Can you actually boost your immune system? Here's the truth | Body Stuff with Dr. Jen Gunter

Transcriber:

Tłumaczenie: Ola Goczoł Korekta: Ola Królikowska

Turmeric ginger shots, elderberry syrup, vitamin C tablets.

Szoty z kurkumy i imbiru, syrop z czarnego bzu, tabletki z witaminą C.

No one likes to be sick,

Nikt nie lubi być chory,

so it’s 100 percent understandable why we’re all intrigued

dlatego w stu procentach zrozumiałe jest nasze zainteresowanie produktami,

by products that promise to boost our immune system.

które mają wzmocnić naszą odporność.

(Music)

(Muzyka)

[Body Stuff with Dr. Jen Gunter]

[Body Stuff z doktor Jen Gunter]

The problem is that we often think about the immune system in the wrong way.

Problem w tym, że często mamy błędne wyobrażenie o układzie odpornościowym.

We think of it like a muscle that we can strengthen

Wyobrażamy sobie go jako mięsień, który możemy wzmocnić

by feeding it lots of antioxidants and supplements.

poprzez karmienie go antyoksydantami i suplementami.

But that's just not how the immune system works.

Jednak układ odpornościowy tak nie działa.

While the immune system can be suppressed

O ile układ odpornościowy można stłumić

and can be less effective --

i może być mniej skuteczny

for example, in people receiving chemotherapy --

na przykład u ludzi otrzymujących chemioterapię,

the reverse, strengthening the system overall,

to sytuacja odwrotna, całościowe wzmocnienie systemu,

just doesn't happen.

nie jest możliwe.

Our immune system is what protects us

Nasz układ odpornościowy chroni nas

from the bacteria, viruses, fungi and toxins

przed bakteriami, wirusami, grzybami i toksynami,

we encounter on a constant basis.

z którymi mamy codziennie styczność.

It also plays an integral part in wound healing.

Odgrywa również istotną rolę podczas gojenia się ran.

It’s an elegant network of cells, tissues and organs,

Stanowi misterną sieć komórek, tkanek i organów,

all working together.

które współpracują.

You can think of the immune system in two broad terms,

O układzie odpornościowym można myśleć, używając dwóch szerokich pojęć.

innate immunity and adaptive immunity.

Odporność nieswoista i odporność swoista.

Innate immunity means nonspecific defense mechanisms,

Odporność nieswoista to niespecyficzne mechanizmy obronne

and this is our first line of protection.

będące naszą pierwszą linią obrony.

It helps fight off pathogens before they cause a problem.

Pomaga zwalczyć patogeny zanim wywołają chorobę.

It's like a bouncer at the door of a club.

To jak bramkarz przy drzwiach do klubu.

The innate immunity keeps invaders out

Odporność nieswoista zatrzymuje intruzów

or neutralizes them shortly after entry so they don't start a fight inside.

albo neutralizuje ich zaraz przy wejściu, żeby nie rozpoczęli bójki w środku.

It can only recognize self,

Rozpoznaje tylko “swoich”,

meaning what's allowed in the club,

którzy mogą wejść do klubu,

and nonself,

i “obcych”,

którzy mają wstęp wzbroniony.

meaning what's not allowed inside.

Think the physical barriers of our skin,

Pomyśl o fizycznych barierach naszej skóry,

the hairs in our nose, the eyelashes that blink out dirt,

włosy w nosie, mruganie rzęsami, żeby odgonić kurz,

even vaginal discharge that prevents infections.

nawet upławy zapobiegają infekcjom.

Now if a pathogen does manage to get past the first line of defense,

Jeśli jednak patogen zdoła przedrzeć się przez pierwszą linię obrony,

we have another layer of protection,

mamy jeszcze jedną warstwę ochrony,

the adaptive immune system,

odporność swoistą,

which is more complex and targeted than our bouncer.

znacznie bardziej złożoną i ukierunkowaną niż nasz bramkarz.

The adaptive immune system responds to antigens.

Odporność swoista odpowiada na antygeny.

Antigens are unique proteins on the surface of pathogens,

Antygeny to unikalne białka znajdujące się na powierzchni patogenów,

which helps identify what kind of pathogen it is.

które pomagają zidentyfikować rodzaj patogenu.

Kind of like a name tag.

Coś w rodzaju identyfikatora.

Your immune system is constantly reading name tags,

Układ odpornościowy stale odczytuje identyfikatory

and when one is recognized as being on the no-entry list,

i kiedy rozpozna kogoś z czarnej listy,

the adaptive immune system creates special immune cells to attack,

układ odporności swoistej tworzy specjalne komórki odpornościowe gotowe do ataku.

which are specialized white blood cells called lymphocytes.

To wyspecjalizowane białe krwinki, czyli limfocyty.

Here's what's really amazing:

Najbardziej niesamowite jest to,

our immune system remembers this process.

że nasz układ odpornościowy ten proces zapamiętuje.

So the next time we're exposed to that same pathogen,

Kiedy następnym razem będziemy narażeni na ten sam patogen,

our immune system recognizes it

nasz układ odpornościowy rozpozna go

and remembers how to respond.

i zapamięta, jak zareagować.

While we're not sure how many different antigens we can recognize,

Choć nie jest pewne, ile różnych antygenów możemy rozpoznać,

some scientists think that we produce over a billion antibodies.

niektórzy naukowcy uważają, że produkujemy ponad miliard przeciwciał.

But the important thing to remember

Ale ważne jest to, żeby zapamiętać,

is that our immune system has many different parts

że układ odpornościowy składa się z wielu różnych części,

playing many different roles.

które odgrywają wiele różnych ról.

That's what makes this concept of "boosting" so problematic.

To właśnie sprawia, że koncepcja “wzmacniania” jest tak problematyczna.

When people say "boost the immune system,"

Kiedy ludzie mówią “wzmacniać układ odpornościowy”,

what do they even mean?

co tak naprawdę mają na myśli?

Do they mean boost the histamine

Czy chodzi im o pobudzenie histaminy

that's released when exposed to poison ivy?

uwalniającej się w kontakcie z trującym bluszczem?

Well, that would you itch a lot more.

Wtedy swędziałoby jeszcze bardziej.

Do they mean supercharge your T and B cells?

A może chodzi im o doładowanie limfocytów T i B?

To może doprowadzić organizm do atakowania własnych komórek,

Might that lead your body to attack its own cells,

as we see with autoimmune conditions?

co widzimy w chorobach autoimmunologicznych.

Instead of thinking of a muscle that you can strengthen

Zamiast wyobrażać sobie mięsień, który można wzmocnić

with one simple exercise,

jednym prostym ćwiczeniem,

a better analogy may be a garden.

lepszym porównaniem będzie ogród.

Your immune system has many components,

Układ odpornościowy składa się z wielu składników,

just like a garden has many kinds of plants.

a ogród z wielu gatunków roślin.

Each plant needs just the right amount of sun, shade and water.

Każda roślina potrzebuje odpowiedniej ilości słońca, cienia i wody.

Too much sun might help one plant but destroys another.

Zbyt dużo słońca może pomóc jednej roślinie, ale może zniszczyć drugą.

Increasing any single element

Wzmacnianie jednego elementu

can throw off the balance of the ecosystem overall.

może zaburzyć równowagę całego ekosystemu.

Jeżeli dostarczasz sobie wszystkich potrzebnych składników odżywczych

If you're getting all the nutrients you need

from a healthy, balanced diet,

w zdrowej, zrównoważonej diecie,

taking more of a single vitamin

zażycie większej ilości jednej z witamin

won't help your immune system function any better overall.

nie sprawi, że układ odpornościowy będzie w całości funkcjonował lepiej.

For some vitamins, if you take in more than you need,

Jeśli niektórych witamin zażyjesz więcej niż potrzebujesz,

your body will just get rid of the excess as waste.

organizm pozbędzie się nadmiaru, wydalając je.

Vitamin supplements are only needed if you have a true real deficiency.

Suplementacja witamin jest konieczna tylko w przypadku prawdziwych niedoborów.

In fact, some studies tell us that vitamins and supplements,

Co więcej, niektóre badania mówią, że witaminy i suplementy,

when they're not medically needed,

kiedy nie są potrzebne z medycznego punktu widzenia,

may have negative effects.

mogą mieć negatywne skutki.

Things can go wrong with our immune system for sure,

Oczywiście nasz układ odpornościowy może szwankować.

like allergies or autoimmune conditions

Mogą pojawić się alergie czy choroby autoimmunologiczne

and failure to catch abnormal cells.

i błędy w wyłapywaniu anormalnych komórek.

But the reasons for each of these things

Przyczyny każdej z tych rzeczy

are complex and often not fully understood.

są złożone i często nie do końca zrozumiałe.

And they certainly won't be solved by some immune-boosting miracle pill.

A już na pewno nie rozwiąże ich jakaś cudowna wzmacniająca odporność pigułka.

There is however, one thing that has been shown again and again

Istnieje jednak jedna rzecz, która za każdym razem potwierdza,

to be incredible for your immune system.

jak niesamowity wpływ ma na naszą odporność.

Vaccines.

Szczepionki.

Vaccines are truly genius.

Szczepionki są genialne.

They contain a weakened or inactive part of a pathogen, like the flu,

Zawierają osłabioną albo nieaktywną część patogenu, na przykład grypy,

that includes its antigen name tag.

która zawiera identyfikator przeciwciała.

They trigger the body into making antibodies

Pobudza organizm do wytwarzania przeciwciał

without needing to get sick from an illness first.

bez konieczności zachorowania.

Instead of boosting the immune system overall,

Zamiast wzmacniania całego układu odpornościowego

they give the system exactly what it needs to respond

dają układowi dokładnie to, czego potrzebuje, żeby zareagować

to a specific pathogen quickly and aggressively.

szybko i agresywnie na konkretny patogen.

So get your immunizations and get your flu shot every year.

A więc uodparniaj się i co roku szczep się przeciwko grypie.

Eat a healthy, balanced diet.

Przestrzegaj zdrowej i zbilansowanej diety.

If you want a healthy immune system,

Jeśli chcesz mieć zdrowy układ odpornościowy,

don't smoke and try to get enough sleep.

nie pal i staraj się wysypiać.

And otherwise, just let your immune system do its thing.

Resztę pozostaw układowi odpornościowemu.