Can you actually boost your immune system? Here's the truth | Body Stuff with Dr. Jen Gunter

Transcriber:

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Turmeric ginger shots, elderberry syrup, vitamin C tablets.

နနွင်း ဂျင်းတက်တွေ၊ အယ်ဒါသီး စွပ်ပြုတ်၊ ဗိုက်တာမင် စီ ဆေးပြားတွေ၊

No one likes to be sick,

ဘယ်သူမှ မဖျားချင်ကြဘူးလေ။

so it’s 100 percent understandable why we’re all intrigued

ဒီတော့ ကိုယ်ခံအား တိုးမြှင့်ဖို့ ကတိပေးတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေကို ဘာကြောင့် အားလုံး

by products that promise to boost our immune system.

စိတ်ဝင်စားကြတာကို ရာနှုန်းပြည့် နားလည်ပေးလို့ရပါတယ်။

(Music)

(ဂီတသံ)

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

The problem is that we often think about the immune system in the wrong way.

ပြဿနာက ကျွန်မတို့ဟာ ကိုယ်ခံအား စနစ် အကြောင်းတွေးတာ မကြာခဏ မှားနေတယ်။

We think of it like a muscle that we can strengthen

အင်တီအောက်ဆီဒင့်တွေ၊ ဖြည့်စွက်စာတွေ ကျွေးရင်း ဒါကို

by feeding it lots of antioxidants and supplements.

ကြွက်သားတစ်ခုလို သန်မာအောင် လုပ်လို့ရတယ်လို့ ထင်ကြတယ်။.

But that's just not how the immune system works.

ဒါပေမဲ့ ဒါက ကိုယ်ခံအား စနစ် အလုပ်လုပ်ပုံ ဟုတ်ကို မဟုတ်တာပါ။

While the immune system can be suppressed

ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို ချုပ်ထိန်းနိုင်ပြီး သက်ရောက်မှု

and can be less effective --

နည်းအောင်လုပ်နိုင်ပေမဲ့

for example, in people receiving chemotherapy --

ဥပမာ ဓာတုကုထုံး ရယူနေတဲ့ လူတွေမှာပေါ့၊

the reverse, strengthening the system overall,

ပြောင်းပြန်ဖြစ်တဲ့ စနစ်ကို အဘက်ဘက် အားကောင်းလာအောင် လုပ်တာကတော့

just doesn't happen.

ဖြစ်ကိုမဖြစ်တာပါ။

Our immune system is what protects us

ကိုယ်ခံအား စနစ်က ကျွန်မတို့ မပြတ် ကြုံရတဲ့

from the bacteria, viruses, fungi and toxins

ဘက်တီးရီးယားတွေ၊ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ၊ မှိုတွေနဲ့ အဆိပ်အတောက်တွေကနေ

we encounter on a constant basis.

ကျွန်မတို့ကို ကာကွယ်ပေးတာပါ။

It also plays an integral part in wound healing.

ဒဏ်ရာ သက်သာမှုမှာလည်း တစ်သားတည်း ဖြစ်တဲ့ အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ်ပါဝင်တယ်။

It’s an elegant network of cells, tissues and organs,

ဒါက ပြိုင်တူ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ဆဲလ်တွေ၊ တစ်ရှူးတွေနဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါတွေရဲ့

all working together.

သေသပ်ကျနတဲ့ ကွန်ရက်တစ်ခုပါ။

You can think of the immune system in two broad terms,

ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို ယေဘုယျ စကားရပ် နှစ်ခုနဲ့ တွေးကြည့်နိုင်ပါတယ်။

innate immunity and adaptive immunity.

မွေးရာပါ ခံနိုင်ရည်နဲ့ ပြုပြင်နိုင်တဲ့ ခံနိုင်ရည်ပါ။

Innate immunity means nonspecific defense mechanisms,

ဝမ်းတွင်းပါ ခံနိုင်ရည်က သတ်မှတ်မထားတဲ့ ကာကွယ်ရေး ယန္တရားတွေဖြစ်ပြီး

and this is our first line of protection.

ဒါက ကျွန်မတို့ရဲ့ ကာကွယ်ရေး တပ်ဦးပါ။

It helps fight off pathogens before they cause a problem.

၎င်းက ရောဂါဖြစ် ပစ္စည်းတွေက ပြဿနာတစ်ခု မဖြစ်စေခင် ဒါတွေကို ကူညီတိုက်ထုတ်တယ်။

It's like a bouncer at the door of a club.

၎င်းက ကလပ်တစ်ခုရဲ့တံခါးက ဆွဲထုတ်သူနဲ့ တူတယ်။

The innate immunity keeps invaders out

မွေးရာပါ ခံနိုင်ရည်က ဝင်လာသူတွေကို တားတယ်

or neutralizes them shortly after entry so they don't start a fight inside.

(သို့) အတွင်းမှာ ရန်ပွဲတစ်ခု မစနိုင်အောင် ဝင်ဝင်ခြင်းမှာပဲ အာနိသင် ပြယ်စေတယ်။

It can only recognize self,

၎င်းက ပင်ကိုကိုသာ မှတ်မိနိုင်တယ်။

meaning what's allowed in the club,

ဆိုလိုတာက ကလပ်ထဲကို ဝင်ခွင့်ပြုတာနဲ့

and nonself,

ပင်ကိုမဟုတ်တာ၊

meaning what's not allowed inside.

အတွင်းဘက်ကို ဝင်ခွင့်မပြုတာကိုပါ။

Think the physical barriers of our skin,

အရေပြားရဲ့ ရုပ်ပိုင်း အတားအဆီးတွေကို တွေးကြည့်ပါ။

the hairs in our nose, the eyelashes that blink out dirt,

နှာခေါင်းထဲက အမွှေးတွေ၊ ညစ်အကြေးကို ခတ်ထုတ်တဲ့ မျက်တောင်မွေးတွေ၊

even vaginal discharge that prevents infections.

ကူးစက်မှုတွေကို တားဆီးတဲ့ မီးယပ်ပေါ်တာတောင်ပါ။

Now if a pathogen does manage to get past the first line of defense,

ကဲ ရောဂါဖြစ် ပစ္စည်းတစ်ခုက ကာကွယ်ရေး တပ်ဦးကို ကျော်ဖြတ်သွားနိုင်ရင်

we have another layer of protection,

ကျွန်မတို့မှာ နောက်ထပ် ကာကွယ်ရေး အလွှာတစ်ခုရှိတယ်။

the adaptive immune system,

ပြုပြင်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအားပါ။

which is more complex and targeted than our bouncer.

၎င်းက ဆွဲထုတ်သူထက် ပိုရှုပ်ထွေးပြီး ပစ်မှတ်ထားခံရတယ်။

The adaptive immune system responds to antigens.

ပြုပြင်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအား စနစ် အင်တီဂျင်တွေကို တုံ့ပြန်တယ်။

Antigens are unique proteins on the surface of pathogens,

အင်တီဂျင်တွေဟာ ရောဂါဖြစ် ပစ္စည်းတွေရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်က ထူးခြားတဲ့ ပရိုတင်းတွေပါ။

which helps identify what kind of pathogen it is.

၎င်းက ဘာရောဂါ ပစ္စည်း အမျိုးအစား ဆိုတာကို ကူညီရွေးထုတ်ပေးတယ်။

Kind of like a name tag.

အမည် ကတ်ပြားတစ်ခုလိုပါ။

Your immune system is constantly reading name tags,

ကိုယ်ခံအားက အမည် ကတ်ပြားတွေကို အဆက်မပြတ် ဖတ်နေပြီး

and when one is recognized as being on the no-entry list,

ဝင်ခွင့်မရတဲ့ စာရင်းမှာ ပါနေတာကို မှတ်မိတဲ့အခါ

the adaptive immune system creates special immune cells to attack,

ပြုပြင်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအားက တိုက်ခိုက်ဖို့ အထူး ခံနိုင်ရည် ဆဲလ်တွေကို ဖန်တီးတယ်။

which are specialized white blood cells called lymphocytes.

ဒါတွေက lymphocytes လို့ခေါ်တဲ့ အထူး သွေးဖြူဥတွေပါ။

Here's what's really amazing:

တကယ့် အံ့ဩစရာက ဒီမှာပါ။

our immune system remembers this process.

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ခံအား စနစ်က ဒီ လုပ်ငန်းစဉ်ကို မှတ်မိတယ်။

So the next time we're exposed to that same pathogen,

ဒါကြောင့် နောက်တစ်ခါ အလားတူ ရောဂါဖြစ် ပစ္စည်းနဲ့ ထိတွေ့တဲ့အခါ

our immune system recognizes it

ကိုယ်ခံအား စနစ်က ဒါကို မှတ်မိပြီး

and remembers how to respond.

ဘယ်လို တုံ့ပြန်တာကို အမှတ်ရတယ်။

While we're not sure how many different antigens we can recognize,

ကျွန်မတို့ မှတ်မိနိုင်တဲ့ မတူတဲ့ အင်တီဂျင် ဘယ်လောက်များတာ မသေချာပေမဲ့

some scientists think that we produce over a billion antibodies.

ကျွန်မတို့က ကိုယ်ခံပိုး တစ် ဘီလီယံကျော် ထုတ်တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တချို့က ထင်တယ်။

But the important thing to remember

ဒါပေမဲ့ အရေးကြီးတဲ့ မှတ်စရာက

is that our immune system has many different parts

ကိုယ်ခံအား စနစ်မှာ ကဏ္ဍကွဲ မျိုးစုံ ပါဝင်နေတဲ့

playing many different roles.

အစိတ်အပိုင်းမျိုးစုံ များစွာ ရှိနေတာပါ။

That's what makes this concept of "boosting" so problematic.

ဒါက “မြှင့်တင်ခြင်း” အယူအဆကို ဒီလောက် ပြဿနာဖြစ်စေတာပါ။

When people say "boost the immune system,"

ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို မြှင့်တင်ပါ“လို့ လူတွေ ပြောတဲ့အခါ

what do they even mean?

ဘာကိုတောင် သူတို့ ဆိုလိုတာလဲ။

Do they mean boost the histamine

အဆိပ်ရှိတဲ့ နွယ်ပင်ကို ထိတဲ့အခါ

that's released when exposed to poison ivy?

ထွက်တဲ့ ဟစ္စတာမင်ကို မြှင့်တင်ခိုင်းတာလား။

Well, that would you itch a lot more.

ဒါက သင့်ကို အများကြီး ပိုယားယံစေလိမ့်မယ်။

Do they mean supercharge your T and B cells?

သင့်ရဲ T နဲ့ B ဆဲလ်တွေကို အလွန် အားမြှင့်ခိုင်းတာလား။

Might that lead your body to attack its own cells,

ခုခဲအား မှားယွင်းတာတွေေ ဖြစ်တာကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို

as we see with autoimmune conditions?

ဆဲလ်တွေကို တိုက်ဖို့ ဖြစ်လောက်လား။

Instead of thinking of a muscle that you can strengthen

ရိုးရှင်းတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုနဲ့ သန်မာစေနိုင်တဲ့

with one simple exercise,

ကြွက်သားတစ်ခုကို တွေးမယ့်အစား

a better analogy may be a garden.

ပိုကောင်းတဲ့ နှိုင်းယှဉ်မှုက ဥယျာဉ်တစ်ခု ဖြစ်လောက်တယ်။

Your immune system has many components,

သင့်ရဲ့ ကိုယ်ခံအား စနစ်မှာ

just like a garden has many kinds of plants.

အပင်မျိုးစုံရှိတဲ့ ဥယျာဉ်တစ်ခုလို အပိုင်းများစွာ ရှိတယ်။

Each plant needs just the right amount of sun, shade and water.

အပင်တိုင်းဟာ သင့်တင့်တဲ့ နေရောင်၊ အရိပ်နဲ့ ရေပမာဏ လိုအပ်တယ်။

Too much sun might help one plant but destroys another.

နေရောင် များလွန်းတာက တစ်ပင်ကို အထောက်အကူ ဖြစ်ပေမဲ့ နောက်တစ်ပင်ကို ပျက်စီးစေတယ်။

Increasing any single element

လိုအပ်ချက် တစ်ခုတည်းကို တိုးစေတာက

can throw off the balance of the ecosystem overall.

ယေဘုယျအနေနဲ့ ဂေဟစနစ် ဟန်ချက်ကို ပျက်စေနိုင်တယ်။

If you're getting all the nutrients you need

ကျန်းမာ၊မျှတတဲ့ အစာကနေ လိုအပ်တဲ့ အာဟာရတွေ

from a healthy, balanced diet,

အကုန်ရနေရင် ဗိုက်တာမင်တစ်မျိုးတည်းကို

taking more of a single vitamin

သောက်တာက သင့်ကိုယ်ခံအား စနစ်

won't help your immune system function any better overall.

ပိုကောင်းကောင်း အလုပ်လုပ်စေဖို့ ထောက်အကူဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး။

For some vitamins, if you take in more than you need,

ဗိုက်တာမင်တချို့အတွက်ကျတော့ လိုတာထက် ပိုသောက်ရင်

your body will just get rid of the excess as waste.

ခန္ဓာကိုယ်က စွန့်ပစ်ပစ္စည်းအနေနဲ့ အပိုကို စွန့်ပစ်မှာပါ။

Vitamin supplements are only needed if you have a true real deficiency.

ဗိုက်တာမင် ဖြည့်စွက်စာတွေဟာ သင် တကယ်ပဲ ချို့တဲ့နေမှသာ လိုအပ်တာပါ။

In fact, some studies tell us that vitamins and supplements,

အမှန်ကတော့ ဗိုက်တာမင်တွေနဲ့ ဖြည့်စွက်စာတွေ ဆေးပညာအရ မလိုအပ်တဲ့အခါ

when they're not medically needed,

မကောင်းတဲ့ သက်ရောက်မှတွေ ရှိနိုင်တယ်လို့

may have negative effects.

သုတေသနတွေက ပြောပြထားတယ်။

Things can go wrong with our immune system for sure,

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ခံအား စနစ်မှာ မှားယွင်းစေနိုင်တာ သေချာပါတယ်။

like allergies or autoimmune conditions

ဥပမာ ဓာတ်မတည့်မှုတွေ(သို့) ခုခံအား မှားယွင်းမှုတွေနဲ့

and failure to catch abnormal cells.

သာမန်မဟုတ်တဲ့ ဆဲလ်တွေကို မတွေ့မိနိုင်တာတွေပါ။

But the reasons for each of these things

ဒါပေမဲ့ ဒီအရာတစ်ခုစီအတွက် အကြောင်းပြချက်တွေက

are complex and often not fully understood.

ရှုပ်ထွေးပြီး မကြာခဏတော့ အပြည့်အဝ နားမလည်တာပါ။

And they certainly won't be solved by some immune-boosting miracle pill.

ဒါတွေကို ခုခံအား တိုးမြှင့်ပေးတဲ့ အံ့ဖွယ် ဆေးလုံးနဲ့ ဖြေရှင်းလို့မရတာ ကျိန်းသေပါ။

There is however, one thing that has been shown again and again

ဒါပေမဲ့ သင့် ကိုယ်ခံအား စနစ်အတွက် မယုံနိုင်စရာ ဖြစ်စေဖို့

to be incredible for your immune system.

အထပ်ထပ် ပြနေတာ တစ်ခုရှိတော့တယ်။

Vaccines.

ကာကွယ်ဆေးတွေပါ။

Vaccines are truly genius.

ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ တကယ်ပဲ ထက်မြက်ပါတယ်။

They contain a weakened or inactive part of a pathogen, like the flu,

၎င်းတို့မှာ ရောဂါဖြစ် ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့ အားနည်း(သို့)အလုပ်မလုပ်တဲ့ အပိုင်းပါတယ်။

that includes its antigen name tag.

တုတ်ကွေးမှာ ၎င်းရဲ့အင်တီဂျင် နာမည် ကတ်ပြားပါတယ်။

They trigger the body into making antibodies

၎င်းတို့က ပထမ နေမကောင်းတာကနေ ဖျားနာတာ မလိုအပ်စေဘဲ

without needing to get sick from an illness first.

ခန္ဓာကိုယ်ကို ကိုယ်ခံပိုးတွေ လုပ်ရာမှာ အစပျိုးပေးတယ်။

Instead of boosting the immune system overall,

ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို ယေဘုယျ တိုးမြှင့်စေမယ့်အစား

they give the system exactly what it needs to respond

တိကျတဲ့ ရောဂါဖြစ် ပစ္စည်းတစ်ခုကို မြန်မြန်နဲ့ အဟုန်ပြင်းပြင်း

to a specific pathogen quickly and aggressively.

တုံ့ပြန်ဖို့ စနစ်က လိုအပ်တာကို အတိအကျပေးတယ်။

So get your immunizations and get your flu shot every year.

ဒီတော့ ကိုယ်ခံအားတွ ရှိပါစေ။ နှစ်စဉ် တုတ်ကွေးဆေး ထိုးပါ။

Eat a healthy, balanced diet.

ကျန်းမာပြီး မျှတတဲ့ အစာကို စားပါ။

If you want a healthy immune system,

ကျန်းမာတဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ် လိုချင်ရင်

don't smoke and try to get enough sleep.

ဆေးလိပ်မသောက်ဘဲ အိပ်ရေးဝဖို့ ကြိုးစားပါ။

And otherwise, just let your immune system do its thing.

တစ်နည်ဆိုရရင် သင့် ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို သူ့အလုပ် သူလုပ်ပါစေ။