta bắt đầu sử dụng CRISPR, chỉnh sửa gen,

In the last year, we started using CRISPR, genetic editing,

to treat diseases like beta thalassemia

để điều trị các bệnh như bệnh thalassemia beta

and sickle cell disease.

và bệnh hồng cầu hình liềm.

And we created the largest-ever atlas of human brain cells.

Và ta đã lập tập bản đồ lớn nhất từng có về các tế bào não của con người.

We are using artificial intelligence

Chúng ta đang sử dụng trí tuệ nhân tạo

để xác định các loại thuốc mới chống lại vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh,

to identify new drugs to combat antibiotic-resistant bacteria,

something that kills over a million people every year.

thứ giết chết hơn một triệu người mỗi năm.

Two years ago,

Hai năm trước,

I almost lost my life to a bacterial infection.

tôi suýt mất mạng vì nhiễm vi khuẩn.

I got lucky.

Tôi đã may mắn.

In the future, many more people will be able to say the same.

Trong tương lai, sẽ có thêm nhiều người có thể nói điều tương tự.

Ý tôi là, chúng ta vừa mới sử dụng trí tuệ nhân tạo

I mean, we just used artificial intelligence

to decipher the contents, the charred remains

để giải mã nội dung, phần sót lại đã cháy đen

of the 2,000-year-old Herculaneum scrolls.

của cuộn giấy Herculaneum 2.000 năm tuổi.

And, I don't know, maybe this is all boring to some of you,

Tôi không biết, có lẽ mọi điều này đều nhàm chán đối với vài bạn,

but to me, it really is indistinguishable from magic.

nhưng đối với tôi, nó thực sự chẳng khác gì phép thuật.

Our scientific instruments are sensitive enough now

Các thiết bị khoa học của chúng ta hiện nay đủ nhạy cảm

để nhìn thấy thực vật nói chuyện với nhau

to see plants speaking to each other.

And to detect the gravitational waves

và để phát hiện sóng hấp dẫn

from the collisions of supermassive black holes.

từ các vụ va chạm của các lỗ đen siêu lớn.

All of a sudden,

Đột nhiên,

we know that we are humming in tune with the entire universe,

chúng ta biết rằng chúng ta đang sống hòa hợp với toàn bộ vũ trụ,

that each of us contains the signature of everything that has ever been.

rằng mỗi chúng ta đều chứa đựng dấu ấn của mọi thứ đã từng tồn tại.

Progress is possible.

Tiến bộ là khả quan.

Not all declines spell destruction.

Không phải tất cả sự suy giảm đều gây ra tàn phá.

Not all rising levels result in loss.

Không phải mọi mức độ tăng lên đều dẫn đến mất mát.

And sometimes there really are new things under the sun.

Và đôi khi thực sự có những điều mới mẻ dưới ánh mặt trời.

These are the stories of the brave and the brilliant,

Đây là những câu chuyện về những người dũng cảm và xuất chúng,

and they also deserve our attention.

và chúng cũng xứng đáng được chúng ta quan tâm.

(Applause)

(Vỗ tay)