Nina Westbrook: How to support yourself (and others) through grief | TED

Transcriber:

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Cloe Shasha Brooks: Hello, TED Community,

Cloe Shasha Brooks: TED အဖွဲ့ဝင်တွေရေ၊

you are watching a TED interview series

How to Deal with Difficult Feelings

called How to Deal with Difficult Feelings.

TED တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်း အတွဲကို သင် ကြည့်နေတာပါ။

I’m your host, Cloe Shasha Brooks, and a curator at TED.

ကျွန်မက Cloe Shasha Brooks ပါ။ TED က အစီအစဉ်မှူးနဲ့ စီစဉ်သူပါ။

This past year has been full of both personal and collective grief.

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ကိုယ်တိုင်ရော၊စုပေါင်း အနေနဲ့ပါ ပူဆွေးမှုနဲ့ ပြည့်နေခဲ့တယ်။

And this grief has taken many forms.

ဒီပူဆွေးမှုက အသွင်များစွာ ဆောင်နေတယ်။

And to dive deeper into the world of understanding and managing grief,

ပူဆွေးမှုကို နားလည်၊ စီမံခြင်းရဲ့ ကမ္ဘာထဲကို ပိုနက်ရှိုင်းစွာ စူးစမ်းဖို့

I'll be speaking first with Nina Westbrook,

ပထမဆုံး Nina Westbrooke နဲ့ စကားပြောတော့မှာပါ။

a marriage and family therapist who has supported clients through loss.

ဆုံးရှုံးမှု ကနေ သူ့လူနာတွေကို အားပေးတဲ့ အိမ်ထောင်ရေးနဲ့ မိသားစု ကုထုံးပညာရှင်ပါ။

Hi, Nina.

Nina ရေ၊

Nina Westbrook: Hi, Cloe, good to see you.

Nina Westbrook: Cloe ရေ။ တွေ့ရတာ ဝမ်းသာပါတယ်။

Thank you so much for having me.

ကျွန်မကို ဖိတ်တဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။

CSB: Thanks for joining us.

ပါဝင်တဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။

Nina, you have talked about how grief can be about the loss of people

Nina က လူတွေရဲ့ ဆုံးရှုံးမှုတွေနဲု အထည်ကိုယ်ဒြပ်ရှိတဲ့ အရာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး

and tangible things.

ပူဆွေးနိုင်တာကို ပြောထားတယ်နော်။

But that it can also be about the loss of dreams,

ဒါက အိပ်မက်တွေ ပျောက်ဆုံးမှု လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

something that many people have experienced over the past year.

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ လူအတော်များများ တွေ့ကြုံရတဲ့ တစ်ခုပါ။

Can you give me some examples of grieving for lost dreams

ပျောက်သွားတဲ့ အိပ်မက်အတွက် ကြေကွဲမှု နမူနာတွေကို ပေးပြီး

and talk about what it means to experience this kind of grief?

ဒီပူဆွေးမှုမျိုးကို တွေ့ကြုံဖို့က ဘာဆိုလိုတာပြောပြနိုင်မလား။

NW: Absolutely.

ဟုတ်တာပေါ့။

I believe that grief can take so many different forms,

ပူဆွေးမှုဟာ အသွင်တွေ အများကြီးရှိတာ ကျွန်မ ယုံတယ်။

and I think oftentimes when we think about grief,

ကျွန်မအထင် မကြာခဏတော့ ပူဆွေးမှု အကြောင်း တွေးမိတဲ့အခါ

we associate it with the emotional process

ကိုယ်ချစ်တဲ့သူတစ်ယောက် သေဆုံးတာကို

that takes place when we're coping with the death of a loved one.

ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေစဉ် ဖြစ်တဲ့စိတ်ခံစားမှု ဖြစ်စဉ်နဲ့ ဒါကို ဆက်စပ်ကြတယ်။

I don't know.

ကျွန်မတော့ မသိဘူး။

It's just not as common to associate grief

ဒါက ပူဆွေးမှုနဲ့ ဆက်စပ်တာ (သို့)ပူဆွေးမှုကို

or correlate grief with the loss of a dream.

အိပ်မက်တစ်ခု ဆုံးရှုံးမှုနဲ့ နှီးနွယ်တာက ဖြစ်နေကျမဟုတ်ဘူး။

So when you think about dreams and when they begin

ဒီတော့ အိပ်မက်တွေအကြောင်း တွေးတဲ့အခါ ဒါတွေက စတင်တယ်

and how deeply they're rooted into our daily lives and our routines

နေ့စဉ်ဘဝတွေနဲ့ ပုံမှန် လုပ်ဆောင်မှုတွေမှာ၊ နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေပုံ၊

and how much our dreams

အိပ်မက်တွေက ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ ကျွန်မတို့

determine our decision-making process

ဘဝ တစ်လျှောက်လုံး လုပ်တဲ့

and the choices that we make throughout the course of our lives,

ရွေးချယ်မှုတွေကို ဘယ်လောက် ဆုံးဖြတ်ပေးတယ်ဆိုတဲ့အခါ

they hold a pretty significant amount of space

ဒါတွေက ကျွန်မတို့ရဲ့ စိတ်နဲ့ နှလုံးသားတွေထဲမှာ

in our minds and in our hearts.

အတော်သိ သာတဲ့ ပမာဏတစ်ခုကို ထိန်းထားတယ်။

Imagine a child who,

ကလေးတစ်ယောက်ကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

you know, from a young age, we begin to dream

ငယ်စဉ်ကနေ အိပ်မက်စ မက်ပြီး တစ်နေ့မှာ

and they begin to dream about becoming an astronaut one day

လပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်နေတဲ့ အာကာသယာဉ်မှူးတစ်ဦးဖြစ်လာဖို့

and walking on the moon or becoming a professional athlete.

(သို့) ဝါရင့် အားကစားသမား တစ်ဦးဖြစ်လာဖို့ စတင် အိပ်မက်တယ်။

And then as we grow older,

ဒီနောက် ကြီးပြင်းလာတော့

we begin to focus in on what our needs are

ကိုယ့်လိုအပ်ချက်တွေနဲ့ လိုချင်မှုတွေကို

and what our wants are,

စတင် အာရုံစိုက်လာတယ်။

and our dreams begin to look more like acquiring our dream careers

ကျွန်မတို့ရဲ့ အိပ်မက်တွေက စိတ်ကူးထဲက အလုပ်တွေ(သို့) အလုပ်ရာထူးတွေ ရယူတာ(သို့)

or job positions or opening businesses,

လုပ်ငန်းတွေ ဖွင့်တာမျိုးနဲ့ ပိုတူလာတယ်။။

having children or finding love.

ကလေးယူခြင်းဟာ အချစ်ကို ရှာခြင်းပါ။

And the reality is that these dreams do not always work out

လက်တွေ့ဘဝက ဒီအိပ်မက်တွေဟာ အမြဲတမ်း အလုပ်ဖြစ်ပြီး

and manifest themselves in a way that we have imagined, right?

ကိုယ်စိတ်ကူးထားတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုနဲ့ ပေါ်လွင်လာတာ မဟုတ်ဘူးမို့လား။

And that can be so devastating for so many people.

ဒါက လူအအတော်များများအတွက် ယူကျုံးမရဖြစ်စေနိုင်တယ်။

The loss of careers and jobs

သက်မွေးမှုတွေ၊ အလုပ်တွေ ဆုံးရှုံးမှု

or our divorces, the loss of relationships,

(သို့) ကွာရှင်းမှုတွေ၊ ဆက်ဆံရေးတွေ ဆုံးရှုံးမှု၊

or infertility can all be extremely devastating things

(သို့) မျိုးမပွားနိုင်မှုတွေက အလွန်အမင်း ယူကျုံးမရဖြစ်စရာကောင်းပြီး

and those types of devastating events

ဒီကြေကွဲစရာကောင်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်အမျိုးအစားတွေအတွင်းမှာ

propel you into the emotional process

ပူဆွေးနေစဉ်အတွင်း ဖြစ်ပျက်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖြစ်စဉ်ထဲကို

that takes place during grief.

သင့်ကို တွန်းပို့လိုက်တယ်။

CSB: Let's bring a question up from the audience.

CSB: ပရိသတ်ဆီက မေးခွန်းတစ်ခုကို တင်ပြရအောင်။

What are comforting things to do or say when someone is grieving?

လူတစ်ယောက် ကြေကွဲတဲ့အခါ လုပ်ဖို့၊ ပြောဖို့ နှစ်သိမ့်တာတွေကဘာတွေလဲ။

So I guess someone else in this case.

ဒီအဖြစ်ထဲက တစ်ယောက်ယောက်လို့ ထင်တယ်။

NW: That's a really amazing question.

တကယ့် အံ့ဩစရာ မေးခွန်းတစ်ခုပါ။

A lot of the time, simply being present

အချိန်အတော်မျာများမှာ အခြားသူတစ်ယောက်ကို

and offering support and encouragement

ပူဆွေးမှုကနေ ဖြတ်သန်းဖို့၊ အားပေးဖို့

is really going to be important

ကြိုးစားနေတဲ့အခါ ရှိနေခြင်းနဲ့

when you're trying to support someone else through their grief.

ပံ့ပိုးခြင်း၊ အားပေးခြင်းကိုက တကယ် အရေးပါပါလိမ့်မယ်။

I think communication is also important,

ဆက်သွယ်ရေးကလည်း အရေးပါတယ်လို့ ထင်တယ်။

asking that person,

အဲဒီလူကို မေးရာမှာ

"What can I do,"

" ကိုယ်လုပ်ပေးနိုင်လဲ”

or "What do you need from me in this moment

(သို့)ဒီကာလမှာ ကိုယ်ဆီကနေ ဘာလိုအပ်လဲ၊

and how can I best support you,"

ဘယ်လို အကောင်းဆုံး လုပ်ပေးနိုင်လဲ“ဆိုတာက

is kind of going to be the best way to figure out how to support this person.

ဒီလူကို ပံ့ပိုးပေးပုံကို အဖြေရှာဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလိုမျိုးဖြစ်တော့မှာပါ။

Sometimes they just want someone to listen to.

တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ယောက်ယောက်ကနေ သူတို့ကို နားထောင်စေချင်တာပါ။

Sometimes they need someone to make them laugh or to help, you know,

တစ်ခါတစ်ရံတော့ သူတို့ကို ရယ်အောင်လုပ်ဖို့၊ ကူညီဖို့ တစ်ယောက်ယောက် လိုအပ်တာပါ။

keep them distracted for a moment

ကာလတစ်ခုကြာကြာ တစ်ခုခုနဲ့ သူတို့ကို အာရုံလွှဲပေးဖို့ပါ။

or sometimes they just need someone to be around them.

တစ်ခါတစ်ရံ အနားမှာ တစ်ယောက်ယောက် ရှိနေဖို့ သူတို့ လိုအပ်တာပါ။

It just really depends on the person,

ဒါက လူအပေါ်မှာ မူတည်တယ်။

since grief is so subjective in the way that we go through it.

ပူဆွေးမှုကို ကြုံတွေပုံမှာ သိပ်ပြီး ခန့်မှန်းချက်ဆန်လို့ပါ။

CSB: Totally.

CSB: လုံးဝမှန်ပါတယ်။

And let's go right into some strategies, too.

ဗျူဟာတချို့ဆီလည်း တန်းသွားရအောင်။

So I'm sure you have strategies for managing the grief of lost dreams.

ဒီတော့ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ အိပ်မက်တွေကို စီမံဖို့ ဗျူဟာတွေ ရှိကြတာ သေချာပါတယ်။

How do people pick themselves back up after that?

ဒါအပြီးမှာ လူတွေ ဘယ်လို ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြန်ထူကြလဲ။

NW: You want to give yourself permission to grieve, first off.

NW: အရင်ဆုံး ကြေကွဲဖို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ခွင့်ပြုစေချင်တာပါ။

And it's not a linear journey,

ဒါက အလျားလိုက် ခရီးမဟုတ်ဘူး။

there is going to be lots of ups and downs that take place.

ဖြစ်ပျက်တဲ့ အနိမ့်၊အမြင့် အများကြီးရှိတယ်။

Some days you're going to be OK and some days you might cry

တချို့နေတွေမှာ အဆင်ပြေနေမယ်။ တချို့နေ့တွေကျတော့ ငိုချင်ငိုရမယ်။

and sometimes you might go a month without crying.

တစ်ခါတစ်လေ မငိုဘဲ တစ်လလောက် သွားနိုင်တယ်။

And then one day everything comes crashing down all at once.

ဒီနောက် တစ်နေ့မှာတော့ အရာတိုင်းက ရုတ်တရက် ဝုန်းခနဲ ထိုးကျတယ်။

It's just a matter of giving yourself permission to go through these feelings

တကယ်က ဒီခံစားချက်တွေကို ဖြတ်ကျော်ဖို့ မိမိကိုယ်ကို ခွင့်ပြုခြင်းနဲ့

and knowing and reassuring yourself that this is OK and it's normal.

အဆင်ပြေပါတယ်ဆိုပြီး သိခြင်းနဲ့ စိတ်ချစေခြင်းပါပဲ။ ဒါက ပုံမှန်ပါ။

And also keeping in mind

ဒါ့အပြင် သင်ကြေကွဲနေတဲ့အခါ

that it's OK to feel joy even in those moments of sadness

တွေ့ကြုံရတော့မယ့် ဒီဝမ်းနည်းတဲ့ ကာလတွေမှာတောင် ပျော်ရွှင်မှုကို ခံစားဖို့

that you're going to experience when you're grieving.

အဆင်ပြေပါတယ်လို့ အမြဲ စိတ်မှာထားခြင်းပါ။

The other thing that I think is really important

အခြားတစ်ခုက ဒီကြေကွဲခြင်း ဖြစ်စဉ်မှာ အခြေအေနေကို

is just to be proactive in the grieving process.

ကြိုတင်ဖန်တီးယူဖို့က အရေးကြီးတယ်။

Don't ignore your grief.

ပူဆွေးမှုကို လျစ်လျူမရှုပါနဲ့။

You can seek support.

အကူအညီ ရှာနိုင်ပါတယ်။

You can't be afraid to ask for support

အကူအညီတောင်းဖို့နဲ့ ကိုယ်ယုံကြည်တဲ့

or lean on others, people that you trust,

အခြားသူတွေကို မှီဖို့ မစိုးရွံ့ပါနဲ့။

friends, family members, coworkers, whomever it may be for support.

မိတ်ဆွေတွေ၊မိသားစုဝင်တွေ၊ လုပ်ဖော်ကို င်ဘက်တွေ ဘယ်သူဖြစ်ဖြစ် ကူညီလောက်တယ်။

And then making a plan, making a new plan.

ဒီနောက် အစီအစဉ်တစ်ခု ချတာ၊ အစီအစဉ်သစ် ချတာပါ။

Mourning happens over time.

ကြာရင် မနက်ရောက်တာပဲလေ။

What it's doing, what we're doing,

ဒါက လုပ်နေတာ၊ ကျွန်မတို့ လုပ်နေတာနဲ့

and all of the emotions that were going through

ကြေကွဲခြင်း ဖြစ်စဉ်အတွင်း ဖြတ်သန်းနေတဲ့

during that mourning process

စိတ်ခံစားမှုအားလုံးက

is we're literally detaching ourselves emotionally from the dream

ပြောရရင် ကျွန်မတို့ မြည်တမ်းနေတဲ့ အိပ်မက်(သို့)

that we are mourning

ပူဆွေးနေတဲ့ အရာဝတ္ထုကနေ

or from the object that we're mourning.

ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင် စိတ်ပိုင်းအရ ခွာနေတာပါ။

And what that's doing is opening yourself up

ဒါက လုပ်နေတာက မိမိကိုယ်ကိုယ် လမ်းဖွင့်ပေးခြင်းနဲ့

and making space for new dreams

အနာဂတ် အိပ်မက်သစ်တွေ၊အတွေ့အကြုံသစ်တွေနဲ့

and new experiences and new opportunities in the future.

အခွင့်အလမ်းသစ်တွေအတွက် နေရာလပ် ဖန်တီးနေတာပါ။

So goal setting and planning is going to be key.

ဒီတော့ ပန်းတိုင်ချမှတ်ခြင်း၊ အစီအစဉ်ချခြင်းက အဓိကကျတော့မှာပါ။

A lot of the time we really focus on plan A.

အချိန်များစွာ ကျွန်မတို့ဟာ ပထမ အစီအစဉ်ကို အာရုံစိုက်တယ်။

So this is a great time to pivot

ဒီတော့ အနာဂတ်သစ်တစ်ခု၊ ရလဒ်သစ်တစ်ခု အတွက်

and focus on planning for a new future and a new outcome.

စီစဉ်ခြင်း ဗဟိုပြုပြီး အာရုံစိုက်ဖို့ အချိန်ကောင်းတစ်ခုပါ။

CSB: Absolutely.

CSB: လုံးဝမှန်တာပေါ့။

And just one final quick question for you,

ရှင့်အတွက် နောက်ဆုံး အမြန်မေးခွန်းက

which is that sometimes people get mad at themselves

လူတွေက ပူဆွေးမှုကနေ မလွန်မြောက်တာအတွက် တစ်တစ်တစ်ရံ

for not getting over their grief.

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စိတ်ဆိုးကြတယ်။

What would you say to those people?

ဒီလူတွေကို ရှင် ဘာပြောမလဲ။

NW: It's really important to keep healing at the forefront of your mind.

NW: စိတ်ရဲ့ ရှေ့တန်းမှာ ဆက်ကုသနေဖို့က တကယ် အရေးကြီးတယ်။

And I think that understanding the grief process

ပူဆွေးမှုဖြစ်စဉ်ကို နာလည်ခြင်း၊ နိမ့်မြင့်တက်ကျတွေကို ဖြတ်သန်းခြင်းနဲ့

and going through the ups and downs

အားလုံးဟာ ဒါရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းလို့

and knowing that that's all a part of it,

သိခြင်းက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်

you have to be patient with yourself,

သည်းခံဖို့လိုတာလို့ ထင်တယ်။

you have to give yourself grace

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မျကိနှာသာပေးပြီး

and understand that you're going to have good days,

နေ့ကောင်းတွေ ရှိတော့မယ်ဆိုတာကို နားလည်ဖို့လိုတယ်။

you're going to have bad days.

နေ့ဆိုးတွေ ရဦးမှာပါ။

But when it all comes down to it,

ဒါပေမဲ့ အားလုံး အဆုံးသတ်ချိန်မှာတော့

if you're keeping the idea of healing in the forefront,

ကုသပေးခြင်း အယူအဆကို ရှေ့တန်းမှာ ထားနေရင် ဒီဖြစ်စဉ်ထဲမှာရှိတဲ့

then you can focus your energy and your time into that process

စွမ်းအင်နဲ့ အချိန်ကို အာရုံစိုက်နိုင်ပြီး

and going through it in a way that is productive

အနာဂတ်ထဲက ခံစားမှုဆိုင်ရာ ကျန်းမာသုခအတွက်

to your emotional well-being in the future.

အကျိုးရှိတဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ဒါကို ဖြတ်သန်းတာပါ

CSB: Wonderful.

CSB: ချီးကျူးစရာပါ။

Well, thank you so much for this conversation, Nina.

ဒီစကားဝိုင်းအတွက် ကျေးဇူးအများကြီး တင်ပါတယ်၊ Nina ။

We have come to the end,

အဆုံးသတ်ကို ရောက်ပါပြီ။

but really grateful to you for joining us.

ဒါပေမဲ့ ပါဝင်ပေးတဲ့အတွက် တကယ်ကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Take care.

ဂရုစိုက်ပါ။

NW: Thank you so much for having me. Take care.

NW: ဖိတ်ကြားတဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။ ဂရုစိုက်နော်။